Różnorodność florystyczna oraz walory krajobrazowe muraw kserotermicznych na Pogórzu Przemyskim

• Autorzy: Wolański P. , Trąba C. , Rogut K.

Identyfikatory

DOI

10.21005/pif.2016.26.D-14

Warianty tytułu

EN

Floristic diversity and landscape values of erothermic grassland communities in the Przemyśl Foothills

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Na podstawie 121 zdjęć fitosocjologicznych wykonanych w latach 2010–2014 w zbiorowiskach muraw kserotermicznych na Pogórzu Przemyskim oraz bogatej dokumentacji foto-graficznej dokonano charakterystyki tych ekosystemów pod względem różnorodności florystycznej oraz walorów krajobrazowych. Wyróżniono zbiorowisko Brachypodium pinnatum zróżnicowane na siedem wariantów. Występowało ono w urozmaiconych warunkach siedliskowych (zbocza wzniesień o zróżnicowanej wystawie i nachyleniu, wierzchowiny wzniesień). Wyróżnione fitocenozy były bogate florystycznie. Licznie występowały w nich rośliny dwuliścienne o barwnych kwiatach, które decydują o walorach krajobrazowych. Badane murawy kserotermiczne wyróżniały się kolorystycznie, szczególnie latem, na tle monotonnej barwy upraw rolniczych i roślinności leśnej. Bogactwo gatunków roślin w płatach muraw i ich aktualna faza rozwojowa to ważne elementy, które wpływają na estetykę krajobrazu rolniczego Pogórza Przemyskiego.

EN

On the basis of 121 phytosociological relevés taken in the years 2010–2014 in xerothermic grassland communities in the Przemyśl Foothills and rich photographic documentation, these ecosystems were characterized in terms of floristic diversity and landscape values. The community of Brachypodium pinnatum was distinguished and differentiated into 7 variants. It occurred in varied habitat conditions (slopes of varying exposition, angle, and altitude). The distinguished phytocenoses were floristically rich. Dicotyledonous plants with colourful flowers, which determine landscape values, occurred abundantly. The studied xerothermic grasslands could be distinguished by colour, especially in summer, against monotonous agricultural crops and forest vegetation. The richness of plant species in grassland patches and their current development phase are important elements that affect aesthetics of the agricultural landscape of the Przemyśl Foothills.

Słowa kluczowe

PL

murawy kserotermiczne; różnorodność florystyczna; warunki siedliskowe; zbiorowisko; wariant; walory krajobrazowe; zdjęcie fitosocjologiczne

EN

community; floristic diversity; habitat conditions; landscape values; phytosociological relevé; plant variant; xerothermic grassland

• Wydawca: Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie
• Czasopismo: Przestrzeń i Forma
• Rocznik: 2016
• Tom: nr 26
• Strony: 331--346
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Wolański P.

• Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Biologiczno-Rolniczy, Katedra Agroekologii

autor

Trąba C.

• Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Biologiczno-Rolniczy, Katedra Agroekologii

autor

Rogut K.

• Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Biologiczno-Rolniczy, Katedra Agroekologii

