Możliwości rewitalizacji i integracji urbanistycznej centrum nowego miasta w Międzyrzecu Podlaskim

• Autorzy: Netczuk Ł.

Warianty tytułu

EN

Possibilities of revitalisation and urban integration of the new town centre in Międzyrzec Podlaski

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Historia najstarszej części Międzyrzeca – Piszczanki – sięga X–XII w. Struktura przestrzenna, ukształtowana do XVIII/XIX w. i zachowana do dziś praktycznie bez większych zmian, stanowi odzwierciedlenie historycznej, kulturowej i społecznej mozaiki miasta. Ścierały się tu wpływy kultur, narodów i religii Wschodu i Zachodu. Między 1434 a 1438 r. lokowano na prawie niemieckim Stare Miasto, a ok. 1520 r. Nowe Miasto. Potem Międzyrzec rozwijał się aż do XIX w., kiedy był największym ośrodkiem miejskim w tej części obecnej Lubelszczyzny. Wielokrotnie niszczony klęskami i wojnami, za każdym razem był jednak odbudowywany. Zachowało się wiele obiektów i terenów o istotnych dla subregionu wartościach kulturowych. Największym problem jest niedostateczne wykorzystanie tych wartości oraz potencjału turystyczno- rekreacyjnego okolicy w budowaniu tożsamości mieszkańców, wizerunku oraz promocji miasta. Kolejnym ważnym problemem jest funkcjonalne, komunikacyjne i przestrzenne scalenie Nowego Miasta z pozostałą częścią Międzyrzeca, niedostateczna ochrona wartościowych obiektów architektonicznych i historycznych lokacji XVI-wiecznej i założenia pałacowo-parkowego. Kierunki rewitalizacji oraz integracji przestrzennej Nowego i Starego Miasta zostały opracowane na podstawie wniosków wynikających z przeprowadzonych autorskich analiz. Postuluje się m.in. uporządkowanie istniejącej zabudowy, jej integrację z proponowaną nową zabudową, usprawnienie układu komunikacyjnego poprzez powiązanie obu lokacji nowymi mostami, restytucję rynku nowomiejskiego zlikwidowanego w XX w. z zachowaniem wiekowej zieleni parkowej, a także tematyczną rewaloryzację zespołu pałacowo-parkowego. Proponuje się wprowadzenia nowych usług w obrębie parku nad kanałem Zna i wokół rynku. Określono warunki ochrony poszczególnych obiektów oraz wytyczne do kształtowania nowej zabudowy.

EN

History of Międzyrzec Podlaski's oldest part – Piszczanka – starts in X–XII century. Spacial structure finally shaped in XVIII/XIX century and preserved up to present day without bigger changes, presents reflection and influence of historical, cultural and social mosaic of the city. Once there was Międzyrzec the city of many cultures and religions. Further the city grown up and in the beginning of XIX century it was one of the biggest cities in its part of modern Lublin region. Many times destroyed by wars and other historical conflicts but always rebuilt. Also many buildings and urban quarters which have high historical and cultural values has survived here. The biggest problem in the city is not enough usage of natural, cultural, landscape and touristic supplies of the region in order to renew local identity, city's reception and promotion. Next important problem is functional, communiational and spacial association of New Town and the rest of Międzyrzec, also insufficient protection of cultural and historical values of XVI century foundation and palace-garden complex. Conceptual directives for spatial reintegration of New and Old Town were worked over according to conclusions of many selfmade analyses. It is considered to order existing housing parcelation and to reintegrate it with the planned one. It is necessary to make the transport system more efficient by new cross-river connections. New Town's Market Square with the old trees needs to be restored, palace and garden complex revitalised. New ser- vices of culture, education, entertainment, sport and recreation are proposed in palace park near to Zna channel. There were also specified conditions of preservation historical and cultural values, and methods of shaping new buildings.

Słowa kluczowe

PL

rewaloryzacja; rewitalizacja; integracja przestrzenna; Międzyrzec Podlaski

EN

revitalisation; urban renewal; spatial integration; Międzyrzec Podlaski

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej ; Polska Akademia Nauk, Oddział w Lublinie
• Czasopismo: Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych
• Rocznik: 2010
• Tom: T. 6
• Strony: 79--98
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., ryc.

Twórcy

autor

Netczuk Ł.

