Litostratygrafia, systemy depozycyjne i cykle transgresywno-regresywne dewonu środkowego i franu basenu łysogórsko-radomskiego

Narkiewicz, M.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Litostratygrafia, systemy depozycyjne i cykle transgresywno-regresywne dewonu środkowego i franu basenu łysogórsko-radomskiego

Autorzy

Narkiewicz M.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Narkiewicz_M_Litostrtygrafia_PPIG_T.196_2011.pdf

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Lithostratigraphy, depositional systemsand transgressive-regressive cycles in the Middle Devonian to Frasnian of the Łysogóry-Radom Basin (south-eastern Poland)

Języki publikacji

Abstrakty

Analiza profili otworów Ostałów 1, Szwejki IG 3, Lisów 1, Bąkowa IG 1 i Niesiołowice IG 1 pozwoliła na opracowanie szkieletu litostratygraficznego górnej części sukcesji dewońskiej na obszarze radomskim basenu łysogórsko-radomskiego, obejmującej górny ems do najniższego franu. Analiza sedymentologiczna profili dała podstawę do wyróżnienia zdarzeń i systemów depozycyjnych zdominowanych przez węglanowo-terygeniczne facje otwartego zbiornika. Rozwój sedymentacji został zrekonstruowany na podstawie korelacji lito- i biostratygraficznej oraz zdarzeniowej. Maksymalną miąższość około 1500 m badane osady osiągają w rejonie Ostałowa i Bąkowej. Szybka akumulacja osadów, częściowo nieregularne następstwo zdarzeń i szczegóły architektury depozycyjnej przemawiają za znaczną rolą synsedymentacyjnych ruchów blokowych podłoża. Ich znaczenie zmalało u schyłku żywetu i we wczesnym franie, kiedy przewagę w basenie uzyskał system platformy węglanowej. Porównanie badanych osadów obszaru radomskiego z równowiekową sukcesją regionu łysogórskiego ujawnia szereg analogii w rozwoju subsydencji i sedymentacji, które uzasadniają łączenie obu obszarów w jeden basen łysogórsko-radomski. Północna, radomska strefa basenu, sąsiadująca od SW z basenem lubelskim, charakteryzuje się w porównaniu z regionem łysogórskim silniejszym dopływem osadów klastycznych, a także okresowym rozwojem platform węglanowych i węglanowo-terygenicznych. Wynika to z bardziej proksymalnego usytuowania względem obszarów lądowych na wschodzie i północy.

Present study is focused on thick Devonian successions in the Ostałów 1, Szwejki IG 3, Lisów 1, Bąkowa IG 1 and Niesiołowice IG 1 boreholes. It allowed to establish lithostratigraphic framework of the upper Emsian to lowermost Frasnian of the NE part of the Łysogóry-Radom Basin. Based on sedimentological analysis of the sections it was possible to define depositional events and systems, the latter dominated by carbonate-terrigeneous sediments of an open-marine shelf. Depositional development was reconstructed basing on a litho-, bio- and event correlation. The Middle Devonian sediments attain maximum thickness of ca. 1500 meters in the area of Ostałów and Bąkowa. Rapid sediment accumulation, partly irregular pattern of depositional events and certain details of the basinal architecture confirm a considerable influence of synsedimentary basement-block movements. Their significance decreased by the end of the Givetian and in the early Frasnian, when carbonate plat-form system prevailed in the basin. Comparison of the investigated sediments with the coeval deposits from the Łysogóry Region(northern Holy Cross Mts.) reveals number of analogies in subsidence and depositional development. These similarities support in-clusion of both the areas into a single Łysogóry-Radom Basin. Thenorthern, Radom part is neighboured from NE by the Lublin Basin. Itis characterised, unlike the Łysogóry part, by a stronger terrigeneous input as well as temporary development of carbonate and carbonate-terrigeneous platforms. This is due to more proximal position relative to a continental area in the east and north.

Słowa kluczowe

litostratygrafia osady węglanowo-terygeniczne system depozycyjny zdarzenie depozycyjne tektonika synsedymentacyjna dewon obszar radomski

lithostratigraphy carbonate-terrigeneous deposition depositional system depositional event synsedimentary tectonics Devonian Radom Area

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

Rocznik

2011

Tom

T.196

Strony

7--52

Opis fizyczny

Bibliogr. 44 poz., rys., tab., tabl., wykr.

