Lokalizacja przypuszczalnych stref akumulacji gazu na poziomie wapienia podstawowego w kopalni miedzi „Rudna”

• Autorzy: Dec J. , Marzec P. , Pietsch K.

Warianty tytułu

EN

Location of presumable gas accumulation zones at the basic limestone level in the “Rudna” copper mine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Kopalnia miedzi „Rudna” prowadząc rozcinkę złoża natrafiła na „pułapkę” sprężonego gazu, co było przyczyną wyrzutu do chodnika rozdrobnionego materiału skalnego oraz gazu. W sytuacji powstałego zagrożenia wyrzutami gazu istotnym stało się znalezienie metody pozwalającej na wyprzedzającą lokalizację stref potencjalnej koncentracji gazu. Powierzchniowe badania sejsmiczne to podstawowa metoda wykorzystywana do rozpoznanie budowy strukturalnej górotworu oraz do lokalizacji złóż gazu ziemnego. W związku z powyższym nad miejscem wyrzutu w kopalni wykonano powierzchniowe, trójwymiarowe zdjęcie sejsmiczne 3D. Celem badań było rozpoznanie utworów cechsztynu i stropowych utworów czerwonego spągowca oraz próba identyfikacji w zapisie sejsmicznym na poziomie P1 (granica cechsztyn/czerwony spągowiec) stref anomalnych, które mogą być związane z nasyceniem gazem dolomitów Ca1. Wykonana interpretacja wskazała obecność niewielkich uskoków przecinających stropowe utwory czerwonego spągowca i spągowe utwory cechsztynu. Uskoki mogą być drogami migracji gazu karbońskiego. Na powierzchni P1 zlokalizowano strefy o prawie zerowej amplitudzie odbić, które wskazują na obniżenie parametrów sprężystych dolomitu Ca1. Obniżenie to można wiązać ze wzrostem porowatości i szczelinowatości dolomitu oraz nasyceniem gazem (obniżenie prędkości propagacji fal sejsmicznych).

EN

The “Rudna copper mine, conducting deposit development, has encountered a compressed gas “trap” that was the reason of outburst into the drift of rock material and gas. In the situation of gas outburst hazard essential became to find a method that allows advanced location of potential gas concentration zones. Surface seismic surveys constitute the basic method used for the identification of the structure of the rock mass and for the localization of natural gas deposits. In connection with the above, over the outburst site in the mine a surface three-dimensional (3D) seismic survey was performed. The objective of investigations was the identification of Zechstein and Rotliegend formations, as well as an attempt to identify anomalous zones in the seismic record at the level P1 (Zechstein/Rotliegend boundary), which could be connected with gas saturation of Ca1 dolomites. The performed interpretation has indicated the presence of minor faults cutting through the top-level Rotliegend formations and floor-level Zechstein formations. Such faults can constitute migration channels for Carboniferous-period gases. On the surface P1 zones with nearly zero reflection amplitude were localized, which indicate the reduction of elastic parameters of the Ca1 dolomite. The reduction can be connected with the increase in porosity and fissility of the dolomite and its saturation with gas (reduction of seismic waves propagation velocity).

Słowa kluczowe

PL

sejsmika 3D; strefa koncentracji gazu; wapień czechsztyński

EN

3D seismic prospecting; gas concentration zone; Zechstein Limestone

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2012
• Tom: T. 68, nr 7
• Strony: 72--80
• Opis fizyczny: Bibliogr. 6 poz.

Twórcy

autor

Dec J.

• AGH w Krakowie, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Katedra Geofizyki

autor

Marzec P.

• AGH w Krakowie, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Katedra Geofizyki

autor

Pietsch K.

• AGH w Krakowie, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Katedra Geofizyki

Bibliografia

• 1. Dec J., Pietsch K., Marzec P.: Application of seismic methods to identify potential gas concentration zones at the Zechstein limestone level in the “Rudna” mining area. Annales Societatis Geologorum Poloniae. 2011, vol. 81, 63÷78.
• 2. Geofizyka Kraków Sp. z o.o.: Dokumentacja wyników badań sejsmicznych, temat – sejsmiczne badania powierzchniowe 3D Duża Wólka. Kraków, 2010.
• 3. Geofizyka Kraków Sp. z o.o.: Zestawienie wyników przetwarzania i transformacji danych geofizyki wiertniczej do standardów sejsmicznych, temat - Duża Wólka 3D. Kraków, 2010.
• 4. KGHM POLSKA MIEDŹ S.A., OZG „Rudna”: Aktualny stan rozpoznania stanu zagrożenia gazowego w chodnikach T-169 i W-169. Materiały WUG. Katowice, 2010.
• 5. Kotarba M.: Badania geochemiczne i interpretacja genetyczna gazu ziemnego z otworu badawczego JM-20-H-5. Dokumentacja Towarzystwa Badania Przemian Środowiska „Geosfera”, Kraków, 2010.
• 6. Zorychta A.: Geomechaniczne i gazowe uwarunkowania wystąpienia zdarzenia o charakterze wyrzutu gazów i skał jakie miało miejsce w rejonie chodników T,W-169 O/ZG „Rudna” w dniu 6.09.2009r. Dokumentacja Fundacji „Nauka i Tradycje Górnicze”, Kraków, 2010.