Bezpieczeństwo morskie państwa jako kategoria typologiczna bezpieczeństwa narodowego

• Autorzy: Zięcina Marcin , Ficoń Krzysztof

Identyfikatory

DOI

10.37055/slw/140383

Warianty tytułu

EN

Maritime State Safety as a Typological Category of National Security

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem artykułu jest przedstawienie oryginalnego podejścia do problematyki modelowania bezpieczeństwa morskiego, które powszechnie jest traktowane jako jedna z wielu kategorii dominującego w teorii i praktyce bezpieczeństwa narodowego. We wstępne zarysowano elementy teorii bezpieczeństwa i podstawowe jego definicje. Podjęto także dyskusję na temat niekończącego się problemu rozłączności/ tożsamości bezpieczeństwa narodowego i bezpieczeństwa państwa. Dla bezpieczeństwa morskiego zostały wyspecyfikowane zasadnicze rodzaje zagrożeń powodujących jego destrukcję. Szczególną uwagę zwrócono na wielowymiarowość bezpieczeństwa morskiego i związane z tym podziały typologiczne oraz konsekwencje prawno-międzynarodowe. Nakreślono zasadnicze przesłanki, zgodnie z którymi bezpieczeństwo morskie jest uważane za pojęcie wieloznaczne, o znaczeniu ogólnoświatowym i transgranicznym. Odnosi się ono do całego środowiska morskiego, będącego kategorią wspólną dla wszystkich uczestników życia międzynarodowego. Określa ono ogólne warunki korzystania z przestrzeni i obszarów morskich przez różne podmioty krajowe, międzynarodowe, a także komercyjne, publiczne i niepubliczne – zgodnie z pewnymi zasadami przestrzegającymi uniwersum bezpieczeństwa. W zakończeniu wskazano główne podmioty i organa administracyjne kształtujące wymagane standardy bezpieczeństwa w wymiarze krajowym i międzynarodowym. Główna teza pracy orzeka, iż bezpieczeństwo morskie jako kategoria rodzajowa bezpieczeństwa narodowego w istotny sposób wpływa na wiele rodzajów bezpieczeństwa przedmiotowego, a tym samym na ogólny poziom bezpieczeństwa narodowego każdego państwa nadbrzeżnego. W dobie globalizacji bezpieczeństwo morskie tych państw, obok bezpieczeństwa ekonomicznego, społecznego, gospodarczego, informacyjnego, energetycznego i wielu innych, jest jednym z kluczowych komponentów bezpieczeństwa narodowego i bezpieczeństwa państwa.

EN

The aim of the article is to present an original approach to the issue of maritime security modeling, which is commonly treated as one of the many categories dominant in the theory and practice of national security. Elements of the theory of security and its basic definitions are initially outlined. There was also a discussion on the endless problem of severability / identity of national security and state security. For the eponymous maritime security, the basic types of threats causing its destruction have been specified. Particular attention was paid to the multidimensionality of maritime security and the related typological divisions and legal and international consequences. The underlying rationale for considering maritime safety as an ambiguous concept with global and transboundary relevance has been outlined. It relates to the entire marine environment, which is a category common to all participants in international life. It defines the general conditions for the use of sea space and areas by various national, international, commercial, public and non-public entities – in accordance with certain rules respecting the security universe. The conclusion indicates the main entities and administrative bodies shaping the required safety standards in the national and international dimension. The main thesis of the work states that maritime security, as a generic category of national security, has a significant impact on many types of subject security, and thus on the general level of national security of each coastal state. In the era of globalization, the maritime security of these countries, along with economic, social, economic, information, energy and many other securities, is one of the key components of national security and state security.

Słowa kluczowe

PL

bezpieczeństwo morskie; zagrożenia bezpieczeństwa morskiego; organa administracyjne; organizacje międzynarodowe; konwencje i kodeksy międzynarodowe

EN

maritime safety; maritime security threats; administrative bodies; international organizations; international conventions and codes

• Wydawca: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
• Czasopismo: Systemy Logistyczne Wojsk
• Rocznik: 2021
• Tom: Vol. 54, no. 1
• Strony: 25--42
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., rys.

