BazTech - Yadda

1

Brasília: Ilha da Fantasia. Krótki szkic o mieście

Malinowska-Petelenz Beata

Środowisko Mieszkaniowe

|

2021

|

nr 37

26--36

PL

Brasília, fantastyczna wyspa - to jedno z najbardziej niezwykłych miast na świecie, które zostały zaprojektowane od początku i w miejscu starannie wybranym do tego celu. Stolica największego kraju Ameryki Południowej, przestrzeń „oswojona”, która nie istniała jeszcze na początku XX wieku, stanowi kwintesencję myśli modernistycznej przeniesionej na grunt latynoamerykański. Utopijna Brasília miała być miastem marzeń, zdekolonizowaną potęgą, realizacją socjalistycznej ideologii, opus magnum Kubitschka i Costy. Bez slumsów i kolonialnej, historyzującej zabudowy. I choć powstała w latach 60. ubiegłego wieku, nadal budzi skrajne emocje. Jak dziś rozwija się owo urbanistyczne arcydzieło i symbol brazylijskiego modernizmu? Co zostało z wyobrażeń i założeń funkcjonalistów?

EN

Brasília, a fantastic island - one of the world’s most extraordinary cities, designed from the ground up at a site carefully preselected for that specific purpose. The capital of South America’s largest country, a “domesticated” space, which did not exist at the start of the twentieth century, it is a quintessence of Modernist thought transplanted into Latin American soil. The utopian Brasília was to be a city of dreams, a decolonized power, the realization of socialist ideology, an opus magnum for Kubitschek and Costa. Without slums and colonial, historicizing development. And although it was built in the 1960s, it still stirs extreme emotions. How does this urban masterwork and symbol of Brazilian Modernism develop today? What has been left of the expectations and assumptions of the Functionalists?

2

Social Utopias and Engineering Design

Czajkowski Waldemar

Multidisciplinary Aspects of Production Engineering

|

2020

|

Vol. 3, Iss. 1

570--583

EN

A paradox of our time is identified: on the one hand – the development of one global system (ecological, technological and social), on the other hand – the still increasing “balkanization” of science. The dynamics of this systems is a source of well-known numerous global problems. Its possibly effective solution needs adequate knowledge about the system. For this reason, counteraction to “balkanization” of science is of great practical importance. And this counteraction should comprise not only development of “transboundary” sciences (such as biochemistry or social psychology) but also establishing and developing links between very distant disciplines. This text is intended as a contribution to linking social and engineering sciences. The notion of design plays the central role in this text. Its meaning in the engineering sciences. The notion of utopia has been chosen as a partial counterpart to the term of engineering design. This notion was defined using a concept of possible world – taken from modal logic. It encompasses two ideas: this of design and that of prediction, It is claimed that we need many utopias and that their plurality is of fundamental importance for protecting us against the threats of utopianism. The paper suggests that social utopias can play a heuristic role in engineering design (particularly in the initial phase of defining technological problems), and – on the other hand – that the theory of engineering design can be supportive for, badly needed, development of methodology of utopias creation.

3

Linear megastructures. An eccentric pursuit in tackling urban sustainability challenges

Tufek-Memisevic Tijana, Stachura Ewa

Środowisko Mieszkaniowe

|

2019

|

nr 29

54--59

EN

Linear megastructures, apart from megastructures in general, are one of several types of concepts in context of linear urban development. The term refers to various compact architectural, infrastructural and transportation plans in linear form. With their daunting massive scale these concepts are often attributed to utopian attempts of pursuing an ideal city and therefore doomed to remain unrealized. This paper examines several models created throughout the course of history in terms of their emergence motivation, socio-economic circumstances and relation to urban sustainability. Through the analysis, it is argued that linear megastructures are often unjustly rejected without acknowledgement of their underlying beneficial features in terms of mitigating challenges to sustainable urban development.

4

Sustainable Development – Utopia or Implementation Possibilities?

