Preliminary studies on the protecting possibilities of selected small water bodies in the area of Krakow agglomeration

• Autorzy: Panek E. , Rajpolt B.

Identyfikatory

DOI

10.7494/geom.2013.7.2.43

Warianty tytułu

PL

Wstępne badania możliwości ochrony oczek wodnych na terenie aglomeracji krakowskiej

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The studies were carried out in the western part of the Krakow agglomeration: the quarters of IV Prądnik Biały, VII Zwierzyniec and VIII Dębniki and the commune of Zabierzów. Seven sites were selected, according to the following criteria: the origin, size, characteristic of the adjacent area and vegetation as well as the degree of the preservation of the object. The studies included the ecological inventory of the sites, carried out by the established criteria and chemical analyses or waters. The following parameters were analysed: pH, specific conductivity, the content of macro-components: Na+, K+, Ca2+, Mg2+, HCO3-, Cl-, SO42- and general mineralization as well as the content of oxygen. Six objects are natural small water bodies, situated in urbanized areas, agricultural of forest areas. In six sites the lowering of the water mirror and/or expansion of emerged vegetation were observed, which can lead to their disappearance. Small objects are particularly sensitive to degradation and liquidation and require protective measures.

PL

Badania zostały przeprowadzone w zachodniej części aglomeracji krakowskiej na terenie dzielnic IV Prądnik Biały, VII Zwierzyniec i VIII Dębniki oraz w gminie Zabierzów. Do badań wytypowano siedem obiektów, przyjmując następujące kryteria: geneza, wielkość, stan zachowania oraz charakterystyka obszaru przyległego. Badania obejmowały inwentaryzację przyrodniczą obiektów, przeprowadzoną przy uwzględnieniu powyższych kryteriów, oraz analizy chemiczne wód. W wodach oznaczono pH, przewodność właściwą, zawartość makroskładników w formie jonowej (Na+, K+, Ca2+, Mg2+, HCO3-, Cl-, SO42-), zawartość tlenu oraz mineralizację ogólną. Sześć obiektów to oczka wodne naturalnego pochodzenia znajdujące się na obszarach przemysłowych, zurbanizowanych, użytkach rolnych i w lasach. W sześciu obiektach zaobserwowano obniżenie lub okresowy zanik zwierciadła wody oraz ekspansję wynurzonej roślinności wodnej, co może prowadzić do ich zaniku. Małe zbiorniki wodne są szczególnie podatne na degradację i wymagają podjęcia działań ochronnych.

Słowa kluczowe

EN

small water body; Krakow agglomeration; anthropopression; conservation

PL

oczko wodne; aglomeracja krakowska; antropopresja; ochrona

• Wydawca: AGH University of Science and Technology Press
• Czasopismo: Geomatics and Environmental Engineering
• Rocznik: 2013
• Tom: Vol. 7, no. 2
• Strony: 43--57
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., fot., rys., tab.

Twórcy

autor

Panek E.

• AGH University of Science and Technology, Faculty of Mining Surveying and Environmental Engineering, Department of Management and Protection of Environment, Krakow, Poland

autor

Rajpolt B.

• AGH University of Science and Technology, Faculty of Mining Surveying and Environmental Engineering, Department of Management and Protection of Environment, Krakow, Poland

Bibliografia

• [1] Bedla D.: Rola naturalnych małych zbiorników wodnych,tzw. oczek wodnych, w zwiększeniu bioróżnorodności środowiska przyrodniczego na przykładzie wybranych gmin województwa małopolskiego. Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska AGH, Kraków 2005 [unpubl.].
• [2] Bedla D., Petryk A.: Funkcjonowanie wyrobiskowych zbiorników wody w Przegini pod Krakowem. Inżynieria Ekologiczna, nr 22, 2010, pp. 83-89.
• [3] Bosiacka В., Pieńkowski P.: Analiza przekształceń oczek wodnych oraz ocena walorów przyrodniczych śródpolnych zbiorników w centralnej części Równiny Nowogardzkiej. Woda - Środowisko - Obszary Wiejskie, t. 4, z. 2a (11), 2004, pp.335-349.
• [4] Fiedler M., Szafrański С., Bykowski J.: Możliwości zwiększenia retencji oczek wodnych w zdrenowanej mikrozlewni rolniczej. Ochrona i Rekultywacja Gruntów. Materiały Konferencji Naukowo-Technicznej, Baranów Sandomierski 14-16.06.2000, [in:] Inżynieria Ekologiczna, nr 1, 2000, pp.120-128.
• [5] Klafs G., Jeschke L., Schmidt H.: Genese und Systematyk wasserführender Ackerhohlformen in den Nordbezierken der DDR. Archiv für Naturschutz und Landschaftsforschung, vol. 13,4,1973, pp. 287-302.
• [6] Kleczkowski A.: Hydrogeologia ziem wokół Polski. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1979
• [7] Konwencja o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego, sporządzona w Ramsarze dnia 2 lutego 1971 r. Dz. U. 1978, nr 7, poz. 24.
• [8] Mioduszewski W.: Mała retencja w lasach elementem kształtowania i ochrony zasobów wodnych. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, r. 10, z. 2 (18), 2008, pp. 33-48.
• [9] Mioduszewski W.: Rola małej retencji na terenach rolnych. IV Międzynarodowa Konferencja Województwa Małopolskiego „Scalanie gruntów instrumentem ochrony przed powodzią", Kraków 30 września 2010 r.
• [10] Nowacka-Rejzner U.: Stawy i tereny podmokłe w obszarze miasta. Czasopismo Techniczne z. 23. Architektura z. 7-А, 2007, pp. 127-134.
• [11] Ozga M.: Rola małych zbiorników wodnych w ochronie bioróżnorodności. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody, t. 29 (3), 2010, pp. 117-124.
• [12] Panek E., Bedla D.: Ecological and Landscape Valuation of Small Water Bodies in the Selected Municipalities of the Małopolska Province. Geomatics and Environmental Engineering, vol. 2, no. 4, 2008, pp. 59-60.
• [13] Pieńkowski P., Kupiec M.: Proces zarastania jeziora Świdwie i zmiany w użytkowaniu jego otoczenia od początku XIX do końca XX wieku. Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Politechnika Zielonogórska, nr 125,2001, pp. 265-277.
• [14] Pieńkowski P.: Analiza rozmieszczenia oczek wodnych oraz zmian w ich występowaniu na obszarze Polski północno-zachodniej. Akademia Rolnicza, Szczecin 2003.
• [15] Pieńkowski P., Podlasiński M., Karaś K.: Próba oceny wpływu położenia oczek wodnych w rzeźbie terenu na tempo ich zanikania. Woda - Środowisko -Obszary Wiejskie, 1.10, z. 1 (29), 2010, pp. 167-174.
• [16] Piesik J.: Małe zbiorniki wodne w krajobrazie Szczecina. Nauka Przyroda Technologie, t. 3, z. 1, 2009, pp. 1-Ю.
• [17] Surmacki A.: Zagrożenia małych zbiorników śródpolnych na Pomorzu Zachodnim. Chrońmy Przyrodę Ojczystą, r. 54, z. 6,1998, pp. 61-69.
• [18] Symonides E.: Znaczenie powiązań ekologicznych w krajobrazie rolniczym. Woda - Środowisko - Obszary Wiejskie, 1.10, z. 4 (32), 2010, pp. 249-263.
• [19] Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Dz. U. nr 16, poz. 78 [Law of 3rd February 1995 on the Protection of Agricultural Land and Forests. Journal of Laws No. 16, item 78].