Społeczne skutki agresji na drogach

• Autorzy: Bąk D.

Warianty tytułu

EN

Social results of road agression

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na całym świecie obserwuje się wciąż rosnące w szybkim tempie zjawisko agresji drogowej. W artykule przedstawiono różnorodne badania nad zachowaniami agresywnymi kierowców, zarówno kobiet jak i mężczyzn. Wyniki analiz opierają się na wielu klasyfikacjach i definicjach agresji. Artykuł ten pokazuje także przyczyny i mechanizmy powstawania agresji. Każde społeczeństwo niezaprzeczalnie odczuwa skutki agresji i wściekłości drogowej powodowanej czynnikami zewnętrznymi i cechami indywidualnymi kierowcy. Istotne są działania, które pomagają kierowcom uświadamiać sobie własne stany emocjonalne, możliwości oraz ograniczenia. Opisywany problem dotyczy także konieczności prowadzenia wielorakich kampanii na rzecz podnoszenia kultury jazdy i bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce.

EN

We can observe phenomenon of a continually growing road aggression all around the world. Varied types of research programs were introduced in current article devoted for aggressive attitude of a driver for both man and woman. Analyses results were based on several classification and definitions of an aggression. Development mechanism of a road aggression was also indicated in this article. Each society undeniably suffers from road aggression or road rage caused by external factors combined with a driver individual ability and traits. The most important activities are those which helps drivers to be aware of own emotional state for best estimation of possibilities and limitations. Described problem concerns need for variety of campaigns concetrated on drivers behavior and road safety in Poland that should be initiate.

Słowa kluczowe

PL

agresja; kierowca; bezpieczeństwo

EN

agression; driver; safety

• Wydawca: Wydawnictwo ITS
• Czasopismo: Transport Samochodowy
• Rocznik: 2005
• Tom: z. 3
• Strony: 13--28
• Opis fizyczny: Bibliogr. 47 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Bąk D.

