Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Nowy podział hydrograficzny zlewni Obrzycy

100%

Małecki A.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Politechnika Zielonogórska

|

2001

|

tom nr 125

225-234

PL

Zagrożenia obszarów dorzeczy i działów wodnych wynikają z intensywnych, różnorodnych działań bytowo-gospodarczych ludności. Industrializacja środowiska, produkcja rolna, leśna oraz turystyka i przemysł opisywanego obszaru mają w tym swój udział. W artykule przedstawiono, na podstawie pomiarów cząstkowych, uaktualnione granice zlewni Obrzycy. Zmiany chemizmu wód rzeki Obrzycy wynikają ze zmian intensywności użytkowania jej zlewni cząstkowych. Wyodrębnione zlewnie cząstkowe służyć będą w dalszych badaniach do określenia rozmiaru zanieczyszczeń punktowych i obszarowych oraz lokalizacji ich źródeł a także określenia spójnych i wielokierunkowych działań na rzecz ochrony i kształtowania tego obszaru, zgodnie z założeniami ekorozwoju.

EN

Threats of river-basin areas and watersheds result from intensive, various relative existence and economic activities of population. Architecture developing, farming and forest production, tourism and industry of area which is describe have in this one's own participation. In the article introduced on the ground of partial measurements, present-day border of Obrzyca river. Changes in chemical components of waters of this river this are results from changes of intensity of use her partial purchase centre of dairy produce. Singling out particle watershed in following research will be based to determine dimension of pollution on single point and all area their location in individually sources, and also qualifications coherent and multidirectional activities on thing of protection and formations this area, according with eco-evolution foundations.

2

Usuwanie domieszek organicznych z wody na węglach aktywnych w procesach adsorpcji i biodegradacji

100%

Mołczan M.

Ochrona Środowiska

|

1999

|

tom nr 3

20-25

EN

Activated carbons made use of in water treatment owe their specific properties to their developed internal structure, which is characterized by a specific surface. Macroporous carbons accumulate 1.5 to 3 times as much biomass capable of degrading organic matter as do microporous carbons, which have a better capacity of removing dissolved organics (DOC). The experimental study reported in this paper was carried out at the pilot plant of the Wroclaw Waterworks, using samples of infiltration water (which had been treated by aeration and sand filtration), as well as micro- and macroporous GAC beds. The contribution of adsorption and biode gradation to the efficiency of organic matter removal was assessed. The utility of the two carbons when applied for the needs of water treatment was also analyzed.

3

Zanieczyszczenie wód estuarium Odry anionoaktywnymi substancjami powierzchniowo czynnymi oraz fenolami

80%

Tórz A. , Kubiak J. , Nędzarek A.

Inżynieria Ekologiczna

|

2005

|

tom Nr 13

196-198

4

Gospodarka wodna w fazie poszukiwania i eksploatacji złóż gazu

80%

Woźnicka M.

Czysta Energia

|

2012

|

tom Nr 11

36-39

5

Program rewitalizacji zlewni rzeki Cybiny oraz rekultywacji jeziora Swarzędzkiego

80%

Rychła A. , Gołdyn R. , Spieker J. , Eydeler I. , Becker M. , Hämmerling R. , Nixdorf B.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Politechnika Zielonogórska

|

2001

|

tom nr 125

321-326

PL

Wyraźne zanieczyszczenie wód rzeki Cybiny jest jedną z przyczyn hypertrofii i degradacji Jeziora Swarzędzkiego. Położenie zbiornika na przepływie cieku w dolnym jej biegu powoduje, że akwen przejmuje znaczne ładunki biogenów oraz zawiesiny organicznej nie tylko ze zlewni bezpośredniej, ale także gromadzi związki przenoszone z całkowitej zlewni wraz z nurtem rzeki. Poprawa stanu jakości wód Cybiny, a w efekcie również Jeziora Swarzędzkiego są przedmiotem polsko-niemieckiego projektu, w którym opracowywane są szczegółowe działania eliminujące źródła zanieczyszczeń na terenie zlewni lub prowadzące do ich znacznego ograniczenia. Planowane jest również stworzenie modelu efektywnego zarządzania zasobami wodnymi i ich ochroną w oparciu o granice hydrologiczne regionu.

EN

Marked contamination of the Cybina River is one of reasons of hipertrophy and degradation of the Swarzędzkie Lake. Situation of this lake in the lower course of the Cybina River resulted in high loading of nutrients and organic compounds. This pollution, originated from all over the catchment area is brought to the lake with water of main tributary. The main goal of the Polish-German Programme is the improving of water quality in the Cybina River and as a consequence also in the Swarzędzkie Lake. Elimination or strong limitation of pollution both from point and non-point sources is planned. Also an effective water management and protection model is elaborated, which is based on hydrological borders of the region.

