Rewitalizacja dróg wodnych Delty Wisły jako podstawanowej perspektywy osiedleńczej

• Autorzy: Rubczak A.

Warianty tytułu

EN

Revitalization of the Vistula Delta Waterways as the Basis of New Settlement Vista

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dzięki osadnictwu oraz polderyzacji terenów Delty Wisły powstał unikatowy krajobraz otwarty. W celu zrozumienia procesów wpływających na dzisiejszy krajobraz kulturowy i funkcjonowanie obszaru, należy dobrze zrozumieć czynniki, które wpłynęły na tożsamość regionalną istniejącej na tym terenie cywilizacji hydraulicznej. Pośród licznych uwarunkowań na szczególną uwagę zasługuje wątek transportowy, w tym rola dróg wodnych na przestrzeni dziejów w kształtowaniu procesów osadniczych. Współcześnie zauważalny zanik tożsamości regionu związany jest z niekorzystnymi procesami rozwoju przestrzennego: brakiem spójnej polityki przestrzennej oraz niedostateczną świadomością odrębności i niepowtarzalnego charakteru obszaru. W związku z tym zadano pytanie badawcze: w jaki sposób przeprowadzić rewitalizację techniczną i kulturową regionu, świadectwa genialnej myśli inżynierskiej, aby możliwe było wykształcenie współczesnej tożsamości. Podjęto próbę określenia, jakie znaczenie w kształtowaniu nowego wizerunku obszaru ma układ hydrografi czny, czy możliwe jest tworzenie osadnictwa, wykorzystującego atrakcyjność żywiołu, z jednoczesnym zachowaniem kompleksowej ochrony przeciwpowodziowej na terenach wiejskich i mniej licznych zurbanizowanych. Podjęto próbę odpowiedzi na zadane pytanie, jaki jest możliwy kierunek rozwoju osadnictwa Delty Wisły zakładając, że kluczowym zagadnieniem, stanowiącym wspólną koncepcję rewitalizacji1 stanowi odbudowa dróg wodnych regionu. Rewitalizacja dróg wodnych wpłynie bowiem na rozwój przestrzenny oraz artykulację struktur architektonicznych związanych z wodą. Zauważalny zanik tożsamości regionalnej może zostać zatrzymany, a nową tendencją będzie powstanie społeczności koegzystującej z wodnym żywiołem.

EN

The Article describes research on the issue of revitalization of the Vistula River Delta waterways. The problem of development at the interface between land and water is determined by the specifity of a river delta. River and sea levels are strongly related up to a hundred kilometers from the coast. In the area after World War II is discernible loss of regional identity. Recognition of the problem in an interdisciplinary manner is essential. The aim is to identify trends that could lead to the revival of regional identity. The key issue, which is a common concept of revitalization is the restoration of the waterways of the region. Observable is a revival of water tourism and thus increase the investment attractiveness of delta areas. Sense of identity and perception of area is also connected with reponsability of inhabitants living in hydrogenic area. Lack of identity nowadays society can be redefined for creating water society settlement. Polders can be formed as part of the Vistula Delta water landscape. The research are carried out in an interdisciplinary way. Analysis of cartographic sources, literature and the current social aspects present a problem of revitalization as complex. Detailed analysis of context can indicate an answer to the question what should be the contemporary direction of development of settlements in the area.

Słowa kluczowe

PL

nowa osada; rewitalizacja; delta Wisły; drogi wodne

EN

new settlement; vista revitalization; Vistula delta; waterways

• Wydawca: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN ; Towarzystwo Urbanistów Polskich
• Czasopismo: Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN
• Rocznik: 2016
• Tom: No 264
• Strony: 81--99
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., rys., tab., fot.

Twórcy

autor

Rubczak A.

