Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

The Effect of Biostimulants on the Chlorophyll Content and Height of Solanum tuberosum L. Plants

100%

Mystkowska I.

Journal of Ecological Engineering

|

2022

|

tom Vol. 23, nr 9

72--77

EN

The effect of foliar feeding with four biostimulants with active substances (Ecklonia maxima algae extract, titanium, humic substances, plant hormones: auxin and cytokinin) on the chlorophyll content and plant height of three Solanum tuberosum cultivars was investigated. A field experiment was carried out in 2015–2017 in eastern Poland in three growing seasons using the split-plot method. The cultivated varieties significantly differentiated the chlorophyll content (SPAD index) and plant height. The research showed the influence of varieties and many years of research on the height of potato plants. The biostimulants increased the value of the SPAD coefficient and the height of the potato plants.

2

Content and Uptake of Selected Microelements with Potato Tuber Yield Treated with Biostimulators

88%

Mystkowska I. , Rogóż-Matyszczak A.

Journal of Ecological Engineering

|

2019

|

tom Vol. 20, nr 8

65--70

EN

A field experiment was conducted in Międzyrzec Podlaski, (51°59’ N and 22°47’ E), Poland in the period from 2015 to 2017. The experiment was a two-way random split-plot arrangement of plots with three replicates. The following factors were examined: three varieties of potato – Honorata, Jelly, Tajfun, and four variants of application of biostimulants (Kelpak SL, Titanit, GreenOk, BrunatneBio Złoto). The control object comprised potato plants sprayed with distilled water. Biostimulators were applied to potato plants three times (beginning of flowering, full flowering and after flowering of the plants). The aim of the study was to determine the effect of biostimulants on the content and uptake of zinc and copper with the yield of potato tubers. High amount of rainfall in 2017 contributed to an increase in the content of zinc and copper in potato tubers. The tubers of potatoes treated with BrunatneBio Złoto had the highest contenting uptake of Zn and Cu compared to the control plants. The content of microelements in the tubers was significantly dependent on the genotype. The highest concentrations of Zn and Cu were found in the Honorata tubers, and the largest uptake was observed in the Jelly variety.

3

Unknown Аrchaic Тranslation of Sermon 5 from John of Sinaya’s Scala Paradisi, in a Serbian Manuscript from the 14th Century

76%

Спасова М.

Poznańskie Studia Slawistyczne

|

2018

|

nr 14

PL

The subject of this research is an unknown Slavic translation of Sermon 5 John of Sinaya’s Scala Paradisi (Lestvica) in a Serbian Menaion and Triodion Panagyric, rewritten from an old Bulgarian antigraph which has preserved the archaic grammatical traits of the prototranslation. In the sermon’s text, forms of asigmatic aorist and first sigmatic aorist with a preserved “s” are being registered, as well as non-contrahered forms for imperfect, forms of past active I participle formed with suffix -ьш- from verbs with a base ending on -и-, possessive adjectives as a translation of the Greek genitive case for possession, usage of a local prepositionless, excessive prepositionless usage of ablative case, descriptive future with a preponderance of forms of хотѣти + infinitive, dual number forms, non-contrahered forms of complex (determinative) adjectives, etc. The translation of the sermon of the transcript in NHM24 includes rare lexemes that attribute it to the early translations of Cyril and Methodius. It demonstrates similarities to the Glagolitic translations of the hand-written cannon of 10th–11th century.

4

Information in a Two-Stage Decision Process. General Idea and Classification

75%

Terlikowski T.

Fundamenta Informaticae

|

2008

|

tom Vol. 82, nr 1-2

185-212

EN

We introduce the notion of information in a two-stage decision process. We begin by examining the general scheme of a two-stage control problem. The final aim is to give a precise, formal definition of what we mean as information within a decision process.

5

Możliwości zastosowania udoskonalonej ergonomicznej metody termoformowania w górnictwie

75%

Matuszek J. , Byrska-Bienias K.

