Stres a zachowanie kierowcy w ruchu drogowym

• Autorzy: Tokarczyk E.

Warianty tytułu

EN

Stress and driver`s behaviour in road traffic

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Kierując pojazdem w ruchu drogowym kierowca znajduje się w systemie wzajemnych oddziaływań różnych czynników, z których każdy może być potencjalnie źródłem stresu. Każda sytuacja stresowa z kolei może prowadzić do zachowań kierowcy, które będą stanowiły zagrożenie w ruchu drogowym. W literaturze i badaniach w Polsce problematyka źródeł stresu kierowców w ruchu drogowym, sposobów reagowania na stres oraz radzenia sobie ze stresem, a w konsekwencji zachowań kierowców w sytuacjach stresowych nie była dotychczas podejmowana. Prezentowany materiał dotyczący identyfikacji stresorów, strategii radzenia sobie ze stresem przez kierowców, uwarunkowań zachowań w konkretnych sytuacjach ruchu drogowego został oparty o wyniki prac prowadzonych w innych krajach. Wskazuje na konieczność podjęcia stosownych badań w Polsce. Bez tej wiedzy trudno planować działania profilaktyczne, tak w skali ogólnej (np. jako formy bhp), jak i jednostkowej.

EN

A driver in road traffic is placed in the system of mutual influence of various factors – each of them being a potential source of stress. Every stressful situation can, in turn, result in such behaviour of the driver which will pose a threat to the road traffic safety. So far Polish sources and studies have not touched upon such issues as: sources of drivers` stress in road traffic, ways of reacting to stress, and overcoming it, and as a consequence, upon drivers` behaviour in stressful situations. The presented material which concerns identification of stress-causing factors, strategies of overcoming stress by drivers and reasons for given behaviour in concrete road traffic situations is based on results obtained in projects conducted abroad. It points to the need of starting appropriate studies in Poland. Lack of such knowledge makes it difficult to plan preventive activities (e.g. as a form of work health and safety) both on a global and single-unit scale.

Słowa kluczowe

PL

stres; kierowca; bezpieczeństwo

EN

stress; driver; safety

• Wydawca: Wydawnictwo ITS
• Czasopismo: Transport Samochodowy
• Rocznik: 2009
• Tom: z. 1
• Strony: 57--69
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., tab.

Twórcy

autor

Tokarczyk E.

