Litostratygrafia, środowiska sedymentacji i zarys diagenezy węglanów dewonu i karbonu w rejonie Rajbrotu i Tarnawy (wyniesienie podkarpackie)

• Autorzy: Narkiewicz M.

Warianty tytułu

EN

Lithostratigraphy, depositional environments and diagenesis of the devonian and carboniferous carbonates in the rajbrot-Tarnawa area (Sub-Carpathian Arch.)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania oparte na ograniczonym materiale rdzeniowym i pomiarach geofizyki otworowej pozwoliły na wyróżnienie w rejonie Rajbrotu i Tarnawy sześciu nieformalnych jednostek litostratygraficznych w utworach węglananowych dewonu i dolnego karbonu. Spośród wyróżnionych jednostek co najmniej jedna, złożona z ciemnych marglistych wapieni spikulowych z krzemieniami, reprezentuje szeroko rozprzestrzeniony poziom korelacyjny. Jest on związany ze zdarzeniem transgresywnym rejestrowanym w górnym turneju rejonu Krzeszowic. Najbardziej kompletny profil badanej serii węglanowej o miąższości około 1100 m występuje w otworze Rajbrot 2. W profilu otworu Tarnawa 1 erozja poprzedzająca sedymentację klastyków karbońskich (kulm) usunęła około 150-metrową warstwę utworów węglanowych. Implikuje to silną lokalną zmienność zjawisk wypiętrzania i erozji w późnej części wczesnego karbonu. Sedymentacja badanych utworów odbywała się na ogół w ramach systemów depozycyjnych platformy i rampy węglanowej, a jedynie okresowo w warunkach głębszego szelfu z depozycją ilasto-wapienną. Korelacja blisko siebie położonych profili ujawnia silną oboczną zmienność procesów późnej, mezogenetycznej dolomityzacji, która najprawdopodobniej nastąpiła przed migracją bituminów, poprzedzającą z kolei fazę intensywnej cementacji kalcytowej.

EN

Present investigations of the Middle Devonian to Lower Carboniferous carbonates were based on a limited core material and wireline log data. They allowed to distinguish six informal lithostratigraphic units in the substrate of the Western Carpathians between Rajbrot and Tarnawa (Figs. 1, 2). These are, in ascending order: -marly dolostones and limestones with bioturbation (DWMB), -limestones, dolomicrites and dolosparites (WDD), -nodular and grained limestones (WGZ), -marly horizon (PM), -grained limestones (WZ). -upper limestones and marls (WMG). The marly horizon (PM) represents a widespread correlative level related to the late Tournaisian transgressive event recorded also in the Krzeszowice area west of Cracow (Paszkowski, 1995). The most complete section comprising ca. 1100 metres of carbonates was found in the Rajbrot 2 well. In the closely located Tarnawa 1 section the erosion pre-dating sedimentation of the Carboniferous clastics (culm) removed ca. 150 metres of carbonates. This observation implies a strong local variability of a magnitude of uplift and erosion by the end of the Early Carboniferous. The facies interpretation of investigated carbonates was based both on macroscopic description of cores and on thin-section studies (see Plates I-V). Sedimentation was taking place generally within the framework of a tropical carbonate platform to ramp systems, and only temporally in deeper shelf environments with a clayey and carbonate deposition. Correlation of closely situated sections reveals a strong lateral variability of late (mesogenetic) dolomitization processes, which most probably occurred prior to a hydrocarbon migration. The latter, in turn, predated a phase of enhanced post-tectonic calcite cementation. Dolomitization was an ascending process, screened by marly levels.

Słowa kluczowe

PL

środowiska sedymentacji; diageneza; litostratygrafia; dewon; dolny karbon; wyniesienie podkarpackie; Karpaty Zachodnie

EN

depositional environments; Devonian; diagenesis lithostratigraphy; Lower Carboniferous; Sub-Carpathian Arch; Western Carpathians

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Prace Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2001
• Tom: T. 174
• Strony: 9--32
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz.

