Miasta znaczące - Miscellanea

• Autorzy: Kosiński Wojciech

Identyfikatory

DOI

10.24425/tkuia.2019.131164

Warianty tytułu

EN

Significant cities - Miscellanea

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Autor prezentuje osobisty, często krytyczny obraz trzech miast - najlepiej znanych mu, szczególnie ulubionych i bliskich. Pomimo znajomości dziesiątek najbardziej renomowanych miast w świecie, autor wybrał przykłady maksymalnie rodzime, z którymi był i jest personalnie związany. Podlegały one w rodowodzie historycznym - poprzez tok dziejów - dramatycznym wydarzeniom. Pod względem kreacji przestrzennych ulegały - także obecnie - płynnym, hybrydowym, ambiwalentnym, często kontrowersyjnym przemianom. Zostały zarazem potraktowane domyślnie, jako swoiste, subiektywnie ujęte modele miast w ogóle - także ich losu i ewolucji. Autor uznaje miasto jako - być może - najznakomitszy wyraz ludzkiej kultury i cywilizacji.

EN

The author paints a personal and often critical image of three cities - those, which he is the most familiar with and which are particularly dear and close to him. Despite being familiar with tens of the most renowned cities in the world, the author has selected fully familial examples, which he has had and continues to have personal ties. Throughout their histories, they have been subjected to dramatic events. In terms of spatial creation, they underwent - and continue to undergo-fluid, hybrid, ambivalent and often controversial transformation. They have also been treated implicitly, as subjectively-presented models of cities in general - as well as of their fate and evolution. The author considers the city to be - perhaps - the greatest expression of human culture and civilisation.

Słowa kluczowe

PL

sztuka urbanistyki; przeszłość; teraźniejszość; zrządzenie losu; znak czasu; estetyka przestrzeni

EN

art of urban planning; present; past; twist of fate; sign of times; aesthetics of space

• Wydawca: Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie ; Politechnika Krakowska, Wydział Architektury
• Czasopismo: Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie
• Rocznik: 2019
• Tom: T. 47
• Strony: 3--48
• Opis fizyczny: Bibliogr. 41 poz., mapy, rys., zdj.

Twórcy

autor

Kosiński Wojciech

• Andrzej Frycz Modrzewski Krakow University Faculty of Architecture and Fine Arts

