Charakterystyka krenologiczna masywów górskich Ziemi Kłodzkiej na podstawie bazy danych "Źródło"

• Autorzy: Buczyński S. , Staśko S. , Modelska M. , Olichwer T. , Tarka R.

Warianty tytułu

EN

Spring hydrogeology of mountainous areas of Kłodzko Region on the basis “Źródło” database

• Konferencja: Współczesne problemy hydrogeologii = Current challenges in hydrogeology : sympozjum
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule opisano bazę źródeł Sudetów Środkowych jako podstawę do ilościowej i jakościowej charakterystyki krenologicznej masywów górskich Ziemi Kłodzkiej. Głównym obiektem analizy były góry: Bardzkie, Złote, Bialskie, Bystrzyckie, Orlickie, Stołowe i Krowiarki oraz Masyw Śnieżnika. Szczegółowa analiza krenologiczna wykazała, że głównymi czynnikami wpływającymi na gęstość występowania źródeł oraz liczbę źródeł okresowych na obszarach charakteryzujących się zbliżonymi warunkami klimatycznymi i podobnym wykształceniem litologicznym, jest zróżnicowanie morfologiczne oraz pozycja źródła w polu hydrodynamicznym. Wykazano, że najwyższe wydajności źródeł oraz pH wód stwierdza się na obszarach występowania skał węglanowych, które dzięki określonym parametrom hydrogeologicznym stanowią uprzywilejowane systemy przepływu oraz znacznie modyfikują skład chemiczny wód infiltracyjnych i allochtonicznych.

EN

A spring database for the Central Sudetes was used for quantitative and qualitative spring hydrology characteristics of some massifs in the Kłodzko region. The main study area covered the Bardzkie, Złote, Bialskie, Bystrzyckie, Orlickie, Stołowe and Krowiarki Mountains and the Śnieżnik Massif. Detailed spring hydrology analysis in areas with the same lithology and climatic conditions shows that the main factors influencing on the spring density index and the amount of periodic springs is the relief and the position in the flow system. The greatest discharge of springs and pH values of groundwater were observed in areas of carbonate rocks which are preferential collectors. Additionally carbonate rocks considerably modify the chemical composition of infiltration and allochthonous water.

Słowa kluczowe

PL

baza danych; źródła; Sudety

EN

database; springs; Sudetes

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2011
• Tom: nr 445 Hydrogeologia z. 12/1
• Strony: 17--26
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Buczyński S.

• Uniwersytet Wrocławski, Instytut Nauk Geologicznych, pl. M. Borna 9, 50-204 Wrocław

autor

Staśko S.

• Uniwersytet Wrocławski, Instytut Nauk Geologicznych, pl. M. Borna 9, 50-204 Wrocław

autor

Modelska M.

• Uniwersytet Wrocławski, Instytut Nauk Geologicznych, pl. M. Borna 9, 50-204 Wrocław

autor

Olichwer T.

• Uniwersytet Wrocławski, Instytut Nauk Geologicznych, pl. M. Borna 9, 50-204 Wrocław

autor

Tarka R.

• Uniwersytet Wrocławski, Instytut Nauk Geologicznych, pl. M. Borna 9, 50-204 Wrocław

