Hydraulic research for successful fish migration improvement – ”nature-like” fishways

• Autorzy: Teppel A. , Tyminski T.

Warianty tytułu

PL

Badania hydrauliczne dla poprawy warunków migracji ryb - przepławki „bliskie naturze”

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

This article presents an overview of the design solutions for fishways which are locates nearby hydrotechnical constructions. Currently fashionable and recommended hydraulic design of fishways are moving towards "close to nature" solutions. Their characteristic feature is applicable to the construction a natural building materials (tree trunks, stones, gravel, vegetation) in such a way that its appearance resembled a small natural water courses. Design of hydraulic fishways based solely on the criteria of maximum speed v_max and parameter of unitary energy of water E, it does not give complete information about the effectiveness of these devices. In order to produce the optimal flow conditions for ichthyofauna, very useful are spatial structure research of hydraulic parameters, such as disorders of velocity field or the degree distributions of turbulence Tu. The article presents an example of such a study, which the authors carried out on the model seminatural fishway in the water laboratory in Institute of Environmental Engineering in Wrocław. The results were used to assess the accuracy of the functioning of the fishway.

PL

W pracy przedstawiono przegląd rozwiązań konstrukcyjnych przejść dla ryb (przepławek) przy obiektach hydrotechnicznych. Modne obecnie i zalecane konstrukcje zmierzają w kierunku rozwiązań „bliskich naturze”. Ich cechą charakterystyczną jest zastosowanie do budowy przepławek naturalnego budulca (kamienie, pnie drzew, żwir, roślinność) w taki sposób, by swoim wyglądem przypominały małe cieki naturalne. Projektowanie hydrauliczne przepławek oparte wyłącznie na kryteriach prędkości dopuszczalnych v_max oraz parametru jednostkowej energii wody E, nie daje pełnej informacji o skuteczności działania tych urządzeń. W celu wytworzenia w przepławce optymalnych dla ichtiofauny warunków przepływu przydatne są badania struktury przestrzennej parametrów hydraulicznych np. zaburzeń pola prędkości lub rozkładów stopnia turbulencji Tu. W pracy zaprezentowano przykład takich badań, które autorzy przeprowadzili na modelu przepławki seminaturalnej w laboratorium wodnym IIŚ UP we Wrocławiu. Otrzymane wyniki posłużyły do oceny poprawności funkcjonowania przepławki.

Słowa kluczowe

EN

fish ladders; water flow; hydraulic conditions; model test

PL

przepławki dla ryb; warunki hydrauliczne; przepływ wody; model testowy

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Czasopismo: Civil and Environmental Engineering Reports
• Rocznik: 2013
• Tom: No. 10
• Strony: 125--137
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., fot., rys., tab.

Twórcy

autor

Teppel A.

• Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Instytut Inżynierii Środowiska

autor

Tyminski T.

• Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Instytut Inżynierii Środowiska

Bibliografia

• 1. Adam B., Lehmann B.: Allgemeine Anforderungen an Fischaufstiegsanlagen. Konferenzmaterialien: “Oekologische Durchgängigkeit in Fließgewässern“, LUA Brandenburg, Lebus 2009.
• 2. Adam B. et al.: Fischschutz- und Fischabstiegsanlagen – Bemessung, Gestaltung, Funktionskontrolle. DWA, 2. Auflage, Hennel 2005.
• 3. Bartnik W. i in.: Gospodarka rybacka w aspekcie udrażniania cieków dorzecza Małej i Górnej Wisły. Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich. Wydawnictwo PAN Oddz. w Krakowie, Zeszyt nr 13, Kraków 2011.
• 4. Bojarski A., Jeleński J., Jelonek M., Litewka T., Wyżga B., Zalewski J.: Zasady dobrej praktyki w utrzymaniu rzek i potoków górskich. Ministerstwo Środowiska, Departament Zasobów Wodnych, Warszawa 2005.
• 5. Bosmou M., Teppel A., Tymiński T.: Assessing the functionality of fishways as the essential element of rivers continuity. [W:] Szczęśniak E. (red.), Tymiński T. (red.): Środowisko Dolnego Śląska oczami przyrodników. Uniwersytet Wrocławski, Monografia, Nr 4, Wrocław 2012.
• 6. DVWK: Fischaufstieganlagen: Bemessung, Gestaltung, Funktionskontrolle. Merklblaetter zur Wasserwirtschaft, Nr. 232, Bonn 1996.
• 7. DWA: Durchgängigkeit und Habitatmodellierung von Fließgewässern. Verlag der Bauhaus-Universität Weimar 2010.
• 8. Grobelny M., Nowicki M., Tymiński T., Zhou Yinting: Hydrauliczne warunki przepływu w przepławkach „bliskich naturze“. Materiały konferencyjne, Ogólnopolska Sesja Naukowo - Techniczna: „Przepływy wody i zanieczyszczeń w ośrodkach porowatych i korytach otwartych”, KIWiS, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Poznań 30 marca 2012.
• 9. Hassinger R.: Components for Ecological Improvements at Water Power Sites. Materiały konferencyjne, Międzynarodowe Seminarium Naukowe: „State of the Art of Building Fish Passes in Germany”, PAN Komitet Gospodarki Wodnej, Sekcja Ochrony Środowiska Wodnego, Warszawa 2009.
• 10. Jelonek M., Wierzbicki M.: Prezentacja technicznych możliwości przywrócenia wędrówek ryb w rzekach na podstawie wybranych przykładów inwestycji zrealizowanych we Francji i Niemczech oraz USA. Materiały Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, Kraków-Poznań 2008.
• 11. Jens G.: Der Bau von Fischwegen. Verlag Paul Parey, Hamburg und Berlin 1982.
• 12. Jędryka E. Metody zapewnienia ekologicznej drożności cieków. Wiadomości melioracyjne i łąkarskie, Nr 1/2011.
• 13. Krüger F.: Anforderungen an Fischaufstiegsanlagen, Beispiele aus der Praxis. Konferenzmaterialien: Vortrag zum Wasserbaulichen Kolloquium “Oekologische Durchgängigkeit von Fließgewässern“, Universität Hannover 2008.
• 14. Lehmann B.: Ethohydraulische Untersuchungen, Veranlassung – Methode – Einsatzmöglichkeiten. Konferenzmaterialien: “Oekologische Durchgängigkeit von Fließgewässern“, Universität Hannover 2008.
• 15. Lubieniecki B.: Przepławki i drożność rzek. Wydawnictwo Instytutu Rybactwa Śródlądowego, Olsztyn 2003.
• 16. Mokwa M. (red.) i Wiśniewolski W. (red.).: Ochrona ichtiofauny przed szkodliwym działaniem budowli hydrotechnicznych. Monografia. Dolnośląskie Wyd. Edukacyjne, Wrocław 2008.
• 17. Puzyrewski R., Sawicki J.: Podstawy mechaniki płynów i hydrauliki. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
• 18. Szczerbowski J. A. (red.).: Encyklopedia rybacko-wędkarska. IRS Olsztyn 1998.
• 19. Zgrabczyński J.: Identyfikacja i ocena sprawności przepławek dla ryb w regionie wodnym Warty. Nauka Przyroda Technologie, Tom 1, Zeszyt 2 (wyd. elektroniczne #35), Poznań 2007.
• 20. Żbikowski A., Żelazo J.: Ochrona środowiska w budownictwie wodnym. Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, materiały informacyjne, Warszawa 1993.