Wiadomości Górnicze

|

2016

|

tom R. 67, nr 9

534--540

PL

W artykule przedstawiono postępowanie zmierzające do wyłonienia właściwej kolejności wdrożenia rozważanych wariantów poprawy warunków pracy na wybranym przykładowym stanowisku roboczym. Przedstawiono przyjęte kryteria, wprowadzono ograniczenia związane z określaniem różnych wariantów rozwiązań. Dokonano określenia obszaru rozwiązań optymalnych w sensie Pareto z wykorzystaniem metody Yagera. Zaproponowana metoda może być zastosowana przy ocenie ergonomii stanowisk pracy w górnictwie.

EN

The article presents the procedure for identifying the correct sequence of implementing of options of the improvement of working conditions under consideration at the selected sample workplace. Adopted criteria have been presented; restrictions related to the determination of different variants of solutions have been introduced. Determining of the area of optimal solutions in the sense Pareto was performed, using the Yager's method. The proposed method can be used during assessing of the ergonomics of workplaces in the mining industry.

6

Błąd czy wariant? O technikach redakcyjnych Adama Naruszewicza

63%

Bober-Jankowska M.

Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej

|

2020

|

tom 26: ERRARE HUMANUM EST. BŁĘDY W BADANIACH HUMANISTYCZNYCH, ICH RODZAJE I KONSEKWENCJE

127-148

XX

The article is an introduction to the issues of Adam Naruszewicz’s editorial techniques, revealed in the preserved autographs of his literary prose and scientific works. These manuscripts are divided into texts written by Naruszewicz and those dictated and edited by him. Initial research shows that the bishop’s editorial work was done in line with the following criteria: clarity and credibility of the argument, substantive correctness, and shaping the content, the aim of which was to create a positive image of the king, Stanisław August. This often determined intervening in areas, which are difficult to be accused of being incorrect today. This is why the article attempts to indicate those editorial activities of the bishop, which could now be perceived as variants of the text, while, according to the author, they required amending. As an editor, Naruszewicz interfered with various aspects: factual errors, style, structure, punctuation, making clarifying additions, as well as self-censoring. All these editorial efforts show the literary skills of one of the most outstanding minds of Polish Enlightenment.

7

Analiza porównawcza wybranych metod wielokryterialnych oceny przedsięwzięć inwestycyjnych

63%

Książek M.

Budownictwo i Inżynieria Środowiska

|

2011

|

tom Vol. 2, no. 4

555-561

PL

Ocena przedsięwzięcia inwestycyjnego jest podejmowana w celu wyboru najkorzystniejszego spośród różnych wariantów rozwiązań technicznych, użytkowych i ekonomicznych. W fazie planowania i przygotowania inwestycji często zdarza się, iż parametry charakteryzujące poszczególne warianty mają charakter przybliżony, trudno mierzalny i subiektywny. Również oceny spełnienia niektórych kryteriów mają charakter przybliżony, trudno mierzalny i subiektywny, co wyraża się w między innymi takich stwierdzeniach, jak: „dobry”, „znacznie lepszy”, itp. W referacie przeprowadzono analizę porównawczą wybranych metod oceny wielokryterialnej. Uzyskane wyniki mogą być przydatne do wyboru metody oceny przedsięwzięcia inwestycyjnego w określonych uwarunkowaniach procesu decyzyjnego.

EN

Assessment of different types of investments is particularly difficult due to their complexity. The selection of different variants of solutions is described by the technicaleconomic units. The relevant characteristics of the investment, defined quantitatively or qualitatively, is very important. During the project planning and preparation stage often happens that the desired values of certain criteria are estimated, difficult to measure and subjective, which is stated as "good", "much better”, etc. Selected group of multi-criteria evaluation methods was analysed. These methods may be a useful tool for the evaluation of investment options in a given decision-making process.

8

Do badań nad wariabilnością ludowych pieśni religijnych w Polsce

63%

Kusto A.

Roczniki Humanistyczne

|

2022

|

tom 70

|

nr 12

9-23

EN

This article discusses the variability in religious folk songs in Poland. The author examines concepts related to variability in folklorism, linguistics and ethnomusicology and gives an overview of pioneering ethnomusicological works, referring to such researchers as Adolf Chybiński, Julian Pulikowski and Jan Stęszewski. They recognised the need to juxtapose variants and noted many determinants, e.g. the regional factor. This variability in religious folk songs is described on the basis of the findings by Fr. Bolesław Bartkowski, Antoni Zoła and the works of the Musicology Institute at the Catholic University of Lublin. As a result, many areas of research have been identified, taking into account the presence of the religious repertoire in both the living tradition and printed sources. Researchers agree that there are limited opportunities for musical variability but have suggested looking for its causes and regularities. Nowadays, it is necessary to analyse the transformations in the religious repertoire due to the dynamic changes in its functioning.