• Zakład Rysunku, Malarstwa i Rzeźby, Wydział Architektury, Politechnika Wrocławska

Bibliografia

• 1. Aleksandrowicz P., 1969. Dzieje kościołów Międzyrzecczyzny. Rocz. Międzyrzecki, t. 1, Tow. Przyjaciół Nauk w Międzyrzecu Podlaskim, s. 115–117.
• 2. Aleksandrowicz P., 1970. Miasto Międzyrzec Podlaski w XVII i XVIII w. Rocz. Międzyrzecki, t. 1, Tow. Przyjaciół Nauk w Międzyrzecu Podlaskim, s. 59–89.
• 3. Bielecka A. Zespół pałacowo parkowy w Międzyrzecu Podlaskim, karta zabytku nr 1086. Pałac Potockich w Międzyrzecu Podlaskim, karta zabytku nr 1087, Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Lublinie, Delegatura w Białej Podlaskiej.
• 4. Bończak-Kucharczyk E., Oleksicki A., Szydłowski J., Malewicka-Wróblewska L., Rudzik K., 1980. Studium historyczno-ewidencyjne założenia pałacowo-ogrodowego w Międzyrzecu Podlaskim, Biuro Badań i Dokumentacji Zabytków w Białej Podlaskiej, maszynopis.
• 5. Chomicki J., 1988. Międzyrzec Podlaski. Studium historyczno-urbanistyczne, Biuro Badań i Dokumentacji Zabytków w Białej Podlaskiej, maszynopis.
• 6. Chomicki J., 1990. Rozwój układu urbanistycznego Międzyrzeca Podlaskiego. Rocz. Międzyrzecki, t. 20–21–22, Tow. Przyjaciół Nauk w Międzyrzecu Podlaskim, s. 78–169.
• 7. Chomicki J., 1992. Zarys historii budowlanej zespołów architektonicznych cerkwi p.w. Św. Mikołaja i św. Piotra i Pawła w Międzyrzecu, s. 63–91. Niepublikowane przywileje Międzyrzeca Podlaskiego, s. 104–118. Rocz. Międzyrzecki, t. 23–24, Tow. Przyjaciół Nauk w Międzyrzecu Podlaskim.
• 8. Geresz J., 2001. Międzyrzec Podlaski – dzieje miasta i okolic, Wyd. InterGraf, Międzyrzec Podlaski.
• 9. Kowalski M., Martyniak J., 1971. Spór magnata o skrawek ziemi w Międzyrzecu. Rocz. Międzyrzecki, t. 3, Tow. Przyjaciół Nauk w Międzyrzecu Podlaskim, s. 186–221.
• 10. Kozakiewicz L., Rembertowicz T., 1967. Studium historyczno-urbanistyczne do planu zagospodarowania przestrzennego miasta Międzyrzec Podlaski, woj. lubelskie, pow. radzyński, Biuro Badań i Dokumentacji Zabytków w Białej Podlaskiej, maszynopis.
• 11. Miejskie społeczności lokalne w Lubelskiem 1795–1918, red. A. Koprukowniak, LTN, Lublin 2000.
• 12. Netczuk Ł.K., 2009. Międzyrzec Podlaski – miejsca ożywione, praca dyplomowa pod kierunkiem dr inż. arch. Reginy Magi-Jagielnickiej, Polit. Wrocławska, Wydz. Architektury, oprac. własne.
• 13. Pleszczyński A., 2000. Opis historyczno-statystyczny parafii międzyrzeckiej, Wyd. InterGraf, Międzyrzec Podlaski.
• 14. Przesmycka E., 2001. Przeobrażenia zabudowy i krajobrazu miasteczek Lubelszczyzny, Lublin.
• 15. Przesmycka E., 2008. Lubelszczyzna. Wielokulturowość osadnictwa, budownictwa i architektury, Lublin.
• 16. Wereda D., 2002. Z dziejów unickich parafii w Międzyrzecu w XVIII w. Rocz. Międzyrzecki, t. 33, Tow. Przyjaciół Nauk w Międzyrzecu Podlaskim, s. 127–133.
• 17. Wildner-Nurek I., 1994. Dzieje rezydencji międzyrzeckiej. Rocz. Międzyrzecki, t. 26, Tow. Przyjaciół Nauk w Międzyrzecu Podlaskim, s. 108–124.
• 18. http://www.tnn.pl/pm,2856.html – Zętar J., Fenomen kulturowy miasteczek Lubelszczyzny.
• 19. http://www.miedzyrzecpodlaski-m.netbip.pl – Dokumenty strategiczne i planistyczne.