6

Zmiany wybranych wskaźników składu chemicznego wody jeziora Sławskiego w latach 1999-2000

80%

Małecki A.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Politechnika Zielonogórska

|

2001

|

tom nr 125

235-244

PL

W artykule analizowano kierunki przemian zachodzące w składzie fizyko-chemicznym wód jez. Sławskiego (817,3 ha) będącego główną atrakcją turystyczną obok okolic Łagowa na Ziemi Lubuskiej. Poza tym, zlewnia tego jeziora, daje początek rzeki Obrzycy, która jest głównym źródłem wody do picia (ok. 34 tys. m3/dobę) dla miasta Zielona Góra (ok. 120 tys. mieszkańców) i wymaga szczególnej ochrony. Przeanalizowano wyniki badań fizyko-chemicznych wód jeziora Sławskiego, prób pobranych w okresie od listopada 1998 roku do października 2000 roku. Dobór wskaźników wziętych do analizy kierunków zmian chemizmu wody jeziora, wynika z ich powtarzalności w kolejnych latach badawczych. Stwierdzono, że jezioro Sławskie ulega degradującemu oddziaływaniu gospodarczej i bytowej działalności człowieka. Przejawia się to we wzroście substancji pochodzenia antropogenicznego (organicznych i mineralnych). Prezentowane wyniki są częścią obszerniejszych badań nad wpływem rolniczego i turystycznego użytkowania zlewni rzeki Obrzycy na jakość jej wód.

EN

The article studies directions of changes in the physical, chemical and bacteriological composition of the waters in Sława Lake (817,3 ha) being the main tourist attraction in the vicinity of Łagów in the Lubuski Region. Apart from that, the basin of this lake gives the beginning to the river Obrzyca which is the major source of drinking water (approx 34 thousand m3 a day) for the city of Zielona Góra (approx 120 thousand inhabitants) thus requires a special protection. The results of physical and chemical testing of the lake waters have been analyzed involving specimens taken in the period from November 1998 to October 2000. The selection of indicators used in analyzing the directions of changes in the lake water chemistry resulted from their repeatability in the successive years under investigation. It has been concluded that Sława Lake has been negatively influenced by both economic and every-day life activities of people living in the region. It is shown in, among other things, the increase of anthropogenic substance (both organic and mineral). The presented results are a part of more extensive research work on the influence that agricultural and tourist use of the Obrzyca river basin has on the quality of its waters.

7

Ocena stanu realizacji inwestycji objętych "programem szybkiego działania nad ochroną rzeki Odry przed zanieczyszczeniem" w latach 1997-1999

80%

Dubicki A.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Politechnika Zielonogórska

|

2001

|

tom nr 125

69-83

PL

Sporządzony w 1997 roku, przez Tymczasową Międzynarodową Komisję Ochrony Odry przed Zanieczyszczeniem, Program Szybkiego Działania Nad Ochroną Rzeki Odry przed Zanieczyszczeniem zakłada szybkie uzyskanie poprawy jakości zasobów wodnych rzeki Odry oraz ograniczenie niekorzystnego oddziaływania wód Odry na stan czystości wód Morza Bałtyckiego, na drodze ograniczenia ładunków zanieczyszczeń odprowadzanych przez główne ośrodki miejskie (o RLM wyższej od 20 000) i obiekty przemysłowe (o ilości odprowadzanych ścieków wyższej od 1000 m3/d). Praca przedstawia wyniki inwentaryzacji stanu zaawansowania prac związanych z budową oczyszczalni objętych "Programem Szybkiego Działania" oraz ocenę osiągniętych efektów, po upływie 3-letniego okresu jego realizacji, mierzonych wielkością zredukowanych ładunków zanieczyszczeń i zaistniałą zmianą w poziomie zanieczyszczenia wód rzeki Odry.

EN

Programme Of Quick Action For The Protection Of Odra River Against Pollution 1997-1999, created in 1997 by Temporary International Commission for the Protection of Odra River Against Pollution, assumes quick improvement in quality of Odra river water resources and limitation of unfavourable effect of Odra water on Baltic Sea purity state by reduction of loads piped off by main urban centers (of RLM higher than 20 000) and industry centers (of quantity of piped away sewage more than 1 000 m3 per day). Paper presents results of cataloguing the works connected with sewage treatment construction included in Quick Action Programme and assessment of achieved effects after three-year-realisation-period, measured by quantity of reduced loads and change in Odra river pollution level.

