Radiacyjna obróbka polimerów – światowe osiągnięcia ICHTJ

• Autorzy: Głuszewski Wojciech

Warianty tytułu

EN

Radiational treatment of polymers – world achievements of INCT

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Unikatową cechą radiacyjnych technologii jest możliwość uzyskania w dowolnej temperaturze, w całej objętości materiału efektów chemicznych, które w konwencjonalnej chemii wymagają skrajnych parametrów technologicznych. Szczególnym przypadkiem jest radiacyjna modyfikacja polimerów, którą można prowadzić po uformowaniu wyrobu w wytłaczarce. Instytut Chemii i Techniki Jądrowej włączył się w tematykę badań radiolizy polimerów pod koniec lat 50. W latach 90. stał się przodującą na świecie instytucją w dziedzinie przemysłowego zastosowania wiązek elektronów. Dużą rolę w rozwoju technik akceleratorowych w Polsce odegrała Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej. Aktualnie jest ona kontynuowana w ramach IAEA Collaborating Centre RAPID. W artykule wymieniono wybrane projekty badawcze w zakresie modyfikacji polimerów za pomocą promieniowań jonizujących w szczególności te, które zakończyły się przemysłowymi aplikacjami.

EN

A unique feature of radiation technologies is the ability to achieve chemical effects at any temperature, throughout the entire volume of the material, that in conventional chemistry require extreme technological parameters. A special case is the radiation modification of polymers, which can be carried out after the product has been formed in an extruder. The Institute of Nuclear Chemistry and Technology entered the field of polymer radiolysis research in the late 1950s. In the 1990s, it became a world-leading institution in the field of industrial applications of electron beams. The International Atomic Energy Agency (IAEA) played a significant role in the development of accelerator techniques in Poland. This work is currently continued within the IAEA Collaborating Centre RAPID. This article lists selected research projects in the field of polymer modification using ionizing radiation, particularly those that have resulted in industrial applications.

Słowa kluczowe

PL

radioliza; polimery; radiacyjne sieciowanie; postradiacyjna degradacja; wiązka elektronów; promieniowanie gamma

EN

radiolysis; polymers; radiation crosslinking; post-radiation degradation; electron beam; gamma radiation

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Nukleoniczne
• Czasopismo: Postępy Techniki Jądrowej
• Rocznik: 2025
• Tom: z. 3
• Strony: 57--62
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Głuszewski Wojciech

• Instytut Chemii i Techniki Jądrowej, Warszawa

Bibliografia

• [1] M. Curie, Sur letude des couebes de probabilite relatives a location des radon X sur les bacteria, Compte rendu, 1929, 198, 102.
• [2] Głuszewski W., Zagórski Z. P., Tran Q. K., Cortella L., Maria Skłodowska-Curie – the precursor of radiation sterilization methods, (2011) Analytical and Bioanalytical Chemistry 400, 1577-1582.
• [3] M. Skłodowska-Curie, P. Curie, Effects chemiques produits par les rayons de Becquerel, Comptes Rendus, t. 129 (1899), p. 823.
• [4] A. Charlesby. “How radiation affects long-chain polymers”, Nucleonics, 12 (6), 1954, 18-25.
• [5] W. Stachowicz, Początki i rozwój badań radiacyjnych w IBJ na Żeraniu, PTJ, 3, 2015, 29-33.
• [6] A. G. Chmielewski, Z. Zimek: Innowacje dla energii i nie tylko, Ministerstwo Energii, Warszawa 2018.
• [7] A. G. Chmielewski, Radiation technologies: The future is today, Radiation Physics and Chemistry 213, 2023, https://doi.org/10.1016/j.radphyschem.2023.111233.
• [8] H. Lewandowska, Optimization of Novel Human Acellular Dermal Dressing Sterilization for Routine Use in Clinical Practice, Int J Mol Sci, 2021;22(16):8467. doi: 10.3390/ ijms22168467.
• [9] W. Głuszewski, Wiązki szybkich elektronów (EB), Tworzywa Sztuczne w Przemyśle, 3, 83, 2025, 54-56.