• Politechnika Gdańska

Bibliografia

• 1. Bańkowska B., 2013, Miasta w systemie osadniczym strefy krawędziowej Delty Wisły, [w:] Funkcjonalny obszar Delty Wisły w terytorializacji Polski, T. Parteka, A. Golędzinowska (red.). Studia KPZK PAN, t. CXLVI, Warszawa.
• 2. Bertram H., La Baume, Kloeppel O., 1924, Das Weichsel-Nogat-Delta. Wyd. Danziger Verlags Gesellschaft, Gdańsk.
• 3. Bogdanowski J., 1993, Problemy architektury krajobrazu rzecznego, [w:] Rzeki. Kultura, cywilizacja, historia, J. Kołtuniak, (red.). T 2. Wyd. „Śląsk” Sp. z o.o., Katowice.
• 4. Brzezińska A. W. (red), 2011, Żuławy oswajanie krajobrazu kulturowego. Wyd. Jasne, Poznań-Pruszcz Gdański.
• 5. Cebulak K., 2010, Delta Wisły powyżej i poniżej poziomu morza. Wyd. Stowarzyszenie Żuławy i Lokalna Grupa Działania Żuławy i Mierzeja, Nowy Dwór Gdański.
• 6. Czasnojć M., Twardochleb P., 2013, Koncepcja programowo-przestrzenna Międzynarodowej Drogi Wodnej E70. Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk, [http://mdwe70.pl/article/66/155/dokumenty-programowe- -mdw-e70, dostęp 17 stycznia 2013].
• 7. Felski B., Ptaszyński M., Stawicka-Wałkowska M., 2009, Bazy postojowe transportu wodnego śródlądowego na kierunku wschód-zachód, [w:] Architektura morska i przemysłowa-nowe wyzwania, M. Stawicka-Wałkowska (red.). Wyd. Architektury Politechniki Gdańskiej, Gdańsk.
• 8. Giddens A., 2004, Socjologia. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• 9. Gzell S., 2015, Wykłady o współczesnej urbanistyce. Oficyna Wyd. Politechniki Warszawskiej, Warszawa.
• 10. Januchta-Szostak A. (red.), 2011, Społeczne i krajobrazowe walory wody w środowisku miejskim. Wyd. Politechniki Poznańskiej, Poznań.
• 11. Kamrowska-Załuska D., 2014, Zrównoważona odnowa przestrzeni miejskiej. Studia KPZK P AN, t. CLVIII, Warszawa.
• 12. Koperska-Kośmicka M., 2013, Współczesny obraz żuławskiego podcienia, [w:] Funkcjonalny obszar Delty Wisły… op. cit.
• 13. Lipińska B., 1986, Żuławy Wiślane. Ochrona i kształtowanie zabytkowego krajobrazu. Praca doktorska, Politechnika Krakowska.
• 14. Lipińska B., 2013, Krajobraz kulturowy Delty Wisły-przekształcać czy zachować? [w:] Funkcjonalny obszar Delty Wisły… op. cit.
• 15. Lorens P., 2013, Obszary poportowe – problemy rewitalizacji. Wyd. Fundacja Instytut Studiów Regionalnych.
• 16. Parteka T., 2008, Europejskie wyzwania spójności polskiej przestrzeni. Regiony, metropolie, transport. Wyd. Politechniki Gdańskiej, Gdańsk.
• 17. Parteka T., Golędzinowska A. (red.), 2013, Funkcjonalny obszar Delty Wisły…, op. cit.
• 18. Program rozwoju dróg wodnych Delty Wisły i Zalewu Wiślanego (w zakresie ich
• 19. turystycznego wykorzystania). Program Kompleksowe zabezpieczenie przeciwpowodziowe Żuław – do roku 2030 (z uwzględnieniem etapu 2015) zwany Programem Żuławskim-2030.
• 20. Rubczak A., 2013, Rola rewitalizacji dróg wodnych w przywróceniu tożsamości regionalnej obszaru Żuław Delty Wisły. Zeszyty Naukowe Politechniki Gdańskiej, Inżynieria Wodna i Lądowa, nr 2, Wyd. Politechniki Gdańskiej, Gdańsk.
• 21. Wszelaczyński W., 1976, Drogi wodne Żuław, [w:] Żuławy Wiślane, B. Augustowski (red.). Gdańskie Wyd. Naukowe, Gdańsk.