Bukrejewski Paweł, Latawiec Anna, Matuszewska Anna

Problemy Ekorozwoju

|

2019

|

Vol. 14, nr 2

111--116

EN

The paper contains deliberations concerning the concept of sustainable development and utopia. The concept of utopia explains different perceptions of utopia, also from the historical point of view. Utopia usually brings negative associations because in the past it comprised unreal ideas presented in a simplified way and unattainable. Currently, the concept of utopia is presented as the necessity to introduce changes which have to be supported with action and cannot only be treated as dreams. You should be aware of opportunities and impossibilities of changing the reality when you do not agree with its functioning. The second subchapter attempts to answer the question whether the sustainable development idea is a new utopia. The authors of the sustainable development idea do not present the vision of a better world which would replace the reality. They look for mechanisms which would allow their gradual implementation because it is not about a perfect world but about creating a holistic reality model. Therefore, the sustainable development idea means rather a plan of changes and not utopia. The presented plans include the Earth Summit Resolutions and 27 rules of the Rio Declaration (1992). Their content is presented in the third subchapter of the article. Implementation of those resolutions and rules was assessed critically because it is suspected that they constitute a cover for the elites who desire power and that this is utopia used as a social manipulation tool. Therefore, the sustainable development idea is supposed to be a model of reality, an announcement of performance of that model, or at least an attempt to take actions in order to achieve the planned development.

PL

W artykule zawarte zostały rozważania dotyczące koncepcji zrównoważonego rozwoju i utopii. Koncepcja utopii wyjaśnia różne postrzeganie idei utopii, także historycznie. Najczęściej utopia wywołuje negatywne skojarzenia, gdyż historycznie były to nierealne idee, przedstawiane w uproszczeniu, bez możliwości realizacji. Obecnie ideę utopii przedstawia się jako konieczność zmian, które muszą być poparte działaniem, nie mogą być tylko marzeniami. Należy mieć świadomość możliwości i niemożności zmian rzeczywistości, gdy nie zgadzamy się z jej funkcjonowaniem. Z kolei próbą odpowiedzi na pytanie czy nową utopią jest idea zrównoważonego rozwoju, jest drugi podrozdział. Twórcy idei zrównoważonego rozwoju nie przedstawiają idei wizji lepszego świata, który ma zastąpić rzeczywistość. Szukają mechanizmów, które pozwolą na ich stopniową realizację, gdyż nie chodzi o świat idealny, ale o stworzenie holistycznego modelu rzeczywistości. Dlatego idea zrównoważonego rozwoju jest raczej planem zmian, nie utopią. Wśród różnych przedstawionych planów są Uchwały Szczytu Ziemi oraz 27 Zasad Deklaracji z Rio (z roku 1992). Ich treść przedstawiona została w trzecim podrozdziale artykułu. Realizacja tych uchwał i zasad została oceniona krytycznie, gdyż zachodzi podejrzenie, że są one tylko przykrywką dla elit żądnych władzy i jest to utopia, która jest narzędziem manipulacji społecznej. Tak więc idea zrównoważonego rozwoju ma być modelem rzeczywistości, zapowiedzią realizacji tego modelu, a przynajmniej próbą podjęcia działań dla osiągnięcia zaplanowanego rozwoju.

5

Miasto/nie-miasto. Brasília

Malinowska-Petelenz B., Twardowski M.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2018

|

T. 46

525--541

PL

Brasilia. Miasto utopia. Miasto-eksperyment. Miasto-akt polityczny. Miasto-symbol i manifest. Zbudowane z idei i odważnie wrzucone w głąb lądu. I choć powstałe w latach 60. ubiegłego wieku, nadal budzi skrajne emocje. To mistrzowsko rozplanowane miasto miało być ośrodkiem wzorcowym i estetycznym symbolem nowej myśli modernistycznej, a także kluczem do sukcesu młodego brazylijskiego społeczeństwa. Minęło ponad 60 lat od podpisania aktu założycielskiego miasta przez socjalistę i populistę Juscelino Kubitschka. Jak dziś rozwija się owo urbanistyczne arcydzieło i symbol brazylijskiego modernizmu, który kiedyś zadziwił i olśnił cały świat? Co zostało z wyobrażeń i założeń funkcjonalistów? Czy można uznać, że unikatowy eksperyment na światową skalę się udał?