Bibliografia

• [1] BUCZYŃSKI S., RZONCA B., 2011 — Effects of crystalline massif tectonics on groundwater origin and catchment size of a large spring area in Zieleniec, Sudety Mountains, S W Poland. Hydrogeol. Journal (w druku).
• [2] BUCZYŃSKI S., STAŚKO S., RZONCA B., 2003 — O potrzebie stworzenia bazy danych źródeł. W: Współczesne problemy hydrogeologii, t. 11, cz. 1. Wydz. Bud. Wod. i Inż. Środ. Polit. Gd., Gdańsk: 253-258.
• [3] CHEŁMICKI P., 2006 — Przestrzenna baza danych pomiarowych na przykładzie bazy danych źródeł dorzecza Dłubni. Prz. Geol., 54, 8: 689-692.
• [4] CHEŁMICKI W., JOKIEL P., MICHALCZYK Z., MONIEWSKI P., 2010 — Rozmieszczenie i wydajność źródeł w Polsce. W: Hydrologia w ochronie i kształtowaniu krajobrazu, t. 2 (red. A. Magnuszewski). Monografie PAN, 69: 229-241.
• [5] CIĘŻKOWSKI W., 2001 — O potrzebie uznania niektórych źródeł w Sudetach za pomniki przyrody. W: Współczesne problemy hydrogeologii, t. 10, cz. 2. Wyd. Sudety, Wrocław: 483-486.
• [6] DYNOWSKA I., 1964 — Obieg wody w obszarze wyżynnym zbudowanym z marglu kredowego na przykładzie dorzecza górnej Szreniawy. Zesz. Nauk. UJ. Pr. Geogr., 8.
• [7] GORĄCZKO W., 1986 — Hydrogeologia źródeł w górnej części zlewni Kamienicy ze szczególnym uwzględnieniem chemizmu wód podziemnych (praca magisterska). Arch. Uniw. Wrocł., Wrocław.
• [8] HUMNICKI W., 2003 — Odpływ podziemny w wybranych zlewniach Pienińskiego Parku Narodowego. Pieniny - Przyroda i Człowiek, 8: 41-51.
• [9] JASZCZYSZYN J., 1995 — Wpływ systemów krasowych zlewni Kleśnicy na zasoby wodne i ich ochronę (praca magisterska). Arch. Uniw. Wrocł., Wrocław.
• [10] JOKIEL P., 2007 — Źródła-wodne perełki na granicy Terry i Hadesu. W: Źródła Polski. Wybrane problemy krenologiczne (red. P. Jokiel i in.). Wydz. Nauk Geogr. UŁ. Wyd. Regina Poloniae, Częstochowa: 7-13.
• [11] KRYZA H., 1983 — Wody podziemne północnej części Masywu Śnieżnika. W: Współczesne problemy hydrogeologii regionalnej. Wyd. Uniw. Wrocł., Wrocław: 55-77.
• [12] LEPPLA A., 1900 — Glatzer Neisse unter Berucksichtigung der Zwecke des Ausschusses zur Untersuchung der Wasserverhaltnisse in den der Ueberschwemmungsgefahr besonders ausgesetzen Flussgebieten. Geologisch-hydrographische Beschreibung des Niederschlagsgebietes. Berlin.
• [13] MAŁECKA D., 1981 — Hydrogeologia Podhala. Pr. Hydrogeol., ser. spec., 14: 5-187.
• [14] MAŁECKA D., MAŁECKI J., 1998 — Warunki hydrogeologiczne i hydrochemiczne oraz określenie działań mających na celu ochronę rezerwatu Niebieskie Źródła. Monografie Kom. Gosp. Wod. PAN, 14.
• [15] MICHALCZYK Z., 2001 — Źródła Wyżyny Lubelskiej i Roztocza. Wyd. UMCS, Lublin.
• [16] NIEDZIELSKI H., 1971 — Warunki występowania wód w górnej kredzie Wyżyny Miechowskiej. Prz. Geogr., 43, 4.
• [17] OLICHWER T, 2007 — Zasoby wód podziemnych Ziemi Kłodzkiej. Acta Univ. Vratisl., 3022. Hydrogeologia.
• [18] PACHECO F.A.L., ALENCOAO A.M.P., 2002 — Occurrence of springs in massifs of crystalline rocks, northern Portugal. Hydrogeol. Journal, 10, 2: 239-253.
• [19] PAWLAK I., 1965 — Warunki hydrogeologiczne Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej - od Liswarty do rowu krzeszowickiego. W.: Z badań hydrogeologicznych w Polsce, t. 2. Wyd. Geol.; Warszawa.
• [20] PAWLAK W. red., 1997 — Atlas Śląska Dolnego i Opolskiego. Wyd. Uniw. Wrocł., Wrocław.
• [21] PAZDRO Z., KOZERSKI B., 1990 — Hydrogeologia ogólna. Wyd. Geol., Warszawa.
• [22] STAŚKO S., 2002 — Zawodnienie szczelinowych skał krystalicznych w Sudetach. Biul. Państw. Inst. Geol., 404: 249-262.
• [23] STAŚKO S., TARKA R., MODELSKA M., BUCZYŃSKI S., OLICHWER T., 2008 — Sprawozdanie merytoryczne z realizacji projektu badawczego: Baza danych i mapa źródeł Ziemi Kłodzkiej. Wrocław. http://wwwsebu.ing.uni.wroc.pl/baza.htm
• [24] STAŚKO S., TARKA R., 1994 — Obliczanie zasobów wód podziemnych w obszarach górskich na przykładzie badań w wybranych zlewniach Sudetów. Zesz. Nauk Akad. Roln., 248: 279-286.
• [25] SZPAKIEWICZ M., 1973 — Wody podziemne w utworach liasu północnego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich na obszarze przyległym do doliny Kamiennej. Biul. Inst. Geol., 277.
• [26] TARKA R., 2006 — Hydrogeologiczna charakterystyka utworów kredy w polskiej części Sudetów. Acta Univ. Vratisl., 2884. Hydrogeologia.
• [27] WAKSMULDZKI K., 1972 — Wpływ środowiska geograficznego na charakter wypływów wody podziemnej w źródłowej części zlewni Wisły. Arch. Inst. Geogr. UJ, Kraków.
• [28] WCISŁO M., STAŚKO S., BUCZYŃSKI S., 2010 — Czy modelować małe zlewnie w terenach górskich? Biul. Państw. Inst. Geol., 442: 159-166.
• [29] WIT K., ZIEMOŃSKA Z., 1960 — Hydrografia Tatr Zachodnich. Objaśnienia do mapy hydrograficznej „Tatry Zachodnie 1:50 000". Inst. Geogr. PAN, Kraków.