Twórcy

autor

Narkiewicz M.

marek.narkiewicz@pgi.gov.pl

Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

1. BROWN L.F., FISCHER W.L., 1977 - Seismic stratigraphic interpretation of depositional systems: examples from Brazil rift and pull-apart basins. W: Seismic stratigraphy – applications to hydrocarbon exploration (red. C.E. Payton). Amer. Assoc. Petrol.Geol. Mem., 26: 213-248.
2. CASIER J.-G., DEVLEESCHOUVER X., LETHIERS F., PREAT A., RACKI G., 2000 - Ostracods and sedimentology of the Frasnian-Famennian boundary beds in the Kostomłoty section (Holy Cross Mountains, Poland). Bull. Inst. Royal Sc. Terre, 70:53-74.
3. CZARNOCKI J., 1950 - Geologia regionu łysogórskiego związku z zagadnieniem złoża rud żelaza w Rudkach. Pr. Państw. Inst. Geol., 1: 3-404.
4. DUNHAM, R. J., 1962 - Classification of carbonate rocks according to depositional texture. W: Classification of carbonate rocks (red. W.E. Ham). Amer. Assoc. Petrol. Geol. Mem., 1:108-121.
5. EMBRY A.F., KLOVAN J.E., 1971 - A Late Devonian reef tract on Northeastern Banks Island, NWT. Bull. Can. Petrol. Geol., 19: 730-781.
6. GALLOWAY W.E., 1989 - Genetic stratigraphic sequences in basin analysis I: architecture and genesis of flooding-surface bounded depositional units. Amer. Assoc. Petrol. Geol. Bull., 73:125-142.
7. GRABOWSKA T., BOJDYS G., 2001 - The border of the East-European Craton in south-eastern Poland based on gravity andmagnetic data. Terra Nova, 13: 92–98.
8. KŁOSSOWSKI J., 1985 - Sedymentacja dewonu środkowego w regionie łysogórskim (profil Świętomarz/Śniadka). Prz. Geol., 33, 5: 264-267.
9. MACHEL H.G., HUNTER I.G., 1994 - Facies models for Middle to Late Devonian shallow-marine carbonates, with comparisons to modern reefs: a guide to facies analysis. Facies, 30,1:155-176.
10. MALEC J., 2002 - Stratygrafia utworów z pogranicza dewonu dolnego i środkowego w regionie łysogórskim Gór Świętokrzyskich. Praca doktorska niepubl. Państw. Inst. Geol. Warszawa.
11. MALEC J., TURNAU E., 1997 - Middle Devonian conodont, ostracod and miospore stratigraphy of the Grzegorzowice-Skały section, Holy Cross Mountains, Poland. Bull. Pol. Acad. Sci., Earth Sci., 45, 1: 67-86.
12. MALEC J., MIŁACZEWSKI L., RADLICZ K., 1991 - Litostratygrafia, biostratygrafia oraz mikrofacje w profilu dewonu otworu wiertniczego Szwejki IG 3 (streszcz. ref.). Geol. Quart., 35,4: 517-518.
13. MALEC J., MIŁACZEWSKI L., NARKIEWICZ K., NARKIEWICZ M., 1996 - Stratigraphy of the Devonian in the Szwejki IG 3 deep well, Central Poland. Geol. Quart., 40, 3: 367-392.
14. MIŁACZEWSKI L., ̄ELICHOWSKI A.M., 1970 - Wgłębna budowa geologiczna obszaru radomsko-lubelskiego. Przewodnik 42 Zjazdu Pol. Tow. Geol., Lublin 3-5 września 1970: 7-32. Wyd. Geol., Warszawa.
15. NARKIEWICZ K., 2011 - Biostratygrafia konodontowa środkowego dewonu obszaru radomsko-lubelskiego. Pr. Państw. Inst. Geol., 196: 147-192.
16. NARKIEWICZ K., BULTYNCK P., 2007 - Conodont biostratigraphy of shallow marine Givetian deposits from the Radom-Lublin area, SE Poland. Geol. Quart., 51, 4: 419-442.
17. NARKIEWICZ K., NARKIEWICZ M., 2010 - Mid Devonian carbonate platform development in the Holy Cross Mts. area (central Poland): new constraints from the conodont Bipennatus fauna.N. Jb. Geol. Paläont. Abh., 255, 3: 287-300.
18. NARKIEWICZ M., 1985 - Badania dewońskiego szelfu węglanowego południowej Polski. Prz. Geol., 33, 5: 253-258.
19. NARKIEWICZ M., 1991 - Mesogenetic dolomitization processes:an example from the Givetian to Frasnian of the Holy Cross Mountains, Poland. Pr. Państw. Inst. Geol., 132.
20. NARKIEWICZ M. (red.), 1998 - Analiza basenów sedymentacyjnych Niżu Polskiego. Pr. Państw. Inst. Geol., 165.
21. NARKIEWICZ M., 2002 - Środkowodewońska ewolucja basenu epikontynentalnego południowej Polski. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