EN

Brasilia. A city that is a utopia. An experiment. A political act. A city that is a symbol and a manifesto. Built because of an idea and boldly cast deep inland. And although it was built in the 1960’s, it still elicits strong emotions. This masterfully planned city was meant to be a model centre and an aesthetic symbol of new modernist thought, as well as the key to the success of Brazil’s young society. Over sixty years have passed since signing the founding act of the city by the socialist and populist Juscelino Kubitschek. How is this urban masterwork, the symbol of Brazilian postmodernism, that once surprised and enchanted the entire world, developing today? What is left of the imaginings and assumptions of functionalists? Can we state that this globally unique experiment was successful?

6

Farma w mieście – wizja rolnictwa XXI wieku

Kleszcz J.

Architecturae et Artibus

|

2016

|

Vol. 8, no. 3

61--72

PL

Miejskie rolnictwo pojawiło się w Europie jako odpowiedź na potrzebę bliższego kontaktu z naturą wśród mieszkańców miast nie tylko w sposób bierny, poprzez wykorzystywanie już istniejących zasobów, lecz również w sposób czynny – jako sposób na kreowanie najbliższego środowiska między innymi dzięki własnoręcznej produkcji żywności. Celem niniejszego artykułu jest ukazanie procesu przekształceń wizji i kierunków rozwoju farm miejskich i proponowanego wyrazu miejskiego rolnictwa w utopijnych propozycjach, których początki sięgają XIX wieku i idei howardowskiego miasta-ogrodu poprzedzonego wizją Nowej Atlantydy Francisa Bacona, jako wizji miasta ściśle zespolonego ze strukturami agrarnymi. Przykład holenderskiego Almere i jego nowej dzielnicy – Agromere ukazuje, w jaki sposób możliwe jest urzeczywistnienie utopijnej wizji samożywiącego się miasta. Farmy miejskie stanowią w tym przypadku element łączący miasto z jego „produktywną” alternatywą. Farma miejska jako wizja totalna rozwoju miast cywilizacji zachodniej stanowi również rodzaj odpowiedzi na potrzebę stworzenia nowych, zrównoważonych form zamieszkania w mieście. Taka forma zagospodarowania stawia sobie za cel przekształcanie struktur urbanistycznych w różnej skali. Stanowi również propozycję rewitalizacji miast poprzez tworzenie w nich stref użytkowanych rolniczo. W pracy przyjęto metodę analizy porównawczej w celu prześledzenia zmian i ogólnych tendencji warunkujących przekształcenia projektów utopijnych, wizji projektowych, które w wyniku zmian historycznych zyskują znamiona realności. Dla potwierdzenia wstępnych założeń wizje te, przedstawione w porządku chronologicznym, zestawiono z przykładami realizacji farm miejskich, które powielają w okrojonej formie teoretyczne założenia przedstawione w wizjach utopijnych. W rezultacie podjętej analizy opisano zespół tendencji, które decydowały o kształcie teoretycznych wizji miejskiego rolnictwa przez ostatnie 150 lat. Przyjęta analiza ukazała relację pomiędzy szeregiem zagrożeń związanych z dehumanizacją produkcji poprzez jej pozorną humanizację pod szyldem dbania o jakość upraw i hodowli. Przykłady projektów teoretycznych, takich jak Farmadelphia, Pig City, 3-C CITY czy założenie typu poly-species park, ukazują ogromny potencjał tego typu projektów dla rozwoju miast w duchu rozwoju zrównoważonego, jednak jednocześnie uwypuklają możliwe niebezpieczeństwa w przestrzeni – gettoizację, chaos przestrzenny czy zbytnie rozluźnienie tkanki urbanistycznej. Jakkolwiek kontrowersyjne, tego typu rozwiązania stwarzają szerokie pole do rozwoju nowych form urbanistycznych, łączących w sobie przestrzenie mieszkaniowe i rekreacyjne miast jako miejsca integracji międzygatunkowej.

