Rozwiązania inżynieryjno-prawne w zarządzaniu ryzykiem związanym z funkcjonowaniem obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych dużej skali na przykładzie OUOW Żelazny Most KGHM Polska Miedź SA

• Autorzy: Mizera W. , Świtoń J.

Warianty tytułu

EN

Engineering and legal solutions of risk management associated with an operation of the largest category tailings management facilities (TMFs) based on the example of KGHM Polish Copper TMF Zelazny Most

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Obiekt unieszkodliwiania odpadów wydobywczych (OUOW) ŻELAZNY MOST funkcjonuje nieprzerwanie od 1977 r., będąc obecnie jedynym odbiorcą odpadów flotacyjnych pochodzących z procesu wytwarzania koncentratów z rud miedzi w Zakładach Przeróbczych KGHM Polska Miedź S.A. Pełniona w ciągu technologicznym funkcja unieszkodliwiania odpadów przez ich składowanie implikuje brak możliwości przestojów w jego pracy, co w prostej linii prowadziłoby do zatrzymania produkcji. Na mapie Europy, ze względu na swoje wymiary, jest to największy tego typu nadpoziomowy obiekt hydrotechniczny. W historii eksploatacji tego OUOW ŻELAZNY MOST, nie ma istotnych zdarzeń awaryjnych, ze względu na wdrożone wysokie standardy bezpieczeństwa. Analizując przykłady światowe, można jednak dostrzec, że obiekty tego typu mogą i podlegają zdarzeniom awaryjnym. Z tego względu przedsiębiorca, stosując dobre praktyki, wdrożył szereg mechanizmów o charakterze inżynieryjnym, ograniczających ryzyko wystąpienia awarii. Pozwalają one ujawnić zagrożenia i odpowiednio z wyprzedzeniem na nie reagować. W ostatnich latach wprowadzono także istotne zmiany w regulacjach prawnych, zobowiązujące posiadacza odpadów do stosowania dodatkowych instrumentów prawno-ekonomicznych (gwarancje finansowe, ocena ryzyka), chroniących głównie „otoczenie” obiektu na wypadek wystąpienia poważnego zdarzenia awaryjnego i przede wszystkim, na czym zależało ustawodawcy, wzięcia odpowiedzialności za usunięcie skutków jego wystąpienia. Artykuł prezentuje standardy zabezpieczeń na przykładzie OUOW kategorii A, należącego do KGHM Polska Miedź S.A., służącego unieszkodliwianiu odpadów z flotacji rud miedzi. Ze względu na sposób klasyfi-kacji, w kraju znajduje się tylko jeden przypadek obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych tak dużej skali, tj. OUOW ŻELAZNY MOST. Wdrożone w Polsce standardy bezpieczeństwa dla tego typu obiektów nie odbiegają, a wręcz wyprzedzają rozwiązania światowe.

EN

This paper presents up to date solutions in the event of an unplanned closure or a catastrophic failure in Europe’s largest category A TMF – water and flotation tailings reservoir for KGHM Polish Copper in Poland. Evoked by changes in environmental law – a law first enforced by the European Commission - member states have now implemented national legislation allowing for special acts to prevent and lower the risk of catastrophic events in tailings management facilities. Among the acts most important new legal ‘tools’ includes a financial guarantee or its equivalent (for unplanned closure) and a risk assessment for TMF’s. Apart from the undeniable improvement regarding the safety of such objects, as a result of the implementation the EU has also created some extra financial burden for mining companies and TMF operators. For instance, in the mining industry an obligatory liquidation fund for mining infrastructure following a closure already existed; as such, companies are obliged to cover the same topic twice. Surprisingly for mining companies, in the components of the financial guarantee, the estimated costs of removal resulting from a catastrophic event were excluded. This is unusual, because these costs were one of the most important assumptions taken into consideration while establishing new environmental restrictions for TMF’s. One can say common sense won, mostly due to the fact that transparent and clear methodologies for performing such actions have not - as of yet - been established.

Słowa kluczowe

PL

Obiekt Unieszkodliwiania Odpadów Wydobywczych; ocena ryzyka; gwarancja finansowa

EN

TSF; TMF; financial guarantee; risk assessment

• Wydawca: KGHM CUPRUM Spółka z o.o. Centrum Badawczo-Rozwojowe
• Czasopismo: Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud
• Rocznik: 2015
• Tom: nr 3
• Strony: 253--264
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Mizera W.

• KGHM CUPRUM sp. z o.o. Centrum Badawczo-Rozwojowe, Wrocław

autor

Świtoń J.

