Litostratygrafia utworów ediakaru w lubelsko-podlaskim basenie sedymentacyjnym (wschodnia i południowo-wschodnia Polska)

Pacześna, J.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Litostratygrafia utworów ediakaru w lubelsko-podlaskim basenie sedymentacyjnym (wschodnia i południowo-wschodnia Polska)

Autorzy

Pacześna J.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Lithostratigraphy of the Ediacaran deposits in the Lublin-Podlasie sedimentary basin (eastern and south-eastern Poland)

Języki publikacji

Abstrakty

W artykule zaprezentowano sformalizowany schemat podziału litostratygraficznego utworów klastycznych i wulkanogenicznych ediakaru, wypełniających lubelsko-podlaski basen sedymentacyjny, zlokalizowany we wschodniej i południowo-wschodniej Polsce. W sukcesji górnego ediakaru wyróżniono osiem jednostek litostratygraficznych, w tym siedem formacji i jedno ogniwo. Podstawą wydzielenia jednostek było zróżnicowanie makroskopowych cech litologicznych w profilach z ediakaru. W charakterystyce jednostek litostratygraficznych zawarto historię ich nazewnictwa, kryteria zdefiniowania jednostki, opis, stratotypy i hipostratotypy, granice, chronostratygrafię, skamieniałości, interpretację genetyczną, miąższość, rozprzestrzenienie regionalne i odpowiedniki litostratygraficzne na obszarach sąsiednich.

The paper presents a formalized lithostratigraphic scheme of the Ediacaran clastic and volcanogenic deposits from the Lublin-Podlasie sedimentary basin, located in eastern and south-eastern Poland. The upper Ediacaran succession consists of eight lithostratigraphic units, including seven in the rank of formation, and one member. The basis for the identification of the units was the variability of macroscopic lithological features in the Ediacaran sections. The characterization of the lithostratigraphic units provides the history of their names and criteria for defining the units, and their description. The stratotypes and hypostratotypes, boundaries, chronostratigraphy, fossils, interpretation of origin, thicknesses, regional distribution patterns and lithostratigraphic equivalents from neighbouring areas are also characterized.

Słowa kluczowe

litostratygrafia ediakar lubelsko-podlaski basen sedymentacyjny wschodnia i południowo-wschodnia Polska

lithostratigraphy Ediacaran Lublin-Podlasie sedimentary basin eastern and south-eastern Poland

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

Rocznik

2014

Tom

nr 460

Strony

1--23

Opis fizyczny

Bibliogr. 49 poz., rys., zdj.

Twórcy

autor

Pacześna J.