EN

Urban agriculture came to Europe as an answer to the need of closer contact with the natural environment of people living in modern cites and it urban areas, not only in the passive form, but also active - as a way of creating their own housing environment through producing their own food. The purpose of the article is to show the process of transformation of vision and directions of urban farm development and the proposed expression of urban agriculture in utopian visions, whose origins date back to the nineteenth century and the idea of Howard’s garden-city preceded by the vision of Francis Bacon’s New Atlantis, as a vision of the city closely combined with its agrarian structures. An example of Almere and its new district – Agromere shows the possibility of realization of an utopian vision of self-feeding city. In this case urban farms represent connection between city and its “productive” alternative. City farm as a vision of total urban development of Western civilization is also a kind of response to the need of creation of new, sustainable forms of living in the city. It aims to transform urban structures at different scales. It is also a proposal of urban renewal by creating areas used for agricultural purposes. The method of comparative analysis was used to track changes and overall trends determining transformation utopian projects, as a result of historical changes are gaining signs of reality. To confirm the initial assumptions of visions, which are presented in chronological order, compared with realizations of urban farms that duplicate in a minimalised form, the theoretical assumptions presented in utopian visions. The main result of given analysis is a description of trends that determined the shape of a theoretical vision of urban agriculture for the past 150 years. The analysis showed the association between a risk of dehumanization of production by its apparent humanizing under the banner of caring about the quality of crops and livestock. Examples of theoretical projects, such as Farmadelphia, Pig City, 3-C CITY or poly - species park show the great potential of such ideas for urban development in the spirit of sustainable development, but also highlight the possible dangers in space – ghettoization, spatial chaos, or excessive relaxation of urban tissue. Although controversial, these solutions enable a wide scope of development of new forms of urban planning, combining residential and recreational areas of cities as places of interspecific integration.

7

Uwagi o ontologii i aksjologii innowacji

Czajkowski W.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2015

|

z. 85

87--105

PL

Pojęcie innowacji stało się składnikiem dominującej ideologii naszych czasów. Jak w przypadku każdej ideologii, potrzebny jest krytyczny/ filozoficzny nad nią namysł. Potrzebne są analityczne narzędzia do opisu (ontologia) i narzędzia oceny (aksjologia). Artykuł jest próbą skonstruowania takich narzędzi.

EN

The notion of innovation has become a part of dominating ideology of our times. As in the case of each ideology, a critical/philosophical reflection on this ideology is needed. Thus we need analytical instruments to describe it (ontology) and to evaluate it (axiology). The paper is an attempt to constructing such instruments.

8

Między prognozowaniem a futurologią. Spektrum metod przewidywania w architekturze i urbanistyce oraz ich skuteczności

Kwiatkowski K.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2014

|

nr 13

120--124

PL

Jedną z cech współczesnej przestrzeni miejskiej jest funkcjonowanie znacznych obszarów o cechach zdegradowanych w wyniku błędnej, ale świadomej działalności ludzkiej, bądź jej deformacji. Jest to sytuacja w zasadzie niespotykana w historii. Degradacja, bądź niższa jakość tkanki miejskiej, wynikała zazwyczaj z przyczyn ekonomicznych (występujących i obecnie). Nasilenie owych zjawisk generuje całe obszary „urbanistyki deformacji”. Jednym ze źródeł tego stanu są nieprawidłowo skonstruowane prognozy. Błędy tych przeszłych prognoz powinny być analizowane przy kreowaniu wizji i prognoz "architektury jutra".

EN

One of the characteristic features of contemporary urban space is the functioning of vast areas displaying features of degradation in the effect of erroneous, but conscious human activity, or else its deformation. It is a situation which is fundamentally without precedence in history. Degradation or else poorer quality of urban space were usually the consequence of economic considerations (which also occurs today). An intensification of these phenomena generates whole areas of “urban planning of deformation”. Among the reasons of this state of things one often finds the incorrectly constructed prognoses. The errors of these past prognoses should be analyzed in the process of creating visions and prognoses of the "architecture of tomorrow".

