PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
Tytuł artykułu

Od geologicznego parku krajobrazowego do geoparku globalnego (1991–2021)

Treść / Zawartość
Identyfikatory
Warianty tytułu
EN
From a geological landscape park to a global geopark (1991-2021)
Języki publikacji
PL
Abstrakty
EN
The Chęiny-Kielce Geological Landscape Park was proposed to be created in 1991, in order to protect the geological heritage of supra regional value, as well for educational purposes and development of geotourism. It was established in 1996 as the Chęciny-Kielce Landscape Park (ChKLP). The key adjective (Geological) was missing from its name due to the lack of relevant legislation (despite this, the ChKLP was promoted as a geological park, i.a., during the International ProGEO workshops in 1997 and 2003). At the beginning of 21st century, when a Global Geoparks Network was being organized, the ChKLP, as meeting all UNESCO geopark requirements, was proposed to be included in the network. The Geopark Kielce Centre (an institution previously established for geoheritage promotion purposes) was crucial in the foundation of the new geopark (on the basis on ChKLP), and preparing an application according to UNESCO instructions. The Chęciny-Kielce Geopark, eventually called Holy Cross Mountains Geopark (as its area was extended) was established and included in the Global Geoparks Network in 2021. It should be emphasized that the Polish Geological Institute also played a key role in the whole process, because both innovative ideas (the geological landscape park and the centre of geological education) originated in its Holy Cross Mts. Branch.
Rocznik
Strony
287--293
Opis fizyczny
Bibliogr. 51 poz., fot., rys.
Twórcy
  • Emerytowany pracownik Państwowego Instytutu Geologicznego - Państwowego Instytutu Badawczego, Oddziału Świętokrzyskiego
Bibliografia
  • 1. ALEXANDROWICZ Z. (red.) 1999 - Representative Geosites of Central Europe, Proceedings of the Central Europe Working Group, Workshop ProGEO'97. Pol. Geol. Inst. Spec. Pap., 2: 1-102.
  • 2. ALEXANDROWICZ Z. 2006 - Geoparki - nowe wyzwanie dla ochrony dziedzictwa geologicznego. Prz. Geol., 54 (1): 36-41.
  • 3. CAROSI J.F. 1781 - Reisen durch verschidene polnische Provinzen, mineralischen und andern Inhalts, Erster Teil. Leipzig.
  • 4. CZAJKOWSKA E., URBAN J., WRÓBLEWSKI T. 2007 - GEOPARK KIELCE-potencjał geoturystyczny i praktyczne możliwości jego wykorzystania. Sympozja i Konferencje 2005-2007, Zesp. Park. Krajobr. Woj. Śląskiego, Będzin: 31-38.
  • 5. CZARNOCKI J. 1949 - W sprawie ochrony krajobrazu i obiektów naukowych w granicach miasta Kielc. Wiad. Muz. Ziemi, 1948 (4): 313-320.
  • 6. FERBER J.J. 1804 - Relation von der ihm aufgetragenen mineralogischen, bergund hüttenmännischen Reise durch einige polnische Provinzen. Arnstadt und Rudolfstadt.
  • 7. GĄGOL J. 1996 - VIII Konferencja sozologiczna Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Kielce 15-16.06.1996. Prz. Geol.,44(9): 865-867.
  • 8. GĄGOL J. 2004 - Geologia na V Kieleckim Festiwalu Nauki, Kielce, 16-26.09.2004. Prz. Geol., 52(12): 1117-1118.
  • 9. GIEŁŻECKA-MĄDRY D., FIJAKOWSKA-MADER A., SZCZEPANIK Z. 2021 - Działalność Oddziału Świętokrzyskiego PIG-PIB w zakresie geologii środowiskowej, ochrony przyrody nieożywionej i edukacji geologicznej. Prz. Geol., 69 (4): 250-258.
  • 10. GŁOWNIAK E. 2019 - The 9th ProGEO Symposium, Chęciny, Poland - an overwiev. Geoheritage, 11: 1221-1225.
  • 11. KOŹMA J. 2011 - Transgraniczny Geopark Łuk Mużakowa. Prz. Geol., 59 (4): 276-290.
  • 12. KOZŁOWSKI S., RUBINOWSKI Z. 1973 - Założenia do projektu muzeum na Kadzielni w Kielcach. Zesz. Przyrod. Muz. Świętokrzyskie- go, 1: 1-66.
  • 13. PATZAK M., EDERW. 1998 - „UNESCO GEOPARK” a new Programme - a new UNESCO label. Geol. Balcan., 28 (3-4): 33-35.
  • 14. PŁONKA A. 2015 - Podziemna trasa turystyczna na Kadzielni. Ogólna i regionalna ochrona przyrody, 36-37: 99-103.
  • 15. POROS M. 2015 - Geopark Chęcińsko-Kielecki w drodze do Europejskiej Sieci Geoparków. Ogólna i regionalna ochrona przyrody, 36-37: 139-146.
  • 16. PUSCH G.G. 1833 - Geognostische Beschreibung von Polen. Stuttgart und Tübbingen.