8

Zasolenie i zakwaszenie gleb i gruntów miejskich w świetle ochrony ekosystemów w dolinach rzecznych

80%

Greinert A. , Juszczak I. , Urbanowicz M.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Politechnika Zielonogórska

|

2001

|

tom nr 125

91-98

PL

Bezpośrednie otoczenie miasta Zielona Góra charakteryzuje się przewagą gleb bielicowych. Zgodnie z danymi historycznymi, panującą formą na opisywanym obszarze był bór sosnowy, jakkolwiek nizinne obszary były zalesiane dębami. Charakterystyczną cechą dla naturalnych leśnych gleb bielicowych jest niska wartość pH górnych warstw (0-20 cm) - mierzony w H2O : 3,40-4,10 i w 0,01m CaCl2 : 2,60-3,50. Analizy prób powierzchniowej warstwy gleb miejskich wykazały natomiast wyższe wartości pH: 6,68-8,18 w H2O i 6,37-7,89 w CaCl2, przy zróżnicowaniu zależnym od lokalizacji, a zwłaszcza odległości od budynków i miejscowych źródeł zanieczyszczeń. Ukazuje to obraz niekorzystnych zmian w pedosferze, powodowanych przez działalność człowieka - głównie przez budownictwo mieszkalne i drogowe (domieszki do gruntu materiałów zawierających m.in. wapno). W mniejszej skali zmiany stwierdza się jako wynik nagromadzenia odpadów (lokalne wysypiska w obniżeniach terenu, wykopach). Zasolenie gleb miejskich w Zielonej Górze nie jest wysokie. Badania w Zielonej Górze, przeprowadzone w czerwcu ukazały, że stopień zasolenia powierzchniowych warstw gruntów mieści się w przedziale od 60 do 888 uS/cm. W licznych przypadkach są to wartości wyższe niż w naturalnym otoczeniu, ale nie niebezpieczne dla większości roślin miejskich terenów zielonych. Stan miejskich gruntów wpływa na bezpośrednie otoczenie miasta, zwłaszcza w morenowym obszarze pofałdowanym leżącym w dolinie rzecznej (rzeki Odry). Można oczekiwać wielu zależności między stanem środowiska miejskiego a czystością obszaru zlewni, a w końcu wód rzeki Odry.

EN

Direct surrounding of Zielona Gora-city is characterized by the majority of podzolic soils. In accordance with historical notices, pine-forest was dominated form on the described area, however the low-lying areas were afforested with oaks. Characteristic feature for the natural forest podzolic soils is low pH value of the top-layers (0-20cm) - measured in H2O: 3,40-4,10 and in 0,01m CaCl2: 2,60-3,50. Analyses of the samples from the soils top layer in the city shows higher pH values: 6,68 - 8,18 in H2O and 6,37-7,89 in CaCl2, with the differentiation depended from investigation site localization towards to the buildings and local contamination sources. It shows dramatic changes in pedosphere, caused by human activities - mainly by house-building and road-building (lime-containing materials admixtures to the ground). In the lower scale the changes are occurring as the result of waste materials deposing (former local low-area deposits). Salinity of the urban soils in Zielona Góra is not high. The investigations in Zielona Góra made in June have shown, that salinity degree in surface layer of the grounds is from 60 us/cm to 888 us/cm. In many cases it is higher than in natural environment, but not danger for most of plants growing in urban green areas. State of urban grounds influences on surrounding environemnt, especially in hilly moraine area lying in the river-valley (Odra-river). Many connections between urban environment and river-basin and finally river itself state are expected.

9

Badanie podatności magnetycznej gleb na obszarze Krakowa jako wskaźnika ich zanieczyszczenia

80%

Wojas A.

Górnictwo i Geologia

|

2012

|

tom T. 7, z. 2

287-299

PL

Przedstawiono wyniki pomiarów podatności magnetycznej górnej warstwy gleby na obszarze Krakowa. Pomiary były wykonane w sieci 2 x 2 km. Na ich podstawie skonstruowano mapę kappametryczną gleb Krakowa. Na badanym obszarze występuje rozległa anomalia podatności w rejonie huty ArcellorMittal Poland S.A. Maksymalna wartość, wynosząca 450 -10"5 SI, prawie dziewięciokrotnie przewyższa otrzymaną średnią wartość podatności gleb Krakowa. Wysoka podatność magnetyczna gleb występuje w centrum miasta (50-120) -10"5 SI. Podwyższone własności magnetyczne gleby są związane przede wszystkim z emisją pyłów z zakładu przemysłowego i z niską emisją (kotłownie, paleniska domowe) na obszarze miasta.

