Agresja wśród kierowców niezawodowych - analiza oraz mechanizm efektywnych działań korygujących w kontekście BRD

• Autorzy: Olejniczak A. , Zbyszyński M.

Warianty tytułu

EN

Aggression among professional drivers - an analysis and a mechanism for effective corrective actions in the context of road safety

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wobec stale zwiększającej się liczby pojazdów poruszających się po drogach, problem wypadkowości stanowi przedmiot wielu analiz i działań prewencyjnych. Statystyki dotyczące przyczyn wypadków wskazują, że do znacznej większości z nich (82%) dochodzi z winy kierowcy. Wśród bezpośrednich przyczyn zdarzeń powodowanych przez kierowców, prym wiodą zachowania, które można zbiorczo określić jako agresywne, a więc różnego rodzaju wymuszenia, gwałtowne manewry, etc. Co więcej, większość kierowców deklaruje wzrost liczby obserwowanych zachowań agresywnych w ruchu drogowym w okresie ostatnich lat, co potwierdza doniesienia o narastającym charakterze problemu. Z analiz wynika, że pomimo niewielkiego udziału kierowców flotowych w ogólnej liczbie kierowców (około 5%), stają się oni sprawcami aż jednej trzeciej wypadków drogowych i uczestnikami około połowy z nich. Te dane, jakkolwiek niepokojące, skłaniają do zadania sobie pytania o szczególną pozycję kierowców flotowych wśród kierujących pojazdami ogółem oraz o problem występującej wśród nich agresji.

EN

With the ever increasing number of vehicles on the road, the problem of accidents is the subject of many analyzes and preventive measures. Statistics on the causes of accidents indicate that a large majority of them (82%) are through the fault of the driver (Police Headquarters, 2015). Among the direct causes of incidents brought about by the drivers, the leaders are behaviours that can collectively be described as aggressive, so all kinds of forcing the right of way, violent manoeuvres, etc. What's more, most of the drivers declared an increase in the number of observed aggressive behaviours in traffic in the recent years, which confirms reports of growing type of problem. The analyses show that despite a small share of fleet drivers in the total number of drivers (about 5%), they become perpetrators of up to one-third of traffic accidents and participants of about half of them. This data, however disturbing leads to asking the question about the special position of fleet drivers among drivers in general and about the problem of aggression occurring among them.

Słowa kluczowe

PL

ruch drogowy; wypadek; kierowca; agresja

EN

road traffic; accident; driver; aggression

• Wydawca: Wydawnictwo ITS
• Czasopismo: Transport Samochodowy
• Rocznik: 2015
• Tom: z. 4
• Strony: 59--68
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz., tab.

Twórcy

autor

Olejniczak A.

• Instytut Transportu Samochodowego

autor

Zbyszyński M.