PL

Artykuł ukazuje badania nad wariabilnością religijnych pieśni ludowych w Polsce. Autorka ustala funkcjonowanie pojęć związanych z wariabilnością na gruncie folklorystyki, językoznawstwa i etnomuzykologii oraz dokonuje przeglądu pionierskich prac etnomuzykologicznych w zakresie wariabilności, powołując się na takich badaczy, jak Adolf Chybiński, Julian Pulikowski czy Jan Stęszewski. Polscy etnomuzykolodzy zauważają potrzebę zestawiania wariantów, dostrzegają szereg uwarunkowań, z których na czoło wysuwa się czynnik regionalny. Wariabilność ludowych pieśni religijnych w Polsce jest opisywana na podstawie ustaleń ks. Bolesława Bartkowskiego i Antoniego Zoły oraz innych autorów, opracowujących pieśni w ramach prac Instytutu Muzykologii KUL. W efekcie określono szereg aspektów badawczych, uwzględniając obecność repertuaru religijnego nie tylko w żywej tradycji, ale także w źródłach drukowanych. Badacze są zgodni co do ograniczonych możliwości wariabilności muzycznej, jednocześnie wnoszą o poszukiwanie jej przyczyn i prawidłowości przy uwzględnieniu wszystkich elementów składowych pieśni. Dzisiaj potrzeba analizowania transformacji repertuaru religijnego jest podyktowana dynamicznymi zmianami w jego funkcjonowaniu.

9

Mongol, nebo Mongolec?

63%

HRDLIČKA M.

Bohemistyka

|

2020

|

nr 3

436-438

EN

The article describes how to form – with which sufix – inhabitants names (of states, of regions, of cities, etc.) correctly in contemporary Czech, for example how to use the name of inhabitant of Mongolia (Mongolian) correctly: Mongol, or Mongolec?

10

Sacred music by Amandus Ivanschiz: attributions and variants of extant compositions

63%

Jochymczyk M.

Interdisciplinary Studies in Musicology

|

2012

|

nr 11

251-264

PL

The Pauline father Amandus Ivanschiz (1727-1758) was a composer whose music heralded the style of the early Classical period. He worked mainly in Austria (Wiener Neustadt and Mariatrost), as well as in Rome (it has recently been established that he spent three years there). His sacred music, especially masses, litanies and cantata-style pieces to non-liturgical texts, has been preserved in numerous manuscripts (over 260 items) held in eight countries of Central Europe (Austria, the Czech Republic, Germany, Poland, Slovakia, Slovenia, Switzerland and Hungary). Comparative analysis of all the manuscripts allows one to distinguish several problems commonly encountered in research into eighteenth-century musical sources, such as variants, multiple versions of works and contradictory attributions of authorship, further exacerbated by the lack of originals. This article focusses on the most recent findings relating to Ivanschiz’s life and religious music, as well as discussing and illustrating discrepancies between various copies of the same compositions by reference to selected works. We will also consider the differentiation of authorial variants from variant versions arising from custom.

11

Тарашкевіца і наркамаўка: ці ёсць граматычнае процістаянне?

63%

Рамза Т.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2018

|

tom 66

409-432

PL

W artykule skupiono się na analizie gramatyki Bronisława Taraszkiewicza, jej cech oraz roli jako bodźca do nauki języka białoruskiego dla nowych użytkowników. W tekście rozpatruje się gramatyczne rozbieżności między dwoma wariantami białoruskiego języka literackiego, które mają nieformalne nazwy taraszkiewica i narkamaǔka. Określone i usystematyzowane przez I. Klimowa opozycje gramatyczne są analizowane na tle gramatyk języka białoruskiego publikowanych, poczynając od połowy lat pięćdziesiątych XX wieku. Z jednej strony pozwoliło to zwrócić uwagę na pewną bezpodstawność zaproponowanych opozycji gramatycznych, z drugiej zaś ukazać obecność deskrypcyjnego ujęcia B. Taraszkiewicza w opisie dubletów gramatycznych przez autorów późniejszych gramatyk akademickich.

