Polskie źródła krasowe i wywierzyska na liście światowego dziedzictwa naturalnego : realizacja projektów MIKAS oraz NIKAS

• Autorzy: Barczyk Grzegorz , Chmiel Stanisław , Chwalik-Borowiec Anna , Małecki Jerzy , Okoń Dorota , Różkowski Jacek , Sposób Joanna , Turczyński Marek

Warianty tytułu

EN

Polish karst springs and outcrops on the world natural heritage list : the results of the MIKAS and NIKAS projects

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

In June 2022, the Most Important Karst Aquifer Springs (MIKAS) project was launched at the EUROKARST conference, aimed at creating a list of the most important karst springs and outcrops (on a global scale). Basedon the recommendations and methodology established by the Project Advisory Board, scientists from around the world presented proposals for springs, from which 200 will be ultimately selected. 14 karst springs and outcrops were proposed in Poland. We describe the basic criteria and principles that guided the selection, and the current state of progress of the project.

Słowa kluczowe

PL

wody podziemne; źródła; kras; źródła krasowe; dziedzictwo przyrodnicze; współpraca międzynarodowa; Most Important Karst Aquifer Springs; projekt MIKAS

EN

groundwater; springs; karst; karst springs; natural heritage; international cooperation; Most Important Karst Aquifer Springs; Project MIKAS

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2024
• Tom: Vol. 72, nr 1
• Strony: 53--55
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., fot.

Twórcy

autor

Barczyk Grzegorz

• Wydział Geologii, Uniwersytet Warszawski, ul. Żwirki i Wigury 93, 02–089 Warszawa

autor

Chmiel Stanisław

• Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, al. Kraśnicka 2D, 20–718 Lublin

autor

Chwalik-Borowiec Anna

• Zespół Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych, ul. Łódzka 244, 25–655 Kielce

autor

Małecki Jerzy

• Wydział Geologii, Uniwersytet Warszawski, ul. Żwirki i Wigury 93, 02–089 Warszawa

autor

Okoń Dorota

• Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego, ul. Ignacego Krasickiego 25, 42–500 Będzin

autor

Różkowski Jacek

• Instytut Nauk o Ziemi, Wydział Nauk Przyrodniczych, Uniwersytet Śląski, ul. Będzińska 60, 41–200 Sosnowiec

autor

Sposób Joanna

• Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Marii Curie-Skłdowskiej, al. Kraśnicka 2D, 20–718 Lublin

autor

Turczyński Marek

• Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Marii Curie-Skłdowskiej, al. Kraśnicka 2D, 20–718 Lublin

Bibliografia

• 1. BARCZYK G. 2003 - Karst and Vaucluse springs from the Polish Tatra Mts. Results of long-term stationary investigations. Acta Carsol., 32 (1): 145-155.
• 2. BARCZYK G. 2008 - Tatrzańskie wywierzyska. Krasowe systemy wywierzyskowe Tatr Polskich. TPN, Zakopane.
• 3. BARCZYK G. 2020 - Reakcja wód tatrzańskich systemów wywierzyskowych na katastrofalne zjawiska atmosferyczne. Prz. Geol., 68 (7): 561-565.
• 4. BARCZYK G., CHMIEL S., CHWALIK-BOROWIEC A., MAŁECKI J., OKOŃ D., RÓŻKOWSKI J., SPOSÓB J., TURCZYŃSKI M. 2023 - Co wyróżnia źródła z Polski zgłoszone do Projektu Most Important Karst Aquifer Springs (MIKAS) Międzynarodowej Asocjacji Hydrogeologicznej. XXXIII Sympozjum Jurajskie, 07-08.09.2023 r., Smoleń.
• 5. CHWALIK A. 2006 - Ewolucja wybranych form rzeźby Niecki Soleckiej (Niecka Nidy) - rozpr. doktorska. Arch. Katedr. Geomorfol., Wydz. Nauk o Ziemi Uniw. Śląskiego, Sosnowiec.
• 6. KONWENCJA w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, przyjęta w Paryżu dnia 16 listopada 1972 r. przez Konferencję Generalną Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury na jej siedemnastej sesji. Dz.U. 1976 nr 32 poz. 190.
• 7. OKOŃ D. 2012 - Natural and anthropogenic conditions of the source regime of the Kraków-Częstochowa Upland - rozpr. doktorska. Arch. Katedr. Geomorfol., Wydz. Nauk o Ziemi Uniw. Śląskiego, Sosnowiec.
• 8. OKOŃ D., BŁOŃSKA A., RÓŻKOWSKI J., WOJTAL A.Z. 2020 - Natural and anthropogenic factors controlling the calcareous springs biodiversity (Cracow-Częstochowa Upland, Poland). Ecohydrol. Hydrobiol., 20 (4): 644-659.
• 9. RÓŻKOWSKI J. 2006 - Wody podziemne utworów węglanowych południowej części Jury Krakowsko-Częstochowskiej i problemy ich ochrony - praca habilitacyjna. Arch. Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• 10. RÓŻKOWSKI J., JÓŹWIAK K., CHWALIK-BOROWIEC A. 2015 - Warunki rozwoju i wiek krasu w gipsach Niecki Soleckiej. Biul. Państw. Inst. Geol., 462: 125-152.
• 11. RÓŻKOWSKI J., BARCZYK G., CHWALIK-BOROWIEC A., MAŁECKI J., OKOŃ D., SPOSÓB J., TURCZYŃSKI M., CHMIEL S. 2023a - Udział środowiska naukowego krenologów w Polsce w realizacji projektu Most Important Karst Aquifer Springs (MIKAS) Międzynarodowej Asocjacji Hydrogeologicznej. V Konferencja Krenologiczna, Źródła - niedoceniany fenomen natury, 20-22.09.2023 r., Kazimierz Dolny nad Wisłą.
• 12. RÓŻKOWSKI J., BARCZYK G., CHMIEL S., CHWALIK-BOROWIEC A. 2023b - Widzialność źródeł krasowych Polski na świecie. Most Important Karst Aquifer's Springs (MIKAS). 53. Sympozjum Speleologiczne, 13-15.10.2023 r., Lewin Kłodzki.
• 13. PROJECT on selection, labeling and protecting the world's Most Important Karst Aquifer's Springs - MIKAS - https://karst.iah.org/files/2023/05/MIKAS-Slides-for-Web-Site-ZStevanovic-12-04-2023.pdf
• 14. MIKAS (Most Important Karst Aquifer Springs) Guidelines for the SelectionofSprings-https://karst.iah.org/files/2023/05/MIKAS-Guide- lines-for-selection-of-spring-02-02-2023.pdf, https://karst.iah.org/projects, https://karst.iah.org/files/2023/05/MIKAS-List-of-NAs.pdf