EN

The results of magnetic susceptibility investigations of topsoil in the Krakow area have been presented. Measurements were made in 2 x 2 km network. On this basis the magnetic susceptibility map of soils in the Krakow has been constructed. In the study area, an extensive susceptibility anomaly occurs around ArcellorMittal Poland SA steel plant. The maximum value, up to 450 • 10"5 SI is nearly nine times higher than the obtained average value of susceptibility of Krakow soils. The high soils magnetic susceptibility (50-120) -10"5 SI in the city centre is observed. Increased magnetic properties of soils are primarily associated with emission of dust from steel plant and with low-emission (boilers, home hearths) in the city.

10

Problem zanieczyszczeń wód w Polsce w latach 1945–1961: wstęp do badań

80%

Jarosz D.

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

|

2016

|

tom 76

PL

Artykuł zawiera jedną z pierwszych prób historycznej analizy opartej na badaniach źródłowych zanieczyszczenia wód w Polsce w latach 1945–1961, tj. od końca II wojny światowej do uchwalenia ustawy o ochronie wód przed zanieczyszczeniami. Autor próbuje odpowiedzieć na pytania o najważniejsze elementy składowe oraz uczestników dyskursu na temat czystości wód w Polsce oraz kreśli obraz zanieczyszczeń wód i problemów z tym związanych, jaki wyłania się z analizowanych dokumentów. Podstawę źródłową opracowania, oprócz specjalistycznej prasy naukowej i popularnonaukowej, stanowią wcześniej niewykorzystywane przez historyków materiały przechowywane w Archiwum Akt Nowych, w takich zespołach, jak: Państwowa Komisja Planowania Gospodarczego, Ministerstwo Żeglugi i Gospodarki Wodnej, Kancelaria Sejmu PRL, Ministerstwo Gospodarki Komunalnej, oraz korespondencja wpływająca do Biura Listów Polskiego Radia, aktualnie dostępna w Archiwum Dokumentacji i Zbiorów Programowych TVP S.A. Opracowanie stara się również ustalić, kiedy pojawia się świadomość ekologiczna społeczeństwa polskiego oraz jakie postawy i zachowania można uznać za symptomy jej narodzin.

11

Monitoring środowiska wodnogruntowego w rejonie Skawiny

80%

Tomaszewska B.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2000

|

tom T. 16, z. 2

125-133

PL

Praca prezentuje wyniki badań składu chemicznego wód podziemnych poziomu czwartorzędowego oraz roztworów porowych wydzielonych z próbek gruntów pobranych w rejonach ekspozycji odpadów przemysłowych i komunalnych Skawiny. Wykonanie 26 otworów wiertniczych w otoczeniu składowisk pozwoliło określić ładunki wynoszonych zanieczyszczeń oraz ocenić stan środowiska wodnogruntowego.

EN

The paper presents the results of investigation of the chemical composition of groundwaters of the quaternary aquifer and pore solutions ejected from the ground, which was sampled in the regions exposed to the industrial and municipal pollutions of Skawina City. Twenty six exploratory hydrogeological borehols around controlled waste disposals allowed us to evaluate the state of the ground and the groundwater environment. The municipal dump influence on the quaternary aquifer appears at high contrentrations of pollutant, chlorides (1799.6-3769.7 mg/1), sodium (1195-2420 mg/l), potassium, fluorine, boron and metals Cr, Cu, Ni. In the fly ashes dump region was detected in water increased concentrations of chlorides, sulphureous, sodium, calcium, potassium, Br and Sr. There are high concentrations of fluorine and sodium in the metallurgical dump. The results of investigations of the chemical composition of pore solutions in the waste dumps regions apper at higher concentrations of contamination indicators. The range of groundwater pollution is broadest in the municipal dump.

12

Wybrane problemy w oczyszczaniu wody do picia i na potrzeby gospodarcze

80%

Świderska-Bróż M.

Ochrona Środowiska

|

1999

|

tom nr 3

7-12

EN

The main problems of drinking water treatment and selected micropollutants removal are presented. The paper gives an account of tie available methods and new technological trends securing the drinking water standards. It should be noted,however, that the application of efficient and safe water treatment methods, enabling elimination of polluting species which are difficult to remove, are often concomitant with troublesome modifications of the treatment trains, thus raising the overall treatment cost.

13

Analiza czystości wybranych zlewni cząstkowych

80%

Kasterka B. , Ganczarek P.