9

Agropolis – część II. Współczesna farma miejska

Wowrzeczka B.

Architectus

|

2014

|

Nr 3(39)

85--95

PL

W artykule omówiono typy przestrzenne farm miejskich występujące w projektach rewitalizacji miast. Rewitalizacja metodą tworzenia stref rolni czych w miastach stanowi innowacyjny, przyszłościowy model przekształceń miast poprzemysłowych w oparciu o zasady zrównoważonego rozwoju. Wykorzystanie różnych odmian tej strategii w programach rewitalizacji miast będzie zależeć od postępu w technologiach produkcji rolnej w warunkach miejskich, a w szczególności ich samowystarczalności surowcowo-energetycznej, oraz od optymalizacji kosztów budowy i eks plo atacji farm miejskich.

EN

In the article the types of spatial scale urban farms which appear in urban renewal projects are disscussed. Regeneration method for creating agricultural zones in cities is an innovative, future-oriented urban redevelopment model transformation based on the principles of sustainable development. The use of different variations of this strategy in urban regeneration programs will depend on the progress in agricultural production technology in an urban environment, and in particular their self-sufficiency in raw materials and energy and on optimization of the costs of construction and operation of urban farms.

10

Agropolis. Część I. Nowa Atlantyda

Wowrzeczka B.

Architectus

|

2014

|

Nr 1(37)

67--80

PL

Współczesne strategie tworzenia zrównoważonych ekosystemów miejskich stały się podstawą nowych koncepcji miasta, w których zaciera się różnica między funkcjami dotychczas będącymi domeną terenów wiejskich i miejskich – miasto staje się miejscem produkcji rolniczej. Taka forma przekształceń struktury funkcjonalno-przestrzennej miasta stanowi nową koncepcję kontynuacji idei integracji środowiska naturalnego z miastem – XIX-wiecznej utopii miasta-ogrodu Ebenezera Howarda, której pierwowzorem była Nowa Atlantyda Francisa Bacona (XVII w.).

EN

Contemporary strategies for creating sustainable urban ecosystems have become the basis for a new concept of the city in which the distinction between the functions blurs although they once were the domain of rural and urban areas, and the city becomes a place of agricultural production. This form of transformation of the urban structure represents a new continuation idea of integration of the environment and the city – 19-century utopian Garden City Ebenezer Howard, whose prototype was Francis Bacon’s New Atlantis.

11

Utopian projects: yesterday and today

Odyjas E.

Architecture Civil Engineering Environment

|

2014

|

Vol. 7, no. 4

5--10

EN

This paper is dedicated to utopia in terms of theoretical and historical view of their spatial aspects. The paper presents current classifications and definitions of the phenomenon of utopia (theoretical approach), and the evolution of spatial utopias (historical approach).

PL

Niniejszy artykuł jest poświęcony utopiom w ujęciu teoretycznym i historycznym z uwzględnieniem ich aspektów przestrzennych. W artykule przedstawiono dotychczasowe klasyfikacje i definicje zjawiska utopii (ujęcie teoretyczne), oraz ewolucję utopii przestrzennych (ujęcie historyczne).

12

Inteligentne miasta realna przyszłość czy kolejna utopia?

Kaczmarska E.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2013

|

nr 11

185--194

PL

Przegląd wizji przyszłych miast kreowanych przez twórców ubiegłego wieku zestawiono ze współczesnym rozwojem miast, wymagającym tworzenia „bazy wiedzy” dla inteligentnego i zbalansowanego równoważenia przestrzeni. Dostępne obecnie innowacyjne metody programowania miasta „zaprogramują” nową społeczność. Proces ten wydaje się nieunikniony. Refleksje z nim związane zawarto w artykule.

EN

A review of the visions of future cities created in the twentieth century is juxtaposed with contemporary urban development which requires the formation of a “knowledge base” for the smart balance of spaces. Currently accessible, innovative methods of programming a city will “program” a new community, too. This process seems inevitable. This article includes some reflections related to its issues.

