Kompensacja Bjerknesa

• Autorzy: Styszyńska Anna , Marsz Andrzej A.

Identyfikatory

DOI

10.32045/PG-2022-032

Warianty tytułu

EN

Bjerknes compensation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Praca przedstawia związek między transportem oceanicznym ciepła i transportem atmosferycznym ciepła z tropików do Arktyki, znany pod nazwą kompensacji Bjerknesa (1964). W artykule zwraca się uwagę na konsekwencje klimatyczne kompensacji Bjerknesa dla obszarów Europy. Przy wykorzystaniu danych obserwacyjnych przedstawia się słuszność tej hipotezy odnośnie ujemnych korelacji między oceanicznymi i atmosferycznymi strumieniami ciepła oraz dodatnich związków między anomaliami oceanicznego transportu ciepła i intensywnością wiatrów zachodnich w szerokościach umiarkowanych.

EN

The work presents the relationship between ocean heat transport and atmospheric heat transport from the tropics to the Arctic, known as the Bjerknes compensation (1964). Attention is drawn to the climatic consequences of Bjerknes’ compensation for the areas of Europe. Using the observational data, the validity of this hypothesis is presented regarding the negative correlations between oceanic and atmospheric heat fluxes and positive relationships between ocean heat transport anomalies and the intensity of westerly winds in moderate latitudes.

Słowa kluczowe

PL

kompensacja Bjerknesa; cyrkulacja; temperatura powietrza

EN

Bjerknes compensation; circulation indices; air temperature

• Wydawca: Polskie Towarzystwa Geofizyczne ; Komitet Geofizyki PAN
• Czasopismo: Przegląd Geofizyczny
• Rocznik: 2022
• Tom: Z. 3-4
• Strony: 99--118
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Styszyńska Anna

• Polskie Towarzystwo Geofizyczne, Oddział Bałtycki

• https://orcid.org/0000-0001-8763-9154

autor

Marsz Andrzej A.

