Rozwój bazy danych środowiskowych jezior Polski

• Autorzy: Kutyła S , Pasztaleniec A.

Warianty tytułu

EN

Developing the environmental database for lakes in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W ramach państwowego monitoringu jezior prowadzone są przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska badania parametrów fizyko-chemicznych wody oraz zbiorowisk organizmów wodnych (fitoplankton, fitobentos, makrofity, makrobezkregowce, ryby). Wyniki prowadzonych badań są podstawą oceny stanu ekologicznego jezior Polski zgodnej z wymogami Ramowej Dyrektywy Wodnej. Corocznie gromadzone dane wymagają weryfikacji oraz niezawodnego ich przechowywania, umożliwiającego przeprowadzenie analiz statystycznych i przestrzennych. Aby usprawnić zarządzanie ogromnym zestawami danych o zróżnicowanej strukturze, w Zakładzie Metod Oceny i Monitoringu Wód (IOŚ-PIB) opracowano bazę, pochodzących z monitoringu jezior danych, z zastosowaniem oprogramowania bazodanowego - MS Access 2007 oraz oprogramowania z rodziny Geograficznych Systemów Informacyjnych - ArcGIS 10.1. Baza zawiera dane dotyczące jezior badanych od roku 2007, zgrupowane w bloki tematyczne zawierające: podstawowe informacje na temat jezior (dane morfometryczne jeziora i jego zlewni, nazwa inspektoratu prowadzącego badania, lokalizację geograficzną, przynależność do województwa, dorzecza, regionu wodnego), wyniki badań terenowych i laboratoryjnych oraz ocenę stanu ekologicznego przeprowadzoną w oparciu o badane elementy biologiczne. Wszystkie opisane w bazie jeziora zostały przedstawione na poligonowej warstwie odwzorowanej na państwowym układzie współrzędnych geodezyjnych 1992. Dane zostały powiązane z jeziorami przy pomocy oprogramowania firmy ESRI. W zależności od potrzeb użytkownika, możliwa jest wielowariantowa wizualizacja wprowadzonych parametrów, z uwzględnieniem różnych okresów pomiarowych. Baza umożliwia wizualizację w przestrzeni geograficznej interesujących użytkownika jezior z określeniem zakresu prezentowanych atrybutów.

EN

Examination of water quality in Polish lakes is conducted within the state environmental monitoring by Voivodeship Inspectors of Environmental Protection. The analysis includes physical-chemical properties of water as well as water organisms groups (phytoplankton, phytobenthos, macrophytes, macroinvertebrates, fish). Based on the results of the lake monitoring program the ecological assessment status of lakes is evaluated according to the Framework Water Directive. Annually gathered data have to be verified in terms of their quality, then reliably stored and statistically as well as spatially analyzed. Environmental datasets for lakes contain many variables with different structure. Therefore, the monitoring database was designed in the Department of Water Assessment and Monitoring (IEP-NRI) to organize these information properly. Database software - MS Access 2007 and sofware ArcGIS 10.1 belonging to the family of Geographic Information Systems were used. The environmental spatial database for Polish lakes comprises lakes surveyed since 2007. The data are grouped in thematic sections including: basic information about the lake (morphometry, the catchment characteristics, name of inspectorate, geographic location, voivodeship, basin, water region), results of fieldwork and laboratory analysis, assessment of ecological status based on different biological elements. All lakes described in the database are presented as mapped polygon layer on the national geodetic coordinate system 1992. The data are linked with the lakes using ESRI software. Depending on the user’s needs, multi-variant visualization of entered parameters is possible, considering different measurement periods. The database allows the user to visualize lakes in geographical space with selected attributes in a customized way. Unification and collection of environmental data for Polish lakes in one consistent database should improve our understanding of water quality changes. This will enable a more accurate assessment of the ecological status and facilitate the recognition of long-term trends.

Słowa kluczowe

PL

baza danych środowiskowych; jeziora; monitoring środowiska; GIS

EN

environmental database; lakes; environmental monitoring; GIS

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej
• Czasopismo: Roczniki Geomatyki
• Rocznik: 2013
• Tom: T. 11, z. 5(62)
• Strony: 63--73
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kutyła S

• Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie Zakład Metod Oceny i Monitoringu Wód

autor

Pasztaleniec A.

• Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie Zakład Metod Oceny i Monitoringu Wód

Bibliografia

• 1.Brucet S., Poikane S., Lyche-Solheim A., Birk S., 2013: Biological assessment of European lakes: ecological rationale and human impacts. Freshwater Biology, doi:10.1111/fwb.12111.
• 2.Cydzik D., 2004: Ocena stanu jezior w roku 2004 wraz z nadzorem merytorycznym nad monitoringiem jezior. Prowadzenie komputerowej bazy danych o jakości jezior w Polsce (sprawozdanie z prac przeprowadzonych w 2004 r.) Praca wykonana na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska (maszynopis).
• 3.Cyfrowa Mapa Podziału Hydrograficznego Polski (MPHP) w skali 1:50 000: 2005, IMGW, Warszawa.
• 4.Dyrektywa 2000/60/WE z dnia 23 października 2000 roku ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej, tzw. Ramowa Dyrektywa Wodna (RDW).
• 5.Dyrektywa 2007/2/WE z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE).
• 6.Jańczak J. (red.), 1996-1999: Atlas jezior Polski, Atlas jezior Polski. Tom I–III. IMGW, Oddział w Poznaniu, Wydawnictwo Naukowe Bogucki.
• 7.Kolada A, Soszka H., Cydzik D., Gołub M., 2005: Abiotic typology of Polish lakes. Limnologica 35: 145-150.
• 8.Moe S. J., Dudley B., Ptacnik R., 2008: REBECCA databases: experiences from compilation and analyses of monitoring data from 5000 lakes in 20 European countries. Aquat. Ecol. 42: 183-201.
• 9.Projekt Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 8 maja 2013 r., o zmianie rozporządzenia w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych.
• 10.Soszka H., 2007: Monitoring jezior zgodny z Ramową Dyrektywą Wodną. Przegląd Komunalny nr 6 (Zeszyty Komunalne – Rekultywacja Jezior 6/53): 79-81.