• KGHM CUPRUM sp. z o.o. Centrum Badawczo-Rozwojowe, Wrocław

Bibliografia

• [1] AIRMIC, 2010, A structured approach to Enterprise Risk Management (ERM) and the requirements of ISO 31000. https://www.theirm.org/media/886062/ISO3100_doc.pdf (dostęp 01.07.2015).
• [2] Azam S., Li Q., 2010, Tailings dam failures: a review of the last one hundred years. Geotechnical News, http://www.infomine.com/library/publications/docs/Azam2010.pdf (dostęp 04.09.2014).
• [3] D’Appolonia, 2011a, „Żelazny Most” Tailings Pond – FMECA Report (Doc. No. 10-744-H1, Rev. 0-July 2011), Raport dla KGHM Cuprum sp z o.o., Wrocław (raport niepublikowany).
• [4] D’Appolonia, 2012a, Risk Assessment of „Żelazny Most” Tailings Pond – Phase 2C Report (Doc. No. BLG-10-744-H5 Final – November 2012), Raport dla KGHM Cuprum sp. z o.o., Wrocław (raport niepublikowany).
• [5] ITA, 2002, Guidelines for Tunneling Risk Management. International Tunnel Association Working Group (ITAWG), no. 2.
• [6] Kulczycka J., Pietrzyk-Sokulska E., Uberman R., Koneczna R., 2012, Wytyczne w sprawie wielkości i formy gwarancji finansowej dla obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, Wydawnictwo Instytutu GSMiE PAN, Kraków.
• [7] NGI, 2014, Extended risk analysis of OUOW „Żelazny Most” TSF, Review of previous studies and extended risk analysis (draft report).
• [8] Pytel W., Mertuszka P., Świtoń J., 2010, Wskazanie i analiza możliwych zagrożeń wystąpienia poważnego wypadku na składowisku odpadów „Żelazny Most”, KGHM CUPRUM sp. z o.o. Centrum Badawczo-Rozwojowe, Wrocław (raport niepublikowany).
• [9] Pytel W., Mertuszka P., Świtoń J., 2014, Ocena ryzyka dla OUOW „Żelazny Most” w związku z jego rozbudową do rzędnej 185,00 m n.p.m. w granicach gmin Rudna i Grębocice, KGHM CUPRUM sp. z o.o. Centrum Badawczo-Rozwojowe, Wrocław (raport niepublikowany).
• [10] Rico M., Benito G., Salgueiro A.R., Díez-Herrero A., Pereira H.G., 2008, Reported tailings dam failures. A review of the European incidents in the worldwide context, Journal of Hazardous Materials, vol. 152, iss. 2, s. 846-852.
• [11] Uberman R., Uberman R., 2010, Likwidacja kopalń i rekultywacja terenów pogórniczych w górnictwie odkrywkowym, Problemy techniczne, prawne i finansowe, Wydawnictwo IGSMiE PAN, Kraków.
• [12] WISE, 2014, World Information Service of Energy. Chronology of major tailings dam failure. WISE Uranium Project, Tailings Dam Safety. http://www.wise-uranium.org/mdaf.html (dostęp 04.09.2014).
• [13] COM, 2001, Proposal for a Directive of the European Parliament and of the Council amending Council Directive 96/82/EC of 9 December 1996 on the control of major-accident hazards involving dangerous substances. 624 final, 2001/0257, Bruksela, http://www.sazp.sk/seveso/Doc/sev2/96_82angl.pdf (dostęp 26.07.2015).
• [14] Decyzja Komisji Europejskiej 2009/335/WE z dnia 20 kwietnia 2009 r. w sprawie technicznych wskazówek w celu ustanowienia gwarancji finansowej zgodnie z dyrektywą 2006/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie gospodarowania odpadami pochodzącymi z przemysłu wydobywczego (notyfikowana jako dokument nr C(2009) 2798).
• [15] Dyrektywa Seveso II, Dyrektywa Rady 96/82/WE z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie kontroli niebezpieczeństwa poważnych awarii związanych z substancjami niebezpiecznymi (Dz. Urz. WE L 10 z 14.01.1997 s. 1-68), Polskie wydanie specjalne: Rozdział 05, Tom 02, s. 410-430, tekst jednolity: http://www.ciop.pl/18405.html.
• [16] Dyrektywa 2006/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie gospodarowania odpadami pochodzącymi z przemysłu wydobywczego oraz zmieniająca dyrektywę 2004/35/WE (DzU L 102 z 11.4.2006, s. 15).
• [17] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budowle hydrotechniczne i ich usytuowanie (DzU 2007.86.579).
• [18] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie szczegółowych kryteriów klasyfikacji obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych (DzU 2011.86.477).
• [19] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 15 lipca 2011 r. w sprawie kryteriów zaliczania odpadów wydobywczych do odpadów obojętnych (DzU 2011.175.1048).
• [20] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 czerwca 2013 r. w sprawie charakterystyki odpadów wydobywczych (DzU 2013.0.759).
• [21] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2014 r. w sprawie prowadzenia monitoringu obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych (DzU 2014.0.875).
• [22] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2015 r. w sprawie gwarancji finansowej i jej ekwiwalentu dla obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych (DzU 2015.0.311).
• [23] Ustawa z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych (DzU 2008, nr 138, poz. 865).