Twórcy

autor

Narkiewicz M.

• Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, Warszawa 00-975, Poland

Bibliografia

• 1. Baran, U., Jawor, E., & Jawor, W. (1997). Geological and hydrocarbon exploration results in the western part of the Polish Carpathians. Prz. Geol., 45(1), 66-75.
• 2. Brand, U., & Veizer, J. (1980). Chemical diagenesis of a multicomponent carbonate system - 1. trace elements. Journal of Sedimentary Petrology, 50(4), 1219-1236. doi:10.1306/212F7BB7-2B24-11D7-8648000102C1865D
• 3. Buła, Z. (2000). The Lower Palaeozoic of Upper Silesia and west Malopolska. [Dolny paleozoik Górnego Śląska i zachodniej Małopolski] Prace - Państwowego Instytutu Geologicznego, (171), 1-89.
• 4. Buła, Z., Jachowicz, M., & Żaba, J. (1997). Principal characteristics of the Upper Silesian block and Małopolska block border zone (southern Poland). Geological Magazine, 134(5), 669-677. doi:10.1017/S0016756897007462
• 5. Byers, C. W. (1977). Biofacies patterns in euxinic basins: A general model. Deep-Water Carbonate Environments, 25, 5-17.
• 6. Esteban, M., & Klappa, C. F. (1983). Subaerial exposure environment. Carbonate Depositional Environments, 33, 1-54.
• 7. Florek, R., Jawor, E., Pienia̧żek, I., & Zacharski, J. (1999). Aktualne spojrzenie na możliwości odkrycia złóż wȩglowodorów w palco-zoicznym podłożu Karpat zachodnich na tle dotychczasowego rozpoznania geologiczno-złożowego. Mat. Karpackiej Konf. Nauk." Przemysł Naftowy I Nauka - Razem W XXI Wick", , 107-116.
• 8. Florek, R., Pienia̧żek, I., & Zacharski, J. (1997). Możliwości akumulacji wȩglowodorów w utworach paleozoiku na tle budowy geologicznej podłoża Karpat zachodnich - rejon: Kraków-Cieszyn. Mat. Konf. Rozwój Polskiej Myśli W Poszukiwaniach Naftowych, , 258-265.
• 9. Jachowicz, M., & Moryc, W. (1995). Cambrian platform deposits in boreholes Rajbrot 1 and Rajbrot 2 south of Bochnia, southern Poland. [Platformowe utwory dolnego kambru z wierceń Rajbrot 1 i 2 na południe od Bochni] Przegląd Geologiczny, 43(11), 935-940.
• 10. Jarosiński, M., & Narkiewicz, M. (1997). Dolomitization and tectonics in the Devonian of the sub-Carpathian arch area, S-Poland. 18th IAS Regional European Meeting of Sedimentology, 3, 1771-1778.
• 11. Konior, K. (1966). Remarques sur le dévelopment et l'áge du dévonien inférieur du substratum de la région Bielsko-Andrychów. Bull. Acad. Pol. Sc. Sér. Géol. Géogr, 14(4), 231-235.
• 12. Konior, K. (1969). The lower Devonian from boreholes in the Bielsko-Andrychów region. Acta Geol. Pol., 19(1), 177-220.
• 13. Konior, K., Heflik, W., & Górska, L. (1981). Uwagi o wykształceniu i dolomityzacji utworów wȩglanowych dewonu z głȩbokich otworów wiertniczych obszaru Cieszyn-Kraków. Biul. Inst. Geol, 332, 89-128.
• 14. Konior, K., & Tokarski, A. (1959). Nowy wgłȩbny reper na południe od Cieszyna. Biul. Inst. Geol, 140, 1-79.
• 15. Konior, K., & Turnau, E. (1973). Preliminary study of microflora from Lower Devonian deposits in the area of Bielsko-Wadowice. Rocz. Pol. Tow. Geol., 43(2), 273-282.