Przegląd Komunalny

|

2010

|

tom nr 5

32-35

PL

Dotychczasowe wieloletnie badania jakości wód powierzchniowych, odpływających przy bezdeszczowej pogodzie ze zlewni cząstkowych Gdańskiego Systemu Odwodnieniowego (GSO), wykazały, że wody te często są zanieczyszczone i niezwykle uciążliwe dla środowiska wodnego. Stwierdzono występowanie w nich bardzo dużych ilości zanieczyszczeń fizyczno-chemicznych, a także bakteriologiczne skażenia badanych wód.

14

Pertes économiques résultant de la pollution des eaux de surface

80%

Miłaszewski R.

Ekonomia i Środowisko

|

2013

|

tom nr 2

31--40

FR

La recherche visant à valoriser les milieux naturels se développe de manière dynamique depuis le début des années 1990. Plusieurs méthodes qui sont regroupées en deux catégories ont été élaborées: les méthodes d’évaluation directe et les méthodes d’évaluation indirecte. Dans la première catégorie (evaluation directe) se trouve la méthode d’expérimentation et la method d’évaluation contingente indirecte) figurent les methods de coûts, les méthodes avec une fonction de production au niveau des ménages et la méthode hédoniste.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie metod określania wielkości strat gospodarczych, spowodowanych zanieczyszczeniem wód powierzchniowych. Metody te zostały zastosowane do oszacowania tych strat na poziomie krajowym oraz przykładowej zlewni rzecznej. Określono także rodzaje oraz strukturę strat. Przy określaniu wielkości strat gospodarczych najczęściej stosowana w praktyce jest metoda wskaźnikowa. W artykule podano wielkości jednostkowych wskaźników dla rożnych rodzajów strat. Szczególną uwagę zwrócono na wskaźniki strat spowodowanych zasoleniem wód rzecznych w Polsce.

15

Badania specjacji arsenu w łatwo wymywanych frakcjach osadów jeziornych

80%

Kozak L. , Dostatni A. , Niedzielski P.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2007

|

tom Tom 9

313-322

PL

Arsen należy do pierwiastków śladowych występujących w środowisku. Zainteresowanie oznaczeniem tego pierwiastka wynika z wielu przyczyn. Pierwiastek ten bardzo rzadko przyjmuje stężenia toksyczne nawet w zanieczyszczonym środowisku, jednakże dawka przyjmowana przez organizmy (często wręcz konieczna dla prawidłowego ich funkcjonowania) wymaga kontroli. Badania takie rozszerzają wiedzę na temat środowiska i często stanowią punkt odniesienia dla określenia tendencji zachodzących w ekosystemach. Oznaczenie ogólnej (całkowite) zawartości arsenu w próbce środowiskowej nie wskazuje procesów w jakich uczestniczy on w środowisku, a w konsekwencji nie daje pełnej informacji na temat rzeczywistej jego toksyczności, biodostępności czy kumulacji. Wyodrębnienie poszczególnych form danego pierwiastka określane w toku analizy specjacyjnej pozwala nie tylko uchwycić istotne zależności pomiędzy nim a środowiskiem, ale również określić efekty jego oddziaływania. Niniejsza praca przedstawia wyniki oznaczeń nieorganicznych form arsenu As(III) i As(V) we frakcji wymiennej osadów jeziornych oraz wodach nadosadowych i powierzchniowych. Jeziora, z których pobrano próbki znajdowały się w obrębie aglomeracji miejskiej, co sugeruje potencjalny wpływ antropopresji na ich skład chemiczny.

EN

Arsenic is one of trace elements to be found in the environment. Interest in determination of this element results from many causes. This element rarely I sfound in toxic concentrations even in polluted environment, yet dose accepted by organisms (often outright necessary for their correct functioning) requires control. Such investigations expand knowledge on the environment and often make up point of reference for determination of tendencies happening in ecosystems. Because arsenate ions are very mobile, they easily migrate from lithosphere to hydrosphere, that is why arsenic is the natural component of superficial and underground waters. Yet its content in waters is very diverse and depends on many factors, geological structure of terrain, pollution, and most importantly on biological processes of methylation among others. 1 ng/ml is considered to be natural concentration of this element in superficial waters (admissible content in drinking water is 10 ng/ml according to Polish and EU standards). In dependence on environmental conditions (mainly oxidation - reductive) forms of arsenic undergo mutual conversions. Determination of total content of arsenic in environmental sample does not show processes in which it participates in the environment, and in consequence does not give full information on its real toxicity, bioavailability or accumulation. Isolating individual forms of given chemical element determined during spetiational analyses allows not only find out essential dependences between it and the environment, but to also qualify the effects of its influence. This paper presents the results of arsenic determination in exchangeable fraction of bottom sediments, surface water from the Jelonek lake and Winiary lake. The lakes are probably under the great antropopression because both of them are located within the city. Two the most toxic inorganic forms of arsenic As(III) and As(V) were determined by high performance liquid chromatography with hydride generation atomic absorption spectrometry (HPLC-HG-AAS). Because of the high level of arsenic speciation analysis in the mobile fraction of sediments (extraction with buffer at 80OC ), the extraction of soluble fraction and extraction of mobile fraction at room temperature was made. As(III) concentration was higher then As(V) in all of the sediments. The concentration of As(III) was also higher in the water above the sediments then in surface water. It shows the dynamic processes between sediments and water above them