22. NARKIEWICZ M., 2005 - Seria węglanowa dewonu i karbonu w południowej części bloku górnośląskiego. Pr. Państw. Inst. Geol., 182: 5-46.
23. NARKIEWICZ M., 2009 - Late burial dolomitization of the Devonian carbonates and a tectonothermal evolution of the Holy Cross Mts area (Central Poland). Mineralogia - Special Papers, 35: 51-59.
24. NARKIEWICZ M., DADLEZ R., 2008 - Geologiczna regionalizacja Polski - zasady ogólne i schemat podziału w planie podkenozoicznym i podpermskim. Prz. Geol., 56, 5: 391-397.
25. NARKIEWICZ M., RACKI G., WRZOŁEK T., 1990 - Litostratygrafia dewońskiej serii stromatoporoidowo-koralowcowej w Górach Świętokrzyskich. Kwart. Geol., 34, 3: 433-456.
26. NARKIEWICZ M., RACKI G., SKOMPSKI S., SZULCZEWSKI M., 2006 - Zapis procesów i zdarzeń w dewonie i karbonie Gór Świętokrzyskich. 77 Zjazd Nauk. Pol. Tow. Geol., Mat. Konf.: 51-77. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
27. NARKIEWICZ M., GRAD M., GUTERCH A., JANIK T., 2011a - Crustal seismic velocity structure of southern Poland: preserved memory of a pre-Devonian terrane accretion at the East European Platform margin. Geol. Mag., 148, 2: 191-210.
28. NARKIEWICZ M., NARKIEWICZ K., TURNAU E., 2011b - Rozwój sedymentacji dewońskiej w basenie łysogórsko-radomskim i lubelskim (południowo-wschodnia Polska). Pr. Państw. Inst. Geol., 196: 289-318.
29. NIEMCZYCKA T. (red.), 1972 - Dokumentacja wynikowa otworu strukturalno-parametrycznego Niesiołowice IG-1. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
30. NIEMCZYCKA T. (red.), 1975 - Bąkowa IG 1.Profile Głęb. Otw. Wiertn. Inst. Geol., 26.
31. PAJCHLOWA M., 1957 - Dewon w profilu Grzegorzowice-Skały. Biul. Inst. Geol., 122: 145-254.
32. PISARZOWSKA A., SOBSTEL M., RACKI G., 2006 - Cono-dont-based event stratigraphy of the Early-Middle Frasnian transition on South Polish carbonate shelf. Acta Palaeont. Pol., 51, 4: 609-646.
33. POŻ̄ARYSKI W., DEMBOWSKI Z. (red.), 1983 - Mapa geologiczna Polski i krajów ościennych bez utworów kenozoicznych, mezozoicznych i permskich. 1:1 000 000. Inst. Geol. Warszawa.
34. RACKI G., NARKIEWICZ M. (red.), 2006 - Polskie zasady stratygrafii. Państw. Inst. Geol. Warszawa.
35. SARNECKA E., 1986 - Tabulata i Chaetetida z otworu wiertniczego Ostałów 1.Kwart. Geol., 30, 1: 49-62.
36. SKOMPSKI S., SZULCZEWSKI M., 1994 - Tide-dominated Middle Devonian sequence from the northern part of the Holy Cross Mountains (Central Poland). Facies, 30: 247-266.
37. STOAKES F.A., 1980 - Nature and control of shale basin fill and its effect on reef growth and termination: Upper Devonian Duvernay and Ireton formations of Alberta, Canada. Bull. Can. Petrol. Geol., 28: 234-410.
38. SZULCZEWSKI M., 1981 - Stratygrafia franu wzgórz kostomłockich. Przewodnik 53 Zjazdu Pol. Tow. Geol.: 222-225.
39. SZULCZEWSKI M., 1995 - Depositional evolution of the Holy Cross Mts. (Poland) in the Devonian and Carboniferous -a review. Geol. Quart., 39, 4: 471-488.
40. TURNAU E., RACKI, G., 1999 - Givetian palynostratigraphy and palynofacies: new data from the Bodzentyn Syncline (HolyCross Mountains, central Poland). Rev. Paleobot. Palynol., 106, 3/4: 237-271.
41. WAGNER R., red., 2008 - Tabela stratygraficzna Polski. Państw. Inst. Geol. Warszawa.
42. WALKER R.G., 1992 - Facies, facies models and modern stratigraphic concepts. W: Facies models - response to sea level change (red. R.G. Walker, N.P. James): 1-14. Geol. Assoc. Canada.
43. WALKER R.G., JAMES N.P. (red.), 1992 - Facies models - response to sea level change. Geol. Assoc. Canada.
44. WENDTE J., STOAKES F.A., CAMPBELL C.V., 1992 - Devonian-Early Mississippian carbonates of the Western Canada Sedimentary Basin: a sequence-stratigraphic framework. Soc. Econ. Petrol. Min. Short Course, 28.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-2c3d408a-657e-43cc-9c4c-4101fa74f399