In the footsteps of the ice sheet in the area of the planned geopark postglacial land of the Drawa and Dębnica rivers (the Drawskie Lakeland, Poland)

• Autorzy: Górska-Zabielska Maria

Identyfikatory

DOI

10.12657/landfana-040-002

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The article presents 20 geosites located on five geotourist paths and their closest vicinity, constituting the initial part of the planned geopark Postglacial land of Drawa and Dębnica. Geosites represent the most valuable abiotic resources, proving the large geodiversity of the studied area. These are: 1. glacial and fluvioglacial accumulation forms (e.g.: terminal end-moraine of the Parsęta lobe, undulating moraine uplands, glacial deposits including erratic border boulders, esker ridges), 2. glacial and fluvioglacial erosive forms (e.g.: channel and melt-out-depressions), 3. other (like e.g.: deep erosive and erosional-denudation valleys, erosive forms of groundwater or 1st order watershed between the Odra and Parsęta catchments). The purpose of the geosites characteristics in this paper is to support the development of geotourism in the peripheral tourist area.

Słowa kluczowe

EN

geosite; geodiversity; geotourism; geopark; glaciomarginal zone; Drawskie Lakeland; north-western Poland

• Wydawca: Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
• Czasopismo: Landform Analysis
• Rocznik: 2021
• Tom: Vol. 40
• Strony: 37--56
• Opis fizyczny: Bibliogr. 77 poz., rys.

Twórcy

autor

Górska-Zabielska Maria

• Institute of Geography and Environmental Sciences, Jan Kochanowski University in Kielce, Poland