• Instytut Transportu Samochodowego

Bibliografia

• [1] AAA Fundation for Traffic Safety. (1996). Summary of aggressive driving study from the AAA Foundation for Trafie Safety, Washington.
• [2] Arnett, J. J., Offer, D., Fine, M. A. (1997). Reckless driving in adolescence: "State" and "trait" factors. Accident Analysis and Prevention, 29, 57-63.
• [3] Automobile Association. (1995). Road Rage, USA.
• [4] Bandura, A., Walters, R.H. (1968). Agresja w okresie dorastania. Warszawa: PWN.
• [5] Deffenbacher, J. L., Huff, M. E., Lynch, R. S., Oetting, E. R. (2000). Charakteristics and Treatment of High-Anger Drivers. Jourmal of Counseling Psychology vol. 47, No.1, 5-17.
• [6] Drwal, R.L. (1995). Adaptacja kwestionariuszy osobowości. Warszawa: PWN.
• [7] GAMBIT Krajowy Program Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w Polsce. (2005). Gdańsk.
• [8] Gibson, P.M., Wiesenthal, D.L. (1996). The Driving Vengeance Questionnaire (DVQ): The development of a scale to measure deviant drivers' attitudes. LaMarsh Research Report, 54.
• [9] Hakkinen, S. (1958). Traffic Accidents and Driver Characteristics - a Statistical and Psychological Study. Finland's Institute of Technology, Scientific Researches No. 13. Helsinki.
• [10] Harris, J. R. (1998) Geny czy wychowanie? Warszawa: Wydawnictwo Jacek Santorski.
• [11] Hauber, A. R. (1980). The social psychology of driving behavior and the trafic environment: Research on aggressive behavior in trafic. International Review of Applied Psychology, 29, 461-474.
• [12] Hennessy, D. A., Wiesenthal, D.L. (2001). Gender, Driver Aggression, and Driver Violence: An Applied Evaluation. A Journal of Research.
• [13] Hennessy, D.A. (1999). Evaluating driver aggression. Unpublished Major Area Canada: Toronto York University.
• [14] Jessor, R. (1987). Risky driving and adolescent problem behavior: An extension of problem behavior theory. Alcohol Drugs Driving, 3 (3-4), 1-13.
• [15] Jonah, B.A. (1990). Age Differences In Risky Driving, Health Education Research Theory and Practice, vol. 5, 2, 139-149.
• [16] Kenrick, D.T., MacFarlane, S.W. (1986). Ambiente temperature and horn honking: a fidel study of the heat/aggression relationship, enviromement and behaviour, UK,18, 179-91.
• [17] Kirwil-Parzych, L., Frączek, A. (1979). Rozbieżności w zakresie struktury „ja" a agresja interpersonalna. W: A. Frączek (red) Studia nad psychologicznymi mechanizmami czynności agresywnych. Wrocław: Ossolineum.
• [18] Krystek, R. (2003). Niebezpieczeństwo ruchu drogowego mity i rzeczywistość. Fundacja Rozwoju Inżynierii Lądowej. Gdańsk.
• [19] Kubacka-Jasiecka, D. (1986). Struktura „ja" a związek między agresywnością i lękiem. Kraków: UJ
• [20] Leigh, 13. C., Tempie, M. T., Trocki, K. F. (1993). The sexual behavior of US adults: Results from a notional survey. American Journal of Public Health, 83 (10), 1400-1408.
• [21] Lightdale, J.R., Prentice, T.A. (1994). Rethinking sex differences in aggression: Agressive behavior in the absencje of social roles. Personality and Social Psychology Bulletin, 20, 33-44.
• [22] Malfeti, Fine za: Naatanen R., Summala H. (1985). Zachowanie użytkowników dróg a wypadki drogowe. Warszawa: PWN.
• [23] Marshall, E., Thomas, N. (2000). Traffic calming: the realisty of road rage, Londyn, Briefing Note, 12/00.
• [24] Mayer R., Treat J., za: Studenski R. (1992). Społeczne wzory postępowania a wypadkowość, W: .T. Tyszka, (red) Psychologia i bezpieczeństwo pracy. Warszawa: Instytut Psychologii PAN.
• [25] McFarland, R. A. (1957). Human variables in highway safety. In. Road-safety and Traffic Rev, Winter 1966, V (3): 15. (OTA) London.
• [26] Meerloo, J.A.M. (1968). Human violence versus animal aggression. Psychoanalitic Review, 55, 37-56.
• [27] Naatanen, R., Summala, H. (1976). Road user behaviour and trafic accidents" New York: North-Holland Publishing Company.
• [28] Parry, M.H. (1968). Aggression on the Road. A pilot study of behavior in the driving situation. London: Tavistock Publication.
• [29] Patrick, M. S., Covin, J. R., Fulop, M., Calfas, K., Lovato, C. (1997). Health risk behaviors among California college students. Public Health, 43 (6), 265-272.
• [30] Pospiszyl, K. (1973). Psychologiczna analiza wadliwych postaw społecznych młodzieży. Warszawa: PWN.
• [31] Reykowski, J. (1977). Spontaniczna agresja i spontaniczne czynniki ją wywołujące. Przegląd Psychologiczny, 2, 203-228.
• [32] Rotter, J. B. (1975). Some problems and misconceptions related to the construct of internal versus external control of reinforcement. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 43, 56-67.
• [33] Rotter, J.B. (1990). Poczucie wewnętrznej versus zewnętrznej kontroli wzmocnień. Nowiny Psychologiczne, 5-6, 59-59.
• [34] Skorny, Z. (1968). Psychologiczna analiza agresywnego zachowania się.Warszawa: PWN.
• [35] Stadling, S.,Parker, D., Lajunen, T, Wills, G. (1997). Anger and aggression on the road, Manchester University Study, Departament of Psychology, Manchester University.
• [36] Studenski, R. (1992). Społeczne wzory postępowania a wypadkowość. W: T. Tyszka. Psychologia i bezpieczeństwo pracy. Warszawa: Instytut Psychologii PAN.
• [37] Studenski, R. (2000). Psychologiczne, kulturowe i biologiczne determinanty zachowań ryzykownych. Kolokwia Psychologiczne, 8, 157-172.
• [38] Studenski, R. (2004). Płeć a podejmowanie ryzyka. Przegląd Psychologiczny, Tom 47, Nr 2, 147-156.
• [39] Szmajke, A. (1992). Osobowość w percepcji i akceptacji zagrożeń. W: T. Tyszka (red) Psychologia i bezpieczeństwo pracy. Warszawa: Instytut Psychologii PAN.
• [40] The Automobile Association (AA) in Great Britain. Group Public Policy Road Safety Unit, 1992.
• [41] Tyszka, T., Domurat, A. (2001). Propensity towards risk: one or many? Working Paper No. 3. Warszawa: Centrum Psychologii Rynkowej, WSPiZ im. L. Koźmińskiego.
• [42] Tyszka, T., Domurat, A. (2004). Czy istnieje ogólna skłonność do ryzyka? Decyzje, 2
• [43] Wark, R. L. Luke, R. E., Raub, R. A. (2002). Aggressive Driving: Toward Developing Strategies to Control Aggressive Driving. Northwestern University Center for Public Safety.
• [44] Wechsler, H., Davenport, A., Dowdall, G., Moeykens, B., Castillo, S. (1994). Health and behavioral consequences of binge drinking in college: A national survey of students at 140 campuses. JAMA, 272 (21), 1672-1677.
• [45] Wiliami,C.B., Vantress, F.E. (1969). Relation between internal - exteral control and aggression. Journal of Psychology, 71, 59-61.
• [46] Wypadki Drogowe w Polsce rok 2004. Komenda Główna Policji
• [47] Zuckerman, M. (1994). Behavioral expresions and biosocial bases of sensation seeking. New York: Cambridge University Press.