Inżynier Kajetan Mościcki (1855-1933) i jego działalność na rzecz budowy ulic i mostów Warszawy

• Autorzy: Mistewicz Marek

Identyfikatory

DOI

10.4467/0023589XKHNT.20.001.11617

Warianty tytułu

EN

Engineer Kajetan Mościcki (1855-1933) and his activity for the construction of Warsaw streets and Bridges

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The article presents the problems of building and maintaining urban transport infrastructure in Warsaw at the turn of the 20th century. The text concerns Kajetan Mościcki (1855-1933), engineer, who was appointed by the acting Mayor of Warsaw, General Sokrates Starynkiewicz, to the position of senior city engineer and head of the municipal construction department, where he worked from 1889 to 1909. During this period, he paved the streets which were worn or damaged by sewerage works with wooden blocks and covered the sidewalks with concrete slabs. He designed the first slip road in the Kingdom of Poland in the form of a spiral, and he also participated in the construction of the oldest road engineering structures made of reinforced concrete, located in Ujazdowski Park and on Karowa street in Warsaw, the first Warsaw power plant and the second city bridge across the Vistula. In addition to his professional activity, Kajetan Mościcki was an inventor in the fields of mechanics and electrical engineering. At the end of his life, he founded an award that the Polish Academy of Arts and Sciences was to grant to Polish scientists for outstanding achievements.

Słowa kluczowe

PL

ulice; bruk drewniany; mosty; beton zbrojony; elektryfikacja; wynalazczość

EN

streets; wooden pavement; bridges; reinforced concrete; electrification; inventiveness

• Wydawca: Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk
• Czasopismo: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
• Rocznik: 2020
• Tom: T. 65, nr 1
• Strony: 9--36
• Opis fizyczny: Bibliogr. 47 poz., il.(w tym kolor.), faks., fot., 1 mapa, portr.

