Problematyka konserwacji i adaptacji fortyfikacji na przykładzie projektu koncepcyjnego rewitalizacji i adaptacji zabytkowego budynku fortu VI w Poznaniu

• Autorzy: Wyczyńska Aleksandra , Zaroda Agnieszka

Identyfikatory

DOI

10.21008/j.2658-2619.2023.12.18

Warianty tytułu

EN

Maintenance and adaptation of fortifications on the example of the conceptual project of revitalization and adaptation of the historical building of fort VI in Poznań

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W ostatnich czasach możemy zauważyć wzrost zainteresowania dziedzictwem militarnym. Fortyfikacje, które do niedawna uważano za obiekty mało atrakcyjne turystycznie, cieszą się popularnością. Dynamiczny rozwój sytuacji militarnej i gospodarki rynkowej sprawił, że historyczna zabudowa obronna nie spełnia już swojej pierwotnej funkcji, a opuszczone obiekty często ulegają degradacji. Pojawił się więc problem zagospodarowania tych obiektów i ich wykorzystania przy jednoczesnym utrzymaniu jego wartości zabytkowych, w celu przekazania go jako spuścizny kulturowej dalszym pokoleniom. Celem rewitalizacji jest przywrócenie do życia zdegradowanej części miasta i uzupełnienie jej o nowe funkcje, czyli wprowadzenie takich zmian, dzięki którym będzie się lepiej żyło, przebywało i pracowało. Użytkowanie obiektu zabytkowego wiąże się z doborem i przypisaniem mu odpowiednich funkcji, dzięki którym będzie mógł istnieć w sferze przestrzennej, ekonomicznej, a także społecznej. Rewitalizacja to również praca z lokalną społecznością. Powinna być poprowadzona w taki sposób, aby zabytek nie tracił swojego potencjału, a wręcz wykazywał walory estetyczne, naukowe i historyczne, tworząc przy tym nowe miejsca pracy i rekreacji. Celem niniejszego artykułu jest próba podjęcia problematyki adaptacji zabytków architektury fortyfikacyjnej na przykładzie projektu koncepcyjnego rewitalizacji i adaptacji zabytkowego budynku fortu VI w Poznaniu i analizy innych wybranych przykładów obiektów fortecznych w Polsce.

EN

In recent times, we can see an increase in interest in military heritage. Fortifications, which until recently were considered unattractive for tourists, are currently very popular. The aim of revitalization is to bring the degraded part of the city back to life and supplement it with new functions, i.e. introducing such changes that will make life, stay and work better. Its aim is to integrate cultural goods into the social organism by recreating its old functions or giving it new ones, thanks to which it will be able to exist in the spatial, economic and social sphere. Revitalization also means working with the local community. It should be run in such a way that the monument does not lose its potential, and even shows aesthetic, scientific and historical values, creating new places for work and recreation.

Słowa kluczowe

PL

fortyfikacje; adaptacja; rewitalizacja; Poznań

EN

fortifications; adaptation; revitalization; Poznań

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz
• Rocznik: 2023
• Tom: Z. 12
• Strony: 237--246
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys.

Twórcy

autor

Wyczyńska Aleksandra

• Politechnika Bydgoska im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich, Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska. Koło naukowe Historii Architektury i Konserwacji „Echinus”

• https://orcid.org/0000-0002-9314-6265

autor

Zaroda Agnieszka

• Politechnika Bydgoska im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich, Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska. Koło naukowe Historii Architektury i Konserwacji „Echinus”