• 16. Kotas, A. (1973). Profil utworów paleozoicznych w otworach wiertniczych Sosnowiec IG-1 i Goczałkowice IG-1. Kwart. Geol., 17(3), 626-627.
• 17. Matyja, H., & Narkiewicz, M. (1979). Lithofacies and conodonts in visean profile, Olkusz area, southern Poland. Acta Geol. Pol., 29(4), 475-488.
• 18. Migaszewski, Z., & Narkiewicz, M. (1983). Identyfikacja pospolitych minerałów węglanowych przy użyciu wskaźników barwiących. Prz. Geol., 31(4), 258-261.
• 19. Moryc, W. (1985). Structural evolution of pre-Miocene basement of Carpathian foreland east of Cracow. Carpatho-Balkan Geol. Ass. XIII Congress Cracow, 4, 6-17.
• 20. Narkiewicz, M. (1978). (Genesis of nodular structure in Upper Devonian limestones, Olkusz Zawiercie area, Poland). [Geneza struktury gruzłowej w górnodewońskich wapieniach okolic Olkusza i Zawiercia.] Kwartalnik Geologiczny, 22(4), 693-808.
• 21. Narkiewicz, M. (1985). Badania dewońskiego szelfu wȩglanowego południowej Polski. Prz.Geol, 33(5), 253-258.
• 22. Narkiewicz, M. (1996). Devonian stratigraphy and depositional environments in proximity of the sub-Carpathian arch: Lachowice 7 well, southern Poland. Kwartalnik Geologiczny, 40(1), 65-88.
• 23. Narkiewicz, M., Jarosiński, M., Krysiak, Z., Aleksandrowski, P., & Mastalerz, K. (1995). Badania sedymentologiczne, stratygraficzne, tektoniczne i geodynamiczne w otworze Lachowice 7.
• 24. Narkiewicz, M., & Olkowicz-Paprocka, I. (1983). ( Stratigraphy of the Devonian carbonates in the eastern part of the Gory Swietokrzyskie Mts., Poland). [Stratygrafia dewońskich utworów węglanowych wschodniej części Gór Świętokrzyskich.] Kwartalnik Geologiczny, 27(2), 225-255.
• 25. Narkiewicz, M., & Racki, G. (1984). (Stratigraphy of the Devonian of the Debnik anticline). [Stratigrafia dewonu antykliny Dębnika.] Kwartalnik Geologiczny, 28(3-4), 513-546.
• 26. Paszkowski, M. (1995). Stop 7. dinantian in Czatkowice quarry. Evolution of the Polish-Moravian Carbonate Platform in the Late Devonian and Early Carboniferous: Holy Cross Mts., Kraków Upland, Moravian Karst, , 26-27.
• 27. Śla̧czka, A. (1976). New data on the structure of the basement of the Carpathians south of Wadowice. Rocz. Pol. Tow. Geol., 46(3), 337-350.
• 28. Ślączka, A. (1985). Potrójna IG I. wyniki badań stratygraficznych i litologicznych. profile Głȩb. Otw. Wiertn. Inst. Geol, 59, 46-58.
• 29. Szulczewski, M., & Racki, G. (1981). Early frasnian bioherms in the Holy Cross Mts. Acta Geologica Polonica, 31(3-4), 147-162.
• 30. Tomaś, A., & Zajac, R. (1996). Utwory młodszego paleozoiku w podłożu polskich Karpat zachodnich. Przegląd Geologiczny, 44(5), 477-485.
• 31. Zając, R. (1981). Korelacja utworów dewonu i karbonu dolnego podłoża środkowej części zapadliska przedkarpackiego. Biul. Inst.Geol., 331, 39-56.
• 32. Zajac, R. (1985). The pre-Permian basement of the Carpathian Foredeep between Kraków and Rzeszów. Proc. Rep. XIII Congress of Carpatho-Balkan Geol. Ass, (PART 1), 76-78.