Bibliografia

• [1] Babczyńska-Sendek B., Problemy fitogeograficzne i syntaksonomiczne kserotermów Wyżyny Śląskiej, nr 55, Katowice, Wydaw. Uniw. Śląskiego w Katowicach 2005, ISBN 8322614160
• [2] Bac S., Koźmiński C., Rojek M., Agrometeorologia, Warszawa, PWN 1993, ss. 249.
• [3] Barabasz-Krasny B., Sołtys-Lelek A., Zbiorowiska roślinne z udziałem ostrożenia siedmiogrodzkiego (Cirsium decussatum Janka) na Pogórzu Przemyskim, Fragm. Agronom. 2010, vol. 27(3), s. 20–33.
• [4] Barańska K., Jermaczek A., Poradnik utrzymania i ochrony siedliska przyrodniczego 6210 murawy kserotermiczne, Świebodzin, Wydaw. Klubu Przyr. 2009, ss. 201.
• [5] Chromiak A., Rolnicze uprawy krajobrazowe na trasie Wrocław-Kłodzko, Wrocław, UP we Wrocławiu 2008, ss. 254 (maszynopis).
• [6] Cwener A., Sudnik-Wójcikowska B., Rośliny kserotermiczne, Multico, Oficyna Wydawnicza 2012, ISBN: 978-83-7073-982-9.
• [7] Dzwonko Z., Loster S., Ochrona półnaturalnych muraw nawapiennych. Dynamika roślinności po wycięciu drzew, Mat. Symp. 51 Zjazdu PTB, 15-19 IX 1998, Gdańsk 1998.
• [8] Fijałkowski D., Ochrona przyrody i środowiska na Lubelszczyźnie, Lublin, Wydaw. Lub. Tow. Nauk. 2003, ss. 409.
• [9] Kondracki J., Geografia regionalna Polski, Warszawa, Wydaw. Nauk. PWN 2002.
• [10] Kostuch R., Pochodzenie i wędrówki roślin kserotermicznych rosnących w Polsce, Zesz. Nauk. AR w Krakowie 2006, 433, Inż. Środ. 27, s. 245–252.
• [11] Kostuch R., Misztal A., Zbiorowiska roślinności kserotermicznej – osobliwościami krajobrazowymi, Aura 2005, nr 4.
• [12] Kostuch R., Misztal A., Występowanie roślinności kserotermicznej na Wyżynie Małopolskiej, PAN, Oddział Kraków, Infrastruktura i Ekologia Ter. Wiejskich 2006, 3/1, s. 117–129.
• [13] Kostuch R., Misztal A., Roślinność kserotermiczna istotnym elementem bioróżnorodności Wyżyny Małopolskiej, Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie 2007, 7, 2b/21, s. 99–110.
• [14] Kostuch R., Misztal A., Fenologia wybranych gatunków roślin kserotermicznych ze szczególnym uwzględnieniem fazy kwitnienia, Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie 2008, 8, 2a/23, s. 105–114.
• [15] Kościk B., Wycena środowiska przyrodniczego, Lublin, Wydaw. AR w Lublinie 2000, ss. 28.
• [16] Kotańska M., Towpasz K., Mitka J., Xerotermic grassland habitat island in the agricultural landscape, Proceedings IAVS Symp. Opulus Press Uppsala 2000, s. 144–147.
• [17] Krebs J.Ch., Ekologia, Warszawa, Wydaw. PWN 2001, ss. 658.
• [18] Kucharczyk M., Plant associations and communities of the Kazimierz Landskape Park. V. Xerotermic grasslands and shrubs assiociations, Annales UMCS 2000, Sectio C, 55, s. 183–220.
• [19] Kucharzyk S., Murawa kserotermiczna z zawilcem wielkokwiatowym Anemone sylvestris L. na Pogórzu Przemyskim, Chrońmy Przyrodę Ojczystą 2010, 66, 3, s. 190–200.
• [20] Kucharzyk S., Szary A., Roślinność nieleśna Pogórza Przemyskiego i Gór Słonnych w granicach leśnego kompleksu promocyjnego „Lasy Birczańskie”, Rocznik Przemyski 2009, XLV, 5, Nauki Przyrodnicze., s. 65-79
• [21] Matuszkiewicz W., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Vad. Geobot.,Warszawa, PWN 2008, ss. 537.
• [22] Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając H., Flowering plants and pteridophytes of Poland a checklist, Kraków, W. Szafer Inst. of Bot., Polish Acad. of Sciences 2002, ss. 442.
• [23] Pawłowski B., Skład i budowa zbiorowisk roślinnych oraz metody ich badania. Systematyka polskich zbiorowisk roślinnych, w: Szata roślinna Polski, red. W. Szafer, K. Zarzycki, Warszawa, PWN 1977, t. 1, s. 237–279.
• [24] Towpasz K., Barabasz-Krasny B., Kotańska M., Murawy kserotermiczne jako wyspy siedliskowe w krajobrazie rolniczym Płaskowyżu Proszowickiego, w: Ciepłolubne murawy w Polsce – stan zachowania i perspektywy ochrony, pod red. H. Ratyńskiej i B. Waldon, Bydgoszcz, Wydaw. Uniw. K. Wielkiego w Bydgoszczy 2010, s. 403–414.
• [25] Trąba Cz., Różnorodność florystyczna i stan zachowania muraw kserotermicznych w okolicach Czumowa koło Hrubieszowa, w: Ciepłolubne murawy w Polsce – stan zachowania i perspektywy ochrony, pod red. H. Ratyńskiej i B. Waldon, Bydgoszcz, Wydaw. Uniw. K. Wielkiego w Bydgoszczy 2010, s. 446-457.
• [26] Trąba Cz., Walory florystyczne i estetyczne muraw kserotermicznych w okolicy Zamościa, Acta Sci. Pol., Administratio Locorum 2011, 10(2), s. 95–110.
• [27] Trąba Cz., Wolański P., Oklejewicz K., Communities with Brachypodium pinnatum and Bromus erectus in the Wiar and the San walleys, Annales UMCS 2012, C, LXVII, 1, s. 69–92
• [28] Waldon B., Walory przyrodnicze szaty roślinnej rezerwatu stepowego „Ostnicowe Parowy Gruczna”, w: Ciepłolubne murawy w Polsce – stan zachowania i perspektywy ochrony, pod red. H. Ratyńskiej i B. Waldon, Bydgoszcz, Wydaw. Uniw. K. Wielkiego w Bydgoszczy 2010, s. 139–149.
• [29] Wład P., Województwo przemyskie – zarys geograficzny, Biblioteka Przemyska 1996, XXXI, ISSN 0239-6602.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę