Formacja grabowska : podstawowa jednostka litostratygraficzna kajpru Górnego Śląska

Szulc, J.; Racki, G.

Powiadomienia systemowe

Sesja wygasła!

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Formacja grabowska : podstawowa jednostka litostratygraficzna kajpru Górnego Śląska

Autorzy

Szulc J. , Racki G.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Grabowa Formation : the basic lithostratigraphic unit of the Upper Silesian Keuper

Języki publikacji

Abstrakty

Lithostratigraphic division of the Upper Silesian Keuper continental succession belongs to abandoned matters, even if newly-discovered sites with unique vertebrate faunas highlight an increasing request to more precise designation of their stratigraphic setting. As a result of multidisciplinary grant and with a guide use of new borehole sections, a major lithostratigraphic unit is formally proposed for the middle Keuper (i.e., above the Schilfsandstein; Stuttgart Formation in Stratigraphische Tabelle von Deutschland, 2002), based on previously inaccurately used unit, Grabowa Formation of Bilan (1976). The re-defined Formation of Variegated Mudstones and Carbonates from Grabowa includes Upper Gypsum Beds and Steinmergelkeuper in traditional scheme from Germany (=Weser and Arnstadt Formations), and generally correlates with the Norian stage. Two bone-bearing horizons (Krasiejów and Lisowice) are placed within the unit, which is completely subdivided in three members: Ozimek (mudstone-evaporate), Patoka (marly mudstone-sandstone) and WoŸniki (limestone).

Słowa kluczowe

górny trias Górny Śląsk litostratygrafia formacja grabowska kręgowce

Upper Triassic Upper Silesia lithostratigraphy Grabowa Formation vertebrate sites

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Przegląd Geologiczny

Rocznik

2015

Tom

Vol. 63, nr 2

Strony

103–--113

Opis fizyczny

Bibliogr. 65 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Szulc J.

joachim.szulc@uj.edu.pl

Instytut Nauk Geologicznych, Uniwersytet Jagielloński, Oleandry 2a, 30-063 Kraków

autor

Racki G.

grzegorz.racki@us.edu.pl

Instytut Nauk Geologicznych PAN, Ośrodek Badawczy w Krakowie, Senacka 1, 31-002 Kraków
Wydział Nauk o Ziemi, Uniwersytet Śląski, Będzińska 60, 41-200 Sosnowiec

Bibliografia

1. ALEXANDROWICZ S.Z., BIRKENMAJER K., BURCHART J., CIEŚLIŃSKI S., DADLEZ R., KUTEK J., NOWAK W., ORŁOWSKI S., SZULCZEWSKI M. & TELLER L. 1975 - Zasady polskiej klasyfikacji, terminologii i nomenklatury stratygraficznej. Instrukcje i metody badań geologicznych 33: 1-63.
2. BACHMANN G.H. & BEUTLER G. 2007 - Retyk sensu polonico versus Rhaet sensu germanico - new results. SDGG, 53: 99-100.
3. BECKER A., 2014 - Muszloraczkowa stratygrafia pogranicza permu i triasu - rzeczywistość czy mit? Prz. Geol., 62: 184-189.
4. BECKER A., KULETA M., NARKIEWICZ K., PIEŃKOWSKI G. & SZULC J. 2008 - Trias. [W:] Wagner R. (red.) Tabela stratygraficzna Polski, Polska pozakarpacka. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
5. BEUTLER G. & NITSCH E. 2005 - Paläogeographisches Überblick. [W:] Beutler G., Hauschke N., Nitsch E. & Vath U. (red.) Stratigraphie von Deutschland IV, Keuper. Cour. Forsch.-Inst. Senckenberg, 253: 15-30.
6. BILAN W. 1975 - Profil retyku w Krasiejowie koło Opola. Zesz. Nauk. AGH, Geologia, 1 (3): 13-20.
7. BILAN W. 1976 - Stratygrafia górnego triasu wschodniego obrzeżenia Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Zesz. Nauk. AGH, Geologia, 2 (3): 4-73.
8. BILAN W. 1991 - Biostratygrafia osadów górnego triasu wschodniego obrzeżenia Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Zesz. Nauk. AGH, Geologia, 17 (1): 5-17.
9. BODZIOCH A. & KOWAL-LINKA M. 2012 - Unraveling the origin of the Late Triassic multitaxic bone accumulation at Krasiejów (S Poland) by diagenetic analysis. Palaeogeogr., Palaeoclimatol., Palaeoecol., 346/347: 25-36.
10. BRAŃSKI P. 2014 - Climatic disaster at the Triassic-Jurassic boundary - a clay minerals and major elements record from the Polish Basin. Geol. Quart., 58: 291-310.
11. BZOWSKA G. & RACKA M. 2006 - Kajper Krasiejowa okiem geochemika i mineraloga. Gosp. Sur. Miner, 22 (zesz. spec., 3): 355-358.
12. CARNALL R.V. 1846 - Der Kalkstein des Lublinitzer Kreises in Oberschlesien. Bergmännisches Taschenbuch, 3: 276-322. Przegląd Geologiczny, vol. 63, nr 2, 2015
13. CIRILLI S. 2010 - Upper Triassic-lowermost Jurassic palynology and palynostratigraphy: areview. [W:] Lucas S.G. (red.) The Triassic timescale. Geol. Soc. London Spec. Publ., 334: 221-262.
14. DADLEZ R. & KOPIK J. 1963 - Problem retyku w zachodniej Polsce na tle profilu w Książu Wielkopolskim. Kwart. Geol., 7: 131-158.
15. DECZKOWSKI Z. 1977 - Budowa geologiczna pokrywy permsko-mezozoicznej i jego podłoża w wschodniej części monokliny przedsudeckej (obszar kalisko-częstochowski). Pr. Inst. Geol., 82: 1-63.
16. DECZKOWSKI Z. & FRANCZYK M. 1988 - Paleomiąższość, litofacje i paleotektonika noryku i retyku na Niżu Polskim. Kwart. Geol., 32: 105-115.
17. DECZKOWSKI Z., MARCINKIEWICZ T. & MALISZEWSKA A. 1997 - Noryk i retyk. [W:] Marek S. & Pajchlowa M. (red.) Epikontynentalny perm i mezozoik w Polsce. Pr. Państw. Inst. Geol., 153, 174-194.
18. DZIK J. & SULEJ T. 2007 - A review of the early Late Triassic Kra- siejów biota from Silesia, Poland. Palaeont. Pol., 64: 3-27.
19. DZIK J., SULEJ T., KAIM A. & NIEDŹWIEDZKI R. 2000 - Późnotriasowe cmentarzysko kręgowców lądowych w Krasiejowie na Śląskim Opolskim. Prz. Geol., 48: 226-235.
20. DZIK J., SULEJ T. & NIEDŹWIEDZKI G. 2008 - A dicynodont? the- ropod association in the latest Triassic of Poland. Acta Palaeont. Pol., 53: 733-738.
21. FIJAŁKOWSKA-MADER A., HEUNISCH C. & SZULC J. w druku - Palynostratigraphy and palynofacies of the Upper Silesian Keuper. Ann. Soc. Geol. Pol.
22. FRANZ M. 2008 - Litho- und Leitflächenstratigraphie, Chronostrati- graphie, Zyklo- und Sequenzstratigraphie des Keupers im Östlichen Zentraleuropäischen Becken (Deutschland, Polen) und Dänischen Becken (Dänemark, Schweden). Unpublished thesis (Dr. rer. nat.), Naturwissenschaftlichen Fakultät III der Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg: 1-198.