EN

The article is devoted to B. Tarashkevich’s grammar, its hallmarks and role-stimulus in studying the Belarusian language by “new” speakers of Belarusian. The grammatical norms are considered, under which two versions of Belarusian literary language, that have unofficial names taraškevica and narkamaǔka, are opposed. Grammatical oppositions defined and systematized by I. Klimov are analyzed in the context of the academic grammars of the Belarusian language which have been published since the mid 1950s. This approach has allowed, on the one hand, to indicate a certain inaccuracy in unilaterally opposed grammatical rules; on the other hand, to reveal the succession of B. Tarashkevich’s descriptive approach by the authors of grammars when delivering grammatical variants.

12

Wariant

62%

Wołczuk N.

Forum Poetyki

|

2019

|

nr 18

110-115

EN

The paper focuses on the concept of a “variant”, which is deeply rooted in the fields of editing practices and literary criticism. The main goal is to show the concept the way it is understood by the classical textology and French Genetic Criticism, as well as to confront different ways of using it.

PL

Artykuł dotyczy głęboko zakorzenionego w pracach edytorskich i literaturoznawczych terminu „wariant”. Głównym celem jest przedstawienie pojęcia w rozumieniu klasycznej tekstologii oraz francuskiej krytyki genetycznej i skonfrontowanie ze sobą tych różnych sposobów jego wykorzystania.

13

Wykorzystanie wybranych metod wielokryterialnych do oceny inwestycji w procesie decyzyjnym

51%

Książek M.

Logistyka

|

2011

|

tom nr 3

PL

Ocena różnego typu przedsięwzięć inwestycyjnych ze względu na ich złożoność jest szczególnie trudna. Dotyczy ona wyboru różnych wariantów rozwiązań opisanych przez wskaźniki techniczno-ekonomiczne, wyrażone w określonych jednostkach. Polega m.in. na właściwym zdefiniowaniu cech danej inwestycji, określanych ilościowo lub jakościowo. W fazie planowania i przygotowania inwestycji często zdarza się, iż wartości pożądane dla niektórych kryteriów mają charakter przybliżony, trudno mierzalny i subiektywny, co wyraża się w m.in. takich stwierdzeniach, jak: "dobry", "znacznie lepszy", itp. Przeanalizowano wybraną grupę metod oceny wielokryterialnej. Zdaniem autora metody te mogą stanowić przydatne narzędzie do oceny przedsięwzięć inwestycyjnych w określonym procesie decyzyjnym.

EN

Assessment of different types of investments and their complexity is particularly difficult. The selection of different variants of solutions are described by the technicaleconomic units. The relevant characteristics of the investment, defined quantitatively or qualitatively, is very important. During the project planning and preparation stage often happens that the desired values of certain criteria are estimated, difficult to measure and subjective, which is stated as "good", "much better", etc. Selected group of multi-criteria evaluation methods was analysed, and according to the author these methods may be a useful tool for the evaluation of investment options in a given decision-making process.

14

„Die Bäume wachsen nicht in den Himmel“ – Überlieferung, Verwendung und Bedeutung eines Sprichwortes

51%

Mieder W.

Linguistische Treffen in Wrocław

|

2022

|

nr 21

165-203

EN

The German proverb “Es ist dafür gesorgt, daß die Bäume nicht in den Himmel wachsen“ with its shortened variant „Die Bäume wachsen nicht in den Himmel“ has been transmitted since the early sixteenth century. Its written documentation begins 1526 with Martin Luther, and it appears since 1590 in numerous variants in proverb collections. Goethe quoted it in his autobiography, and it is present in the works of Heinrich Heine, Joseph von Eichendorff, Georg Herwegh, Gottfried Keller, Theodor Fontane, Wilhelm Raabe, Hermann Hesse, Alfred Andersch, and others. Max Weber and Rosa Luxemburg made socio-political use of it, and that is also true for Winston S. Churchill, who played a part in distributing it in English translation as „Care is taken that trees don’t grow to the sky“ and „Trees don’t grow to the sky“. Joseph Goebbels quotes it repeatedly as a propagandistic leitmotif, and it also plays a role in political contexts by chancellors Conrad Adenauer, Willy Brandt, and Helmut Schmidt. Especially aphoristic writers as Dietmar Beetz, Erwin Chargaff, Peter Maiwald, Felix Renner, and Gerhard Uhlenbruck have dealt with it critically by changing it into anti-proverbs. By way of many contextualized references it is shown how the proverb developed during five centuries and how it is marked to this day by its polysituativity, polyfunctionality, and polysemanticity.

