Szkło oknem na świat - o historii szkła w architekturze

• Autorzy: Dębczak Karolina , Kozłowski Marcin , Suchecka Natalia

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0053.7690

Warianty tytułu

EN

Glass as a window to the world - the history of glass in architecture

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Początki szkła sięgają starożytności. Elementy z tego materiału, które pojawiły się w architekturze, zaczęto produkować dużo później. W Polsce pierwszy epizod z tym związany datuje się na wiek XIII, od którego szkło odnosiło sukcesy na krajowym rynku. Rewolucje przemysłowe i zmiany technologiczne w otrzymywaniu szkła przyczyniły się do rozwoju produkcji. Secesja jako pierwsza nakłoniła architektów do korzystania z tego materiału w budynkach codziennego użytku, a modernizm wprowadził nowe koncepcje architektoniczne. Szkło stało się wtedy nieodłącznym elementem nowoczesnego budownictwa. Nowinki technologiczne ciągle się mnożą i poszerzają możliwości dalszej eksploracji materiału. Aby poszerzać wiedzę dotyczącą właściwości szkła, wykonano badanie, którego celem było szczegółowe przeanalizowanie zjawiska uderzenia obiektów w szklaną szybę. W zakres badań wchodziła analiza przemieszczeń wybranych punktów szklanych płyt w czasie jako odpowiedź dynamiczna na uderzenie. Do ich przeprowadzenia użyto płyty płaskiej, trzech płyt o różnych promieniach gięcia oraz piłki gumowej wypełnionej piaskiem, piłki gumowej przeznaczonej do gry w koszykówkę, worka wypełnionego grochem oraz stalowej kuli. Po przeprowadzeniu badań i zebraniu konkretnych informacji wszystkie wyniki przedstawiono w postaci wykresów. Te następnie przeanalizowano, wyciągając wiele wniosków, m.in. taki, że płyty z zablokowanym przesuwem o promieniu gięcia 1444 mm oraz 1000 mm wykazują podobny przebieg przemieszczeń w czasie, jednak ta zależność nie jest już prawdziwa dla płyt swobodnie podpartych, gdzie amplitudy drgań płyty 1444 mm są większe niż płyty 1000 mm, przez co potrzeba więcej czasu na ich wytłumienie.

EN

The beginnings of glass can be traced back to ancient times. However, its incorporation into architecture began much later. In Poland, the first significant episode associated with glass dates back to the 13th century when glass started to achieve success in the domestic market. Industrial revolutions and technological changes in glass production contributed to its growth. Art Nouveau was the first movement to inspire architects to utilize glass in everyday-use buildings, while modernism introduced new architectural concepts. Glass then became an indispensable element of modern construction. Technological advancements continue to multiply, opening a window of further material exploration for architects. In order to broaden the knowledge about the properties of glass, a research was carried out to analyze in detail the phenomenon of the body hitting the glass pane. The scope of the research included the analysis of displacements of selected points of the glass plates in time as a dynamic response to the impact. To make it, a flat plate, three plates with different bending radii and a rubber ball filled with sand, a rubber ball for basketball, a bag filled with peas and a steel ball were used. After conducting research and taking specific numerical results, which were presented in the form of graphs, they were analyzed drawing many conclusions, including such that the plates with a blocked movement with a bending radius of 1444 mm and 1000 mm show a similar course of displacements in time, but this dependence is no longer true for simply supported plates, where the vibration amplitudes of the 1444 mm plate are greater than those of the 1000 mm plate, which requires more time to sort them out.

Słowa kluczowe

PL

szkło; architektura; historia; technologia; badanie; właściwości

EN

glass; architecture; history; technology; test; properties

• Wydawca: BUILDER CORP Sp. z o.o.
• Czasopismo: Builder
• Rocznik: 2023
• Tom: R.27, nr 9
• Strony: 38--41
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., il.

Twórcy

autor

Dębczak Karolina

• Wydział Architektury, Politechnika Śląska

• https://orcid.org/0009-0006-3319-4739

autor

Kozłowski Marcin

• Wydział Budownictwa, Politechnika Śląska

• https://orcid.org/0000-0002-1698-023X

autor

Suchecka Natalia

• Wydział Budownictwa, Politechnika Śląska

• https://orcid.org/0009-0005-1027-0260

Bibliografia

• [1] W. Laba, Historia sztuki szklarskiej, Agencja Wydawnicza Apla; K 2007.
• [2] https://web.archive.org/web/20111024000436/ http://www.glassonline.com/infoserv/history.html [dostęp: 28.05.2023].
• [3] http://www.oszkle.pl/skad-sie-wzielo-szklo/ [dostęp: 28.05.2023].
• [4] https://architektura.muratorplus.pl/warsztat/szklo-w-architekturze-aa-sJoe-Lsbw-tRXP.html?fbclid=IwAR2xPFfwBdA-H5MYMkAwp8Pi8sHWcSk6eJBP0PyhN_1iODEg7068YQDyzDE [dostęp: 28.05.2023].
• [5] E. Wala, Szklana architektura w kontekście trwałości, użyteczności i piękna, https://repozytorium.biblos.pk.edu.pl/redo/resources/33846/file/suwFiles/WalaE_SzklanaArchitektura.pdf?fbclid=IwAR1DgIGaeEAe_-4O747kt2eQAruFayL4bzzzY_M40rsJd2sxzFc9j7EpMWA [dostęp: 17.06.2023].
• [6] M.J. Żychowska, Szkło, detal, architektura. https://repozytorium.biblos.pk.edu.pl/redo/resources/31762/file/suwFiles/ZychowskaM_SzkloDetal.pdf?fbclid=IwAR2qjc75klgJ7i4ypdU9D4cdQcg4DA_iLUp-ouIQweeKKDReZ7tq9MapuwU [dostęp: 17.06.2023].
• [7] E. Waka, Szkło we współczesnej architekturze, Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej; 2012.
• [8] M. Raczyński, Idea przezroczystego prostopadłościanu w architekturze końca XX i początku XXI wieku: próba syntezy [rozprawa doktorska], 2008.
• [9] https://www.architekturaibiznes.pl/farnsworth-housezaprojektowanego-przez-miesa-van-der-rohe-na-wielkim-ekranie.,3703.html [dostęp: 17.06.2023].
• [10] https://archinea.pl/nowe-muzeum-slaskie-w-katowicach-riegler-riewe-architekten/ [dostęp: 17.06.2023].

Uwagi

Artykuł umieszczony w części "Builder Science"

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).