Rejestracja krajobrazów warownych jako podstawa rewitalizacji dawnych twierdz

• Autorzy: Myczkowski Z. , Wielgus K. , Środulska-Wielgus J. , Rymsza-Mazur W. , Chajdys K.

Warianty tytułu

EN

Rejestracja krajobrazów warownych jako podstawa rewitalizacji dawnych twierdz

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Budowa fortyfikacji nowożytnej i najnowszej miała znaczny wpływ na kształtowanie krajobrazu, nazwanego wg prof. Janusza Bogdanowskiego krajobrazem warownym. Jest to jedna z odmian krajobrazów antropogenicznych, określonych ogólnie jako krajobrazy inżynieryjne. Są one niedocenianym i zagrożonym dobrem kulturowym, ekologicznym i ekonomicznym. Warunkiem ich zachowania i właściwej adaptacji jest wiarygodna, czytelna i porównywalna informacja o ich wartościach. Jej uzyskaniu służą opisane metody rejestracji. Odpowiadają trzem fazom rozpoznania krajobrazu warownego i trzem stopniom szczegółowości. Różnią się sposobem podziału terenu na części elementarne, są natomiast podobne w zakresie analizy ich wartości oraz formułowania wniosków. Pierwsza, nazwana metodą zapisu zintegrowanego, polega na komplementarnym odwzorowaniu rysunkowym obiektu fortyfikacyjnego i otwierających się z niego panoram. Opiera się na pracy terenowej, jest odpowiednia dla działań pionierskich, daje szybkie, lecz dość ogólne wyniki. Ukazano ją na przykładach rozpoznania krajobrazu warownego Twierdzy Przemyśl oraz Twierdzy Pola (dziś Pula, w Chorwacji). Metodą bardziej szczegółową, wymagającą pełniejszych danych wyjściowych, jest studium jednostek architektoniczno-krajobrazowych. Podział terenu następuje w wyniku koniunkcji trzech jego parametrów - ukształtowania, pokrycia i utrwalonych śladów historii oraz interpolacji granic ich zasięgu. Metodę przedstawiono na przykładach programu planu ochrony dla całej Twierdzy Przemyśl oraz koncepcji zagospodarowania terenów fortyfikacyjnych Twierdzy Zamość. Najbardziej szczegółowa metoda opiera się na podziale terenu zgodnie z rzeczywistymi granicami widoczności z wysokości oczu człowieka - na wnętrza architektoniczno-krajobrazowe. Metodę tę, właściwą dla projektów zagospodarowania terenu, ukazano na przykładzie studium do koncepcji urządzenia trasy turystycznej na górskim odcinku rdzenia Twierdzy Przemyśl.

EN

Construction of modern and contemporary fortifications had a significant impact on the landscape, named by prof. Janusz Bogdanowski fortified landscape. It is one of the varieties of anthropogenic landscapes, defined generally as landscapes engineering. They are underrated and potentially a cultural, ecological and economic . The condition of their behavior and proper adaptation is credible, clear and comparable information about their values. Her obtaining registration methods are described. Correspond to the three phases of diagnosis landscape fortified and three degrees of detail. Differ in the way the division of land into lots elementary, but are similar in terms of their value analysis and draw conclusions. The first, called the method of recording an integrated, complementary mapping involves drawing object fortifications and the opening up of the panoramas. Based on field work, is suitable for pioneering activities , giving fast, but rather the overall results. Shown it to identify examples of landscape fortified the Fortress and Fortress Pola ( today Pula , Croatia ). By a more detailed , requiring better data output is the study of architectural and landscape units . The division of land occurs as a result of the conjunction of three of its parameters - shape, coverage and fixed traces the history and the interpolation limits of their range. The method shown in the examples of the protection plan for all the Fortress and the concept of land use fortification fortress Zamosc. The most detailed method is based on the division of the land in accordance with the actual boundaries of the visibility of the human eye level - on the interior architecture and landscaping. This method, appropriate for the project management of the site is shown on the example of a study into the concept of the device tourist route on the mountain section of the Fortress core.

Słowa kluczowe

PL

rewitalizacja; Twierdza Przemyśl; twierdza; Twierdza Pola

EN

revitalization; Fortress of Przemysl; fortress

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2008
• Tom: Nr 23
• Strony: 36--56
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., il.

Twórcy

autor

Myczkowski Z.

autor

Wielgus K.

autor

Środulska-Wielgus J.

autor

Rymsza-Mazur W.

autor

Chajdys K.

Bibliografia

• 1, G. Ciołek, Zarys ochrony i kształtowanie krajobrazu, Warszawa 1964
• 2. J. Bogdanowski, Architektura krajobrazu. Wybrane problemy studialne, projektowe i konserwatorskie, Kraków 1968.
• 3. T. Wilgat, Definicja i klasyfikacja krajobrazów [w:] Ochrona przyrody i jej zasobów . problemy i metody, t. 1, red. W. Szafer, Warszawa, 1965, s. 461-469.
• 4. Pawłowska, K. (red.), Ochrona i kształtowanie dzieł inżynierii w krajobrazie - zarys problematyki [w:] Architektura krajobrazu a planowanie przestrzenne, s. 297-315.
• 5. K. Wielgus, Studium ochrony Twierdzy Przemyśl[w:] Fortyfikacja, tom VI, Ochrona i konserwacja architektury obronnej, Warszawa 1999, s. 41-61
• 6. J. Środulska-Wielgus, K. Wielgus, Zarys zasad rejestracji zintegrowanej postaci, wartości i przemian krajobrazów inżynieryjnych. Z doświadczeń dydaktycznych i projektowych, dotyczących wyrobisk poeksploatacyjnych w górnictwie skalnym, [w:] Kształtowanie krajobrazu terenów poeksploatacyjnych w górnictwie, Kraków 2003.
• 7. K. Wielgus i W. Rymsza-Mazur, Rejestracja krajobrazów inżynieryjnych, [w:] Międzynarodowy Kongres Polskich Architektów Krajobrazu. Sztuka ochrony i kształtowania środowiska twórczość-nauka-dydaktyka, Kraków 20-22 września 2007, s. 106-109.
• 8. J. Bogdanowski, M. Łuczyńska-Bruzda, Z. Novák, Architektura krajobrazu, Warszawa . Kraków 1981.
• 9. Słownik wyrazów obcych PWN, pod red. J. Tokarskiego, Warszawa 1980.
• 10. J. Bogdanowski, Konserwacja i kształtowanie w architekturze krajobrazu, Kraków 1976.
• 11. E.A. Grestenberger, Festung Pola. Die Verteidigungsanlagen desk. (u.) k. Hauptkriegshafens 1823-1918, Wien - Graz 2003.
• 12. W. Brzoskwinia, P. Czech, Forytyfikacje stałe Twierdzy Pola. - bazy austro-węgierskiej floty wojennej. Przegląd problematyki, część I, część II, .Teka Komisji Urbanistyki i Architektury O/PAN w Krakowie., T. XXXIV (2002), T. XXXV(2003).
• 13. J. Bogdanowski, Metoda jednostek i wnętrz architektoniczno-krajobrazowych w studiach i projektowaniu, Kraków, 1990.
• 14. J. Bogdanowski (red.), Konserwacja i ochrona krajobrazu kulturowego (ewolucja metody), „Teki Krakowskie”, zeszyt IV, Kraków 1998.