15

TABU JĘZYKOWE I EUFEMIZACJA A WARIANTYWNOŚĆ TEKSTÓW UKRAIŃSKICH LUDOWYCH PIEŚNI OBSCENICZNYCH

51%

Stępnik-Szeptyńska J.

Studia Ukrainica Posnaniensia

|

2021

|

tom 9

|

nr 1

99-112

EN

This article investigates some methodological issues in research on euphemisms (resulting from taboo language) in textual variants of Ukrainian obscene folk songs. In the Polish scholarly literature, it has been suggested that euphemisms can be identified by comparing texts recorded in different territories and time. It is argued in this paper, on the basis of a comparative analysis of texts published in two collections of obscene songs, that using this method does not allow to determine the direction of changes in the texts. One cannot tell for sure whether the phrases became vulgarized or euphemized. The conclusions contain a suggestion to investigate euphemisms in obscene songs by applying the method in question to original manuscripts or parallel variants of songs known to a single performer or community, e.g. the inhabitants of one village. In order to achieve the latter aim it would be necessary to carry out fieldwork.

UK

У статті розглянуто проблему методології дослідження евфемізмів (як відповіді на вплив мовного табу) в текстах українських народних сороміцьких пісень. У польській науковій літературі рекомендується досліджувати евфемізми у народних піснях шляхом порівняння варіантів пісень, які записані в різних місцях і в різний час. На основі аналізу текстів, опублікованих у двох збірниках сороміцьких пісень, виявилось, що цей спосіб дослідження евфемізмів не дозволяє ствердити, який був напрямок змін; чи відбулася евфемізація, чи вульгаризація тексту. У висновках запропоновано використання згаданого методу для аналізу оригінальних текстів у рукописах або варіантів, які відомі одному виконавцеві чи групі, напр., мешканцям одного села. Щоб реалізувати друге з названих завдань, необхідно було б провести польові дослідження.

16

Korpusy jako zdroje dat pro úpravy nástrojů automatické morfologické analýzy (Slovotvorné varianty adjektiv na [(ou)|í]cí z hlediska morfologického značkování)

51%

Osolsobě K.

Časopis pro moderní filologii (Journal for Modern Philology)

|

2015

|

tom 97

|

nr 2

136-145

EN

Adjectives ending with -oucí/-ící are regularly derived from verbs and hence are not usually listed in any of the Czech monolingual dictionaries. On the level of automatic morphological analysis (the dictionary) of Czech they should be generated from verbal roots and tagged as verbal adjectives (pos tag: AG.*). The data from Czech corpora prove a) inconsistencies in tagging and b) gaps in the dictionary. The main cause of both kinds of insufficiency is the existence of variants on the level of verbal forms from which the verbal adjectives are potentially derived. Consequently, text corpora are a significant source of knowledge about the formation and use of adjectives with endings -oucí/-ící that can be important for both a) automatic morphological analysis of Czech and b) theoretical description of Czech grammar (derivational morphology). Our goal is to present a corpus-based study of the Czech gerund, i.e. verbal adjectives with -oucí/-ící. The link between the inflected and the word-formation variants will be demonstrated using material from the SYN corpus (2,6 billion tokens of written Czech) and the large web corpus czTenTen12 (5,2 billion tokens of Czech text from the Internet — cleaned and deduplicated).

17

Problem ustalenia podstawy krytycznego wydania „Vade-mecum”

51%

Chlebowski P.

