Skład chemiczny wód ze źródeł i z szybów rejonu Ponidzia

• Autorzy: Lipiec I.

Warianty tytułu

EN

Chemical composition of water from springs and wells in the Ponidzie area

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Skład chemiczny wód ze źródeł i z szybów występujących na obszarze Ponidzia określono na podstawie wyników badań własnych wykonanych w 2012 r. oraz analiz archiwalnych. Podczas prac terenowych zinwentaryzowano 18 źródeł i 2 szyby i określono skład chemiczny ich wód. Badane wody, według klasyfikacji Altowskiego i Szwieca, należą do typów hydrochemicznych HCO3-Ca-Mg, Ca-HCO3-SO4 i od Na-Cl do Cl-Na. Mineralizacja wód waha się w granicach 0,5–46,8 g/dm3. Występowanie na obszarze badań wód o tak różnym składzie chemicznym jest związane ze skomplikowaną budową geologiczną rejonu Ponidzia (struktura blokowo-fałdowa pocięta licznymi uskokami).

EN

The chemical composition of waters from springs and wells in the Ponidzie area has been established based on research carried out in 2012 and on archived data. During field work, an inventory of 18 springs and two wells was made and the chemical composition of water was determined. The hydrochemical facies of water (according to Altowski and Szwiec classification) are of the following types: HCO3-Ca-Mg, Ca-HCO3-SO4 and from Na-Cl to Cl-Na, with the TDS concentrations in the range of 0.5–46.8 g/dm3. Such variable chemical composition is associated with a complicated geological structure of the Ponidzie area (a block-folded structure cut by numerous faults).

Słowa kluczowe

PL

typy chemiczne wód; analiza chemiczna wody; Ponidzie; źródła

EN

springs; chemical type of waters; chemical analysis of water; Ponidzie region

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2015
• Tom: nr 462
• Strony: 153--162
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Lipiec I.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Świętokrzyski, ul. Zgoda 21, 25-953 Kielce