Twórcy

autor

Zięcina Marcin

• Akademia Marynarki Wojennej Katedra Operacji Morskich, Zakład Wsparcia

• https://orcid.org/0000-0002-0669-7051

autor

Ficoń Krzysztof

• Akademia Marynarki Wojennej Katedra Operacji Morskich, Zakład Wsparcia

• https://orcid.org/0000-0002-9153

Bibliografia

• [1] Biernat, M., Kwaśniewska-Wróbel, J., Skowron, M. (red.), 2017. Strategiczna koncepcja bezpieczeństwa morskiego Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa–Gdynia: Biuro Bezpieczeństwa Narodowego.
• [2] Bralczyk, J., 2005. Słownik 100 tysięcy potrzebnych słów, Warszawa: WN PWN.
• [3] Brzeziński, m., 2009. Kategorie bezpieczeństwa, [w:] S. SuLowski, M. Brzeziński (red.), Bezpieczeństwo wewnętrzne państwa. Wybrane zagadnienia, Warszawa: Elipsa.
• [4] Dworecki, S., 2002. Zagrożenia bezpieczeństwa państwa, Warszawa: AON.
• [5] Ficoń, K., 2020. Propedeutyka bezpieczeństwa. Filozofia, nauka, fenomen, Warszawa: BEL Studio.
• [6] Ficoń, K., 2020. Bezpieczeństwo narodowe i jego typologie, Warszawa: BEL Studio.
• [7] Ficoń, K., 2019. Bezpieczeństwo ekonomiczne jako spiritus movens skutecznych strategii kształtowania bezpieczeństwa sektorowego, [w:] A. REIWER-KALISZEWSKA, C. TATARCZUK, J. TOMASZEWSKI, W. WOSEK (red. nauk.), 2020. Ekonomiczne i prawne aspekty zarządzania bezpieczeństwem gospodarczym, Gdynia–Pelplin: Wyższa Szkoła Administracji i Biznesu im. E. Kwiatkowskiego w Gdyni, Gdynia: Wydawnictwo Bernardinum.
• [8] Ficoń, K., 2007. Inżynieria zarządzania kryzysowego. Podejście systemowe, Warszawa: BEL Studio.
• [9] Grocki, R., 2012. Zarządzanie kryzysowe. Dobre praktyki, Warszawa: Difin.
• [10] Karp, J., 2009. Bezpieczeństwo państwa, [w:] S. Grabowska, R. Grabowski, G. SKRZYDŁO (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz Encyklopedyczny, Warszawa: Wolters Kluwer.
• [11] Kopacz, Z., Morgaś, W., Urbański, J., 2006. Próba przedstawienia zasad stosowania formalnej oceny bezpieczeństwa morskiego (FSA), Zeszyty Naukowe, Gdynia: Akademia Marynarki Wojennej, Rok XLIX, Nr 2 (173).
• [12] Kopacz, Z., Morgaś, W., Urbański, J., 2006. Materiały Konferencyjne: Międzynarodowa Konferencja Nawigacyjna NAVSUP „Rola nawigacji w zabezpieczeniu działalności ludzkiej na morzu”, Akademia Marynarki Wojennej, Gdynia, 15-17 listopada 2006 r.
• [13] Korycki, S., 1994. System bezpieczeństwa Polski, Warszawa: AON.
• [14] Koziej, S., 2011. Bezpieczeństwo: istota, podstawowe kategorie i historyczna ewolucja, Bezpieczeństwo Narodowe, Nr II 2011/18.
• [15] Kulisz, Z., 2009. Bezpieczeństwo państwa w ujęciu systemowym, Radom: Wydawnictwo Reprograf.
• [16] Leszczyński, T., 2004. Kierowanie zarządzaniem kryzysowym w państwie, Myśl Wojskowa, Nr 1/2004, Oddział PAN w Gdańsku.
• [17] Makowski, A., 2013. Czy regulacje konwencji o prawie morza z 1982 roku są właściwe w zakresie szeroko rozumianego bezpieczeństwa na morzu, Prawo Morskie, T. XXIX.
• [18] Markiewicz, Z., 2014. Pojęcie i charakter bezpieczeństwa morskiego, Obronność – Zeszyty Naukowe Wydziału Zarządzania i Dowodzenia Akademii Obrony Narodowej, Nr 1(9), 114-128.
• [19] Sołkiewicz, H. (red.), 2012. Operacyjno-taktyczny leksykon morski, T. 1, Gdynia: Akademia Marynarki Wojennej.
• [20] Rutkowski, C., 1995. Bezpieczeństwo i obronność: strategie-koncepcje-doktryny. Zeszyty Naukowe, Nr 1, Warszawa: Akademia Obrony Narodowej.
• [21] Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, wydanie 4, 2002. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej.
• [22] Szubrycht, T., 2008. Leksykon bezpieczeństwa morskiego, Gdynia: Akademia Marynarki Wojennej.
• [23] Szubrycht, T., 2006. Współczesne aspekty bezpieczeństwa państwa, Zeszyt Naukowy, Nr 4(167), Gdynia: Akademia Marynarki Wojennej.
• [24] Szulczewski, A., 2013. Bezpieczeństwo morskie, [w:] A. Urbanek (red. nauk.), Wybrane problemy bezpieczeństwa. Dziedziny bezpieczeństwa, Słupsk: Wydawnictwo Społeczno-Prawne, 311-328.
• [25] Taylor, M.T., Taylor, W.J., 1981. American National Security: Policy and Process, Baltimore.
• [26] Urbański, J., Morgaś, W., Kopacz, Z., 2016. Bezpieczeństwo morskie i ochrona żeglugi oraz zarządzanie nimi. Próba identyfikacji i specyfikacji przedmiotu. Dostępne pod adresem: http:// hydrografpolski.pl/wp-content/uploads/2016/06/PH_ 4/PH_4_Urbanski&Morgas& Kopacz .pdf [dostęp 10 maja 2019].
• [27] Ustawa z dnia 18 września 2001 r. Kodeks morski (Dz. U. 2001 nr 138 poz. 1545).
• [28] Ustawa z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz. U. 2011 nr 228 poz. 1368, z późn. zm.).
• [29] Wiśniewski, B., 2013. System bezpieczeństwa państwa. Konteksty teoretyczne i praktyczne, Szczytno: Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie.
• [30] Zięba, R., 1999. Instytucjonalizacja bezpieczeństwa europejskiego. Koncepcje – struktury – funkcjonowanie, Warszawa: Scholar.
• [31] http://biznesalert.pl/makowski-polskie-resorty-powinny-wspolpracowac-na-rzeczbezpieczenstwa-morskiego/ [dostęp 10 maja 2019].
• [32] https://mgm.gov.pl [dostęp 10 maja 2019].

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).