  • 17. ROZPORZĄDZENIE Nr 17/96 Wojewody Kieleckiego z dnia 2 grudnia 1996 r. w sprawie utworzenia Chęcińsko-Kieleckiego Parku Krajobrazowego. Dz. Urz. Woj. Kieleckiego z 1996 r. nr 52 poz. 202.
  • 18. RUBINOWSKI Z. 1976 - O ochronę Środowiska przyrodniczego obszaru chęcińsko-mafogoskiego w Górach Świętokrzyskich. Pr. Muz. Ziemi, 25: 119-131.
  • 19. RUBINOWSKI Z. 1977 - Ochrona i racjonalne wykorzystanie cennych pod względem naukowo-dydaktycznym profilów geologicznych na obszarze miejskim Kielc. Stud. Kiel., 1 (77): 61-75.
  • 20. RUBINOWSKI Z., WÓJCIK Z. 1978 - Odsłonięcia geologiczne Kielc i okolic oraz problemy ich ochrony i zagospodarowania. Pr. Muz. Ziemi, 29: 95-121.
  • 21. STASZIC S. 1815 - O ziemiorodztwie Karpatów i innych gor i rownin Polski. Warszawa.
  • 22. URBAN J., GĄGOL J. 2008 - Geological heritage of the Świętokrzyskie (Holy Cross) Mountains (Central Poland). Prz. Geol.56,(8/1): 618-628.
  • 23. URBAN J., KASZA A., OCHMAN K., MALEC J. 2011 - Jaskinie Kadzielni. Urząd Miasta Kielce - Geopark Kielce., Kielce.
  • 24. URBAN J., KASZA A., OCHMAN K., MALEC J. WOŁOSZYŃSKI M. 2013 - Kadzielnia i jej jaskinie. Przewodnik geoturystyczny. Manufaktura Geoturystyczna, Warszawa.
  • 25. URBAN J., WRÓBLEWSKI T. 1999 - Representative geosites of the Góry Świętokrzyskie (Holy Cross Mts.) and the Nida Basin, Central Poland. [W]: Alexandrowicz Z. (Red.), Representative geosites of Central Europe, Workshop ProGEO'97. Pol. Geol. Inst. Spec. Pap., 2: 61-70.
  • 26. URBAN J., WRÓBLEWSKI T. 2004 - Chęciny-Kielce Landscape Park - an example of officially not proclaimed geopark. Pol. Geol. Inst. Spec. Pap., 13: 131-136.
  • 27. USTAWA z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody. Dz.U. z 1991 nr. r 114 poz. 492
  • 28. WRÓBLEWSCY T. i E. 1996 - Góry Świętokrzyskie. Mapa geologiczno-krajoznawcza 1 : 200 000. Państw. Inst. Geol. Warszawa.
  • 29. WRÓBLEWSKI P. 2018 - Podziemna architektura pogórnicza w rejonie Chęcin - problemy zagospodarowania i udostępnienia na przykładzie sztolni „Antoni” na Miedziance. [W:] Zdeb K., Rabiega K. (red.), Konserwacja zapobiegawcza środowiska 7: Dziedzictwo techniki. Inst. Arch. UKSW, Warszawa: 89-102.
  • 30. WRÓBLEWSKI P., WRÓBLEWSKI S., 2018 - Rola architektury w rewaloryzacji krajobrazów pogórniczych w regionie świętokrzyskim. [W:] Kobylińska-Bunsch W. (red.), Architektura w krajobrazie. Harmonia - kompromis - konflikt. Inst. Hist. Szt. UW, Warszawa: 317-338.
  • 31. WRÓBLEWSKI T. 1979-Problematyka pozostałości chęcińskiego górnictwa kruszcowego w świetle konserwatorskiej ochrony przyrody i turystycznego zagospodarowania. Stud. Kiel., 1 (21): 67-79.
  • 32. WRÓBLEWSKI T. 1991 – Potrzeba powołania geologicznego parku krajobrazowego w południowo-zachodniej części Gór Świętokrzyskich. Kwart. Geol., 35 (4): 527-529.
  • 33. WRÓBLEWSKI T. 1993 - Chęińsko-Kielecki Park Krajobrazowy w Górach Świętokrzyskich (koncepcja). Arch. Wojew. Konserw. Przyrody w Kielcach.
  • 34. WRÓBLEWSKI T. 1996a - Walory, delimitacja i zagrożenia Chęcińsko-Kieleckiego Geologicznego Parku Krajobrazowego w Górach Świętokrzyskich. [W:] Rubinowski Z., Wróblewski T., Nowak M., Gągol J. (red.), VIII Konferencja Sozologiczna, Funkcjonowanie Chęcińsko-Kieleckiego Geologicznego Parku Krajobrazowego w systemie obszarów chronionych w Górach Świętokrzyskich, Kielce, 16-17 maja 1996. Państw. Inst. Geol. Oddz. Świętokrzyski, Kielce: 11-15.