13

Niektóre niekonsekwencje koncepcji Morusa wojny i pokoju

Grabińska T.

Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki

|

2012

|

Nr 1

62-72

PL

Przedstawione są poglądy Thomasa More'a na temat wojny i pokoju. Podejmuje się analizę statusu wojny w Utopii wobec wskazania przez Morusa na pokój jako na prawo natury. Wyróżnia się dwie powiązane z sobą niekonsekwencje koncepcji Morusa i nazywa się je - niekonsekwencją pokoju i niekonsekwencją wymiany niepieniężnej. Dyskutuje się realność obu niekonsekwencji w perspektywie etyki chrześcijańskiej, etyki utylitarystycznej i praktyki polityki międzynarodowej, także współczesnej.

EN

The article presents the views of Thomas More on war and peace. It analyses the status of war in Utopia with regard to More's indication on peace as the law of nature. Two inconsistences of More's concept are found and called as the following: the peace inconsistency and the non-monetary exchange inconsistency. They are related to each other. The reality of both inconsistences is discussed in the light of the Christian and utilitarian ethics and political practice.

14

Utopia depicta - mapy krain idealnych

Skrycki R.

Polski Przegląd Kartograficzny

|

2012

|

T. 44, nr 4

334-341

PL

Autor podejmuje próbę zebrania i przeanalizowania kartograficznych przedstawień krain idealnych, czyli tzw. utopii. Począwszy od I wydania Utopii Thomasa More'a (1516), aż po koniec wieku XVIII pojawiały się na rynku kartograficznym rozmaite próby opisania wymyślonej krainy za pomocą mapy. Jak się wydaje, wszystkie one stanowiły swego rodzaju zabawę intelektualną między autorem a odbiorcą, będącą integralnie powiązaną z rzeczywistością społeczno-polityczną, w jakiej tworzył autor.

EN

Along with the first publication of Thomas More's Utopia in 1516, there appeared in cartography the motif of the map of 'ideal lands', in other words a cartographic commentary on a book. The first anonymously done map was in the third edition of the book substituted with a map by Ambrosius Holbein. After 'erasing' the content other than cartographic we are left with a skull - the iconographic symbol of memento mon. After Plato, who was the first to place the ideal land on an island, other cartographers used it, including Abraham Ortelius, author of the 1596 map. At the end of the 17th century, there appeared Johann Andreas Schnebelin's satire, whose author described problems and faults of contemporary world in a long commentary to Johann Baptiste Homann's map of an utopian continent. This way of commenting on reality was willingly used by the biggest publishing houses - J. B. Homann's in Nuremberg and M. Seutter's in Augsburg. Maps of ideal lands or eudemonias were a cartographic and iconographic way to express one's opinion about reality. They were a form of intellectual play for the educated elite of Renaissance Europe and a weapon to fight slothful society for moralizers of the Enlightenment.

15

Utopie, eksperymenty oraz manifesty jako początek wizjonerskiej architektury – Wiedeń

Włoch-Szymla A.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2012

|

R. 109, z. 1-A/2

355--363

PL

Architektoniczne wizje miast od dawna zajmowały umysły zainteresowanych. W naturze ludzkiej jest myślenie o jutrze i dociekanie przyszłości, tworzenie wizji i określania prawdopodobieństwa ich spełnienia. Lata sześćdziesiąte XX w. charakteryzują się szczególnym rozwojem wizji architektoniczno-urbanistycznych w Wiedniu. Poprzedzająca nurt wizjonerski krytyka funkcjonalizmu często przyczyniła się do powstawania manifestów, wyrażających światopogląd autorów lub prezentujących stosunek do problemów ich czasów. Wizje wiedeńskich projektantów często powstawały równolegle z podobnymi projektami na świecie.

