Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Essential analysis of the area exposition of a mountain stream basin

100%

Niemiec J.

Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej w Krakowie. Inżynieria Środowiska

|

2001

|

tom 21

EN

The purpose of the publication was essential definition of total exposition indexes: of stream basin (CWex) and line index of the cross-section (CWLex) of the Baraniacki stream catchment area, a left-bank tributary of the Wierchomla Wielka river in the Beskid Sądecki Mountains (the Carpathians).

PL

Przestrzenne ukształtowanie zlewni potoku górskiego charakteryzują: wysokość n.p.m., sieć rzeczna, pionowe zróżnicowanie, tj. nachylenie stoku, spadki potoku oraz wystawa (ekspozycja), oddziaływujące na odpływ wody ze zlewni. Parametry te wpływają bezpośrednio lub pośrednio na odpływ wody. Pośredni wpływ ma wysokość n.p.m. i ekspozycja. Celem publikacji była merytoryczna definicja całkowitych wskaźników ekspozycji dla zlewni (CWex) oraz liniowego wskaźnika dla przekrojów poprzecznych (CWLex) w zlewni potoku Baraniackiego, lewego dopływu Wierchomli Wielkiej w Beskidzie Sądeckim (Karpaty).

2

Effect of land use on total phosphorus loss in selected locations

100%

Ciml J. , Pecenka J. , Moravcova J. , Lechner P. , Kalisek J.

Acta Scientiarum Polonorum. Formatio Circumiectus

|

2015

|

tom 14

|

nr 1

EN

The study focuses on how land use in the selected location affects the amount of phosphorus in the watershed. Defines the basic concepts of this and related issues. The monitored value is total phosphorus and description of the measuring apparatus. The resulting data are arranged in tables and graphs and results are compared with standards of Czech norms (CSN) and other similar studies.

PL

Przedmiotem pracy było zbadanie, jak wykorzystanie terenu w wybranej lokalizacji wpływa na ilość fosforu w dziale wodnym. Praca definiuje podstawowe pojęcia w tym i pokrewnych tematach. Opisuje monitorowaną ilość fosforu całkowitego oraz aparaturę pomiarową. Uzyskane wyniki są podane w formie tabel i wykresów w odniesieniu do standardów podawanych przez czeskie normy (CSN), a także przez inne podobne badania.

3

Hydrological and chemical water regime in the catchments of Bystra and Sucha Woda, in the Tatra National Park

84%

Sajdak M. , Siwek J. , Bojarczuk A. , Zelazny M.

Acta Scientiarum Polonorum. Formatio Circumiectus

|

2018

|

tom 17

|

nr 3

EN

The chemical composition of surface water and groundwater is subject to constant changes, which result primarily from meteorological factors (for instance, size and intensity of atmospheric precipitation), hydrological factors (for instance, the degree of hydration of the mountain massif and changes in river flows), and geological-lithological factors (the type of bedrock). The aim of the present research was to examine the hydrological and chemical regime of surface and underground waters in the Bystra and Sucha Woda mountain stream catchments. Between December 2013 and December 2016, 77 series of measurements were collected at the rhythm of twice a month (n = 611 water samples) from 8 sites, which represented both surface waters (watercourses, ponds) and underground waters (karst springs). The studied area possesses very distinct geological duality. The southern part is a crystalline region, and the northern part is made up of sedimentary rocks. During the field studies, the following have been measured: water levels of the watercourses, flow rates, and physicochemical characteristics of water, such as electrical conductivity, pH and water temperature. At the same time, water samples were collected for laboratory analyses, which included general mineralization and concentrations of Ca²⁺, Mg²⁺, Na⁺, K⁺, HCO₃⁻, SO₄²⁻, Cl⁻, NH₄⁺, PO₄³⁻, NO₃⁻, Li⁺, Br⁻i F⁻ions. The geological structure had the greatest impact on the chemical composition of waters in the Bystra stream and Sucha Woda stream catchments. The waters representing the crystalline region were characterized by significantly lower total mineralization, lower specific electrical conductivity, and lower ion concentration than water in the crystalline-sedimentary (karst) region. The average value of total mineralization in the crystalline region was 14.3 mg · dm⁻³, and in the crystalline-sedimentary region – 81.2 mg · dm⁻³. The waters in the crystalline region were characterized by a demonstrably lower pH (average pH of 6.5) than the water in the karst region (average pH of 7.7). Low values of mineralization, electrical conductivity and concentration of main ions were accompanied by increased flows during the summer and autumn. In all the waters subjected to testing, there was also a marked decrease in the value of these parameters during the spring thaw. In the feeding of streams and karst springs during this time, slightly mineralized melt-waters had their significant share. In spring, there was also the greatest variation in the chemical composition of the studied waters. This variability was clearly lower in the lower Bystra karst spring than in the Goryczkowa karst string. It was most likely related to a different rate of melt-water inflow to the two karst springs. In all the tested waters, the highest values of total mineralization, electrical conductivity and concentration of main ions occurred during the winter low discharge, which resulted from the predominance of underground feed in the river’s runoff. In all the studied waters, a clear decrease in NO₃⁻ concentration was observed during the summer and autumn months. Most probably, this was associated with increased NO₃⁻ uptake by plants during the growing season. In the waters of streams draining the crystalline part of the Bystra stream catchment there was clearly lower nitrate concentration than in the Bystra stream waters draining the crystalline-sedimentary (karst) part. The chemical composition of the Bystra stream water, draining the crystalline-sedimentary (karst) part of the catchment, was strictly dependent on the chemical composition of groundwater from the Goryczkowy and lower Bystra karst springs.

