Poszukiwanie możliwości kształtowania nowych funkcji, wartości i tożsamości miejsca dla terenu poprzemysłowego na przykładzie terenu byłej KWK "Pokój" w Rudzie Śląskiej

• Autorzy: Stangel Michał

Identyfikatory

DOI

10.21008/j.2658-2619.2022.10.2

Warianty tytułu

EN

Seeking possibilities for shaping new functions, values and identity of the place for a post-industrial area on the example of the former "Pokój" Coal Mine in Ruda Śląska

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Teren Kopalni Węgla Kamiennego „Pokój” w Rudzie Śląskiej jest typowym górnośląskim terenem poprzemysłowym o potencjale do rewitalizacji i wkomponowania w otaczającą strukturę miejską. Teren zlokalizowany jest pomiędzy dzielnicami Wirek i Nowy Bytom, w sąsiedztwie terenów zieleni, z dobrym dostępem do dróg, komunikacji miejskiej oraz planowanej „autostrady rowerowej”. Potencjał miejsca stanowią zabytkowe budynki kopalniane, w tym dominującą nad terenem wieżę wyciągową szybu Wanda oraz bogactwo zieleni. Autorska koncepcja masterplanu zakłada przekształcenie terenu kopalni w wielofunkcyjną, zrównoważoną dzielnicę miejską. Nowa przestrzeń miejska mogłaby powstać poprzez adaptację budynków pokopalnianych dla nowych funkcji, w tym: wielofunkcyjnej hali targowo-wystawienniczej, biur, restauracji, obiektów sportowych, ekspozycji dziedzictwa przemysłowego. Kluczową proponowaną funkcją jest centrum aktywności społecznej z inkubatorem przedsiębiorczości, warsztatami rzemieślniczymi, przestrzeniami coworkingowymi, itp. Pozostałe funkcje to nowa zabudowa mieszkaniowa i usługowa. Jako etap inicjujący procesy miastotwórcze zaproponowano sekwencję przestrzeni publicznej biegnącą poprzecznie przez teren w pobliżu Szybu Wanda, od ul. Niedurnego i proponowanych nowych przystanków autobusowego i tramwajowego, powiązana z terenami zieleni w sąsiedztwie, w tym ze zrewitalizowaną hałdą - Górą Antonia. Przestrzeń ta powinna eksponować postindustrialne walory terenu, a pożądany wyraz przestrzenny łączyłby industrialną przeszłość (budynki, wglądy na teren kopalni, istniejąca zieleń) ze współczesnym wyrazem przestrzeni post-industrialnych, odpowiadających na współczesne aspiracje młodych mieszkańców miast. (nowe aktywności, pawilony kontenerowe, wykorzystanie reliktów przemysłowych, atrakcyjna przestrzeń do rekreacji, itp.).

EN

The site of "Pokój" Coal Mine in Ruda Śląska is a typical Upper Silesian brownfield, with potential for revitalization and incorporation with the surrounding urban structure. The site is located between the districts of Wirek and Nowy Bytom, in proximity to large green spaces, with good access to roads, public transport and a planned "bicycle highway". The main potential of the place is: historic mine buildings, including the iconic Wanda shaft, affluent greenery on site, several elements of industrial heritage. The conceptual masterplan, elaborated by the author (December 2021), envisions the transformation of a mine site into a multi-functional, sustainable urban neighborhood. A new urban structure could be crafted by adapting mining buildings to new amenities, including: a warehouse for community marked and events, offices, restaurant, sports, exposition of industrial heritage. The key function is a neighborhood social hub, including: crafts and entrepreneurship incubation and training, artisans workshops, co-working spaces, artists studios, etc. Further stages include multi-family housing and offices. The initial stage is establishing an open space strip across the area, linking postindustrial buildings, new activities, container pavilions and re-use of industrial relicts in the urban landscaping. The proposed sequence of public space provides a pedestrian and bicycle link from Niedurnego Street and new tram and bus stops, to the recultivated Antonio Hill. The post-industrial public space could be shaped in such a way as to expose the values of the area: the shaft head of the Wanda shaft, the mechanical workshop hall, the characteristic facades of the mine buildings, postindustrial relics, etc., initiating the process of revitalization of the area.

Słowa kluczowe

PL

rewitalizacja; teren pokopalniany; procesy miastotwórcze; dziedzictwo przemysłowe; funkcje miasta; innowacyjne technologie w architekturze

EN

urban regeneration; post-mining area; city-creation process; industrial heritage; functions of the city; innovative technologies in architecture; innovative architectural detail

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz
• Rocznik: 2022
• Tom: Z. 10
• Strony: 19--31
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys.

Twórcy

autor

Stangel Michał

• Politechnika Śląska, Wydział Architektury, Katedra Urbanistyki i Planowania Przestrzennego

• https://orcid.org/0000-0001-8728-2888

Bibliografia

• 1. Adamczyk, M. (2021). Miasto poprzemysłowe, zdegradowane miastem zielonym, biofilicznym - reagującym na zmiany klimatyczne - przeobrażenia przestrzeni Rudy Śląskiej. Materiały konferencyjne Dokonania naukowe doktorantów. Edycja IX, Kraków.
• 2. Bradecki, T., Stangel. M. (2010). Transforming a Brownfield Site Into a Heart of The Town - Urban Design Challenges, ACEE Archit. Civ. Eng. Environ.
• 3. Gądecki, J., B. Piziak (2022). Przestrzenie kreatywno-warsztatowe. Makerspace’y, fab laby i warsztaty w przestrzeniach polskich miast, IRMiR, Warszawa.
• 4. Niezabitowska E. (2014). Metody i techniki badawcze w architekturze. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice.
• 5. Rostański K. (2021). Contaminated areas as recreational places-exploring the validity of the decisions taken in the development of Antonia Hill in Ruda Śląska, Poland. Land vol. 10 iss. 11.
• 6. Stangel M., Witeczek A. (2015). Design thinking and role-playing in education on brownfields regeneration. Experiences from Polish-Czech cooperation. ACEE Archit. Civ. Eng. Environ. 2015 vol. 12 no. 4/2015
• 7. Stangel, M. (2013). Rozwój strefy okołolotniskowej a port lotniczy. Efekt synergii. Przegląd Komunikacyjny 7/2013.
• 8. Stangel, M. (2021). Koncepcja masterplanu terenów KWK Pokój w Rudzie Śląskiej, Urząd Miasta Ruda Śląska.
• 9. Urząd Miasta Ruda Śląska (1975). Karta ewidencyjna zabytku: Budynek maszyny wyciągowej Szybu Wanda.
• 10. Urząd Miasta Ruda Śląska (2015). Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Ruda Śląska (2015), Edycja 2015, Ruda Śląska.
• 11. Urząd Miasta Ruda Śląska (2018). Gminny Program Rewitalizacji Miasta Ruda Śląska do roku 2030.
• 12. Urząd Miasta Ruda Śląska (2018). Uchwała nr PR. 0007.59.2018 Rady Miasta Ruda Śląska z dn. 22.03.2018 w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Ruda Śląska w obszarze zlokalizowanym pomiędzy ulicą Zabrzańską, ulicą 1 Maja, autostradą A4 oraz wschodnią granicą miasta Ruda Śląska.