Pamiętnik Literacki

|

2021

|

tom 112

|

nr 3

179-209

PL

W artykule przywołano dotychczasową, wieloletnią praktykę edytorską i badawczą w zakresie edycji „Vade-mecum” Cypriana Norwida. Zwrócono też uwagę na nowe rozwiązania tekstologiczne. Dotąd przyjmowano wyłącznie warstwę czystopisową manuskryptu lub wyłącznie brulionową za podstawę wydania – obie możliwości odnosiły się do całego zbioru. Nowa propozycja ogranicza te rozstrzygnięcia do każdego z wierszy, postulując tekstologiczną analizę (jako wiążącą) w stosunku do wszystkich tekstów cyklu z osobna. Wybór podstawy nie dotyczyłby zbioru, lecz (z uwagi na niekompletność i brulionowość cyklu) poszczególnych jego ogniw. W rozprawie zaprezentowano także możliwość cyfrowej edycji „Vade-mecum” – edycji otwartej (zwłaszcza w warstwie materiałowej i komentarza), choć zarazem nie unikającej edytorskiego domknięcia.

EN

The article recollects a long-standing so far editorial and research practice of editing Cyprian Norwid’s “Vade-mecum”, and also gives attention to the new textological solutions. To this day, only the manuscript’s clean copy or only rough draft was made the editorial basis, and both possibilities referred to the entire collection. The new proposal limits the solutions to each poem, postulating a separate textological analysis (as binding one) to each piece of the cycle. The choice would not pertain to the collection but (due to its incompleteness and roughness) to its individual items. The study also suggests a digital edition of “Vade-mecum”, an open edition—especially in its material and commentary matter—though also unavoiding editorial completion.

18

Zróżnicowanie zbiorowisk muraw psammofilnych w południowo-wschodniej Polsce

51%

Trąba C. , Rogut K.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2013

|

tom T. 13, z. 1

143--169

PL

Na podstawie 143 zdjęć fitosocjologicznych, wykonanych w latach 2009–2010 w zbiorowiskach muraw napiaskowych na terenie województwa podkarpackiego i południowo–wschodniej Lubelszczyzny metodą Brauna-Blanqueta, wyróżniono sześć zespołów oraz trzy zbiorowiska, które zaliczono do klasy Koelerio glaucae-Corynephoretea canescentis Klika in Klika et Novak 1941. Na podstawie składu florystycznego zdjęć fitosocjologicznych obliczono metodą fitoindykacyjną Ellenberga średnie wartości wskaźników ekologicznych (L – nasłonecznienie, T – warunki termiczne, F – uwilgotnienie gleby, R – odczyn, N – zasobność gleby w azot), a następnie średnie dla wyróżnionych zbiorowisk. Płaty zespołu Spergulo vernalis-Corynephoretum (R.Tx. 1928) Libb. 1933 dominowały na najlżejszych piaskach nieużytków porolnych niżowych regionów województwa podkarpackiego. Zespoły i zbiorowiska ze związków Koelerion glaucae (Volk 1931) Klika 1935 oraz Vicio lathyroidis-Potentillion argenteae Brzeg in Brzeg et M. Wojt. 1996 występowały głównie na Lubelszczyźnie. Zbiorowiskiem pośrednim między fitocenozami związków Corynephorion Klika 1934 i Koelerion glaucae (Volk 1931) Klika 1935 był Festuco-Thymetum serpylli (R.Tx. 1928) Kornaś 1957. Najmniej zaawansowanym w rozwoju sukcesyjnym był pionierski zespół Spergulo Corynephoretum typicum (R.Tx. 1928) Libb. 1933 Czyżewska 1992 typicum w wariancie typowym, a najbardziej – zespół Diantho-Armerietum Krausch 1959. Skład gatunkowy wyróżnionych zespołów i zbiorowisk bardziej różnicowały czynniki edaficzne niż klimatyczne ocenione metodą fitoindykacyjną. W fitocenozach badanego terenu stwierdzono 142 gatunki roślin naczyniowych oraz 15 gatunków mchów i porostów. Zagrożeniem dla muraw zespołu Spergulo vernalis-Corynephoretum R.Tx. 1928) Libb. 1933 jest sukcesja leśna oraz budownictwo mieszkaniowe i rekreacyjne, a dla pozostałych dodatkowo wydobywanie piasku, deptanie oraz zrywanie gatunków leczniczych.