• https://orcid.org/0000-0003-3152-2955

Bibliografia

• Albani R.A., Mansur K.L., Carvalho I. de S., dos Santos W.F.S., 2020. Quantitative evaluation of the geosites and geodiversity sites of João Dourado Municipality (Bahia – Brazil). Geoheritage 12. DOI: 10.1007/s12371-020-00468-1.
• Ateş H.Ç., Ateş Y., 2019. Geotourism and Rural Tourism Synergy for Sustainable Development – Marçik Valley Case – Tunceli, Turkey. Geoheritage 11: 207–215. DOI: 10.1007/s12371-018-0312-1.
• Atlas of Poland, GNU Free Documentation License, https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Polish-Lithuanian_Commonwealth_in_1648.PNG (accessed 25.09.2021)
• Bartkowski T., 1972. Strefa marginalna stadiału pomorskiego w aspekcie deglacjacji strefowej (na wybranych przykładach z Pojezierzy Drawskiego i Miastkowskiego na Pomorzu). Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią 25A: 7–60.
• Bremer F., 1994. Geologische Karte von Mecklenburg-Vorpommern. Übersichtskarte 1:500000 – Oberfläche. Geologisches Landesamt MV, Schwerin.
• Brilha J., Gray M., Pereira D.I., Pereira P., 2018. Geodiversity: an integrative review as a contribution to the sustainable management of the whole of nature. Environmental Science and Policy 86: 19–28. DOI: 10.1016/j.envsci.2018.05.001.
• Brocx M., Semeniuk V., 2019. Building Stones Can Be of Geoheritage Significance. Geoheritage 11: 133–149. DOI: 10.1007/s12371-017-0274-8.
• Bruno D.E., 2015. Concept of Geosite. [in:] G.Tiess, T.Majumder, T.Cameron (eds), Encyclopedia of Mineral and Energy Policy. Springer: 1–5. DOI: 10.1007/978-3-642-40871-7_6-1.
• Bungenstock F., Meyer K.-D., 2003. Zeugen der Eiszeit in den Wänden der Kirche von Marx. Faltblatt, hrsg. v. Niedersächsischen Institut für historische Küstenforschung, Wilhelmshaven.
• Bungenstock F., Meyer K.-D., 2013. Findlingsquader-Kirchen der Ostfriesisch-Oldenburgischen Geest und die Eiszeit-Theorien. Nachrichten des Marschenrates zur Förderung der Forschung im Küstengebiet der Nordsee 50: 49–55.
• Bungenstock F., Meyer K.-D., Ratz B., Kammerer P., 2012a. Die Kirche von Asel und ihre geologischen Besonderheiten.Faltblatt, hrsg. v. Niedersächsischen Institut für historische Küstenforschung, Wilhelmshaven.
• Bungenstock F., Meyer K.-D., Riepshoff H., 2012b. Wie die Mauern der Bockhorner Kirche die Geschichte der Eiszeitalter erzählen (2. Aufl.). Faltblatt, hrsg. v. Niedersächsischen Institut für historische Küstenforschung, Wilhelmshaven.
• Burlando M., Firpo M., Queirolo C., Rovere A., Vacchi M., 2011. From geoheritage to sustainable development: Strategies and perspectives in the Beigua Geopark (Italy). Geoheritage 3: 63–72. DOI: 10.1007/s12371-010-0019-4.
• Chrząszczewski W., 2009. Stoneman spod Konina. Nowy Kamieniarz 43: 40–44.
• Cofaigh C.O., 1996. Tunnel valley genesis. Progress in Physical Geography 20: 1–19.
• Coratza P., Reynard E., Zwoliński Z., 2018: Geodiversity and Geoheritage: Crossing Disciplines and Approaches. Geoheritage 10: 525–526. DOI: 10.1007/s12371-018-0333-9.
• Crofts R., Tormey D., Gordon J.E., 2021. Introducing New Guidelines on Geoheritage Conservation in Protected and Conserved Areas. Geoheritage 13, 33. DOI: 10.1007/s12371-021-00552-0.
• Czubla P., Gałązka D., Górska M., 2006. Eratyki przewodnie w glinach morenowych Polski. Przegląd Geologiczny 54: 352–362.
• Dobosik B., 2013. Zadania dydaktyczne i scenariusze zajęć terenowych dla nauczycieli prowadzących edukację przyrodniczą na terenie ścieżki „Kopalnia przywrócona naturze” w kamieniołomie „Lipówka” w Rudnikach. [in:] A.Śliwińska-Wyrzychowska (ed), Lipówka – kopalnia przywrócona naturze. Akademia im.Jana Długosza w Częstochowie.
• Dobracka E., 2009. Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000 ark. Połczyn Zdrój (nr 158) wraz z objaśnieniami. Narodowe Archiwum Geologiczne PIG-PIB, Warszawa.