• https://orcid.org/0000-0001-6954-3335

Bibliografia

• 1. Beger J., 2020, Rejestr zabytków nieruchomych miasta Poznania (oprac. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu), http://www.poznan.wuoz.gov.pl/rejestr-zabytkow (dostęp: 25.06.2022).
• 2. Cudny W., Rouba R., 2012, Hotelarstwo jako sposób na rewitalizację zabytkowych obiektów militarnych pochodzących z XIX i XX wieku, „Ochrona Zabytków”, nr 3-4, s. 107-122.
• 3. Czyżniewska L., 2009, Fragment dotyczący problemów adaptacji obiektów zabytkowych do współczesnych funkcji, w: Adaptacja obiektów zabytkowych do współczesnych funkcji użytkowych, red. B. Szmygina, Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, Warszawa-Lublin, s. 19-28.
• 4. Frodl W., 1966, Pojęcia i kryteria wartościowania zabytków. Ich oddziaływanie na praktykę konserwatorską, Ministerstwo Kultury i Sztuki, Zarząd Muzeów i Ochrony Zabytków, Warszawa.
• 5. Gabiszewski M., 2009, Adaptacje budowli zabytkowych na cele hotelowe, w: Adaptacja obiektów zabytkowych do współczesnych funkcji użytkowych, red. B. Szmygin, Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, Warszawa-Lublin, s. 43-53.
• 6. Górski M., 2009, Konserwatorskie zasady adaptacji dzieł obronnych fortyfikacji w kontekście funkcji dydaktycznej w: Adaptacja obiektów zabytkowych do współczesnych funkcji użytkowych, red. B. Szmygina, Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, Warszawa-Lublin, s. 29-42.
• 7. Instytut na rzecz Ekorozwoju, 2009, Fortyfikacje w Poznaniu - obszary Natura 2000, http://www.ine.eko.org.pl/index_areas.php?rek=219 (dostęp: 25.06.2022).
• 8. Krzysztof W., 2019, Zewnętrzny pierścień fortów, Fort VIII Służew, https://www.forty.waw.pl/index.php/twierdza-warszawa/zewnetrzny-pierscien-fortow/348-fort-VIII-sluzew (dostęp: 25.06.2022).
• 9. Małachowicz E., 2007, Konserwacja i rewaloryzacja architektury w środowisku kulturowym, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
• 10. Molski P., 2009, Adaptacja - formy I uwarunkowania, w: Adaptacja obiektów zabytkowych do współczesnych funkcji użytkowych, red. B. Szmygin, Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, Warszawa-Lublin, s. 87-97.
• 11. Norén A., 2018, Fort Poznań, http://www.fortpoznan.pl/kontakt-i-lokalizacja (dostęp: 25.06.2022).
• 12. Portal turystyczny Poznan.travel, 2017, Przewodnik po fortyfikacjach Poznania, https://www.poznan.travel/uploaded/File/PLOT_fortyfikacje_druga_edycja_OK.pdf (dostęp: 25.06.2022).
• 13. Szmelter I., 2006, Współczesna teoria konserwacji I restauracji dóbr kultury. Zarys zagadnień, „Ochrona Zabytków”, nr 2, s. 5-39.
• 14. Szmygin B., 2009, Analiza obiektu zabytkowego jako element adaptacji do współczesnych funkcji użytkowych - metodologia światowego dziedzictwa, w: Adaptacja obiektów zabytkowych do współczesnych funkcji użytkowych, red. B. Szmygin, Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, Warszawa-Lublin, s. 129-136.
• 15. Tajchman J., 2001, Adaptacja zabytków architektury w świetle współczesnej teorii ochrony i konserwacji dóbr kultury, „Zeszyty Naukowe Politechniki Świętokrzyskiej. Budownictwo”, z. 39, s. 131-142.
• 16. Wikipedia, 2020, Fort VI w Poznaniu, https://pl.wikipedia.org/wiki/Fort_VI_w_Poznaniu (dostęp: 25.06.2022).
• 17. Wikipedia, 2022, Fort VIII Twierdzy Warszawa, https://pl.wikipedia.org/wiki/Fort_VIII_Twierdzy_Warszawa (dostęp: 25.06.2022).
• 18. Wojciechowski M., Biesiadka J., Gawlak A., Waraczyński W., 2015, Poznański Szlak Forteczny - Fort główny VI Tietzen, https://twierdza.poznan.pl/fort6 (dostęp: 25.06.2022).
• 19. Wydawnictwo miejskie Posnania, 2013, Projekt CYRYL. Wirtualne muzeum historii Poznania, https://cyryl.poznan.pl/kolekcja/716/fort-VI-tietzen-na-podolanach-mkz, (dostęp: 25.06.2022).
• 20. Wyrzykowska M., 2008, Rewitalizacja zabytków i przestrzeni publicznych. Wybrane przykłady, „Quart”, nr 2 (8), s. 46-47.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).