EN

Based on 143 phytosociological relevés made in 2009–2010 in the grassland communities developer on sands in the Podkarpacie province and in SE part of Lubelskie province we distinguished six associations and three communities assigned to the class Koelerio glaucae-Corynephoretea canescentis Klika in Klika et Novak. Based on floristic composition we calculated average values of Ellenberg ecological indices (L – insolation, T – thermal conditions, F – soil moisture, R – soil reaction, N – nitrogen availability) for the phytosociological releves and then the averages for the distinguished communities. The association of Spergulo vernalis-Corynephoretum (R.Tx. 1928) Libb. 1933 dominated on lightest sands of post-agricultural fallows in lowland parts of the Podkarpacie province. The associations and communities of the Koelerion glaucae (Volk 1931) Klika 1935 and Vicio lathyroidis-Potentillion argenteae Brzeg in Brzeg et M. Wojt. 1996 alliances occurred mainly in the Lubelskie province. Festuco-Thymetum serpylli (R.Tx. 1928) Kornaś 1957 was an intermediate community lin king phytocoenoses of the Corynephorion Klika 1934 and Koelerion glaucae (Volk 1931) Klika 1935 alliances. While the least advanced in successional development was a pioneering association of Spergulo Corynephoretum typicum (R.Tx. 1928) Libb. 1933 Czyżewska 1992 typicum in the typical variant, the most advanced was the community of extensive meadows with Dianthus delthoides. According to the phytoindication, the species composition of distinguished associations and communities was more diversified by the edaphic than by climatic factors. We identified as many as 142 species of vascular plants and 15 species of mosses and lichens in the distinguished associations and communities. Housing and recreational development pose major threat to grasslands of the Spergulo vernalis-Corynephoretum R.Tx. 1928) Libb. 1933 association, and sand exploitation, trampling and collection of medicinal plants to the other phytocoenoses.

19

Severovýchodočeské nářeční prvky v toponymii Vysokého nad Jizerou

51%

Lábus V.

Acta onomastica

|

2020

|

tom 61

|

nr 1

126-135

EN

The paper aims at the presence of North-East Czech dialectal elements – and, more narrowly, those of the Giant Mountains Foreland (Podkrkonoší) area – in the contemporary toponymy in the cadaster of the town Vysoké nad Jizerou. The author analyses both folk (“living”), and standardized toponyms and their mutual relation, and comes to the conclusion that contemporary toponymy employs dialectal means especially of the morphological, word-forming and lexical sort, whereas the phonetic elements of the Giant Mountains Foreland dialect are gradually disappearing. To the end of the paper, the author also suggests the ways of effective linking toponomastic research and the presentation of its results with the methods and tools of geographic information system.

20

Способи номінації тканин і виробів у середньонаддніпрянських говірках

44%

Жуган (Zhuhan) Н. N. , Оскирко (Oskirko) О. O.

Pomiędzy. Polonistyczno-Ukrainoznawcze Studia Naukowe

|

2022

|

nr 7(4)