• Dobracka E., Lewandowski J., 2002. Strefa marginalna fazy pomorskiej lobu Parsęty (Pomorze Środkowe) (Marginal zone of the Pomeranian phase of Parsęta Lobe (Middle Pomerania)).[in:] R.Dobracki, J.Lewandowski, T.Zieliński (eds), Plejstocen Pomorza Środkowego i strefa marginalna lobu Parsęty – IX Konferencja Stratygrafia Plejstocenu Polski. PIG Oddz. Pomorski –Szczecin, Uniwersytet Śląski, Wydz. Nauk o Ziemi, Sosnowiec: 109–117.
• Dobracka E., Pisarska M., 2002. Stanowisko nr 1 – Ostrowąs-żwirownie nr 1, 2, 3, 4. [in:] R.Dobracki, J.Lewandowski, T.Zieliński (eds), Plejstocen Pomorza Środkowego i strefa marginalna lobu Parsęty – IX Konferencja Stratygrafia Plejstocenu Polski. PIG Oddz. Pomorski – Szczecin, Uniwersytet Śląski, Wydz.Nauk o Ziemi – Sosnowiec, Przewodnik wycieczek terenowych: 131–143.
• Dobracki R., 2002a. Wycieczka terenowa – trasa I, 6 września 2002r. In: R.Dobracki, J.Lewandowski, T.Zieliński (eds), Plejstocen Pomorza Środkowego i strefa marginalna lobu Parsęty – IX Konferencja Stratygrafia Plejstocenu Polski. PIG Oddz. Pomorski – Szczecin, Uniwersytet Śląski, Wydz. Nauk o Ziemi –Sosnowiec, Przewodnik wycieczek terenowych: 129–130.
• Dobracki R., 2002b. Punkt widokowy – Spyczyna Góra. [in:] R.Dobracki, J.Lewandowski, T.Zieliński (eds), Plejstocen Pomorza Środkowego i strefa marginalna lobu Parsęty – IX Konferencja Stratygrafia Plejstocenu Polski. PIG Oddz. Pomorski – Szczecin, Uniwersytet Śląski, Wydz. Nauk o Ziemi – Sosnowiec, Przewodnik wycieczek terenowych: 125.
• Dobracki R., 2006. Georóżnorodność, ochrona dziedzictwa geologicznego i rozwój geoturystyki w parkach krajobrazowych Pomorza Zachodniego. Konferencja naukowa Ochrona przyrody w parkach krajobrazowych, 19–20.09.2006, Materiały konferencji, Barzkowice: 43–53.
• Dobracki R., 2008. Projekt utworzenia geoparku Pojezierza Drawskiego. [in:] J.Jasnowska (ed) Spotkanie z nauką w Połczynie Zdroju, Barwicach i Czaplinku. IX Zachodniopomorski Festiwal Nauki, Szczecin – Połczyn Zdrój: 15–23.
• Dowling R.K., Newsome D., 2005. Geotourism’s issues and challenges. [in:] R.Dowling, D.Newsome (eds), Geotourism. Elsevier Butterworth-Heinemann, Oxford: 242–254.
• Farsani N.T., Mortazavi M., Bahrami A., Kalantary R., Bizhaem F.K., 2017. Traditional crafts: a tool for geo-education in geotourism. Geoheritage 9(4): 577–584. DOI: 10.1007/s12371-016-0211-2.
• Frey M.-L., 2021. Geotourism – Examining Tools for Sustainable Development. Geosciences 11(1), 30. DOI: 10.3390/geosciences11010030.
• Głąbiński Z. (ed), 2009. Tajemnice krajobrazów Pomorza Zachodniego. Przewodnik dla dociekliwych. Wyd. Forum Turystyki Regionów, Szczecin. González-Amuchastegui M.J., Serrano E., 2018. An essential tool for natural heritage management: The geomorphological map of Valderejo Natural Park. Geosciences 8(7), 250. DOI: 10.3390/geosciences8070250.
• Górska-Zabielska M., 2013. Lapidarium w Żurawcu na Pojezierzu Drawskim, Pomorze środkowe. Przegląd Geograficzny 85(3): 435–454.
• Górska-Zabielska M., Kamieńska K., 2017. Geotourism potential of the Drawskie Lake District as a support for the planned geopark named Postglacial land of the Drawa and Dębnica Rivers. Quaestiones Geographicae 36(1): 15–31. DOI: 10.1515/quageo-2017-0002.
• Górska-Zabielska M., Zabielski R., 2017. Pruszkowskie geoprodukty. [in:] B.Jawecki, R.Tarka (eds), GEO-PRODUKT od geoedukacji do innowacji, Piława Górna: 16–23.
• Gray M., 2004. Geodiversity: Valuing and Conserving Abiotic Nature. Chichester, U.K.: JohnWiley & Sons. Gray M., 2005. Geodiversity and Geoconservation: What, Why, and How? [in:] V.L.Santucci (ed), Geodiversity & Geoconservation, 22 (3): 4–11.
• Gray M., 2013. Geodiversity: valuing and conserving abiotic nature, second ed. Wiley Blackwell, Chichester.