  • 35. WRÓBLEWSKI T. 1996b - Intencje powołania Chęcińsko-Kieleckiego Geologicznego Parku Krajobrazowego - jego potencjał edukacyjny i funkcje. [W:] Rubinowski Z., Wróblewski T., Nowak M., Gągol J. (red.), VIII Konferencja Sozologiczna, Funkcjonowanie Chęcińsko-Kieleckiego Geologicznego Parku Krajobrazowego w systemie obszarów chronionych w Górach Świętokrzyskich, Kielce, 16-17 maja 1996. Państw. Inst. Geol. Oddz. Świętokrzyski, Kielce: 18-21.
  • 36. WRÓBLEWSKI T. 1997a - Dokumentacja projektowa geologicznego parku krajobrazowego w Górach Świętokrzyskich, Pos. Nauk. Państw. Inst. Geol., 53: 129-131.
  • 37. WRÓBLEWSKI T. 1997b - Świętokrzyski program edukacji ekologicznej w sferze działań Państwowego Instytutu Geologicznego. [W]: Cichy D. (red.), Edukacja środowiskowa, Agenda 21 - realizacja zadań edukacyjnych, mat. konf. 5-6 maja 1997, Jedlnia-Letnisko. Inst. Badań Edukacyjnych, Warszawa: 219-225.
  • 38. WRÓBLEWSKI T. 1998 - Strategia gospodarowania zasobami przyrody na obszarze geologicznego parku krajobrazowego w Górach Świętokrzyskich. Narodowe Arch. Geolog., 1-34 + 10 zał.+ 102 fot.
  • 39. WRÓBLEWSKI T. 1999 – Starania o ochronę Wietrzni w Kielcach: projektowany rezerwat przyrody nieożywionej im. Zbigniewa Rubinowskiego. [W:] Geologia i sozologia w regionie świętokrzyskim u schyłku XX wieku, X Konferencja Sozologiczna PTG, Państw. Inst. Geol., Kielce: 127-131.
  • 40. WRÓBLEWSKI T. 2000a - Pamięci Świętokrzyskiego geologa. Prz. Geol., 48 (2): 94i 108.
  • 41. WRÓBLEWSKI T. 2000b - Ochrona georóżnorodności w regionie Świętokrzyskim z Mapą chronionych obszarów i obiektów przyrody nieożywionej 1:200 000. Państw. Inst. Geol., 1-86 +mapa.
  • 42. WRÓBLEWSKI T. 2000c - Ogólna koncepcja organizacji i programu funkcjonowania centrum geoedukacji w Kielcach. Arch. Urz. Miasta Kielce.
  • 43. WRÓBLEWSKI T. 2001 - Zapis trzystu milionów lat dziejów Ziemi w kieleckich skałach - walorem i szansą turystyczną miasta (Plenerowa prezentacja koncepcji centrum geoedukacji i rezerwatu na Wietrzni). [W]: Darewicz-Uberman O. i Grysa K. (Red.), II Kielecki festiwal Nauki, 7-16 września 2001, prezentacje festiwalowe, Kielce: 103-106 i IV.
  • 44. WRÓBLEWSKI T. 2002 - Koncepcja organizacji w Kielcach centrum edukacji geologicznej. Pos. Nauk. Państw. Inst. Geol., 58: 126-129.
  • 45. WRÓBLEWSKI T. 2003a - Ochrona dziedzictwa geologicznego - dzieje, perspektywy, rola regionu świętokrzyskiego. [W:] Wróblewski T. (red.), Ochrona przyrody nieożywionej w Górach Świętokrzyskich, Kielce 12.12.2002. Mat. konf., Państw. Inst. Geol., Warszawa: 5-11.
  • 46. WRÓBLEWSKI T. 2003b - Geologiczny park krajobrazowy w Górach Świętokrzyskich. Biul. Informacyjny Świętokrzyskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk Geologicznych w Kielcach 1(1), Kielce: 8-20.
  • 47. WRÓBLEWSKI T. 2005 - Ochrona środowiska abiotycznego wiodącym motywem funkcjonowania Chęcińsko-Kieleckiego Parku Krajobrazowego - pierwszego w Europie parku geologicznego (geoparku). Konferencja ekologiczna „Ochrona wód podziemnych GZWP i wód powierzchniowych w obrębie Chęcińsko-Kieleckiego Parku Krajobrazowego”, 21 XI 2005 r. Chęciny: 1-11.
  • 48. WRÓBLEWSKI T. 2012 - Śladami dewońskiego morza i kieleckich gwarków ...z Karczówki na Grabinę. Kielce: 1-54.
  • 49. WRÓBLEWSKI T. 2014 - Kruszce Karczówki i ich kopalnie. Kieleckie studia muzealno-historyczne, 6: 11-28.
  • 50. WRÓBLEWSKI T. 2015 - Koncepcja utworzenia Centrum Geoedukacji w Kielcach. Ogólna i regionalna ochrona przyrody, 36-37: 11-24.
  • 51. WRÓBLEWSKI T. 2019 - Jubileuszowe 50. Sympozjum Speleologiczne. Wierchy, 82: 167-171.
Uwagi
Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-997f6e82-fe46-4232-8391-cbdc0d9af6f7
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.