67-75

UK

У статті, зібраному на діалектному матеріалі говірок середньонаддніпрянського ареалу української мови, проаналізовано лексико-семантичні групи назв тканини і полотна, його частин і різновидів та дій, пов’язаних з їхнім виготовленням та назв виробів ткацтва. Ці лексико-семантичні групи формують репрезентанти таких сем: ‘тканина (загальна назва)ʼ; ‘полотно (загальна назва)ʼ; ‘шматок полотнаʼ; ‘поздовжній край полотнаʼ; ‘поздовжній край полотна, що не зрізаютьʼ; ‘вибілене полотно’; ‘білити полотно’; ‘полотно в 4 пасмаʼ; ‘полотно у 8 пасомʼ; ‘полотно у 9 пасомʼ; ‘полотно в 10 пасомʼ; ‘полотно в 11 пасомʼ; ‘полотно у 12 пасомʼ; ‘полотно в 13 пасомʼ; ‘клочкове полотно’; ‘товсте полотно’; ‘грубе полотно з найгіршого ґатунку прядива’; ‘полотно середнього ґатунку прядива’; ‘тонке полотно з найкращого ґатунку прядива’; ‘товста тканина’; ‘погана, рідка тканина’; ‘бавовняна тканинаʼ; ‘тканина з чистих вовняних нитокʼ; ‘тонка паперова тканинаʼ; ‘бавовняна тканинаʼ; ‘набивна тканинаʼ; ‘наводити ворсуʼ; ‘тканина, що не має ворсу на сукніʼ; ‘тканина, що має ворс на сукніʼ; ‘просте сукноʼ; ‘сукно без ворсу’; ‘сукно з ворсом’; ‘сукно різного кольоруʼ, ‘самотканий, виготовлений із домашнього полотнаʼ; ‘виріб, зроблений з тонкого полотнаʼ; ‘виріб, зроблений із товстого полотнаʼ; ‘рядно – вид простирадла з конопляної або лляної пряжі’; ‘рядно на ліжко, що підстилають під перину’; ‘рядно, яким укриваються’; ‘рядно, яким застилають лаву’; ‘рядно, яким застилали підлогу’; ‘виріб, зроблений із набивної тканиниʼ; ʼвиріб, зроблений із білого сукнаʼ. У процесі дослідження представлено особливості репрезентації, зʼясовано структурно-семантичну організацію, простежено особливості номінативних процесів цих груп лексики, виявлено системні звʼязки досліджуваних номенів. Зафіксовано лексеми, що виникли шляхом морфологічної чи семантичної деривації; аналітичні назви – атрибутивні й субстантивні словосполучення; пропозитивні – у формі речення. Однослівні найменування збережені у свідомості діалектоносіїв незважаючи на архаїзацію самих реалій, а складені – здебільшого є субститутами, які виникли у зв’язку з архаїзацією в пам’яті інформантів спеціалізованих назв. Загальновживані лексеми, що набули термінологічного значення, відображають словотворчі можливості говіркового мовлення та динаміку лексичного складу. Засвідчено номени, які мають у середньонаддніпрянських говірках різні словотвірні, фонетичні, акцентуаційні та граматичні варіант.

EN

The article, collected on the dialect material of the dialects of the Middle Dnieper area of the Ukrainian language, analyzes the lexical and semantic groups of names of fabrics and cloth, its parts and varieties and actions related to their manufacture and names of weaving products. These lexical-semantic groups form representatives of the following families: ‘fabric (common name)’; ‘canvas (common name) ʼ; ‘a piece of cloth’; ‘longitudinal edge of the canvas’; ‘longitudinal edge of the non-cutting fabric’; ‘bleached canvas’; ‘whitewash the canvas’; ‘canvas in 4 strands’; ‘canvas in 8 bands’; ‘canvas in 9 bands’; ‘canvas in 10 bandsʼ; ‘canvas in 11 bands’; ‘canvas in 12 bands’; ‘canvas in 13 bands’; ‘canvas rags’; ‘thick canvas’; ‘coarse cloth of the worst kind of yarn’; ‘medium yarn fabric’; ‘thin cloth of the best kind of yarn’; ‘thick fabric’; ‘bad, liquid fabric’; ‘cotton fabric’; ‘fabric of pure woolen threads’; ‘thin paper cloth’; ‘cotton fabric’; ‘printed fabric’; ‘to bring hair’; ‘fabric that has no lint on the dress’; ‘fabric with pile on the dress’; ‘simple cloth’; ‘lintfree cloth’; ‘pile cloth’; ‘cloth of different colors’, ‘hand-woven, made of home canvas’; ‘a product made of thin cloth’; ‘a product made of thick cloth’; ‘row - a type of sheet made of hemp or linen yarn’; ‘row on the bed, under the duvet’; ‘rows of shelters’; ‘rows that cover the lava’; ‘in a row, which covered the floor’; ‘a product made of printed fabric’; ʼa product made of white clothʼ. In the course of the research the peculiarities of the representation are presented, the structural-semantic organization is clarified, the peculiarities of the nominative processes of these vocabulary groups are traced, the systemic connections of the studied nouns are revealed. Tokens that arose by morphological or semantic derivation are recorded; analytical names - attributive and substantive phrases; propositional - in the form of a sentence. Monosyllabic names are preserved in the minds of dialect speakers despite the archaization of the realities themselves, and compound names are mostly substitutes that arose in connection with the archaization in the memory of informants of specialized names. Commonly used tokens, which have acquired terminological significance, reflect the word-forming possibilities of speech and the dynamics of lexical composition. Nouns with different word-formation, phonetic, accentuation and grammatical variants in the Middle Dnieper dialects are attested.