Naliboki i Urzecze, czyli słów kilka o hutach Radziwiłłowskich

• Autorzy: Wolska K.

Warianty tytułu

EN

Naliboki and Urzecze, a few words about glassworks owned by the Radziwiłłs

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł przedstawia historię i charakterystykę hut szkła w Urzeczu i Nalibokach, które założyła księżna Anna Katarzyna z Sanguszków Radziwiłłowa. Huta w Nalibokach działała w latach 1722-1864, w pobliskim Urzeczu – w latach 1737-1846. Tak długi okres działalności manufaktur świadczy o dobrym zarządzaniu, mimo trudnej sytuacji politycznej. Do organizacji huty sprowadzono wykwalifikowanych hutników z Drezna. Dbali oni o wysoką jakość wyrobów. Szkła z hut Radziwiłłowskich były znane i cenione za ich walory artystyczne i technologiczne. Produkcja w dużej mierze pokrywała potrzeby własne rodziny. Najpopularniejsze były szkła białe i tzw. kryształowe, ale produkowano też szkła barwione. Wyroby często wręczano jako prezenty lub sprzedawano z zyskiem. Szkła dekorowane były herbami Radziwiłłów i innych zaprzyjaźnionych rodzin. Powstała nawet seria z monogramem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Stosowano również zdobienia w postaci wici i motywów roślinnych, kwiatów, zwierząt, a nawet scen figuralnych. Cenione były również szkła szlifowane w różne wzory.

EN

The article presents the history and characteristics of glassworks in Urzecze and Naliboki. Both glassworks were founded by Princess Anna Katarzyna Raddziwił (née Sanguszko). The Naliboki plant operated between 1722 and 1864, and the Urzecze one between 1737 and 1846. Such a long period of activity evidences a proper governance, despite the difficult political situation. The plants were well known from their skilled workers brought from Dresden. The owners paid attention to high quality of products. The glass items produced in the Radziwiłłs’ glassworks were known from their artistic values and modern technology. It is important to remember that the large amount of the production was used for owners’ own needs. White and crystal glass was the most popular but the stained glass items were also produced. Glass products were often handed out as gifts but they were also sold with a profit. Products were decorated with Radziwiłłs’ coats of arms and other friendly families symbols too. There were even a series with the monogram of Stanisław August Poniatowski, the last king of Poland. Various themes, such as plant motives, flowers, animals and even figural scenes were used as a decoration. Items where glass was cut into various patterns were the most appreciated ones.

Słowa kluczowe

PL

huta szkła; szkło; Radziwiłłowie; szkło szlifowane; szkło barwione

EN

glassworks; glass; Radziwiłłs; cut glass; coloured glass

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych
• Czasopismo: Szkło i Ceramika
• Rocznik: 2014
• Tom: R. 65, nr 2
• Strony: 19--22
• Opis fizyczny: Bibliogr. 4 poz., fot.

Twórcy

autor

Wolska K.

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

Bibliografia

• [1] Buczkowski, K. (1958). Dawne szkła artystyczne w Polsce, Kraków: Muzeum Narodowe.
• [2] Kamieńska, Z. (1974). Polskie szkło do połowy XIX wieku, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• [3] Laba, W. (2001). Historia Sztuki Szklarskiej, Krosno.
• [4] Kasprzak, A.J. (1998). Szkła z Hut Radziwiłłowskich Naliboki (1722-1862), Urzecze (1737-1846). Warszawa: Muzeum Narodowe.