23. GĄSIOROWSKI S.M. & PIEKARSKAE. 1976-Woźniki Limestone (Lower Jurassic, Upper Silesia). Bull. Acad. Pol. Sci., Sci. Terre, 24: 177-182.
24. GRODZICKA-SZYMANKO W. 1963 - Występowanie syderytu w osadach retyku w rejonie Turkowej Góry koło Poręby. Prz. Geol., 11: 526-530.
25. GRODZICKA-SZYMANKO W. 1978 - Trias górny. [W:] Poszukiwanie rud cynku i ołowiu na obszarze śląsko-krakowskim. Pr. Inst. Geol., 83: 105-110.
26. GRODZICKA-SZYMANKO W. & ORŁOWSKA-ZWOLIŃSKA T. 1972 - Stratygrafia górnego triasu NE części obrzeżenia Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Kwart. Geol. 16: 216-231.
27. GRUSZKA B. & ZIELIŃSKI T. 2008 - Evidence for a very low-energy fluvial system: a case study from the dinosaur-bearing Upper Triassic rocks of Southern Poland. Geol. Quart., 52: 239-252.
28. HAISIG J., KOTLICKI S., WILANOWSKI S. & ŻUREK W. 1983 - Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski 1 : 50 000, arkusz Lubliniec. Wyd. Geol., Warszawa: 1-46.
29. JAKUBOWSKI Z. 1977 - Rozwój sedymentacji w dolnej jurze Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej i pozycja stratygraficzna osadów gruboklastycznych. Rocz. Pol. Tow. Geol., 47: 585-604.
30. JEWUŁA K. 2010 - Skala magnetostratygraficzna dla utworów górnego triasu z Górnego śląska. Praca magisterska, niepubl. Arch. Inst. Nauk Geol. UJ, Kraków: 1-107.
31. KŁAPCIŃSKI J. 1993 - Litostratygrafia profili głębokich otworów wiertniczych w regionie opolskim. Acta Univ. Wratisl., 8: 1-129.
32. KOTLICKI S. 1995 - Badania nad litostratygrafią triasu Górnego Śląska. NAG Państw. Inst. Geol., Oddz. Górnośląski, Sosnowiec: 1-157.
33. KÜRSCHNER W.M. & HERNGREEN G.F.W. 2010 - Triassic palyno- logy of central and northwestern Europe: a review of palynofloral diversity patterns and biostratigraphic subdivisions. [W:] Lucas S.G. (red.) The Triassic timescale. Geol. Soc. London Spec. Publ., 334: 263-283.
34. LUCAS S.G., TANNER L.H., KOZUR H.W., WEEMS R.E. & HECKERT A.B. 2012 - The Late Triassic timescale: Age and correla- tion of the Carnian-Norian boundary Earth-Sci. Rev., 114: 1-18.
35. MARCINKIEWICZ T., FIJAŁKOWSKA-MADERA. & PIEŃKOWSKI G. 2014 - Poziomy megasporowe epikontynentalnych utworów triasu i jury w Polsce - podsumowanie. Biul. Państw. Inst. Geol., 457: 15-42.
36. NIEDŹWIEDZKI G., BRUSATTE S.L., SULEJ T. & BUTLER R.J. 2014 - Basal dinosauriform and theropod dinosaurs from the mid-late Norian (Late Triassic) of Poland: implications for Triassic dinosaur evolution anddistribution. Palaeont., 57; DOI: 10.1111/pala.12107.
37. OGG G. 2012 - The Triassic Period. [W:] Gradstein F.M., Ogg J.G., Schmitz M. & Ogg G. (red.) The Geologic Time Scale 2012, vol. 2. Elsevier, Amsterdam: 681-730.
38. ORŁOWSKA-ZWOLIŃSKAT. 1983 - Palinostratygrafia epikontynentalnych osadów wyższego triasu w Polsce. Pr. Inst. Geol., 104: 1-88.
39. ORŁOWSKA-ZWOLIŃSKAT. 1985 - Palynological zones of the Polish epicontinental Triassic. Bull. Acad. Pol. Sc. Ser. Sc. Terre, 33: 107-117.
40. PACYNA G. 2014 - Plant remains from the Polish Triassic. Present knowledge and future prospects. Acta Palaeobot., 54: 3-33.
41. PIEŃKOWSKI G. 1988 - Analiza facjalna najwyższego triasu i liasu Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej oraz perspektywy występowania surowców ilastych. Prz. Geol., 36: 449-456.
42. PIEŃKOWSKI G., NIEDŹWIEDZKI G. & BRAŃSKI P. 2014 - Climatic reversals related to the Central Atlantic magmatic province caused the end-Triassic biotic crisis - Evidence from continental strata in Poland. [W:] Keller G. & Kerr A. (red.) Volcanism, Impacts, and Mass Extinctions: Causes and Effects. Geol. Soc. Am., Spec. Pap., 505: 263-286.
43. RACKI G. 2010 - Ewolucja środowisk lądowych kajpru Górnego Śląska jako biotopów kręgowców - nowy projekt badawczy. Prz. Geol., 58: 124-126.