EN

Architectural visions of cities have been on the interested parties’ minds for a long time. Dreaming of a better tomorrow and looking to the future, creating visions and defining the probability of their fulfillment are all in human nature. The development of architectural and urban visions in Vienna was characteristic of the 1960s. The criticism of functionalism, which preceded the visionary trend, frequently contributed to the creation of manifestos which expressed their authors’ outlook or presented their attitude to the problems of those days. The Viennese designers’ visions often came into existence concurrently with similar projects springing up all over the world.

16

Przestrzeń miasta przyszłości. Programy i utopie

Wantuch-Matla D.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2012

|

R. 109, z. 1-A/2

287--293

PL

Artykuł jest próbą krótkiej refleksji nad przyszłością przestrzeni miejskiej w ujęciu złożonych procesów cywilizacyjnych i nowych tendencji w ewolucji współczesnych metropolii. Specyfika czasów, w których żyjemy, wirtualizacja rzeczywistości, polaryzacja społeczna każą oglądać postępujące przeobrażenia struktur miejskich w szerszym świetle. W XX wieku ludzkość weszła w stadium nazwane przez Zygmunta Baumana stanem płynnej nowoczesności. W tych chwiejnych realiach próbujemy doszukać się prawidłowości, pozwalających zapanować nad dynamicznie rozwijającymi się miastami. Czy wobec zjawiska postępującej urbanizacji powinniśmy dojrzeć w tym procesie potencjał nowych układów urbanistycznych? Czy takie podejście oznacza kapitulację czy też otwartość wnoszącą nowe wartości wraz z nowymi metodami planowania przestrzennego? Jeśli przyszłością miast jest ich policentryczność, jakie przeobrażenia czekają ich przes

EN

The article is an attempt to reflect on the future of urban space from the perspective of complex civilisation processes and new trends in the evolution of modern metropolis. The uniqueness of our times, virtualisation of reality and social polarization make us observe the ongoing transformation of urban structures in broader light. In the 20th century the humankind entered a stage called by Zygmunt Bauman a state of liquid modernity. In these fragile realities we endeavour to find regularities that would enable us to control the dynamically developing cities. Should we then – while facing the phenomenon of developing urbanisation – see in that process the potential for new urban layouts? Does this approach mean surrender or being receptive to new values along with new methods of spatial planning? If the future of cities is their polycentrism, what sort of transformation awaits their public space? To what extent do the modern development strategies border on utopia?

17

W poszukiwaniu przestrzeni miejskiej

Kapecki T.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2009

|

R. 106, z. 1-A

319-322

PL

Zaprojektować przestrzeń? Ale jaką? Na miarę człowieka? Matematycznego ładu i harmonii opisywaną przez Platona? A może pełną chaosu i żywiołu? Jak daleka jest droga przestrzeni miejskich złożonych z ogrodzonych zespołów mieszkaniowych i wielkich centrów handlowych do miasta zdarzenia? Do miasta oferującego swoim mieszkańcom przestrzenie społeczne wywodzące się z zapisu ruchu, głosów, przestrzenie powstałe ze zdarzenia zmieniającego "pustkę" w element dialogu?

EN

To design a space? But how? By human's extent? By mathematical order and harmony described by Plato? Or maybe by fullness of chaos and element? How far is it from urban spaces composed of compounded housing estates and huge shopping malls to the city experience? How far to the city offering it's inhabitants community spaces coming from motion records, voices, spaces created of an occurrence changing "emptiness" in to a dialog element?

18

Papierowa utopia architektury modernistycznej

Świt-Jankowska B.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2008

|

Z. 15

91-101

PL

Artykuł podejmuje próbę zdefiniowania szczególnej roli, jaką dla architektów i urbanistów awangardy początku XX wieku miał rysunek. Wiodące wówczas tendencje projektowe zmierzały do stworzenia jedynego, właściwego wzoru tworzenia nowej i przetwarzania starej przestrzeni miejskiej. Te zakrojone często na ogromną skalę zamierzenia budowlane (obejmujące śródmieścia wielkich miast) ze względu na zrozumiałe trudności z ich wykonaniem zachowane zostały w większości jedynie w postaci projektu, na papierze. Jednak wiara ich twórców w słuszność koncepcji zapisanej w postaci obrazu była ogromna, podobnie jak zakres ich oddziaływania. Być może właśnie ten fakt sprawił, że te najczęściej proste i niewyrafinowane odwzorowania graficzne odcisnęły tak ogromne piętno na architekturze powojennej, a pośrednio także na współczesnej sztuce kształtowania przestrzeni oraz na architekturze wirtualnej.