• Instytut Transportu Samochodowego

Bibliografia

• [1] AAA Foundation for Traffic Safety. Aggressive Driving: Research Update. Washington, DC: AAA Foundation for Traffic Safety. (2009). Pobrano 24 stycznia 2016 z https://www.aaafoundation.org/sites/default/files/AggressiveDrivingResearchUpdate2009.pdf.
• [2] AAA Foundation for Traffic Safety. (2013). 2012 Traffic Safety Culture Index. Washington, DC: AAA Foundation for Traffic Safety. Pobrano 24 stycznia 2016 z https://www.aaafoundation.org/sites/default/files/2012TrafficSafetyCultureIndex.pdf
• [3] Arthur, W. Jr., Graziano, W. G. (1996). The Five-Factor Model, Conscientiousness, and Driving Accident Involvement. Journal of Personality, 64(3), 593-618
• [4] Bandura, a. (1973). Aggression. A social learning analysis. New York: Englewood Cliffs.
• [5] Barlett, C. P., Anderson C. A. (2012). Direct and indirect relations between the Big 5 personality traits and aggressive and violent behavior. Personality and Individual Differences, 870-875, czerwiec 2012.
• [6] Berkovitz, L. (1962). Aggression. A social psychological analisis. New York: Mac Graw Hill Book Co.
• [7] Buss, A. The psychology of aggression. New York: (1962) Wiley.
• [8] Dahlen, E. R., White, R. P. (2006). The Big Five factors, sensation seeking, and driving anger in the prediction of unsafe driving. Personality and Individual Differences, 41, 903-915.
• [9] Dutton, G. (2011). Fleet Management's Magic Box. World Trade: WT100, 24(2), 38.
• [10] Frączek, A. (1983). Uwarunkowania i mechanizmy agresji interpersonalnej a profilaktyka społeczna i resocjalizacja. Aktualne problemy profilaktyki społecznej i resocjalizacji,
• [11] Główny Urząd Statystyczny. (2015). Transport drogowy w Polsce w latach 2012 i 2013. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych.
• [12] Grunt-Mejer, K., Grunt-Mejer, J. (2011). Agresja drogowa: jej uwarunkowania i metody pomiaru. Psychologia Społeczna, 2(17), 159-168.
• [13] Hennessy, D. A., Wiesenthal, D. L. (1999). Traffic congestion, driver stress, and driver aggression. Aggressive Behavior, 25(6), 409-423.
• [14] Hoggan, B. L., Dollard, M. (2007). Effort-reward imbalance at work and driving anger in an Australian community sample: Is there a link between work stress and road rage? Accident Analysis and Prevention, 39, 1286-1295
• [15] Instytut Gallupa (2004). Aggressive behavior behind the wheel. Pobrano 24 stycznia 2016 z http://www.unece.org/fileadmin/DAM/trans/roadsafe/docs/gallup_e.pdf.
• [16] Kontogiannis, T. (2006). Patterns of driver stress and coping strategies in a Greek sample and their relationship to aberrant behaviors and traffic accidents. Accident Analysis and Prevention, 913-924
• [17] Komenda Główna Policji. (2015). Wypadki drogowe w Polsce w 2014 roku. Warszawa.
• [18] Lajunen, T. (2001). Personality and accident liability: are extraversion, neuroticism and psychoticism related to traffic and occupational fatalities? Personality and Individual Differences, 31(8), 1365-1373.
• [19] Lawton, R., Nutter, A. (2002). A comparison of reported levels and expression of anger in everyday and driving situations. British Journal of Psychology, 93 (3), 407-423.
• [20] Łuczak, A., Tarnowski, A. (2013). Temerament i osobowość w diagnozie predyspozycji kierowców. Wyniki badań. Warszawa: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy.
• [21] Miller, N. (1941). The frustration - aggression hypothesis. Psychological Review, 48(4), 337-342.
• [22] Näätänen, R., Summala, H. (1985). Zachowanie użytkowników dróg a wypadki drogowe. Warszawa : Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• [23] Newnam, S., Lewis, I., Watson, B. (2012). Occupational driver safety: Conceptualising a leadership-based intervention to improve safe driving performance. Accident Analysis and Prevention, 45, 29-38
• [24] Newnam, S., Oxley, J. (2016). Program in safety management for the occupational driver: Conceptual development and implementation case study. Safety Science, 84, 238-244
• [25] Palusińska, K. (2010). Cechy osobowości i styl radzenia sobie ze stresem za zachowanie na drodze. Niepublikowana praca magisterska: Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego.
• [26] Parkinson, B. (2001). Anger on and off the road. British Journal of Psychology, 92, 507-526.
• [27] Shinar, D., Compton, R. (2004). Aggressive driving: An observational study of driver, vehicle, and situational variables. Accident Analysis and Prevention, 36, 429-437
• [28] Tasca, L. (2000). A review of the literature on aggressive driving research. Aggressive Driving Issues Conference. Pobrano 24 stycznia 2016 z http://www.stopandgo.org/research/aggressive/tasca.pdf.
• [29] Walc, R. (2007). Rozsądek na drodze. Risk focus. Oblicza ryzyka, 3, 34-40.
• [30] Wojciszke, B. (2005). Relacje interpersonalne. [W:] J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. (tom III). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• [31] Żużewicz, K., Konarska, M., Łuczak, A. (2010). Problematyka wypadkowości wśród kierowców flotowych. Bezpieczeństwo pracy - nauka i praktyka.