16

Contents of biogenic components in surface waters of small catchments in the Zielonka Forest

80%

Liberacki D. , Szafrański C.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2008

|

tom Tom 10

181-192

PL

Jakość wód powierzchniowych jest obecnie jednym z najbardziej istotnych zagadnień w badaniach nad ochroną środowiska. Wzrastające zapotrzebowanie na wodę, obserwowane w ostatnich latach, zmusza do ochrony jej zasobów, nie tylko pod względem ilości, ale również jakości. Dynamika przemieszczenia różnych minerałów i związków organicznych oraz ich różnych form chemicznych jest uzależniona od wielu czynników, głównie od: zarządzania zlewnią, typem gleby, nawożenia mineralnego i opadów. W ostatnich latach znaczne zmiany zostały wprowadzone w metodach uprawy stosowanych w rolnictwie, polegające na redukcji stosowania nawozów mineralnych i chemicznych środków ochrony roślin. Jednakże należy podkreślić, że transport wodny związków chemicznych zależy od wielu czynników (własności gleby, topografii, warunków pogodowych i sposobu uprawy) i może być bardzo długim procesem, trwając od kilku do kilkunastu lat. Podstawową metodą mającą na celu poprawę jakości wody jest zmniejszenie wprowadzania pierwiastków biogennych, takich jak: azot, fosfor i potas. Celem pracy jest ocena zawartości składników biogennych w wodach powierzchniowych w małych zlewniach zlokalizowanych na terenie Puszczy Zielonka. Przedmiotem badań były dwa cieki nizinne: ciek Hutka do przekroju Huta Pusta oraz ciek Potaszka do przekroju Potasze. Zlewnia cieku Hutka jest zalesiona w 89%, natomiast zalesienie zlewni cieku Potaszka wynosi zaledwie 15%. Badania i obserwacje polowe były prowadzone w latach hydrologicznych 2003÷2005. Składały się one zarówno ze standardowych pomiarów hydrometeorologicznych dotyczących rejestracji poziomów wody w ciekach, codziennej rejestracji opadów, jak z miesięcznej analizy jakości wody w ciekach Hutka i Potaszka oraz w śródpolnym i śródleśnym oczku wodnym. Analizy laboratoryjne próbek wody obejmowały 20 wskaźników i składników charakteryzujących fizyczne, chemiczne i tlenowe warunki a także zawartość substancji biogennych. Analiza wody została wykonana zgodnie z wytycznymi zawartymi w "Wykazie norm z zakresu analityki wody i ścieków". Badania i obserwacje terenowe prowadzone w latach hydrologicznych 2003÷2005 wykazały, że jakość wód w omawianych ciekach pod względem zawartości różnych form chemicznych azotu odpowiadała I - klasie bardzo dobrej jakości. Natomiast pod względem zawartości fosforanów oraz potasu wody powierzchniowe należy zakwalifikować do IV klasy - niezadowalającej jakości, a w roku 2003 do najgorszej V klasy - wód złej jakości

17

Zanieczyszczenie chromem Jeziora Rożnowskiego

80%

Helios-Rybicka E. , Kuźniakowska M. , Gruszecka A.

Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

|

2005

|

tom T. 10, z. 2

161--174

PL

Jezioro Rożnowskie stanowi zbiornik akumulacyjny zanieczyszczeń, jakie zrzucane są do wód Dunajca i Popradu. Celem badań było określenie stanu zanieczyszczenia chromem osadów i wód zbiornika. Pierwiastek ten został wybrany do badań ze względu na znaczne rozpowszechnienie na terenie zlewni zakładów garbarskich, które mogą stanowić jego źródło. Z całego obszaru jeziora pobrano 42 próbki osadów dennych oraz 42 próbki wody wraz z zawiesiną. Wykonane badania chromu wykazały jego bardzo niskie zawartości w wodzie, a także w osadach i zawiesinie. Porównując wyniki z obowiązującym w Polsce rozporządzeniem dotyczącym wód pitnych, wody Jeziora Rożnowskiego pod względem zawartości Cr zaliczyć można do I klasy czystości. Osady wydobyte w procesie odmulania zbiornika mogą być użyte do rekultywacji gleb, ponieważ zawartość chromu w żadnej z próbek nie przekroczyła granicznej wartości 200 mg/kg s.m. Polskie regulacje prawne nie uwzględniają oceny zanieczyszczenia zawiesiny. Według niemieckiej klasyfikacji LAWA komponenty Jeziora Rożnowskiego, ze względu na zawartość Cr, należą do I klasy czystości (nie zanieczyszczone).

