Farma w mieście – wizja rolnictwa XXI wieku

• Autorzy: Kleszcz J.

Warianty tytułu

EN

Farming in the city – the vision of agriculture of the 21st century

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Miejskie rolnictwo pojawiło się w Europie jako odpowiedź na potrzebę bliższego kontaktu z naturą wśród mieszkańców miast nie tylko w sposób bierny, poprzez wykorzystywanie już istniejących zasobów, lecz również w sposób czynny – jako sposób na kreowanie najbliższego środowiska między innymi dzięki własnoręcznej produkcji żywności. Celem niniejszego artykułu jest ukazanie procesu przekształceń wizji i kierunków rozwoju farm miejskich i proponowanego wyrazu miejskiego rolnictwa w utopijnych propozycjach, których początki sięgają XIX wieku i idei howardowskiego miasta-ogrodu poprzedzonego wizją Nowej Atlantydy Francisa Bacona, jako wizji miasta ściśle zespolonego ze strukturami agrarnymi. Przykład holenderskiego Almere i jego nowej dzielnicy – Agromere ukazuje, w jaki sposób możliwe jest urzeczywistnienie utopijnej wizji samożywiącego się miasta. Farmy miejskie stanowią w tym przypadku element łączący miasto z jego „produktywną” alternatywą. Farma miejska jako wizja totalna rozwoju miast cywilizacji zachodniej stanowi również rodzaj odpowiedzi na potrzebę stworzenia nowych, zrównoważonych form zamieszkania w mieście. Taka forma zagospodarowania stawia sobie za cel przekształcanie struktur urbanistycznych w różnej skali. Stanowi również propozycję rewitalizacji miast poprzez tworzenie w nich stref użytkowanych rolniczo. W pracy przyjęto metodę analizy porównawczej w celu prześledzenia zmian i ogólnych tendencji warunkujących przekształcenia projektów utopijnych, wizji projektowych, które w wyniku zmian historycznych zyskują znamiona realności. Dla potwierdzenia wstępnych założeń wizje te, przedstawione w porządku chronologicznym, zestawiono z przykładami realizacji farm miejskich, które powielają w okrojonej formie teoretyczne założenia przedstawione w wizjach utopijnych. W rezultacie podjętej analizy opisano zespół tendencji, które decydowały o kształcie teoretycznych wizji miejskiego rolnictwa przez ostatnie 150 lat. Przyjęta analiza ukazała relację pomiędzy szeregiem zagrożeń związanych z dehumanizacją produkcji poprzez jej pozorną humanizację pod szyldem dbania o jakość upraw i hodowli. Przykłady projektów teoretycznych, takich jak Farmadelphia, Pig City, 3-C CITY czy założenie typu poly-species park, ukazują ogromny potencjał tego typu projektów dla rozwoju miast w duchu rozwoju zrównoważonego, jednak jednocześnie uwypuklają możliwe niebezpieczeństwa w przestrzeni – gettoizację, chaos przestrzenny czy zbytnie rozluźnienie tkanki urbanistycznej. Jakkolwiek kontrowersyjne, tego typu rozwiązania stwarzają szerokie pole do rozwoju nowych form urbanistycznych, łączących w sobie przestrzenie mieszkaniowe i rekreacyjne miast jako miejsca integracji międzygatunkowej.

EN

Urban agriculture came to Europe as an answer to the need of closer contact with the natural environment of people living in modern cites and it urban areas, not only in the passive form, but also active - as a way of creating their own housing environment through producing their own food. The purpose of the article is to show the process of transformation of vision and directions of urban farm development and the proposed expression of urban agriculture in utopian visions, whose origins date back to the nineteenth century and the idea of Howard’s garden-city preceded by the vision of Francis Bacon’s New Atlantis, as a vision of the city closely combined with its agrarian structures. An example of Almere and its new district – Agromere shows the possibility of realization of an utopian vision of self-feeding city. In this case urban farms represent connection between city and its “productive” alternative. City farm as a vision of total urban development of Western civilization is also a kind of response to the need of creation of new, sustainable forms of living in the city. It aims to transform urban structures at different scales. It is also a proposal of urban renewal by creating areas used for agricultural purposes. The method of comparative analysis was used to track changes and overall trends determining transformation utopian projects, as a result of historical changes are gaining signs of reality. To confirm the initial assumptions of visions, which are presented in chronological order, compared with realizations of urban farms that duplicate in a minimalised form, the theoretical assumptions presented in utopian visions. The main result of given analysis is a description of trends that determined the shape of a theoretical vision of urban agriculture for the past 150 years. The analysis showed the association between a risk of dehumanization of production by its apparent humanizing under the banner of caring about the quality of crops and livestock. Examples of theoretical projects, such as Farmadelphia, Pig City, 3-C CITY or poly - species park show the great potential of such ideas for urban development in the spirit of sustainable development, but also highlight the possible dangers in space – ghettoization, spatial chaos, or excessive relaxation of urban tissue. Although controversial, these solutions enable a wide scope of development of new forms of urban planning, combining residential and recreational areas of cities as places of interspecific integration.

Słowa kluczowe

PL

rozwój zrównoważony; utopia projektowa; miasto–ogród; architektura dla zwierząt; farma miejska

EN

sustainable development; utopia; garden city; animal aided architecture; urban farm

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej
• Czasopismo: Architecturae et Artibus
• Rocznik: 2016
• Tom: Vol. 8, no. 3
• Strony: 61--72
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., rys.

