Możliwości wykorzystania energii geotermalnej w rejonie zapadliska przedkarpackiego

• Autorzy: Sowiżdżał A. , Górecki W.

Warianty tytułu

EN

Possibilities of geothermal energy applications in the Carpathian Foredeep

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W roku 2012 w Katedrze Surowców Energetycznych na Wydziale Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH wydano „Atlas geotermalny zapadliska przedkarpackiego” (Górecki (red. nauk.) i in. 2012), którego celem było rozpoznanie obszarów perspektywicznych pod kątem wykorzystania wód i energii geotermalnej w rejonie zapadliska przedkarpackiego. Szczegółowej analizie poddano jedenaście zbiorników hydrogeotermalnych znajdujących się na obszarze zapadliska. Zostały one scharakteryzowane pod kątem budowy geologicznej, zasięgu, głębokości zalegania i miąższości poziomów wodonośnych, temperatur i mineralizacji wód, wydajności otworów wiertniczych, a także parametrów skał zbiornikowych. Efekty prac interdyscyplinarnego zespołu badawczego wskazują na możliwość ich zagospodarowania do różnorodnych celów. Rejon zapadliska przedkarpackiego posiada znacznie większy potencjał związany z wykorzystaniem wód geotermalnych do celów rekreacyjnych i/lub balneoterapeutycznych niż do celów ciepłowniczych. W niektórych rejonach możliwe jest ich zagospodarowanie także do celów ciepłowniczych, w tym także za pomocą pomp ciepła. Perspektywiczne są przede wszystkim zbiorniki cenomanu, jury górnej, dewonu – karbonu i miocenu.

EN

In 2012 the “Geothermal Atlas of the Carpathian Foredeep” (Górecki (eds.) et al., 2012) was published by specialist from the Department of Fossil Fuels, Faculty of Geology, Geophysics and Environment Protection, AGH University of Science and Technology. It constitute a comprehensive and exhaustive source of information on the occurrence and prospects of use of geothermal waters and energy in the Carpathian Foredeep. Detailed analysis was carried out for eleven hydrogeothermal aquifers occurring in the Carpathian Foredeep. The selected geothermal aquifers were characterized from the point of view of geological setting, extent, depths and thicknesses of the aquifers, water temperatures and mineralizations, discharge of wells and reservoir properties. Results of the interdisciplinary, constructive cooperation of specialists from various fields of science. allowed to calculate geothermal resources and indicate the best locations for a variety of utilization: balneoterapeuthic, recreation and heating. The carried out analyses indicate that the geothermal potential related to the use of geothermal waters of the Carpathian Foredeep for recreation and/or balneotherapy is much higher than that related to applications for heating purposes. In some regions it is possible to develop the groundwater also for heating purposes, including heat pumps. The aquifers of the Cenomanian, Upper Jurassic, Devonian-Carboniferous and Miocene are most prospective.

Słowa kluczowe

PL

wody geotermalne; energia geotermalna; zbiorniki hydrogeotermalne; zapadlisko przedkarpackie; balneoterapia

EN

geothermal waters; Carpathian Foredeep; geothermal uses; balneotherapy

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Technika Poszukiwań Geologicznych
• Rocznik: 2013
• Tom: R. 52, nr 2
• Strony: 59--73
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Sowiżdżał A.

• Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Katedra Surowców Energetycznych, al. Mickiewicza 30, 30-05 9 Kraków

autor

Górecki W.

• Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Katedra Surowców Energetycznych, al. Mickiewicza 30, 30-05 9 Kraków