Bibliografia

• [1] BANK Danych Wód Podziemnych Zaliczonych do Kopalin 2012 — Bank Wód Mineralnych [http://spdpsh.pgi.gov.pl/PSHv7]. Stan na 2012 r.
• [2] BARBACKI A.P., 2004 — Zbiorniki wód geotermalnych niecki miechowskiej i oerodkowej czêoeci zapadliska przedkarpackiego. IGSMiE PAN, ser. Stud. Rozpr. Monogr., 125.
• [3] BUŁA Z., ŻABA J., HABRYN R., 2008 — Regionalizacja tektoniczna Polski – Polska południowa (blok górnośląski i blok małopolski). Prz. Geol., 56, 10: 912–920.
• [4] BURZEWSKI W., 1969 — Strukturalne warunki jury olkusko-wolbromskiej jako brzegowe dla hydrodynamiki złóż naftowych Niecki Nidziańskiej. Pr. Geol. PAN, 61.
• [5] von CAROSI J.P., 1871 — Reisen durch verschiedene polnische Provinzen, mineralischen und andern Inhalts. T. 2. Leipzig.
• [6] CHOWANIEC J., ZUBER A., CIĘŻKOWSKI W., 2007 — Prowincja karpacka. Wody mineralne. W: Hydrogeologia regionalna Polski. T. 2. Wody mineralne, lecznicze i termalne oraz kopalniane (red. B. Paczyński, A. Sadurski): 83–86. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [7] DOWGIAŁŁO J., 2007 — Przegląd regionalny wód zmineralizowanych, termalnych oraz uznanych za lecznicze. Region zapadliska przedkarpackiego. Region Karpat zewnętrznych. W: Hydrogeologia regionalna Polski. T. 2. Wody mineralne, lecznicze i termalne oraz kopalniane (red. B. Paczyński, A. Sadurski): 33–34. Państw. Inst. Geol., Warszawa
• [8] DOWGIAŁŁO J., KLECZKOWSKI A.S., MACIOSZCZYK T., RÓŻKOWSKI A. (red.), 2002 — Słownik hydrogeologiczny. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [9] GAŁA I., 2013 — Sprawozdanie z realizacji zadania badawczego pt. „Modelowanie hydrogeochemiczne formowania się składu chemicznego wód siarczkowych rejonu Buska-Zdroju i Solca-Zdroju”. Narod. Arch. Geol. PIG-PIB, filia w Kielcach.
• [10] GORCZYCA G., KRAWCZYK J., FISZER J., TOTT M., 2008 — Dodatek nr 2 do dokumentacji hydrogeologicznej zasobów wód siarczkowych do celów leczniczych z utworów kredowych w Busku-Zdroju. Przeds. Geol., Kraków.
• [11] GRABCZAK J., SZCZEPAŃSKI A., ZUBER A., 1987 — Uwagi na temat genezy i ochrony wód mineralnych Buska i Solca. W: 25 lat górnictwa uzdrowiskowego. Konferencja naukowo-techniczna: 91–99. AGH, Kraków.
• [12] HERMAN G., GĄGOL J., 1994 — Stan rozpoznania i perspektywy wykorzystania wód mineralnych Ponidzia. Narod. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa.
• [13] KLECZKOWSKI A.S., 1986 — Wody podziemne Niecki Nidziańskiej. Stud. Ośr. Dok. Fizjogr., 14: 239–249.
• [14] KOTLICKI S., 1971 — Chemizm wód podziemnych południowo-zachodniej części niecki miechowskiej. Biul. Inst. Geol., 249:65–134.
• [15] ŁEBKOWSKA M., KARWOWSKA E., 2010 — Bakterie redukujące siarczany na tle badań paleobiologicznych. W: Wody siarczkowe w rejonie Buska-Zdroju (red. R. Lisik): 185–194. Wydaw. XYZ, Kielce.
• [16] ŁYCZEWSKA J., 1971 — Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski wskali 1:50 000, ark. Busko-Zdrój, Wydaw. Geol., Warszawa.
• [17] MACIOSZCZYK A., 1987 — Hydrogeochemia. Wydaw. Geol., Warszawa.
• [18] MICHALSKI A., 1902a — W kwestyi poszukiwań soli kamiennej w Królestwie Polskiem. Prz. Techn., 47: 577–578.
• [19] MICHALSKI A., 1902b — W kwestyi poszukiwań soli kamiennej w Królestwie Polskiem (dokończenie). Prz. Techn., 49: 601–603.
• [20] OSZCZYPKO N., 1981 — Wpływ neogeńskiej przebudowy przedgórza Karpat na warunki hydrodynamiczne i hydrochemiczne zapadliska przedkarpackiego. Biul. Inst. Geol., 325: 5–87.
• [21] OSZCZYPKO N., OSZCZYPKO-CLOWES M., 2010 — Alpejska tektonika południowej części synklinorium miechowskiego. W: Wody siarczkowe w rejonie Buska-Zdroju (red. R. Lisik): 109–118. Wydaw. XYZ, Kielce.
• [22] PAZDRO Z., 1977 — Hydrogeologia ogólna. Wydaw. Geol., Warszawa.
• [23] PAZDRO Z., KOZERSKI B., 1990 — Hydrogeologia ogólna.Wydaw. Geol., Warszawa.
• [24] POŻARYSKI W. (red.), 1974 — Budowa geologiczna Polski. T. 4. Tektonika. Cz. 1. Niż Polski. Niecka nidziańska: 316–321. Wydaw. Geol., Warszawa.
• [25] PRAŻAK J., 2007 — Subregion środkowej Wisły wyżynny – część centralna. W: Hydrogeologia regionalna Polski. T. 1. Wody słodkie (red. B. Paczyński, A. Sadurski): 174–187. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [26] RÓŻKOWSKI J., RÓŻKOWSKI A., 2010 — Pochodzenie mineralizacji wód siarczkowych Buska – i ich paleogeneza. W: Wody siarczkowe w rejonie Buska-Zdroju (red. R. Lisik): 151–183. Wydaw. XYZ, Kielce.
• [27] STUPNICKA E., 2007 — Geologia regionalna Polski. UW, Warszawa.
• [28] TÓTH J., 1995 — Hydraulic continuity in large sedimentary basins. Hydrogeol. J., 3, 4: 4–16.
• [29] WALCZOWSKI, 1973 — Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Stopnica. Wydaw. Geol., Warszawa.
• [30] ZUBER A., WEISE S.M., OSENBRÜCK K., MATEŃKO T.,1997 — Origin and age of saline waters in Busko Spa (Southern Poland) determined by isotope, noble gas and hydrochemical methods: evidence of interglacial and pre-Quaternary warm climate recharges. Appl. Geochem., 12: 643–660.
• [31] ZUBER A., WEISE S.M., OSENBRÜCK K., MATEŃSKO T., GRABCZAK J., 1996 — Kompleksowe zastosowanie metod hydrochemicznych, izotopowych i gazów szlachetnych dla określenia genezy i wieku wód mineralnych. W: Problemy hydrogeologiczne południowo-zachodniej Polski: 361–367. Dolnośl. Wydaw. Eduk., Wrocław.