EN

Roznowskie Lake is the reservoir of the accumulative contaminants, which are dumped into the waters of Dunajec and Poprad River. The aim of the researches was to define the level of contamination with chromium sediments and water in the Roznowskie Lake. This element was chosen for investigation, due to great spread of tannery works on this area of the river basin, that can be the source of the chromium. From the whole area of the lake it was taken 42 bottom sediment samples and 42 water samples with the suspended matter. Laboratory analyses showed, that there is very Iow concentration of the chromium in water and also in bottom sediments and suspended matter. Comparing the results with actual (valid) Polish Law connected with (related to) drinking waters, it can be said that with contamination of Cr, waters from Roznowskie Lake, belong to first class of cleanness. Sediments output by the processes of desludging of the water reservoirs, can be used for recultivation of soils, while the concentration of the Cr in none of the sediment samples overpass the permissible level of 200 mg/kg dry mass. Polish Legal Acts do not take under consideration defining the contamination level of pollutants in the suspended matter. According to German LAWA classification, constituents of the Roznowskie Lake with contamination of Cr, belong to the first class of cleanness (non polluted).

18

The effect of objects of agricultural liquid manure utilization in the industrial pig farm on aquatic environment - a compact soils case

80%

Czyżyk F.

Journal of Water and Land Development

|

2002

|

tom no. 6

105-115

EN

The paper presents results of studies on ground and surface water pollution from two liquid manure handling objects: a lagoon and a 700 ha area of medium and heavy soils fertilised annually with liquid manure from the pig farm. The studies showed elution of mineral soluble components, mostly nitrates, sodium and potassium, to ground waters. The effect of these objects on water quality was insignificant and did not change water quality as compared with non-fertilised areas.

PL

W opracowaniu przedstawiono wyniki dziesięcioletnich badań zanieczyszczenia wód gruntowych i powierzchniowych przez obiekty gnojowicowe, jakimi są laguny i obszar 700 ha, deszczowany płynną frakcją gnojowicy z fermy trzody chlewnej w Bieganowie. Glebę obszaru nawożonego gnojowicą stanowią mady średnie i ciężkie, głębokie. Poziom wody gruntowej jest tu zmienny i układa się na głębokościach od około 1 do 2 m. Dawki gnojowicy są dostosowane do zapotrzebowania uprawianych roślin na azot, z uwzględnieniem tzw. równoważników nawozowych gnojowicy. Średnie roczne obciążenie pól gnojowicą wstępnie oczyszczoną wynosi 18,5 mm. Gnojowicę rozdeszczowywano na pola orne wiosną oraz przedsiewnie w sierpniu i wrześniu. Na łąki rozdeszczowywano wczesną wiosną i po zbiorze poszczególnych pokosów. Wyniki badań wód gruntowych na terenie nawożonym gnojowicą wykazały tendencję do nieznacznego wzrostu wskaźników zanieczyszczenia tych wód w porównaniu ze wskaźnikami zanieczyszczenia wody z obszaru nie nawożonego gnojowicą. Obliczenia statystyczne wykazały istotność różnic dla średnich zawartości azotanów, potasu i sodu w wodzie gruntowej z terenu nawożonego gnojowicą i w wodzie z terenu nie nawożonego. Badania wód powierzchniowych w kanałach, które przepływają przez teren obiektów gnojowicowych, nie wykazały istotnych zmian stopnia zanieczyszczenia wód pod wpływem tych obiektów. Ogólnie wpływ obiektów gnojowicowych na czystość wód był nieznaczny i nie zmienił jakości tych wód ani klasy ich czystości, w porównaniu z wodami na przyległym terenie użytkowanym rolniczo, lecz nie nawożonym gnojowicą.

19

Stężenia biogenów i innych pierwiastków w roślinach rzeki Czaplinianki w obrębie Narwiańskiego Parku Narodowego

80%

Kiryluk A. , Struk-Sokołowska J.