Bibliografia

• [1.] BARBACKIA.P., 2011a—Zbiornik hydrogeotermalny w utworach cenomanu [W:] Górecki W. (red. nauk.) i in., 2012.
• [2.] BARBACKI A.P., 2011b – Zbiornik hydrogeotermalny w utworach środkowej jury [W:] Górecki W. (red. nauk.) i in., 2012.
• [3.] CZOPEK B., NOWAK J., SOWIŻDŻAŁ A., ZAJĄC A., 2012 — Zastosowanie metod geofizyki otworowej do określania poziomów zbiornikowych. [W:] Górecki W. (red. nauk.) i in., 2012.
• [4.] DUDEK J., 1980 — Warunki geologiczno-strukturalne pułapek i parametry złożowe górnej jury w zapadlisku przedkarpackim. Pr. IGNiG, 37.
• [5.] GLINIAK P., LASKOWICZ R., URBANIEC A., 2001 — Obecność skał zbiornikowych w późnojurajskich utworach węglanowych z uwzględnieniem ich rozwoju facjalnego w rejonie Zawada – Łękawica. Nafta – Gaz; 11, 597–606.
• [6.] GÓRECKI W. [red. nauk.], ADAMCZYK A. F., SZCZEPAŃSKI A., SZKLARCZYK T., NEY R., JUCHA S., STRZETELSKI W., PLEWA M., ŁAPINKIEWICZ A., P., SOBOŃ J., BANAŚ J., GŁOWNIA J., STYPUŁA B., KUŹNIAK T., ZDŻYŁOWSKI W., CHYLARECKI R., 1990—Atlas wód geotermalnych Niżu Polskiego. ISE AGH, Kraków.
• [7.] GÓRECKI W. (red. nauk.), KUŻNIAK T., ŁAPINKIEWICZ A. P., MAĆKOWSKI T., STRZETELSKI W., SZKLARCZYK T., 1995 — Atlas zasobów energii geotermalnej na Niżu Polskim. ZSE AGH, Towarzystwo Geosynoptyków „Geos”, Kraków.
• [8.] GÓRECKI W. (red. nauk.), SZCZEPAŃSKI A., SADURSKI A., HAJTO M., PAPIERNIK B., KUŻNIAK T., KOZDRA T., SOBOŃ J., SZEWCZYK J., SOKOŁOWSKI A., STRZETELSKI W., HAŁADUS A., KANIA J., KURZYDŁOWSKI K., GONET A., CAPIK M., ŚLIWA T., NEY R., KĘPIŃSKA B., BUJAKOWSKI W., BANAŚ J., SOLARSKI W., MAZURKIEWICZ B., PAWLIKOWSKI M., NAGY S., RAJCHEL L., FELDMAN-OLSZEWSKA A., SZAMAŁEK K., WAGNER R., KOZŁOWKSI T., MALENTA Z., SAPIŃSKA-ŚLIWA A., SOWIŻDŻAŁ A., KOTYZA J., LESZCZYŃSKI K. P., GANCARZ M., 2006 —Atlas zasobów energii geotermalnej na Niżu Polskim – formacje mezozoiczne i paleozoiczne. ZSE AGH, Kraków.
• [9.] GÓRECKI W. (red. nauk.), SZCZE PAŃSKI A., OSZCZYPKO N., HAJTO M., OSZCZYPKO-CLOWES M., PAPIERNIK B., KĘPIŃSKA B., CZOPEK B., HAŁADUS A., KANIA J., BANAŚ J., KURZYDŁOWSKI K., ROŻNIATOWSKI K., SOLARSKI W., MAZURKIEWICZ B., KUŹNIAK T., MACHOWSKI G., MICHNA M., SOBOŃ J., LUBOŃ W., PEŁKA G., RAJCHEL L., SOWIŻDŻAŁ A., KOTYZA J., CAPIK M., HAŁAJ E., HARASIMUK M., BUJAKOWSKI W., BARBACKI A., HOŁOJUCH G., KASZTELEWICZ A., PAJĄK L., TOMASZEWSKA B., CHOWANIEC J., ZUBER A., MALATA T., AUGUSTYŃSKA J., OPERACZ T., FREIWALD P., PATORSKI R., WITEK K., CZERWIŃSKA B., GĄSIOREK E., OELIMAK C., WARTAK W., SKUPIEŃ M., GORYL M., CICHOŃ K., KUDREWICZ R., BUDZISZ P., ZASTRZEŻYNSKA J., DOWGIAŁŁO J., 2011 — Atlas wód i energii geotermalnej Karpat Zachodnich. Wyd. KSE AGH, Kraków.