Twórcy

autor

Kleszcz J.

• Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska, ul. Szafrana 1, 65-516 Zielona Góra

Bibliografia

• 1. Ackerman K. (2012), The potential for urban agriculture in New York City. growing capacity, food, security, & green infrastructure, Columbia University Press, New York.
• 2. Bayley G.E. (1915), Vertical Farming, University of Southern California, Wilmington, Delavere, h t t p s : / / a r c h i v e . o r g / d e t a i l s / cu31924000349328 [dostęp 10.06.2016].
• 3. Despommier D. (1999), The Vertical Farming, McArthur “Genius” Fellow, New York.
• 4. Dodington E.M. (2015), Polyspeces park, w: http:// www.expandedenvironment.org/polyspecies-park/ [dostęp 10.05.2016].
• 5. Dodington E.M. (2011), How to design with the animal. Constructing posthumanist environments, Master of architecture thesis, ProQuest, UMI Dissertations Publishing, Houston.
• 6. Drożdż-Szczybura M. (2014), Vertical farms in the cites of the future / Farmy pionowe w miastach przyszłości, „Czasopismo Techniczne” vol. 2-A, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.
• 7. Drożdż-Szczybura M. (2015), The architectural expression of buildings realising the ideas of urban agricultura / Wyraz architektoniczny obiektów realizujących idee rolnictwa miejskiego, „Czasopismo Techniczne” vol. 1-A, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.
• 8. Hilbesheimer L. (1944), The City in the Landscape, The New City, Ludwig Hilberseimer Papers, Ryerson & Burnham Library Archives, The Art Institute of Chicago, Chicago, https://placesjournal.org/article/ notes-toward-a-history-of-agrarian-urbanism [dostęp 18.06.2016]
• 9. Howard E. (1902, 1946), Garden Cities of ToMorrow, przedruk: F.J. Osborn, Faber and Faber, London.
• 10. Jansma J.E., Visser A.J., de Wolf P., Stobbelaar D.J. (2008), Agromere: how to integrate urban agriculture in the development of the Dutch city of Almere?, 16th IFOAM Organic World Congress, Modena, Włochy.
• 11. Kokoszkiewicz M. (2014), Które wrocławskie ogrody będą zlikwidowane, http://wroclaw.gazeta.pl/ wroclaw/1,35771,15801205,Ktore_wroclawskie_ ogrody_dzialkowe_beda_likwidowane.html [dostęp 10.06.2016].
• 12. Koolhaas R. (1978), Delirious New York, Oxford University Press, New York.
• 13. Majdecki L. (1978), Historia ogrodów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• 14. McQuaid M. (2002), Envisioning Architecture: Drawings from The Museum of Modern Art, The Museum of Modern Art, New York.
• 15. Mougeot L.J.A. (2000), Urban agriculture: definition, presence, potential and risks, (w:) N. Bakker, Growing cities, growing food: urban agriculture on the policy agenda. A reader on urban agriculture, German Foundation for International Development, Feldafing.
• 16. Perlman J. (2010), Favela: Four Decades of Living on the Edge in Rio De Janeiro, Oxford University Press, Oxford.
• 17. Philips A. (2013), Designing Urban Agriculture. A complete guide to Planning, Design, Construction, Maintenance, and Management of Edible Landscapes, John Wiley & Sons, Hoboken, New Jersey.
• 18. Poulsen M., Spiker M. (2014), Integrating urban farms into the social landscape of cities. Recommendations for strengthening the relationship between urban farms and local communities, Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health, Baltimore.
• 19. Remmers G. (2011), City Resilience: Building cultural repertoire for urban farming in Almere, “Urban Agriculture Magazine”, no. 25.
• 20. Schiere H., Matthys F., Rischkowsky B., Schiere J., Thys E. (2006), Livestock keeping in urbanised areas, does history repeat itself?, [in:] R. van Veenhuizen (red.) (2006), Cities Farming for the Future - Urban Agriculture for Green and Productive Cities, RUAF Foundation, International Institute of Rural Reconstruction, International Development Research Centre, Ottawa–Kair–Dakar–Montevideo–Nairobi– New Dehli–Singapur.
• 21. Sholto J.D. (1977), Hydroponics: The Bengal system: with notes on other methods of soilless cultivation, Oxford University Press, New Delhi.
• 22. Sroka W. (2014), Definicje oraz formy miejskiej agrokultury – przyczynek do dyskusji, „Wieś i Rolnictwo” vol. 164, no. 3.
• 23. Theobald, T., (1996), Die Geschichte des Kleingartenwesens in Deutschland, Entwicklung und Ländlicher Raum, 6.
• 24. Veenhuizen van R. (red.) (2006), Cities Farming for the Future - Urban Agriculture for Green and Productive Cities, RUAF Foundation, International Institute of Rural Reconstruction, International Development Research Centre, Ottawa – Kair – Dakar – Montevideo – Nairobi – New Dehli – Singapur.
• 25. Veenhuizen van R., Danso G. (2007), Profitability and sustainability of urban and peri-urban agriculture, “Agricultural Management, Marketing And Finance Occasional Paper” vol. 19, Food And Agriculture Organization Of The United Nations, Rome.
• 26. Wowrzeczka B. (2014a), Agropolis. Część I. Nowa Atlantyda, „Architectus” vol. 37, no. 1.
• 27. Wowrzeczka B. (2014b), Agropolis. Część I. Współczesna farma miejska, „Architectus” vol. 39, no. 3.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).