Inżynieria Ekologiczna

|

2005

|

tom Nr 12

35-36

20

Groundwater pollution from agricultural activities: an integrated approach

80%

Anastasiadis P.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2004

|

tom Tom 6

19-30

EN

Non-point pollution is the most widely spread water contaminant on earth. Nitrate pollution is a serious problem in all European countries (Spalding and Exuer 1993, European Com. Report 1991, Anastasiadis 1994, Xefteris 2000). Nitrate contamination originates mainly from agriculture applications, particularly from the extensive use of nitrogen fertilizer and manure, which leads to nitrate leaching from large land areas in the soil and eventually into the groundwater. This-non point contamination cannot be delineated or controlled. The analysis and prediction of diffuse sources of groundwater pollution, as in case of nitrates, is a very difficult task, due to a variety of reasons such as a) the complex physical process of flow and transport, b) the large scale of the problem and c) the inherent difficulties of efficient sampling. All kinds of processes occur in both the unsaturated and saturated zones and it is, therefore practically infeasible to couple all individual models in order to understand the phenomenon as a whole. As groundwater is the only source of potable water in many places on earth, assessing the health risks from chemicals and protecting humans are given priority in government decisions. For this purpose a complex procedure is required that integrates research and technical expertise from various scientific disciplines. An approach to face the nitrate problem would certainly include the study of the fate of nitrate in soil and groundwater, as affected by a variety of environmental and anthropogenic processes and the evaluation of existing and the development of new agricultural practices relating to quality control and management. For Greece, a member state of European Union, agriculture is a very important sector for the economy and thus the cost of groundwater pollution is an inevitable consequence of its development. Agricultural activities in Greece employ 27% of active population when at the same time the average in European Union is 8%. (N. S. S., 1995). Additionally the 80-90% of total water consumption is used for agricultural activities. Groundwater nitrate contamination from agricultural activities will be a matter of concern for many years to come. In this work a wide range of models have been applied in a study case in Northern Greece. The value of each particular model relates directly to the amount of information and more generally of knowledge we have of every phenomenon, which means that even the more sophisticated models should be validated with reference to specific cases to which they are going to be applied. Due to the diffuse nature of non-point contamination field data are required that can describe to the highest possible level of accuracy the spatial and temporal variations of quite a number of parameters. Statistical and spatial models are very useful in obtaining average values and also in identifying the structure of parameters, variables and their relationships.

PL

Ponieważ woda gruntowa jest jedynym źródłem wody do picia w wielu miejscach na ziemi, priorytetową sprawą w decyzjach rządów musi być oszacowywanie ryzyka zdrowotnego spowodowanego przez substancji chemicznych oraz ochrona ludzi. W tym celu potrzebna jest złożona procedura, która łączy badania i specjalistyczną wiedzę techniczną z różnych dyscyplin naukowych. Podejście, które pomoże rozwiązać problem azotanów na pewno powinno zawierać badanie zachowania azotanów w glebie i wodach gruntowych, które podlegają rozmaitym procesom środowiskowym i antropogenicznym a także ocena istniejących i rozwijających się nowych praktyk rolniczych, wiążąca się z kontrolą jakości i zarządzaniem. Największe antropogeniczne źródło azotanów w wodach gruntowych to rolnictwo. Wysokie stężenia azotanów w wodzie, które często przekraczają normy dla wody pitnej, są głównie spowodowane intensywnego nawożeniem. Wysokie stężenia azotanów w wodzie pitnej mogą spowodować poważne problemy zdrowotne, szczególnie u niemowląt. Istnieje wiele sposobów modelowania i różnych typów metod, które są używane w wszystkich badań nad zanieczyszczeniem wód gruntowych azotanami. Stosowany jest szeroki zakres modeli, od prostych statystycznych do złożonych symulacyjnych i zarządzających. Będące w toku badania obejmują pomiary hydrogeologiczne in-situ, pobieranie próbek wody gruntowej jak również pracę teoretyczną rozszerzoną przez zastosowanie numerycznego modelowania zanieczyszczenia azotanami w płytkich formacjach wodonośnych; wciąż jest to jedno z niewielu zintegrowanych badań w Grecji. Wypracowanie modelu symulacyjnego równolegle z dostępną informacją z badań polowych ułatwia zarówno poprawę modeli oraz planowanie w przyszłości badań in-situ. Rozpatrywana w tym referacie struga zanieczyszczeń pojawiła się w przybrzeż-nej, płytkiej, nasyconej formacji wodonośna, która jest położona w południowo-zachodniej części Półwyspu Chalkidiki w północnej Grecji (rys. 1). Badana formacja wodonośna jest częścią dużego działu wodnego, który spływa do Zatoki Thermaikos. Duża część terenu jest używana jako ziemia rolnicza. Intensywna działalność rolnicza podczas ostatnich dekad wspomagana intensywnym nawożeniem spowodowała poważne zanieczyszczenie wód gruntowych azotanami.