• Gray M., 2018. Geodiversity: the backbone of geoheritage and geoconservation. [in:] E.Reynard, J.Brilha (eds) Geoheritage: assessment, protection, and management. Elsevier, Amsterdam: 13–25.
• Gruszka B., Heliasz Z., Lewandowski J., 2002. Stanowisko nr 6 – Lipowa Góra. Środowisko sedymentacji w strefie supraglacjalnej. [in:] R.Dobracki, J.Lewandowski, T.Zieliński (eds), Plejstocen Pomorza Środkowego i strefa marginalna lobu Parsęty – IX Konferencja Stratygrafia Plejstocenu Polski. PIG Oddz. Pomorski – Szczecin, Uniwersytet Śląski, Wydz. Nauk o Ziemi – Sosnowiec, Przewodnik wycieczek terenowych: 167–171.
• Isbell J.L., Vesely F.F., Rosa E.L.M., Pauls K.N., Fedorchuk N.D., Ives L.R.W., McNall N.B., Litwin S.A., Borucki M.K., Malone J.E., Kusick A. R., 2021. Evaluation of physical and chemical proxies used to interpret past glaciations with a focus on the late Paleozoic Ice Age. Earth-Science Reviews 221(3–4). DOI: 10.1016/j.earscirev.2021.103756.
• Jamorska I., Sobiech M., Karasiewicz T., Tylmann K., 2020. Geoheritage of Postglacial Areas in Northern Poland – Prospects for Geotourism. Geoheritage 12, 12. DOI: 10.1007/s12371-020-00431-0.
• Kamieńska K., Giemza A., 2013. Inwentaryzacja geostanowisk na obszarze projektowanego Geoparku Polodowcowa Kraina Drawy i Dębnicy. POLGEOL S.A. Zakład w Gdańsku.
• Kamieńska K., Giemza A., 2014. Inwentaryzacja geostanowisk na obszarze projektowanego Geoparku Polodowcowa Kraina Drawy i Dębnicy. Przegląd Geologiczny 62(1): 15–21.
• Koch H.W., 1978. A History of Prussia. New York: Barnes & Noble Books.
• Korn J., 1927. Die Wichtigste Leitgeschiebe der Nordischen Kristallinen Gesteine im Norddeutschen Flachlande; Preußische Geologische Landesanstalt: Berlin, Germany.
• Kostrzewski A., 1998. Georóżnorodność rzeźby jako przedmiot badań geomorfologii. [in:] K.Pękala (ed), Główne kierunki badań geomorfologicznych w Polsce. Stan aktualny i perspektywy. IV Zjazd Geomorfologów Polskich, Lublin, 3–6.06.1998, Referaty i komunikaty, Wydawnictwo UMCS, Lublin: 11–16.
• Kubalíková L., Bajer A., Balková M., 2021. Brief Notes on Geodiversity and Geoheritage Perception by Lay Public. Geosciences 11(2), 54. DOI: 10.3390/geosciences11020054.
• Liedtke H., 1981. Die nordischen Vereisungen in Mitteleuropa. Forschungen zur deutschen Landeskunde Band 204: 1–308.
• Lüttig G., 1958. Methodische Fragen der Geschiebeforschung. Geologische Jahrbuch 75: 361–418.
• Marsz A., 1964. O rozcięciach erozyjnych krawędzi pradoliny kaszubskiej między Gdynią a Redą. Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią 12: 113–154.
• Marsz A., 1995. Rozmiary erozji i denudacji późnoglacjalnej na północnym skłonie Pojezierza Kaszubskiego i Pobrzeżu Kaszubskim. [in:] W.Florek (ed), Geologia i geomorfologia pobrzeża i południowego Bałtyku. WSzP w Słupsku: 139–152.
• Mazurek M., Paluszkiewicz Re., 2013. Formation and development of a 1st-order valley network in postglacial areas (the Dębnica catchment). Landform Analysis 22: 75–87. DOI: 10.12657/landfana.022.006.
• Mazurek M., Paluszkiewicz Re., Piotrowska I., 2010. Walory turystyczne sieci dolinnej w dorzeczu Parsęty (Polska NW). Krajobraz a turystyka. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego 14: 229–242.
• Mckeever P., Zouros N., 2005. Geoparks: Celebrating Earth heritage, sustaining local communities. Episodes 28: 274–278. DOI:10.18814/epiiugs/2005/v28i4/006.
• Meyer K.-D., 1983. Indicator pebble and stone count methods. [in:] J.Ehlers (ed), Glacial Deposits in North-West Europe. Balkema: Rotterdam: 275–287.
• Meyer K.-D., 2006. Findlingsquader-Kirchen in Norddeutschland. [in:] J. H. Schroeder (ed), Steine in der Stadt, 1. Arbeitstagung, TU Berlin, 7–9 April 2006.
• Meyer K.-D., Lüttig G., 2007. Was verstehen wir unter einem Leitgeschiebe? Geschiebekd. Aktuell 23: 106–121.