• Instytut Transportu Samochodowego

Bibliografia

• [1] AAA Foundation for Traffic Safety - Quizzes. www.aaafundation.org/quizzes/index.cfm? button=aggresive 6.11.2007
• [2] An introduction to anxiety and stress management www.stedwards.edu/apss/docs/ Anxiety_&Str. 14.11.2007
• [3] Antonovsky A. (1995); Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować. Fundacja IPN, Warszawa
• [4] Binnebesel J. (2006); Pedagogiczne możliwości kształcenia poczucia koherencji w kontekście salutogenetycznej koncepcji zdrowia A. Antonovsky'ego. Psychoonkologia. Tom 10, nr 2, s. 64-69, Wyd. Via Medica
• [5] Bishop G. (2000); Psychologia zdrowia, Wyd. Astrum, Wrocław
• [6] Chodkiewicz J. (2007); Zmagając się ze światem. Znaczenie zasobów osobistych http://psychologia.net.pl/artykul.php?/evel=136 06.11.2007
• [7] Dorn L. (2005); Professional driver training and driver stress. (in) Traffic and Transport Psychology. Theory and Application. G. Underwood (ed), s. 431-441
• [8] Driver stress and emotions and psychometric testing (2007). Royal Society for the Prevention of Accidents www.brake.org.uk/index.php?p=987 06.11.2007
• [9] Gliszczyńska X. (1990); Skala I. - E w pracy. Technika pomiaru poczucia kontroli w sytuacji pracy. Podręcznik. Pracownia Testów Psychologicznych PTP, Warszawa
• [10] Heszen - Niejadek I (2000); Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie. ( w) J. Strelau (red.) Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 3. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk
• [11] Johansson E. (2007); Life's Driver's License - Causes of stress. www.lifesdriverslicense.com/ en/stress-management/ 6.11.2007
• [12] Juczyński Z. (2001); Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia, PTP, Warszawa
• [13] Klonowicz T., Eliasz A. (2004); Traumatyczny stres w zawodowym doświadczeniu pracowników pogotowia. Rola niedopasowania osobowościowych regulatorów zachowania, (w), J. Strelau ( red.) Osobowość a ekstremalny stres, GWP, Gdańsk, s. 167 - 182
• [14] Kompier M.A.J. (2007); Bus drivers: Occupational stress and stress prevention. International Labor Office, Geneva www.infobus.com.pl/text.php 27.10.2007
• [15] Korcz I. (2007); Koncepcja salutogenezy Antonovsky'ego jako fundament edukacji zdrowotnej, Uniwersytet Zielonogórski. Materiały Konferencji Naukowej „Edukacja bez granic” - Zakopane 24 - 27.X. 2007 www.konferencja.21.edu.pl/publikacje/4/1/18 8.11.2007
• [16] Kosslyn S.M., Rosenberg R.R. (2006); Psychologia. Mózg. Człowiek. Świat. Wydawnictwo Znak, Kraków
• [17] Kultura i agresja na drodze - Raport KRBRD, Warszawa 16 marca 2004r.
• [18] Matthews G., Desmond P.A. Joyner L., Carcary B., Gilland K. (1996); Validation of the Driver Stress Inventory and Driver Coping Questionnaire, Department of Psychology University of Dundee, Scotland, Raport z Miedzynarodowej Konferencji “Treffic and Transport Psychology”, Velencia, Spain, May 1996. www.drivemetric.co.uk/publications/Matthaws 7.11.2007
• [19] Motyka M. (2007); Zasoby osobiste determinujące zdrowie. Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum www.psychologia-stosowana-uj.pl/sections/25 11. 11.2007.
• [20] Najmiec A., Widerszal-Bazyl M. ( 2006); Stres w pracy mechaników lotniczych, Bezpieczeństwo Pracy Nr 11, s. 26-29
• [21] Pasikowski T (2000); Stres i zdrowie, Poznań.
• [22] Pompier M.A.J. (2007). Bus drivers. Occupational stress and stress prevention, International Labor Office Geneva www.infobus.com.pl/text.php?id=256 9.11.2007
• [23] Schwartzer R (1997); Poczucie własnej skuteczności w podejmowaniu i kontynuacji zachowań zdrowotnych. Dotychczasowe podejście teoretyczne i nowy model ( w) I. Henszen - Niejadek, H. Sęk ( red) Psychologia zdrowia. PWN, Warszawa
• [24] Smith M., Jaffe - Gill M.A.E. e.a. (2007); Stress management: how to reduce, prevent, and cope with stress. www.helpguide.org/mental/stress_manegement_relief_coping.htm 14.11.2007
• [25] Stress prevention for bus drivers. SafeWork. www.ilo.org/english/protection/safework/ stress/busdrver.htm 6.11.2007
• [26] Szymona K., ( 2003); Poczucie koherencji (SOC) u osób zdrowych i pacjentów z zaburzeniami nerwicowymi. Annales Universitatis Mariae Curie - Skłodowska Lublin, Vol LVII, SUPPL.XIII, 253, sectio D, s. 282-286
• [27] Terelak J.F ( 1999); Psychologia menedżera, Warszawa
• [28] Widerszal - Bazyl M., (2002). Stres psychologiczny w pracy - pojęcie, źródła i konsekwencje, różnice indywidualne, prewencja. (w) D. Kordecka (red.) Nauka o pracy - bezpieczeństwo, higiena, ergonomia. Tom 5: Czynniki psychologiczne i społeczne, Warszawa CIOP
• [29] Wypadki drogowe w Polsce w 2006 roku (2007); KGP, Warszawa