• Polskie Towarzystwo Geofizyczne, Oddział Bałtycki

• https://orcid.org/0000-0002-1962-8004

Bibliografia

• [1] Bjerknes J., 1964, Atlantic air-sea interaction, Advances in Geophysics, 10, Academic Press, 82 s.
• [2] Dimitriev A.A., Dubravin V.F., Belyazo V.A., 2018, Atmosfernye processy severnogo polushariya (1891-2018 gg): ikh klassifiakaciya i ispolzovanie, SUPER Izdatelstvo, St. Peterburg, 305 s.
• [3] Fortak H., 1971, Meteorologie, Deutsche Buch-Gemainschaft Berlin, Darmstadt, Wien, 287 s.
• [4] Girs A.A., 1964, O sozdanii edinoi klassifikacii makrosinopticheskikh processov severnogo polus-hariya, Meteorologya i Gidrologiya, 4, 43-47.
• [5] Gulev S.K., Latif M., Keenlyside N., Park W., Koltermann K.P., 2013, North Atlantic Ocean control on surface heat flux on multidecadal timescales, Nature, 499, 464-467, DOI: 10.1038/nature12268.
• [6] Harman J.R., Oliver J.E., 2005, Rossby Wave/Rossby Number, [w:] Encyclopedia of World Climatology, J.E. Oliver (red.), Encyclopedia of Earth Sciences Series, Springer, Dordrecht.
• [7] Hurrell J.W., 1995, Decadal trends in the North Atlantic Oscillation: Regional temperatures and precipitation, Science, 269 (5224), 676-679, DOI: 10.1126/science.269.5224.676.
• [8] Jungclaus J.H., Koenigk T., 2010, Low-frequency variability of the arctic climate: the role of oceanic and atmospheric heat transport variations, Climate Dynamics, 34, 265-279, DOI: 10.1007/s00382-009-0569-9.
• [9] Kalnay E., Kanamsitu M., Kistler R., Collins W., Deaven D., Gandin L., Iredell M., Saha S., Withe G., Woolen J., Zhu Y., Chelliah M., Ebisuzaki W., Higgins W., Jankowiak J., Mo C.K., Ropelewski C., Wang J., Leetmaa A., Reynolds R., Jenne R., Joseph D., 1996, The NCEP/NCAR 40-Year Reanalysis Project, Bulletin of the American Meteorological Society, 77 (3), 437-471, DOI: 10.1175/1520-0477(1966)077<0437:TNYRP>2.0:2.
• [10] Kożuchowski K., 2020, Cyrkulacyjne czynniki klimatu Polski II: Westerlies, Czasopismo Geograficzne, 91 (1-2), 207-233.
• [11] Liu Z., Yang H., He Ch., Zhao Y., 2016, A theory for Bjerknes compensation: the role of climate feedback, Journal of Climate, 29 (1), 191-208, DOI: 10.1175/JCLI-D-15-0227.1.
• [12] Marsz A.A., 2015, Model zmian powierzchni lodów morskich Arktyki (1979-2013) - zmienne sterujące w modelu „minimalistycznym” i ich wymowa klimatyczna, Problemy Klimatologii Polarnej, 25, 249-334.
• [13] Marsz A.A., Styszyńska A., 2022, Proces ocieplenia w Polsce - przebieg i przyczyny (1951-2018). Przejaw wewnętrznej dynamiki systemu klimatycznego czy proces antropogeniczny, Prace i Studia Geograficzne, 67 (2); 51-82, DOI: 10.48128/pisg/2022-67.2-04.
• [14] Outten S., Esau I., 2017, Bjerknes compensation in the Bergen Climate Model, Climate Dynamics, 49, 2249-2260, DOI: 10.1007/s00382-016-3447-2.
• [15] Rossby C.G., 1939, Relation between variations in the intensity of the zonal circulation of the atmosphere and the displacements of the semi-permanent centers of action, Journal of Marine Research, 2 (1), 38-55, DOI: 10.1357/002224039806649023.
• [16] Shaffrey L., Sutton R., 2006, Bjerknes compensation and the decadal variability of the energy transport in a coupled climate model, Journal of Climate, 19 (7), 1167-1181, DOI: 10.1175/JCLI3652.1.
• [17] Shi J., Yang H., 2021, Bjerknes compensation in a coupled global box model, Climate Dynamics, 57, 3569-3582, DOI: 10.1007/s00382-021-05881-y.
• [18] Sukhovej V.F., 1977, Izmenchivost’ gidrologicheskikh uslovij Atlanticheskogo okeana, Wyd. Naukowa Dumka, Kiev, 214 s.
• [19] Sverdrup H.U., 1957, Transport of heat by the current of the North Atlantic and North Pacific Oceans, Festkrift til Proffesor Björn Helland-Hansen, Naturen, Bergen, Norway, 226-236.
• [20] Yang H., Wang X., Liu Z., 2013, A modelling study of the Bjerknes compensation in the meridional heat transport in a freshening ocean, Tellus A: Dynamic Meteorology and Oceanography, 65 (1), 18480, DOI: 10.3402/tellusa. v65i0.18480.
• [21] Yang Q., Zhao Y., Wen Q., Yao J., Yang H., 2018, Understanding Bjerknes compensation in meridional heat transports and the role of freshwater in a warming climate, Journal of Climate, 31 (12), 4791-4806, DOI: 10.1175/JCLI-D-17-0587.1.
• [22] van der Swaluw E., Drijfhout S.S., Hazeleger W., 2007, Bjerknes compensation at high northern latitudes: the ocean forcing the atmosphere, Journal of Climate, 20 (24), 6023-6032, DOI: 10.1175/2007JCLI1562.1.
• [23] Wangengejm G.Ya., 1952, Osnovy makrocirkuylacionngo metoda dolgosrochnykh meteorologicheskikh prognozov dlya Arktiki, Trudy AANII, 34, 314 s.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).