Wytwórnie ceramiki regionu świętokrzyskiego w XIX w. na przykładzie wybranych obiektów ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie

• Autorzy: Wolska-Pabian Karolina

Warianty tytułu

EN

The pottery factories of the Świętokrzyskie region in the 19th century. Based on object examples from the collection of the National Museum in Warsaw

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł podejmuje temat działalności wytwórni ceramiki szlachetnej w rejonie sandomiersko-kieleckim w XIX w. na tle ówczesnej sytuacji gospodarczej i politycznej. Powstanie Królestwa Polskiego wiązało się z odcięciem od fabryk w okręgu wołyńskim, co było szansą rozwoju dla Staropolskiego Okręgu Przemysłowego. Zainteresowanie zarówno porcelaną, jak i tańszym i łatwiejszym w produkcji fajansem było na tyle duże, że rząd oraz powołany w 1828 r. Bank Polski wspierały tego rodzaju produkcję. Szczególny rozwój nastąpił w latach 1820–1860. Inicjatorami przemysłu ceramicznego w regionie świętokrzyskim byli także Stanisław Staszic i Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki. Autorka omawia historię oraz funkcjonowanie wybranych manufaktur w rejonach Gromadzic, Bodzentyna, Bodzechowa i Rytwian na przykładach obiektów ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie.

EN

The article is about production of the fine ceramic factories in the Sandomierz-Kielce region in 19th century in the context of economic and political situation at that time. The establishment of the Kingdom of Poland was associated with separation of the factories in the Volyn district, and at the same time it was a development opportunity for the Old Polish Industrial District. The interest in porcelain as well as in cheaper and easier to produce faience, was so great, that the government and the established in 1828 Bank of Poland, supported this type of production. A significant development took place in the years 1820–1860. The initiators of the ceramics industry in the Świętokrzyskie region were also Stanisław Staszic and Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki. The author discusses the history and functioning of the selected manufactories from the following regions: Gromadzice, Bodzentyn, Bodzechów and Rytwiany, using examples of objects from the collections of the National Museum in Warsaw.

Słowa kluczowe

PL

fajans; kamionka; Staropolski Okręg Przemysłowy; region świętokrzyski; Stanisław Staszic; Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki

EN

faience; stoneware; Old Polish Industrial District; Świętokrzyskie region; Stanisław Staszic; Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych
• Czasopismo: Szkło i Ceramika
• Rocznik: 2022
• Tom: R. 73, nr 4
• Strony: 47--51
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., fot.

Twórcy

autor

Wolska-Pabian Karolina

• Muzeum Narodowe w Warszawie

• https://orcid.org/0000-0001-9936-2295

Bibliografia

• L. Chrościcki, Fajans – znaki wytwórni europejskich, Warszawa 1989.
• Z. Hunter, Iłża fabryką fajansu słynna, Warszawa 1993.
• B. Kołodziejowa, Z. M. Stadnicki, Zakłady porcelany Ćmielów, Kraków 1986.
• E. Kowecka, Wytwórnie i produkcja ceramiki szlachetnej w regionie sandomiersko-kieleckim w XIX wieku, Wrocław 1968.
• F. Rzemieniuk, Tworzenie się przemysłu ceramicznego w Bodzentynie w XIX wieku, [w:] Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach, 1988, t. 16.
• K. Schabowska, Zarys dziejów manufaktury fajansu i porcelany w Ordynacji Zamojskiej w Tomaszowie Lubelskim, Lublin 2015.
• M. Starzewska, Fajansarnia w Lubartowie 1840-1850, Lublin 1985.
• M. Starzewska, M. Jeżewska, Polski fajans, Wrocław-Warszawa-Kraków- -Gdańsk 1978.
• M. Śniegulska-Gomuła, Od manufaktury magnackiej do przemysłu. Ceramika ćmielowska w zbiorach Muzeum Narodowego w Kielcach, Kielce 2015.
• K. Wolska-Pabian, Zarys historii fabryki fajansu w Lubartowie na podstawie terralitów lubartowskich zachowanych w zbiorach muzealnych, „Szkło i Ceramika” 2022, nr 3.