• [10.] GÓRECKI W. (red. nauk.), SOWIŻDŻAŁ A., JASNOS J., PAPIERNIK B., HAJTO M., MACHOWSKI G., KĘPIŃSKA B., CZOPEK B., KUŹNIAK T., KOTYZA J., LUBOŃ W, PEŁKA G., ZAJĄC A., SZCZEPAŃSKI A., HAŁADUS A., KANIA J., BANAŚ J., SOLARSKI W., MAZURKIEWICZ B., ZUBRZYCKI A., LUBOŃ K., PERYT T, 2012 — Atlas geotermalny zapadliska przedkarpackiego. Wyd. KSE AGH, Kraków.
• [11.] HAJTO M, KOTYZA J., 2012 — Ocena zasobów wód i energii geotermalnej w zapadlisku przedkarpackim [W:] Górecki [red. nauk.] i in., 2012.
• [12.] HAJTO M., SZEWCZYK J., 2012—Analiza termiczna obszaru zapadliska przedkarpackiego. [W:] Górecki (red. nauk.) i in., 2012.
• [13.] HAŁADUS A., KANIA J., SOWIŻDŻAŁ A., 2012 — Opracowanie podstawowych parametrów hydrogeologicznych w zapadlisku przedkarpackim. [W:] Górecki (red. nauk.) i in., 2012.
• [14.] HARASIMIUK M., SOWIŻDŻAŁ A., ZUBRZYCKI A., 2012 – Ogólna charakterystyka rejonu zapadliska przedkarpackiego. [W:] Górecki (red. nauk.) i in., 2012.
• [15.] JASNOS J., 2012—Charakterystyka występowania wód mineralnych, swoistych, leczniczych oraz solanek [W:] Górecki (red. nauk.) i in., 2012.
• [16.] KĘPIŃSKA B., HAJTO M., SOWIŻDŻAŁ A., KUŹNIAK T., 2012 — Perspektywy wykorzystania wód geotermalnych w zapadlisku przedkarpackim [W:] Górecki (red. nauk.) i in., 2012.
• [17.] KRUCZEK J., 1972 — Dolomityzacja wapieni malmu a możliwości poszukiwawcze profilu Dąbrowa Tarnowska–Tarnów. Nafta, Katowice, 2, 49–54.
• [18.] LATOUR T., 2012—Zastosowanie wód geotermalnych w balneoterapii i/lub rekreacji [W:] Górecki (red. nauk.) i in., 2012.
• [19.] NAWROCKI J., POPRAWA P., 2006—Development of Trans-European Suture Zone in Poland: from Ediacaran rifting to Early Palaeozoic accretion. Geological Quarterly; 50, 59–76.
• [20.] OSZCZYPKO N., 2011—Zbiornik hydrogeotermalny w utworach miocenu [W:] Górecki [red. nauk.] i in., 2011.
• [21.] OSZCZYPKO N., TOMAŚ A., 1978 — Charakterystyka własności zbiornikowych osadów jurajskich na przedgórzu Karpat środkowych. Kwart. Geol., 22, 3, 585–600.
• [22.] PACZYŃSKI B., PŁOCHNIEWSKI Z., 1996 — Wody mineralne i lecznicze Polski. PIG, Warszawa, 108.
• [23.] PAJĄK L. KOTYZA J., 2012 — Analiza możliwości wykorzystania wód geotermalnych w zapadlisku przedkarpackim przy zastosowaniu pomp ciepła [W:] Górecki (red. nauk.) i in., 2012.
• [24.] PAPIERNIK B., MACHOWSKI G., KOTYZA J., 2012 — Model strukturalno-parametryczny utworów miocenu i podłoża zapadliska przedkarpackiego [W:] Górecki (red. nauk.) i in., 2012.
• [25.] PERYT T., 2012 — Zarys budowy geologicznej zapadliska przedkarpackiego. [W:] Górecki (red. nauk.) i in., 2012.
• [26.] SOWIŻDŻAŁ A, JASNOS J., 2012 — Charakterystyka hydrochemiczna wód wgłębnych. [W:] Górecki (red. nauk.) i in., 2012.
• [27.] SOWIŻDŻAŁ A., PAPIERNIK B., HAJTO M, MACHOWSKI G., JASNOS J., BARBACKI A., 2012 —Charakterystyka podstawowych parametrów zbiorników hydrogeotermalnych w zapadlisku przedkarpackim [W:] Górecki (red. nauk.) i in., 2012.