Prace konserwatorskie i badania archeologiczno-architektoniczne przeprowadzone w katedrze wrocławskiej w latach 1946-2011 na tle powojennej doktryny konserwatorskiej

• Autorzy: Pierścionek Barbara

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0015.4851

Warianty tytułu

EN

Conservation works and archaeological-architectural research carried out at the Wrocław cathedral in 1946-2011 against the background of post-war conservation doctrine. A case study

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono zarys procesu odbudowy katedry wrocławskiej po II wojnie światowej na tle ówczesnych problemów technicznych oraz praktyki i doktryny konserwatorskiej związanej z odbudową obiektów monumentalnych wzniesionych w miastach europejskich, a zniszczonych w znacznym stopniu, czyli ok. 70 procentach tkanki zabytkowej. Zakres dat obejmuje dwa okresy odbudowy katedry: pierwszy, prowadzony przez Marcina Bukowskiego, oraz drugi, związany z konserwacją formy zewnętrznej budowli. Prace były wówczas koordynowane przez prof. Edmunda Małachowicza i trwały blisko 40 lat, nadając budowli obecny kształt. Celem niniejszej pracy jest analiza podejścia konserwatorskiego do zagadnień restytucji budowli obiektu obydwu architektów. Została przeprowadzona na podstawie badań literaturowych, analizy autorskich projektów, materiałów ikonograficznych oraz badań in situ tkanki obiektu. W 2022 r. przypadnie 70. rocznica rekonsekracji katedry po odbudowie, jednak proces rewaloryzacji obiektu, głównie jego wnętrza, trwa nadal. W ostatnich latach w architekturze są widoczne działania prowadzące do odbudowy i restytucji obiektów historycznych, uwzględniające w różnym stopniu wartość autentyzmu ich substancji zabytkowej - wartość omawianą w podstawowych dokumentach doktrynalnych, m.in.: w Karcie Ateńskiej z 1931 r., Karcie Weneckiej z 1964 r. oraz Dokumencie z Nara o autentyzmie z roku 1994. Fakt ten skłania do refleksji: czy dziś wartość autentyzmu traktowana w konserwatorstwie jako priorytet nadal stanowi główną wytyczną do prac na obiektach zabytkowych, czy jednak przez lata postulat ten traci na aktualności?

EN

The article presents an outline of the process of the reconstruction of the Wroclaw cathedral after World War II against the background of the technical problems of the time and the conservation practice and doctrine connected with the reconstruction of monumental objects erected in European cities and destroyed to a considerable degree, i.e. about 70 per cent of the historic fabric. The range of dates covers two periods of the cathedral's reconstruction. The first one was led by Marcin Bukowski, and the second was connected with the conservation of the external form of the building. The work was then coordinated by Prof. Edmund Małachowicz and had taken nearly 40 years, before giving the building its present shape. The aim of this paper is to analyse the conservator's approach to the restitution of the building by the two architects. It was carried out on the basis of literature research, analysis of the authors' projects, iconographic materials and in situ studies of the fabric of the building. The year 2022 will mark the 70th anniversary of the cathedral's renewed dedication after its reconstruction, but the process of the object's revalorisation, mainly of its interior, is still taking place. In recent years, reconstruction and restoration of historical buildings with architectural measures has emphasized the value of authenticity of their historic substance. The value was referred to in basic doctrinal documents such as: The Athens Charter of 1931, the Venice Charter of 1964, and the Nara Document on Authenticity of 1994. This fact prompts a reflection: Is the value of authenticity being treated as a priority in conservation - the main guideline for work on historic buildings, or has this postulate become less relevant over the years?

Słowa kluczowe

PL

konserwacja zabytków; Katedra Wrocławska; restytucja; zabytek; Śląsk

EN

monument conservation; Wrocław Cathedral; restitution; historic building; Silesia

• Wydawca: BUILDER CORP Sp. z o.o.
• Czasopismo: Builder
• Rocznik: 2021
• Tom: R.25, nr 12
• Strony: 26--31
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., il.

Twórcy

autor

Pierścionek Barbara

• Politechnika Opolska, Wydział Budownictwa i Architektury

• https://orcid.org/0000-0003-4980-570X

Bibliografia

• [1]. Karta Wenecka - Międzynarodowa Karta Konserwacji i Restauracji Zabytków i Miejsc Zabytkowych, II Międzynarodowy Kongres Architektów i Techników Zabytków, Wenecja 25-31.05.1964, źródło:https://www.nid.pl/upload/iblock/15f/15f3d8201c79013f37d81be7c64697f5.pdf [dostęp: 20.08.2021].
• [2]. Zachwatowicz, J., 1946. Program i zasady konserwacji zabytków, „Biuletyn Historii Sztuki i Kultury” 1946, T. 8, Nr 1/2, s. 48-52.
• [3]. Kadłuczka, A., 2000. „Ochrona zabytków architektury”, T. 1. Rozwój doktryn i teorii, Prace Naukowe Instytutu Historii Architektury i Konserwacji Zabytków, Kraków.
• [4]. Małachowicz, E., 2012. „Katedra wrocławska. Dzieje i architektura”, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
• [5]. Marcinów, A., 2016. Wokół problemów odbudowy katedry wrocławskiej, „Katedra wrocławska na przestrzeni tysiąclecia”, Wrocław, s. 317-332.
• [6]. Bukowski, M., 1962. „Katedra Wrocławska”, Wrocław.
• [7]. Małachowicz, M., 1974. Późnogotyckie hełmy wież wrocławskich kościołów i problem odbudowy hełmów wież katedry, „Ochrona zabytków” nr 1/1974.
• [8]. List Towarzystwa Upiększania Miasta Wrocławia do prezydenta miasta Rafała Dutkiewicza w sprawie rekonstrukcji hełmów wież na Starym Mieście z dn. 20.12.2011 r., źródło:http://tumw.pl/list-tumw-w-sprawie-rekonstrukcji-helmow-wiez-na-starym-miescie/ [dostęp: 20.08.2021].
• [9]. Małachowicz, E., 2008. Architektura sakralna na Śląsku w IX–X wieku, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, t. LIII, z 3/2008, Warszawa, s. 3-12.
• [10]. Józefowiczówna K., 1956. Pierwsza katedra poznańska, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, nr 1, Warszawa.
• [11]. Świechowski, Z., 1962. Wczesna architektura piastowska około roku 1000, „Początki państwa polskiego – księga tysiąclecia”, t. 2, Poznań, s. 261-267.
• [12]. Małachowicz, E., 1965. Faktura i polichromia architektonicznych wnętrz ceglanych na Śląsku, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” 1965, Nr 3-4, s. 207-229.
• [13]. Małachowicz, E., 1965a, Problemy konserwacji średniowiecznej architektury i polichromii architektonicznej wnętrz ceglanych na Śląsku, „Ochrona Zabytków” 1965, Nr 4, s. 17-34.

Uwagi

Artykuł umieszczony w części "Builder Science"