Koncepcja promenady królewskiej w Warszawie jako przykład zagospodarowania krajobrazu codziennego

• Autorzy: Gawryszewska Beata J.

Warianty tytułu

EN

Idea of Warsaw Royal Promenade as an example of daily landscape development

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem artykułu jest wykazanie korzyści z budowania systemu zieleni miejskiej w oparciu o tworzącą się w procesie zamieszkiwania strukturę, następujących po sobie przestrzeni prywatnych, społecznych i publicznych oraz możliwości promocji krajobrazu zabytkowego jako krajobrazu codziennej egzystencji. Tekst zawiera omówienie koncepcji Promenady Królewskiej wykonanej w 2007 r. przez zespół Samodzielnego Zakładu Sztuki Krajobrazu na Wydziale Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu SGGW w Warszawie na zlecenie Muzeum Pałac w Wilanowie. Jej przedmiotem są tereny na południu Warszawy, pomiędzy Muzeum a Portem Lotniczym im. Fryderyka Chopina, wchodzące w XIX w. w skład dóbr wilanowskich. Ludzie, zamieszkując przestrzeń i tworząc codzienne krajobrazy naszych miast tworzą znaczenie miejsc i ich ducha (genius loci) (Norberg‐Schulz, 1980). Kształtując miasta, w których budowane są przestrzenie egzystencjalne, często paradoksalnie, zapominamy o ich mieszkańcach. Przestrzeń, będąc świadkiem codziennego życia jej mieszkańców nabiera cech określających zamieszkującą ją wspólnotę. Inaczej mówiąc, patrząc na krajobraz możemy poznać wartości wspólnoty, która ten krajobraz zamieszkuje (Gawryszewska, 2007). Tak rozumiana przestrzeń codzienna, i jej kształt, mogą również stać się podstawą kreowania postaw i zachowań. Traktujemy przestrzeń zamieszkania jako coś, co należy do nas, i jesteśmy skłonni chronić ją w imię poczucia własności (Merleau‐Ponty, 1945). To poczucie jest nieodzowne do tworzenia przestrzeni wspólnych, do których zapraszamy innych, aby mogli z nami te przestrzenie dzielić. Struktura przestrzeni egzystencjalnej jest konsekwencją naturalnie następującego procesu kształtowania się tożsamości miejsc i identyfikowania się z nimi mieszkańców w wyniku spontanicznego zagospodarowywania krajobrazu. Możliwość wykorzystania procesu identyfikacji z miejscem w procesie projektowym sprzyja nie tylko jakości zamieszkiwania, ale i promocji historycznych wartości krajobrazu, prowadząc do jego skuteczniejszej rewitalizacji. Rewitalizacja krajobrazu kulturowego, ochrona krajobrazu zabytkowego i jego promocja we wspólnotach lokalnych nie muszą się więc wzajemnie wykluczać.

EN

Idea of the Royal Promenade is an answer to assignment given by the Wilanów Palace Museum concerning showing the significant role of the Wilanów royal residence in the Warsaw spatial order shaping and in the structure of the city landscape values recognized by community. For 400 years, the Wilanów residence has been a center which has influenced social and spatial order of areas localized to the south of Warsaw. Warsaw development and the meaning of the residence result housing concentration which can cause absorption of the residence by urban space. An attempt to prevent this phenomenon is development of the Wilanów residence compositional axis as an urban axis of 11 kilometers length between Warsaw Fryderyk Chopin Airport and Miedzeszyn embankment on the far opposite side of the Vistula river. If we could retrieve relation between dwellers and their space of living, and educe they will treat monuments of the cultural landscape as their own heritage, revitalization of the cultural landscape and identification with place and its monuments will be much effective. We assume as following: nearly 60 000 people live on the area of old property, and they have no idea about it. They do not identify with the museum, which is far, do not identify even with their place of living, except the closest space near flats and houses. There is lack of public parks here, lack of good designed, useful public greens.

Słowa kluczowe

PL

krajobraz kulturowy; Wilanów; trakt królewski; społeczność lokalna; rewitalizacja

EN

cultural landscape; Wilanów; royal promenade; local community; revitalization

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2008
• Tom: nr 10
• Strony: 43--52
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., ryc.

Twórcy

autor

Gawryszewska Beata J.

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Samodzielny Zakład Sztuki Krajobrazu, Warszawa, Polska

Bibliografia

• Alexander Ch., 1979: A pattern language, Oxford Press.
• Ames R.G., 1980: The sociology of urban tree planting, J. Arboricult. 6(5):120‐123.
• Dobb E., 1992: Cultivating nature. The Sciences. Jan./Feb.:44‐50.
• Gawryszewska B.J., 2005: Uczestnictwo społeczne w kształtowaniu ładu przestrzeni i jego związek ze strukturą krajobrazu codziennego. [w:] Oblicza równowagi. Studia i materiały Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej (red.): A. Drapella‐Hermansdorfer, K. Cebrat. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej. Wrocław, s.240‐247.
• Gawryszewska B.J., 2007: Mówiąc znowu o ogrodach... o przestrzeni społecznej i architekturze krajobrazu. [w:] Przyroda i Miasto IX (red.): J. Rylke J. Wyd. SGGW, Warszawa, s. 107‐113.
• Gawryszewska B.J., 2007: Miejsce pomiędzy Ja a światem. [w:] Ogród za oknem. Współczesny ogród przydomowy w teorii architektury krajobrazu, (red.): B.J. Gawryszewska, K. Herman. Wyd. Ideagrafia, Warszawa, s. 8‐13.
• Kaplan R., 1985: Nature at the doorstep: Residential satisfaction and the nearby environment. Journal of Architectural Planning Research 2:115‐127.
• Merleau‐Ponty M., 1945: Phénoménologie de la perception. Paris.
• Newman O., 1996: Creating defensible space, Institute for Community Design Analysys, U.S. Department of Houising and Urban Development, copyrighted material.
• Norberg‐Schulz Ch., 1980: Genius loci, London.
• Szpanowski P. 2006: Zmiany w zagospodarowaniu przestrzennym otoczenia rezydencji wilanowskiej. [w:] Przyroda i Miasto VIII (red.): J. Rylke. Wyd. SGGW, Warszawa, s. 164‐165.