jolanta.paczesna@pgi.gov.pl

Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

1. ALEXANDROWICZ S., BIRKENMAJER K., BURCHART J., CIEŚLIŃSKI S., DADLEZ R., KUTEK J., NOWAK W., ORŁOWSKI S., SZULCZEWSKI M., TELLER L., 1975 — Zasady polskiej klasyfikacji, terminologii i nomenklatury stratygraficznej. Instr. Met. Bad. Geol., 33.
2. AREŃ B., 1974 — Ogólny stan wiedzy. W: Skały prekambryjskiej platformy w Polsce. Pokrywa osadowa (red. A. Łaszkiewicz). Pr. Inst. Geol., 74: 7–19.
3. AREŃ B., 1978b — Problemy zróżnicowania serii osadowych na granicy kambru i prekambru na platformie prekambryjskiej w Polsce. Biul. Inst. Geol., 309: 29–47.
4. AREŃ B., 1978a — Korelacja i rozwój utworów wendyjskich z platformy prekambryjskiej w Polsce. W: Stratygraficzno-litologiczna charakterystyka wendu i dolnego kambru. Wybrane problemy stratygrafii wendu i dolnego kambru prekambryjskiej platformy w Polsce (red. B. Areń). Pr. Inst. Geol., 90: 24–26.
5. AREŃ B., 1982 — Litologiczno-facjalny rozwój górnego wendu we wschodniej Polsce. Prz. Geol., 30, 5: 225–230.
6. AREŃ B., 1984 — Wend. W: Wybrane problemy utworów karbońskich i ich podłoża (red. M. Harasimiuk). Przewodnik LVI Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 124–127.
7. AREŃ B., 1989 — Wend. W: Kaplonosy IG 1 (red. K. Lendzion). Profile Głęb. Otw. Wiert. Państw. Inst. Geol., 68: 60–64.
8. AREŃ B., JAWOROWSKI K., JUSKOWIAKOWA M., LENDZION K., WICHROWSKA M., 1979 — The Vendian and Lower Cambrian in the Polish part of the East-European Platform. Biul. Państw. Inst. Geol., 318: 43–57.
9. BOGDANOVA S.V., BINGEN B., GORBATSCHEV R., KHERASKOVA T.N., KOZLOV V.I., PUCHKOV V.N., VOLOZH YU A., 2008 — The East European Craton (Baltica) before and during the assembly of Rodinia. Precambrian. Res., 160, 1/2: 23–45.
10. COMPSTON W., SAMBRIDGE M.S., REINFRANK R.F., MOCZYDŁOWSKA M., VIDAL G., CLAESSON S., 1995 — Numerical ages of volcanic rocks and the earliest faunal zone within the Late Precambrian of east Poland. J. Geol. Soc., London, 152, 3: 599–611.
11. ELMING S.A., KRAVCHENKO S.N., LAYER P., RUSAKOV O.M., GLEVASSKAYA A.M., MIHAILOVA N.P., BACHTADSE V., 2007 — Palaeomagnetism and 40Ar/39Ar age determinations of the traps from the southwestern margin of the east European Craton, Ukraine: relevance to the Rodinia break-up. J. Geol. Soc., London, 164, 5: 969–982.
12. JAWOROWSKI K., SIKORSKA M., 2003 — Composition and provenance of clastic material in the Vendian-lowermost Cambrian from Northern Poland: geotectonic implications. Pol. Geol. Inst. Sp. Papers, 8.
13. JUSKOWIAKOWA M., 1971 — Bazalty wschodniej Polski. Biul. Inst. Geol., 245: 173–252.
14. KRZEMIŃSKA E., 2006 — The Late Neoproterozoic flood basalts of Eastern Poland. W: Cooper of the Volhynian Region (red. A. Shumlyansky): 159–171. Proceedings of Institute of Fundamental Studies of the Ukrainian Scientific Association, Kiev.
15. KRZEMIŃSKA E., 2007 — Litologia skał wulkanicznych. W: Busówno IG 1 (red. J. Pacześna). Profile Głęb. Otw. Wiert. Państw. Inst. Geol., 118: 70–81.
16. KRZEMIŃSKA E., 2008 — Petrografia i geochemia późnoediakarskich utworów wulkanogenicznych. W: Łopiennik IG 1 (red. J. Pacześna). Profile Głęb. Otw. Wiert. Państw. Inst. Geol., 123: 95–104.
17. KRZEMIŃSKA E., WISZNIEWSKA J., WILLIAMS I.S., DÖRR W., 2007 — Late Paleoproterozoic arc-related granites from the Mazowsze domain, NE Poland. Granitoids in Poland (red. A. Kozłowski, J. Wiszniewska). AM Monograph., 1: 41–56.
18. LANDING E., SCHANCHI P., BABCOCK L.E., GEYER G., MOCZYDŁOWSKA M., 2007 — Global standard names for the Lowermost Cambrian series and stages. Episodes, 30, 4: 287–289.
19. LENDZION K., 1962 — Paleozoik na anteklizie Sławatycz w świetle nowych wierceń. Kwart. Geol., 6, 4: 513–525.
20. LENDZION K., 1978 — Kambr. Lubelski skłon platformy prekambryjskiej. W: Stratygraficzno-litologiczna charakterystyka wendu i dolnego kambru. Wybrane problemy stratygrafii wendu i dolnego kambru prekambryjskiej platformy w Polsce (red. B. Areń). Pr. Inst. Geol., 90: 18–23.
21. LENDZION K., 1983a — Rozwój kambryjskich osadów platformowych w Polsce. Pr. Inst. Geol., 105.
22. LENDZION K., 1983b — Biostratygrafia kambryjskich utworów w polskiej części platformy wschodnioeuropejskiej. Kwart. Geol., 27, 4: 669–694.
23. LENDZION K., 1984 — Kambr. W: Wybrane problemy karbońskich osadów i ich podłoża (w Polsce) (red. M. Harasimiuk). Przewodnik LVI Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego: 127–130.
24. MALINOWSKI M., ŻELAŹNIEWICZ A., GRAD M., GUTERCH A., JANIK T., 2005 — Seismic and geological structure of the crust in the transition from Baltica to Palaeozoic Europe in SE Poland – Celebration 2000 experiment, profile CEL02. Tectonophysics, 401, 1/2: 55–77.