Twórcy

autor

Mistewicz Marek

• Instytut Badawczy Dróg i Mostów

Bibliografia

• Źródła
• Bajkiewicz J., Historia budowy Mostu Poniatowskiego i tragedia jego twórcy, „Stolica: Warszawski Tygodnik Ilustrowany” r. 14, nr 23, 6 VI 1959 r., s. 14-15.
• Belmont L., Na kanwie skargi do I-go Departamentu Senatu, „Wolne Słowo”, r. 5, 1912, nr 167-168, s. 3-32.
• Bruki warszawskie, „Głos” t. 1, nr 15, 11 IV 1896 r., s. 353-356.
• „Czytelnia Niedzielna” r. 5, nr 44, 28 X 1860 r., s. 374.
• Gierymski A., Wodociąg przy zbiegu Krak.-Przedmieścia i ul. Karowej, „Tygodnik Powszechny” r. 7, nr 21, 27 V 1883 r., s. 329.
• Gordziałkowski W., Kostka drzewna jako materiał na nawierzchnię mostów dla ruchu kołowego, „Przegląd Komunikacyjny” 1945, nr 5, s.150-152.
• Koleżak W., Powiśle Warszawy, „Wędrowiec” r. 38, nr 31, 4 VIII 1900 r., s. 606-609.
• Kühn A., Nekrologja. ś. p. Inż. Kajetan Mościcki, „Przegląd Techniczny”, r. 59, nr 23, 22 XI 1933 r., s. 604.
• „Kurjer Warszawski” r. 52, nr 141, 28 VI 1872 r., s. 2; r. 69, nr 50, 19 II 1889 r., Dodatek poranny, s. 1-2; r. 72, nr 172, 23 VI 1892 r., Dodatek poranny, s.1; r. 72, nr 282, 11 X 1892 r., s. 4; r. 73, nr 262, 22 IX 1893 r., s. 1; r. 74, nr 98, 10 IV 1894 r., s. 4; r. 74, nr 106, 18 IV 1894 r., Dodatek poranny, s. 1; r. 74, nr 266, 26 IX 1894 r., s. 4; r. 74, nr 282, 12 X 1894 r., s. 5; r. 74, nr 299, 29 X 1894 r., s. 3; r. 75, nr 167, 19 VI 1895 r., s. 4; r. 76, nr 221, 11 VIII 1896 r., Dodatek poranny, s. 1-2.; r. 76, nr 223, 13 VIII 1896 r., Dodatek poranny, s. 1; r. 77, nr 257, 17 IX 1897 r., Dodatek poranny, s. 1; r. 78, nr 312, 11 XI 1898 r., s. 4; r. 81, nr 105, 15 IV 1897 r., Dodatek poranny, s. 1; r. 81, nr 216, 25 VII 1901 r., s. 3; r. 89 , nr 40, 9 II 1909 r., s. 1; r. 89, nr 153, 5 VI 1909 r., Dodatek poranny, s. 2; r. 89 , nr 167, 19 VI 1909 r., s. 7; r. 89, nr 181, 3 VII 1909 r., Dodatek poranny, s. 1; r. 89 , nr 197, 19 VII 1909 r., s. 3; r. 89 , nr 205, 27 VII 1909 r., s. 4; r. 89, nr 233, 24 VIII 1909 r., Dodatek poranny, s. 1; r. 89, nr 233, 24 VIII 1909 r., s. 3; r. 113, nr 291, 21 X 1933 r., s. 4; r. 113, nr 290, 20 X 1933 r., s. 9.
• Mościcki K., Polemika. Sprawy miejskie, „Przegląd Tygodniowy Życia Społecznego Literatury i Sztuk Pięknych” r. 31, nr 11, 14 III 1896 r., s. 131-132; nr 12, 21 III 1896 r., s. 142-143; nr 13, 28 III 1896 r., s. 155-156.
• Mościcki K., Wyprostowanie koła sposobem graficznym, „Przegląd Techniczny” r. 37, nr 2, 12 I 1911 r., s. 18-19.
• Mościcki K., Koła sprężynowe, „Przegląd Techniczny” r. 43, nr 31-32, 7 VIII 1917 r., s. 261-264; nr 33-34, 21 VIII 1917 r., s. 278-280; nr 35-36, 4 IX 1917 r., s. 296-298 ; nr 37-38, 18 IX 1917 r., s. 309-311; nr 39-40, 2 X1917 r., s. 327-329; nr 43-44, 30 X 1917 r., s. 358-359; nr 45-46, 13 XI 1917 r,, s. 370-372; nr 47-48, 27 XI 1917 r., s. 383-384; nr 49-50, 11 XII 1917 r., s. 395-396.
• Patent No. 546,770, Kajetan Mościcki (Warsaw, Russia), „Official Gazette of the United States Patent Office” 1895.
• Podkowa S., W sprawie bruków w Warszawie, „Przegląd Tygodniowy Życia Społecznego Literatury i Sztuk Pięknych” r. 28, nr 10, 11 III 1893 r., s. 110-111.
• Prus B., Kronika tygodniowa, „Kuryer Codzienny” r. 33, nr 101, 11 IV 1897 r., s. 1.
• Prus B., Prus o „Wolnem Słowie”, „Wolne Słowo” r. 5, nr 166, 1 VI 1912 r., s. 2.
• Przybylski A., O zastosowaniu bruku drobnokostkowego na drogach podmiejskich, „Przegląd Techniczny” r. 43, nr 21-22, 29 V 1917 r., s. 177-178, nr 25-26, 26 VI 1917 r., s. 219-220.