• Migoń P., 2012. Geoturystyka. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Moskwa K., Miraj K., 2018. Geotourism applied to the didactic and educational work of a geography teacher. Geotourism 3–4(54–55): 3–10. DOI: 10.7494/geotour.2018.54-55.1.
• Najwer A., Borysiak J., Gudowicz J., Mazurek M., Zwoliński Z., 2016. Geodiversity and biodiversity of the postglacial landscape (Dębnica river catchment, Poland). Quaestiones Geographicae 35 (1): 5–28. DOI: 10.1515/quageo-2016-0001.
• Najwer A., Zwoliński Z., 2014. Semantyka i metodyka oceny georóżnorodności – przegląd i propozycja badawcza. Landform Analysis 26: 115–127. DOI: 10.12657/landfana.026.011.
• Ólafsdóttir R., 2019. Geotourism. Geosciences 9(1): 48. DOI: 10.3390/geosciences9010048.
• Pasquaré M.F., Bonali F.L., 2021. Virtual geosites as innovative tools for geoheritage popularization: A case study from Eastern Iceland. Geosciences 11(4), 149. DOI: 10.3390/geosciences11040149.
• Piotrowski K., 2008. Dobry pomysł na biznes. Kamieniarstwo głazowe. Nowy Kamieniarz, 34: 58–62.
• Reynard E., Brilha J. (eds), 2018. Geoheritage assessment, protection, and management. Elsevier, Amsterdam, p. 482.
• Roattino Th., Crouzet Ch., Buoncristiani J.-F., Tissoux H., 2021. Geometry of glaciofluvial deposits and dynamics of the Lyonnais lobe ice front during the last glacial period (France, Northern Alps). Bulletin de la Société Géologique de France 192. DOI:10.1051/bsgf/2021012.
• Roca N., Garcia-Valles M., 2020. Trainee Teacher Experience in Geoscience Education: Can We Do Better? Geoheritage 12, 92. DOI: 10.1007/s12371-020-00518-8.
• Santangelo N., Valente E., 2020. Geoheritage and Geotourism resources. Resources 9, 80.
• Schulz W., 1999. Sedimentäre Findlinge im norddeutschen Vereisungsgebiet. Archiv für Geschiebekunde 2(8): 523–560.
• Serrano E., Ruiz-Flano P., 2007. Geodiversity. A theoretical and applied concept. Geographica Helvetica 62(3): 140–147.
• Štrba L., Kolackovská J., Kudelas D., Kršák B., Sidor C. 2020. Geoheritage and geotourism contribution to tourism development in protected areas of Slovakia - theoretical considerations. Sustainability 12(7), 2979. DOI: 10.3390/su12072979.
• Trela W., 2021. Słowo wstępne redaktora naczelnego Przeglądu Geologicznego. Przeglad Geologiczny 69(1): 16. DOI: 10.7306/2021.1.
• Tverijonaite E., Ólafsdóttir R., Þorsteinsson P., 2018. Accessibility of protected areas and visitor behaviour. Journal of Outdoor Recreation and Tourism 24: 1–10. DOI: 10.1016/j.jort.2018.09.001.
• Tylmann K., Rinterknecht V.R., Woźniak P.P., Bourlès D., Schimmelpfennig I., Guilou V., Aumaître G., Keddadouche K., 2019. Retreat of the southern front of the last Scandinavian Ice Sheet: dates and rates. 20th Congress of the International Union for Quaternary Research (INQUA), Dublin, Ireland.
• Urban J., Migoń P., Radwanek-Bąk B., 2021. Dziedzictwo geologiczne. Przegląd Geologiczny 69(1): 16–20. DOI: 10.7306/2021.1.
• Vegt P. van der, Janszen A., Moscariello A., 2012. Tunnel valleys: Current knowledge and future perspectives. Geological Society London Special Publications 368(1): 75–97. DOI: 10.1144/SP368.13.
• Wolniewicz P., 2019. Bringing the History of the Earth to the Public by Using Storytelling and Fossils from Decorative Stones of the City of Poznań, Poland. Geoheritage 11, 4: 1827–1837. DOI:10.1007/s12371-019-00400-2.
• Wolniewicz P., 2021. Beyond Geodiversity Sites: Exploring the Educational Potential of Widespread Geological Features (Rocks, Minerals and Fossils). Geoheritage 13, 34. DOI: 10.1007/s12371-021-00557-9.
• Zwoliński Z., 2004. Geodiversity. [in:] A.S.Goudie (ed), Encyclopedia of Geomorphology, vol. 1, Routledge: 417–418.
• Zwoliński Z., Najwer A., Giardino M., 2018. Methods for assessing geodiversity. [in:] E.Reynard, J.Brilha (eds), Geoheritage: assessment, protection, and management. Elsevier, Amsterdam: 27–52. DOI: 10.1016/B978-0-12-809531-7.00002-2