25. MENS K., BERGSTRÖM J., LENDZION K., 1990 — The Cambrian system on the East European Platform. IUGS, Publ., 25: 1–73.
26. Międzynarodowa Komisja Stratygraficzna, 2014 — International Stratigraphic Chart. http://www.stratigraphy.org/ICSchart/ChronostratChart2014-02.jpg.
27. MOCZYDŁOWSKA M., 1991 — Acritarch biostratigraphy of the Lower Cambrian and the Precambrian-Cambrian boundary in southeastern Poland. Fossils and Strata, 29: 1–97.
28. MOCZYDŁOWSKA M., 2008 — New records of late Ediacaran microbiota from Poland. Precambrian Res., 167, 1/2: 71–92.
29. PACZEŚNA J., 1985 — Skamieniałości śladowe górnego wendu i dolnego kambru południowej Lubelszczyzny. Kwart. Geol., 29: 2, 255–270.
30. PACZEŚNA J., 1986 — Upper Vendian and Lower Cambrian ichnocoenoses of Lublin region. Biul. Państw. Inst. Geol., 355: 31–47.
31. PACZEŚNA J., 1989 — Polski i globalny zapis biozdarzeń na granicy prekambr–kambr. Prz. Geol., 37, 11: 542–546.
32. PACZEŚNA J., 1996 — Upper Vendian and Cambrian ichnocoenoses from Polish part of the East European Platform. Pr. Państw. Inst. Geol., 152.
33. PACZEŚNA J., 2006 — Ewolucja późnoneoproterozoicznych-wczesnokambryjskich depocentrów i facji w lubelsko-podlaskim basenie sedymentacyjnym. W: Ewolucja facjalna, tektoniczna i termiczna pomorskiego segmentu szwu transeuropejskiego oraz obszarów przyległych (red. H. Matyja, P. Poprawa). Pr. Państw. Inst. Geol., 186: 9–38.
34. PACZEŚNA J., 2007 — Ewolucja środowisk sedymentacji i sekwencje depozycyjne w późnym ediakarze. W: Busówno IG 1 (red. J. Pacześna). Profile Głęb. Otw. Wiert. Państw. Inst. Geol., 118: 58–66.
35. PACZEŚNA J., 2008 — Rozwój facjalny późnoediakarskiej sukcesji silikoklastycznej. W: Łopiennik IG 1 (red. J. Pacześna). Profile Głęb. Otw. Wiert. Państw. Inst. Geol., 123: 81–91.
36. PACZEŚNA J., 2010 — The evolution of late Ediacaran riverine-estuarine system in the Lublin–Podlasie slope of the East European Craton (southeastern Poland). Pol. Geol. Inst. Sp. Papers, 27.
37. PACZEŚNA J., POPRAWA P., 2005a — Eustatic versus tectonic control on the development of Neoproterozoic and Cambrian stratigraphic sequences of the Lublin-Podlasie Basin (SW margin of Baltica). Geosciences J., 9, 2: 117–127.
38. PACZEŚNA J., POPRAWA P., 2005b — Rola procesów tektonicznych i eustatycznych w rozwoju neoproterozoicznych i kambryjskich sekwencji stratygraficznych w basenie lubelsko-podlaskim. Prz. Geol., 53, 7: 562–571.
39. PEASE V., DALY J.S., ELMING S.A., KUMPULAINEN R., MOCZYDŁOWSKA M., PUCHKOV V., ROBERTS D., SAINTOT A., STEPHENSON R., 2008 — Baltica in the Cryogenian, 850–630 Ma. Precambrian Res., 160, 1–2: 46–65.
40. PHARAOH T.C., WINCHESTER J.A., VERNIERS J., LASSEN A., SEGHEDI A., 2006 — The Western Accretionary Margin of the East European Craton: an overview. W: European lithosphere dynamics (red. D.G. Gee, R.A. Stephenson). Geol. Soc. London, Mem., 32: 291–312.
41. POPRAWA P., PACZEŚNA J., 2002 — Rozwój ryftu w późnym neoproterozoiku–wczesnym paleozoiku na lubelsko-podlaskim skłonie kratonu wschodnioeuropejskiego – analiza subsydencji i zapisu facjalnego. Prz. Geol., 50, 1: 49–61.
42. PORZYCKI J., 1979 — Litostratygrafia osadów karbonu LZW. W: Stratygrafia węglonośnej formacji karbońskiej w Polsce (in Polish), II Sympozjum, Sosnowiec, 1977: 19–27.
43. POŻARYSKI W., KOTAŃSKI Z., 1979 — Tectonic development of the Baikalian and Caledonian-Variscan foreland of the East European Platform in Poland. Kwart. Geol., 23, 1: 7–19.
44. RACKI G., NARKIEWICZ M., 2006 — Polskie zasady stratygrafii. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
45. STRAUSS H., VIDAL G., MOCZYDŁOWSKA M., PACZEŚNA J., 1997 — Carbon geochemistry and palaeontology of the Neoproterozoic to early Cambrian siliciclastic successions in the East European Platform, Poland. Geol. Mag., 134, 1: 1–16.
46. VELIKANOV V.A., KORENCHUK L.V., 1997 — Phases of magmatism and their relation to the sediment deposition in the Late Precambrian (Riphean-Vendian) of the Volhyn-Podolia. Geologichny J., 1/2: 124–131.
47. VIDAL G., MOCZYDŁOWSKA M., 1995 — The Neoproterozoic of Baltica – stratigraphy, palaeobiology and general geological evolution. Precambrian Res., 73, 1–4: 197–216.
48. ZNOSKO J., 1965 — Sinian i kambr w północno-wschodnim obszarze Polski. Kwart. Geol., 9, 3: 465–488.
49. ŻELAŹNIEWICZ A., ALEKSANDROWSKI P., BUŁA Z., KARNKOWSKI P., KONON A., OSZCZYPKO N., ŚLĄCZKA A., ŻABA J., ŻYTKO K., 2011 — Regiona¬lizacja tektoniczna Polski. Komitet Nauk Geologicznych PAN, Wrocław.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-3cca8f01-7178-4472-938c-01d5a9d18dd6