Czy specjacja pierwiastków w wodzie ma sens? Cz. III: Formy chemiczne arsenu w wodzie

• Autorzy: Rychlewski Paweł , Zembrzuska Joanna , Kamgar Elham

Warianty tytułu

EN

Does speciation of elements in water make sense? Part III - Chemical forms of arsenic in water

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Arsen (As) jest pierwiastkiem chemicznym z grupy azotowców posiadającym właściwości niemetalu. Występuje w skorupie ziemskiej w połączeniu z siarką oraz metalami, zwłaszcza srebrem, ołowiem, miedzią, niklem, antymonem, kobaltem i żelazem. Arsen łatwo przenika ze skał skorupy ziemskiej do wód powierzchniowych oraz podziemnych w formie arsenianów o wartościowości +III oraz +V. Ponadto tworzy mono- i dimetylowe pochodne organiczne posiadające właściwości toksyczne i niebezpieczne dla zdrowia i życia populacji ludzkiej. Wydobycie tego pierwiastka w formie AS₂O₃wynosi około 35 000 ton w skali roku, a jego największymi eksporterami na świecie są Chiny oraz Chile. Arsen stosowany był jako lek na wiele chorób: astma, malaria, gruźlica, cukrzyca, białaczka i inne. Jednak wraz z rosnącą świadomością naukową został on wycofany z użytku, z powodu silnych właściwości toksycznych.

EN

Arsenic (As) is a chemical element from the group of nitrides with the properties of a non-metal. It occurs in the earth's crust in combination with sulfur and metals, especially silver, lead, copper, nickel, antimony, cobalt and iron. Arsenic easily penetrates from the rocks of the earth's crust to surface and underground waters in the form of arsenates with valency +III and +V. Moreover, it forms mono- and dimethyl organic derivatives with toxic and dangerous properties for the health and life of the human population. The extraction of this element in the form of AS₂O₃ is about 35,000 tons per year, and its largest exporters in the world are China and Chile. Arsenic was used as a medicine for many diseases: asthma, malaria, tuberculosis, diabetes, leukemia and others. However, with the growing scientific awareness, it was withdrawn from use due to its strong toxic properties.

Słowa kluczowe

PL

arsen; toksyczność; arseniany; zagrożenia dla zdrowia

EN

arsenic; toxicity; health hazards

• Wydawca: Wydawnictwo 2K TECHNOLOGIE s.c.
• Czasopismo: Technologia Wody
• Rocznik: 2023
• Tom: Nr 3 (81)
• Strony: 38--40
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Rychlewski Paweł

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wydział Nauk o Żywności i Żywieniu

autor

Zembrzuska Joanna

• Politechnika Poznańska, Wydział Technologii Chemicznej, ul. Berdychowo 4, 60-965 Poznań

autor

Kamgar Elham

• Politechnika Poznańska, Wydział Technologii Chemicznej, ul. Berdychowo 4, 60-965 Poznań

Bibliografia

• [1] L. Kozak, A. Dostatni, P. Niedzielski: „Badania specjacji arsenu w łatwo wymywanych frakcjach osadów jeziornych" Rocznik Ochrona Środowiska, 9,313-322, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań, 2007.
• [2] G. Stagner, T.V. Trening, K.S. Nygoc, L.M. Nygoc, T.V. Luyen, T.T. Thanh „Arsenic in ground water in Lower Mekong", Environmental Chemistry and Health, 27, 341-357, 200S.
• [3] G. Stagner: „A palaeo-hydrogeological model for arsenic contamination in southern and south-east Asia", Environmental Geochemistry and Health, 27, 359-367, Springer, 2005.
• [4] M. Anke, W. Mertz: „Trace elements in human and Animal Nutrition” Academic Press, 347-372,19B6.
• [5] O. Eric, „Evidence for arsenic essentiality", Environmental Geochemistry and Health, 14(2), 55-58,1992.
• [6] J. F. Stolz, P. Basu, J.M. Santini, R.S. Oremland: „Arsenic and Selenium in Microbial Metabolism", Annual Review of Microbiology, 60,10M3C;2006.
• [7] M. Jabłońska, M. Kosteski. S. Szopa, A. Łyko, R. Michalski: „Specjacja nieorganicznych form arsenu i chromu w wybranych zbiornikach zaporowych Górnego Śląska", Ochrona Środowiska, 34(3), 25-32, Zabrze 2012
• [8] 2. Gong, X. Lu, M. Ma, C, Watt, C. Le: „Arsenic speciation analysis", Elsevier Science, Talanta 58, 77-96, 2002.
• [9] S. Mucha, M. Berezowski, K. Markowska: „Mechanizmy toksyczności i transportu arsenu u mikroorganizmów" Post. Mikrobiol. 56(1), B3-5S,2017.
• [10] S. C. Grund, K. Hanusch, H. U. Wolf: „Arsenic and Arsenic Compound Ullmann's Encyklopedia of Industrial Chemistry.
• [11] A. Kabata-Pendias, H. Pendias: „Biochemia pierwiastków śladowy*', PWN, 1999.
• [12] M. Burguera J.L. Burguera:„Analytical methodology for speciation of arsenic in environmental samples", Talanta 44,1582 - 1604,1997.
• [13] J.R. Dojlido: „Chemia wód powierzchniowych" , Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, 1995.
• [14] l., Litwin, P, Lis, M.D. Maciaszczyk: „ Dwie twarze arsenu", Kosmos; Problemy nauk biologicznych, 58(1-2), 187-193, 2009.
• [15] F. Marisa, B. Andersen, H, Ahsan, H.V. Aposhian. J.H. Graziano. C Thorupson, W.A. Suk., „The Board Scope of Health Effects from Chronic Arsenic Exposure: Update on a Worldwide Public Health Problem", Environ. Health Perspect., 121, 295 - 302, 2013.
• [16] Rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 12 lipca 2019 r. w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego oraz warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu do wód lub do ziemi ścieków, a także przy odprowadzaniu wód opadowych lub roztopowych do wód lub do urządzeń wodnych. Dz 2019 poz. 1311.
• [17] Guidelines for drinking-water quality: fourth edition incorporating the( first addendurn. Geneva: World Health Organization; 2017. Licence CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
• [18] Chromium in drinking-water Background document for development of WHO Guidelines for drinking-water quality. Geneva: World Health Organization; 2020 (WHO/HEP/ECH/WSH/2020.3). Licence: CC BY-NC-WU IGO.
• [19] EPA (United State Environmental Protection Agency), 2018 Edition of to Drinking Water Standards and Health Advisories, EPA 822-F-1B-0011 Office of Water U. S. Environmental Protection Agency, Washington, DC March 2018.
• [20] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/2184 z dnia U grudnia 2020 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Dz.U.UE.L.2020.435.1.
• [21] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, Dz.U. 2017 poz. 2294.
• [22] Rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 11 października 2019 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu jednolitych części wód podziemnych, Dz.U. 2019 poz. 2148.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).