Bibliografia

• Baraniewski, W., ‘Architektura Warszawy w czasach stalinowskich - Marszałkowska Dzielnica Mieszkaniowa - symboliczny kamuflaż’, Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, 2010, nr 3 (55), s. 65–73, [online:] www.kaiu.pan.pl/images/stories/32010_pdf/W.Baraniewski.pdf, (dostępne: 3.03.2019).
• Biedrzycki, E. (1973), Dzieje Polaków na Bukowinie, Kraków: PWN.
• Borowiejska-Birkenmajerowa, M. (1975), Kształt średniowiecznego Krakowa, Kraków-Wrocław: Wydawnictwo Literackie.
• Böhm, A. (2016), ‘Miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego’ (przykład MPOZP miasta Krakowa z roku 1994), tabela 1, O czynniku kompozycji w planowaniu przestrzennym, Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, s. 266–274.
• Bruzda, J. (1997), ‘Krakowskie emporium na przedpolu wielkiego państwa Mongołów’, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddziału PAN w Krakowie, Kraków, s. 7–5; tegoż: wstępna, skrócona wersja ww., Aura 1991, nr 3, s. 23–27.
• Budzyński, M. (2012), Przekształcanie przestrzeni w miasto współżycia natury i kultury, Referat w ramach Ogólnopolskiej Konferencji ULAR - Urban Landscape Architecture Renewal, Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, s. 24–36.
• Cisło, M. (1984), Stan po, Warszawa: Czytelnik, egzemplarz w posiadaniu autora.
• Diefendorf, J. M. (1993), In the wake of war. The reconstruction of German cities after World War II, New York, Oxford: Oxford University Press, [online:] https://books.google.pl/books?id=nCPX9ZLlGzgC&pg=PA343&lpg=PA343&dq=alte+stadte+aus+ruinen&source=bl&ots=CP6SAPZgYc&sig=ACfU3U3kNqy8jaeqDlaslnS1sX8ReFkPJA&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwiEg6ubxNfkAhVNposKHY6IChoQ6AEwFXoECAUQAQ#v=onepage&q=alte%20stadte%20aus%20ruinen&f=false, (dostępne: 03.10.2018).
• Friedman, Y. (1970), Study of a Ville Spatiale for Italy, [online:] http://www.yonafriedman.nl/, (dostępne: 12.05.2019).
• Gruszczyński, W. (1966), ‘Miasto wstęgowe sprzężonej komunikacji’, Architektura, z. 6, s. 232–240.
• Guranowska-Gruszecka, K. (2018), ‘Nowe centra w modelu śródmieścia Warszawy’ [w:] Centra miast metropolitalnych w Polsce (red.) Z. Zuziak, A. Grzybowski, Katowice: Wydawnictwo WST, s. 45–100.
• Huinziga, J. (2016) Jesień Średniowiecza, Kraków: Wydawnictwo Vis-á-Vis Etiuda.
• Jamroz, J. St. (1983), ‘Kraków lokacyjny’ [w:] Mieszczańska kamienica krakowska wiek XIII–XV, Kraków–Wrocław: Wydawnictwo Literackie, s. 23–56.
• Jelicz, A. (1966), Życie codzienne w średniowiecznym Krakowie, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 163–167.
• Kadłuczka, A. (2018), Ochrona dziedzictwa architektury i urbanistyki. Doktryny–Teoria–Praktyka, Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej.
• Kadłuczka, A., ‘Conservatio est continua creatio - czyli doktryna ochrony dziedzictwa jako komponentu przestrzeni egzystencjonalnej’ (‘Conservatio est continua creatio - or the doctrine of heritage protection as a component of existential space’), Wiadomości Konserwatorskie (Journal of Heritage Conservation), nr 44/2015, s. 69–77, [online:] http://www.skz.pl/sites/default/files/wiadomosci_konserwatorskie/wk_44.pdf, (dostępne: 15. 08.2019).
• Kamieniec Podolski - studia z dziejów miasta i regionu (2000) (red.) F. Kiryk, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
• Kiesow von, G. (1999), Gesamtkunstwerk - Die Stadt. Zur Geschichte der Stadt vom Mittelalter bis in Die Gegenwart, Bonn: Deutsche Stiftung Denkmalschutz.
• Koolhaas, R. (1995), The Generic City, s. 1239–1264, [online:] https://monoskop.org/imagesKoolhaas_Rem_1/995, (wycinek z książki S, M, L, XL), (dostępne: 1.10.2019).
• Kosiński, A. (1851), Miasta, wsie i zamki polskie. Powieści i obrazki, Wilno: T. Glücksberg, s.n.n.
• Kosiński, W., ‘Architektura w dawnym i współczesnym krajobrazie Krakowa - na tle najnowszych przekształceń miast’ (‘Architecture in former and contemporary townscape of Cracow - on the background of nowadays transformation in cities’), Przestrzeń i Forma, nr 17/2012, s. 9–144, [online:] http://www.pif.zut.edu.pl/pl/pif17-2012/, (dostępne: 25. 06.2019).
• Kosiński, W. (2016), Paradygmat miasta XXI wieku - pomiędzy rzeczywistą przeszłością Polis a wirtualną przyszłością Metropolis (Paradigm of the City of the 21st Century - between the Past of the Polis and the Future of Metropolis), Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej.
• Kosiński, W., Zieliński, M., ‘Urbanistyka krajobrazu i krajobraz urbanistyczny. Teoria, praktyka, edukacja’ (‘Landscape urbanism and the urban landscape. Theory, practice, education’), Przestrzeń i Forma, nr 25/2016, s. 7–52, [online:] http://www.pif.zut.edu.pl/pl/pif25-2016/, (dostępne: 25.09.2019).
• Krasnowolski, B., ‘Urbanistyczno-architektoniczne przekształcenia miast od doby lokacyjnej po współczesność jako wyraz przeobrażeń funkcjonalnych’, Kultura i Polityka, nr 4/2008, s. 9–33.
• Kurowski, S. (1987), Warszawa na tle stolic Europy, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
• Lwów: miasto, architektura, modernizm (2016), (red.) B. Czerkies, A. Szczerski, Wrocław: Wyd. Muzeum Architektury we Wrocławiu.
• Łukacz, M., ‘Średniowieczne domy lokacyjnego Krakowa’ (‘Medieval houses of Kraków in its incorporation period’), Czasopismo Techniczne. Architektura, R. 108, z. 7-A/2011, s. 67–98.
• Łysiak, W. (1981), W sprawie „woskowej kukły” W.T.K., numery datowane: 28.06, 12.07, 19.07, 11.10., razem 16 s.
• Milani, R. (2017), ‘The Forms of the City’ [w:] The Art of the City, London, Chicago. Montreal: McGill Queen’s University Press Montreal & Kingston, s. 21–31.
• Neue Städte aus Ruinen. Deutsche Städtebau der Nachkriegszeit (1991), (red.) N. Gutschow i in., München: Prestel Verlag GmbH.
• Nowa Huta. Architektoniczny portret miasta drugiej połowy XX wieku (2018), (red.) J. Klaś, Kraków: Ośrodek Kultury im. C. K. Norwida.
• Podzyńska, Z. R. (2014), Czerniowce - piękna stolica Bukowiny - wykład gościnny w ramach fakultetu w Instytucie Architektury Krajobrazu WAPK. Materiał w archiwum autora artykułu.
• Posatskyy, B., Hrustsak, M. (2017), ‘Museum complexes in the urban structure of metropolitan Lviv’ (‘Kompleksy muzealne w strukturze urbanistycznej metropolitalnego Lwowa’), Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddziału PAN w Krakowie, T. XLV , s. 301–308.
• Project of Public Spaces https://www.pps.org.
• Reiss, J. W. (1946, II wyd. 1984), Najpiękniejsza ze wszystkich jest muzyka polska, Kraków: Wyd. T. Gieszczykiewicz.
• Seibert, K. (1983), Plan Wielkiego Krakowa, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Solarek, K. (2015), Rozwój urbanistyczny Warszawy - plany i rzeczywistość, Katedra Urbanistyki i Gospodarki Przestrzennej - Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej, 43 plansze zbiorcze, plik PDF w posiadaniu autora artykułu.
• Stępiński, Z. (1988), Siedem Placów Warszawy, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m. st. Warszawy, [online:] www.bip.warszawa.pl, (dostępne: 5.05.2019).
• Walczy, Ł. (2002), ‘W sprawie początków Lwowa’ [w:] Lwów: miasto, społeczeństwo, kultura. Studia z dziejów Lwowa, tom 4, praca zbiorowa polsko-ukraińska, repozytorium Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, [online:] http://rep.up.krakow.pl/xmlui/handle/11716/1728 (dostępne: 25.10.2019).
• Ziobro, A., ‘Konsekwencje zmian struktury przestrzennej w powojennych planach rozwoju Krakowa’ (‘Consequences of changes in the spatial structure in post-war development plans of Cracow’), Przestrzeń i Forma, nr 32/2017, s. 221–234.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).