• Roboty miejskie w Warszawie, „Przegląd Techniczny” r. 4, 1878, t. 7, s. 179-180.
• Roczny plon nauki polskiej. Uroczyste posiedzenie Polskiej Akademji Umiejętności, „Ilustrowany Kuryer Codzienny” r. 22, nr 163, 15 VI 1931 r., s. 3-5.
• Sprawy miejskie, „Przegląd Tygodniowy Życia Społecznego Literatury i Sztuk Pięknych” r. 31, nr 8, 22 II 1896 r., s. 89-90.
• Sznuk Z., Bruki i sposób gospodarowania niemi w Warszawie, „Przegląd Techniczny” r. 43, nr 25-26, 26 VI 1917 r., s. 215-216; nr 29-30, 24 VII 1917 r., s. 254-256; nr 33-34, 21 VIII 1917 r., s. 278-280.
• Ślimak Warszawski, „Życie i Sztuka. Pismo dodatkowe, ilustrowane. Kraj” 1904, nr 46, 25 XI 1904 r., s. 10-11.
• Ś.p. inż. Kajetan Mościcki, „Świat” r. 28, nr 44, 4 XI 1933 r., s. 20.
• Ulica Karowa, „Tygodnik Illustrowany” r. 36, nr 50, 11 XII 1895 r., s. 438.
• Warszawa. Nowa dzielnica, przy ulicy Karowej, „Biesiada Literacka” t. 42, nr 32, 26 VII 1896 r., s. 84.
• Wawrykiewicz E., Bibliografia trzydziestu siedmiu tomów Przeglądu Technicznego na lat XXV (1875-1899), Warszawa 1903.
• Wykształcenie techniczne, „Przegląd Techniczny” r. 4, 1878, t. 7, s. 253.
• II-ga Wystawa Hygieniczna w Warszawie przed otwarciem, „Tygodnik Illustrowany” r. 37, nr 18, 2 V 1896 r., s. 345.
• Literatura przedmiotu
• Chwaściński B., Mościcki Kajetan Kazimierz, [w:] Słownik Biograficzny Techników Polskich t. 7, 1996, s. 93-94.
• Chwaściński B., Mosty na Wiśle i ich budowniczowie, Warszawa 1997.
• Dragański K., Żbikowski J., Spotkania z historią Polskiego Towarzystwa Higienicznego/Encounters with the history of the Polish Society of Hygiene - Dr. Stanisław Markiewicz, „Hygeia Public Health” 2011, 46(4), s. 502-505.
• Dziewulski S., Radziszewski H., Warszawa, Warszawa 1913.
• Janczewski H., Warszawa. Geneza i rozwój inżynierii miejskiej, Warszawa 1971.
• Jankowski J., Mosty w Polsce i mostowcy polscy (od czasów najdawniejszych do końca I wojny światowej), Wrocław 1973.
• Jankowski J., Pięćdziesięciolecie mostu im. ks. Józefa Poniatowskiego, „Stolica: Warszawski Tygodnik Ilustrowany” r. 19, nr 8, 23 II 1964 r., s. 2.
• Kałamajska-Saeed M., Wiadukt ulicy Karowej w Warszawie, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” r. 22, 1977, nr 2, s. 149-160.
• Kozak Z., Sznuk Stefan Mieczysław, [w:] Polski Słownik Biograficzny t. 48/3, 2012, s. 469-471.
• Mistewicz M., Pierwsze w Królestwie Polskim łukowe mosty systemu Moniera zbudowane przez inżyniera Arnolda Bronikowskiego, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” t. 64, 2019, nr 1, s. 39-55, DOI 10.4467/0023589XKHNT.19.002.10110.
• Nietyksza M., Ludność Warszawy na Przełomie XIX i XX wieku, Warszawa 1971.
• Omilianowska M., Most i wiadukt księcia Józefa Poniatowskiego, Warszawa 1991.
• Piłatowicz J., Świerzewski S., Mościcki Kajetan Kazimierz, [w:] Polski Słownik Biograficzny t. 22/1, z. 92, 1977, s. 149-150.
• Most i wiadukt imienia ks. Józefa Poniatowskiego przez rzekę Wisłę w Warszawie [brak autora], Warszawa 1927.
• Słoniowa A., Początki Nowoczesnej Infrastruktury Warszawy, Warszawa 1978.
• Sterner W., Mosty Warszawy, Warszawa 1960.
• Walczak D., Warszawskie tramwaje konne 1866-1908, [b.m.w.] 2016
• Żelichowski R., Lindleyowie. Dzieje inżynierskiego rodu, Warszawa 2002.
• Żelichowski R., Weszpiński P.E., William Heerlein Lindley. Plan Warszawy 1912, Plan niwelacyjny miasta Warszawy. Zdjęcie pod kierunkiem Głównego Inżyniera W. H. Lindleya, Warszawa 2016.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).