Stopnie rampy zwane bystrzami o zwiększonej szorstkości jako ekologiczne rozwiązania utrzymania koryt rzek i potoków górskich

• Autorzy: Radecki-Pawlik A. , Stypuła K. , Radecki-Pawlik B. , Plesiński K.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule zwrócono uwagę na nowoczesny, proekologiczny sposób utrzymania rzek i potoków górskich poprzez wprowadzenie do gamy obecnie stosowanych urządzeń hydrotechnicznych bystrz o zwiększonej szorstkości, zwanych też stopniami ramp. Budowle te, utrzymując koryta rzek i potoków górskich w stanie ekologicznym dobrym, powodują odtwarzanie struktur łach korytowych, tworząc stosowne warunki życia moakrobentosowi oraz umożliwiając swobodną wędrówkę ryb. Niniejsza praca spełnia oczekiwania wprowadzanej w Polsce Ramowej Dyrektywy Wodnej oraz odpowiada na argumenty organizacji ekologicznych, takich jak przykładowo „Gaja”, czy WWF.

Słowa kluczowe

PL

rzeka; strumień; bystrze; koryto rzeki; szorstkość; aspekt ekologiczny

EN

river; stream; rapid; river bed; roughness; ecological aspect

• Wydawca: Fundacja Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa
• Czasopismo: Przegląd Budowlany
• Rocznik: 2017
• Tom: R. 88, nr 10
• Strony: 113--116
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., il., tab.

Twórcy

autor

Radecki-Pawlik A.

• Politechnika Krakowska
• Uniwersytet Rolniczy, Kraków

autor

Stypuła K.

• Politechnika Krakowska

autor

Radecki-Pawlik B.

• Politechnika Krakowska

autor

Plesiński K.

• Uniwersytet Rolniczy, Kraków

Bibliografia

• [1] Aberle, J., Naturnahe Sohlengleiten, Deutsche Vereinigung für Wasserwirtschaft, Abwasser und Abfall Hennef: DWA, 2009
• [2] Gebler R.-J., Fischwege und Sohlengleiten, Verlag Wasser & Umwelt, Walzbachtal, ISBN: 3-939137-02-2, 2009
• [3] Kajak Z., Ekologiczne skutki zabudowy hydrotechnicznej i wykorzystania wód śródlądowych, XII Ogólnopolska Szkoła Hydrauliki, Międzyzdroje, 21–25 września, Materiały Szkoły, str. 17–36, 1992.
• [4] Knauss J., Drsne skluzy, Vodni Hospodarstvi, rada A C 1, Praha, 1980
• [5] Korpak J., Krzemień K., Radecki-Pawlik A., Wpływ czynników antropogenicznych na zmiany koryt cieków karpackich. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich. Tech. Inf. Wsi, PAN Oddz. w Krakowie 4, Monografia, 2008
• [6] Oertel M., In-Situ Measurements on Cross-Bar Block Ramps (in:) Bung D.B., Pagliara S. International Workshop on Hydraulic Design of Low-Head Structures, IWLHS. Bundesanstalt für Wasserbau, str. 111–119, Aachen, 2013
• [7] Pagliara S., Palermo M., Effect of energy dissipation pool geometry on the dissipative process in the presence of block ramps. Journal of Irrigation and Drainage Engineering, 138 (11), str. 1027–1031, 2012
• [8] Pagliara S., Bung D., Design of Low-Head Structures. International Workshop on Hydraulic Design of Low-Head Structures. FH Aachen University of Applied Sciences. str. 230, 2013
• [9] Plesiński K., Radecki-Pawlik A., Wyżga B., Sediment Transport Processes Related to the Operation of a Rapid Hydraulic Structure (Boulder Ramp) in a Mountain Stream Channel: A Polish Carpathian Example [in:] Heininger P, Cullmann J (eds.). Sediment Metters, Springer, str. 259, 2015
• [10] Radecki-Pawlik A.: On using artificial rapid hydraulic structures (RHS) within mountain stream channels – some exploitation and hydraulic problems. (in:) Rowiński P. Experimental and Computational Solutions of Hydraulic Problems, series: GeoPlanet: Earth and Planetary Sciences, Monograph, Springer, str. 101–115, 2013.
• [11] Radecki-Pawlik A., Plesiński K., Ślizowski R., Comparative research of interlocked-carpet block ramp (ICBR) made of natural stone with rapid hydraulic structures (RHS) of Peterka type [in:] Carvalho R.F., Pagliara S. (eds.) IWLHS – The International Workshop on Hydraulic Structures: Data Validation IAHR, University of Coimbra, Marine and Environmental Sciences Centre, Coimbra, 2015, str. 105–114, ISBN: 978–3-939230–04–5, 2015
• [12] Radecki-Pawlik A., Plesiński K., Radecki-Pawlik B., Block ramp rebuilding and explitation problems: chute stone dimension choosing; upstream the ramp river channel erosion, Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 2016, III/1, str. 835–847, ISSN: 1732–5587, 2016
• [13] Radecki-Pawlik A., On using artificial rapid hydraulic structures (RHS) within mountain stream channels – some exploitation and hydraulic problems. (in:) Rowiński P., Experimental and Computational Solutions of Hydraulic Problems, series: GeoPlanet: Earth and Planetary Sciences, Monograph, Springer, str. 101–115, 2016
• [14] Ratomski J., Proekologiczna zabudowa rzek i potoków górskich, XII Ogólnopolska Szkoła Hydrauliki, Międzyzdroje, 21–25 września, Materiały Szkoły str. 59–68, 1992
• [15] Ślizowski R., Radecki-Pawlik A., N’Famara Sambou: Badania porównawcze bystrzy z kamienia naturalnego – elementu ekologicznej zabudowy potoków górskich – z bystrzami betonowymi typu Peterki, Zeszyty Naukowe AR w Krakowie, 321, str. 33–41, 1997
• [16] Ślizowski R., Radecki-Pawlik A., Huta K., Analiza wybranych parametrów hydrodynamicznych na bystrzu o zwiększonej szorstkości na potoku Sanoczek. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich. Tech. Inf. Wsi, PAN Oddz. w Krakowie, 2, str. 47–58, 2008
• [17] Zastera Z., Balvanite skluzy, Hydroprojekt ukol R-4, Brno, 1984