EN

The paper tries to define especial means, which had image for the XX centuries forefronts architects and town-planners. At this time the main designing tendency tended towards making the best patterns of creation a new and transformation an old town space. This building intentions, which was planed on a wide scale (they covered whole area of big cities), in consideration of comprehensible difficulty with realization remained only on paper. However creator's belief in this paper ideas efficiency was very powerful. Perhaps this fact caused that this simple, not subtle images left so impress on posterior architecture and indirectly on contemporary city space creations and designing in virtual reality too.

19

Habitat - od dystopii do utopii

Kwiatkowska A.

Architectus

|

2004

|

Nr 2(16)

55--64

PL

Habitat - środowisko mieszkaniowe człowieka -jest częścią środowiska naturalnego i kulturowego [16, s. 11]. Habitat znajduje się w stanie dynamicznej równowagi między człowiekiem a środowiskiem, między aktywnością mieszkańców a oprawą przestrzenną ich życia. Trwałe zakłócenie tej równowagi, wynikające z braku możliwości adaptacji człowieka do zmieniającego się środowiska lub adaptacji środowiska do zmieniających się zachowań przestrzennych człowieka, może mieć dramatyczny wpływ zarówno na stan habitatu, jak i na życie jego mieszkańców. Objawami nega- o tywnych zjawisk zachodzących w relacji człowiek -habitat są rozszerzające się obszary degradacji przestrzennej miast i metropolii oraz pojawianie się patologii społecznych, a także powstawanie bagna behawioralnego w środowisku mieszkaniowym.

EN

Habitat is in the state of dynamic equilibrium between man and the environment, between the inhabitants' activities and the spatial settings of their life. A permanent disturbance of this equilibrium, resulting from the lack of possibilities of man's adaptation to environmental changes or of the environment's adaptation to changes in the spatial behaviours of man, causes the devastation of the surroundings by uncontrolled human activities or the blocking of human needs by the repressive influence of the surroundings. According to the theory of Constantinos A. Doxiadis, the housing environment may assume different forms related to the degree of e-qualization of mutual relations between man and habitat, such as: entopia - the state of dynamic equilibrium in the environment, dystopia - the state of disturbance of the dynamic equilibrium, and utopia - the state of ideal equilibrium in the housing environment. Entopia is defined hy distinguishing the boundary conditions of the housing environment, this means, the dystopian and Utopian states, but only in a closed time interval, wherein one can meet a similarity of the human needs and the housing standard. The following kinds of dystopia have been distinguished: demographic, geometrical-spatial, programmatic-functional, technological--physical, aesthetical and psychological-social. In the history of the Utopian visions, concerning the ideas of man's life and shaping of the housing environment, the following trends of Utopian thinking have been defined: the ideal model of the society, the ideal model of the society and the cities, model of the civilization development of the society, model of the socio-spatial harmony, the model of good living conditions, the modernistic and mechanistic architectural model, the ideal model of architecture in the dimension of techno- and ecospheres, the ideal model of interactive architecture and the virtual architectural model.

20

Expo 98 - pawilon 'Utopia'

Maliszkiewicz P., Kowalczyk R.

Inżynieria i Budownictwo

|

1998

|

R. 54, nr 7

355-357

PL

Konstrukcję nośną przekrycia pawilonu stanowią łukowe dźwigary kratowe dwuprzegubowe z drewna klejonego warstwowo. Rozpiętość największego z dźwigarów wynosi 114,5 m. Opisano rozwiązanie konstrukcyjne pawilonu.

EN

The bearing structure of the covering consists of wooden arch girders the span of which is 114,5 m. Laminated timber elements have been applied.