44. RACKI G. & NARKIEWICZ M. (red.) 2006 - Polskie zasady stratygrafii. Państw. Inst. Geol., Warszawa: 1-78.
45. REINHARDT L. & RICKEN W. 2000 - The stratigraphic and geochemical record of playa cycles: monitoring a Pangaean monsoon-like system (Triassic, Middle Keuper, S. Germany). Palaeogeogr., Palaeoclim., Palaeoecol.,161: 205-227.
46. ROEMER, F. 1862 - Die Nachweisung des Keupers in Oberschlesien und Polen. Z. Dtsch. Geol. Ges., 14: 638-654.
47. ROEMER, F. 1870 - Geologie von Oberschlesien. Nischkowsky, Breslau: 1-587.
48. RUBIN H. & RUBIN K. 2009 - Charakterystyka hydrogeochemiczna utworów triasu górnego w rejonie Woźnik (otwór badawczy K-1). Biul. Państw. Inst. Geol., 436: 429-435.
49. SCHOCH R. & WILD R. 1999 - Die Wirbeltier-Fauna im Keuper von Süddeutschland. [W:] Hauschke, N. & Wilde, V. (red.), Trias. Eine ganz andere Welt. Mitteleuropa im frühen Erdmittelalter. Dr Pfeil Verlag, München: 395-408
50. SEEGIS D. 2005 - Tetrapoden. [W:] Beutler G., Hauschke N., Nitsch E. & Vath U. (red.) Stratigraphie von Deutschland IV, Keuper. Cour. For- sch.-Inst. Senckenberg, 253: 50-57.
51. SENKOWICZOWA H. 1980 - Możliwości sformalizowania podziału litostratygraficznego środkowego i górnego triasu Wyżyny Śląsko-Krakowskiej. Kwart. Geol., 24: 787-804.
52. SIEWNIAK-MADEJ A. (red.) 1982 - Lubliniec IG 1. Profile Głębokich Otworów Wiertniczych Instytutu Geologicznego Z .55. Wyd. Geol., Warszawa: 1-67.
53. STRATIGRAPHISCHE TABELLE VON DEUTSCHLAND 2002 - Deutsche Stratigraphische Kommission, Potsdam (GeoForschungszentrum), Frankfurt a. M. (Forsch.-Inst. Senckenberg).
54. SULEJ, T., NIEDŹWIEDZKI, G. & BRONOWICZ, R. 2012 -Anew Late Triassic vertebrate fauna from Poland with turtles, aetosaurs, and coelophysoid dinosaurs. J. Vert. Paleont., 32: 1033-1041.
55. SZULC J. 2005 - Sedimentary environments of the vertebrate-bearing Norian deposits from Krasiejów, Upper Silesia (Poland). Hallesches Jahrb. Geowiss., Reihe B, Beiheft, 19: 161-170.
56. SZULC J. 2007 - Keuper. [W:] Szulc J. & Becker A. (red.) International Workshop on the Triassic of southern Poland, Fieldtrip guide, September 3-8, 2007: 33-41.
57. SZULC, J. 2008 - Climate evolution in the Tehys area and its controls. [W:] McCann, T. (red.) Geology of Central Europe. Triassic. Geol. Soc. London: 751-752.
58. SZULC J., GRADZIŃSKI M., LEWANDOWSKAA. & HEUNISCH C. 2006 - The Upper Triassic crenogenic limestones in Upper Silesia (southern Poland) and their paleoenvironmental context. [W:] Alonso-Zarza A.M. & Tanner L.H. (red.) Paleoenvironmental record and applications of calcretes and palustrine carbonates. Geol. Soc. Am., Spec. Pap., 416: 133-151.
59. SZULC J., JEWUŁA K. & RACKI G. w druku a - Facies development and integrated stratigraphy of the Upper Silesian Keuper. Ann. Soc. Geol. Pol.
60. SZULC J., RACKI G., ŚRODOŃ J. & LUCAS S.G. w druku b - Norian age of the Lipie Śląskie vertebrate fauna explains its alleged oddity. Acta Palaent. Pol., 60.
61. ŚLIWIŃSKI S. 1964 - Geologia obszaru siewierskiego. Pr. Geol. Kom. Nauk Geol. PAN, Oddz. w Krakowie, 25: 1-74.
62. ŚNIEŻEK, P. 1986 - Osady ilaste górnego retyku i liasu w rejonie Lubliniec-Wieruszów. Arch. Miner., 41: 135-145.
63. ŚRODOŃ J., SZULC J., ANCZKIEWICZ A., JEWUŁA K., BANAŚ M. & MARYNOWSKI L. 2014 - Weathering, sedimentary, and diagenetic controls of mineral and geochemical characteristics of the vertebrate-bearing Silesian Keuper. Clay Miner., 49: 569-594.
64. ŚWIŁO M., NIEDŹWIEDZKI G. & SULEJ T. 2014 - Mammal-like tooth from the Upper Triassic of Poland. Acta Palaeont. Pol., 59.
65. ZNOSKO J. 1955 - Retyk i lias między Krakowem a Wieluniem. Pr. Państw. Inst. Geol., 14: 1-146.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-95e8ad36-99c2-47c3-9b63-e18ba666265b