PL

Skład chemiczny wód powierzchniowych i podziemnych podlega ciągłym zmianom, których przyczyną są przede wszystkim czynniki meteorologiczne (np. wielkość i natężenie opadów atmosferycznych), czynniki hydrologiczne (np. stopień nawodnienia masywu górskiego i zmiany przepływu rzecznego) oraz geologiczno -litologiczne (rodzaj skał budujących podłoże). Celem badań było poznanie reżimu hydrologiczno-chemicznego wód powierzchniowych i podziemnych w zlewniach potoku Bystra i Suchej Wody. Od grudnia 2013 r. do grudnia 2016 r. zebrano 77 serii pomiarowych w rytmie 2 razy w miesiącu (n = 611 prób wody) z 8 stanowisk, które reprezentowały zarówno wody powierzchniowe (cieki, staw) jak i podziemne (wywierzyska). Badany obszar cechuje się wyraźną dwudzielnością geologiczną. Południowa część to region krystaliczny, a północna część jest zbudowana ze skał osadowych. W terenie mierzono stany wody cieków, natężenia przepływu oraz cechy fizykochemiczne wód, takie jak przewodność elektryczna właściwa, pH oraz temperaturę wody. Równocześnie pobierano próbki wód do analiz laboratoryjnych, które obejmowały mineralizację ogólną oraz stężenia jonów Ca²⁺, Mg²⁺, Na⁺, K⁺, HCO₃⁻ , SO₄²⁻, Cl⁻, NH₄⁺, PO₄³⁻, NO₃⁻ , Li⁺, Br⁻i F⁻. Największy wpływ na skład chemiczny wód w zlewni potoku Bystra i Suchej Wody miała budowa geologiczna. Wody reprezentujące region krystaliczny cechowały się znacznie niższą mineralizacją ogólną, przewodnością elektryczną właściwą i stężeniem jonów niż wody w regionie krystaliczno-osadowym (krasowym). Średnia wartość mineralizacji ogólnej w regionie krystalicznym wynosiła 14,3 mg · dm⁻³ a w regionie krystaliczno-osadowym ⁻81,2 mg · dm⁻³. Wody w regionie krystalicznym cechowały się wyraźnie niższym pH (średnia: 6,5 pH) niż wody w regionie krasowym (średnia: 7,7 pH). Niskie wartości mineralizacji, przewodności elektrycznej właściwej oraz stężenia głównych jonów towarzyszyły podwyższonym przepływom w czasie lata i jesieni. We wszystkich badanych wodach zaznaczał się również wyraźny spadek wartości tych parametrów w okresie wiosennych roztopów. W zasilaniu potoków i źródeł (wywierzysk) w tym czasie znaczny udział miały słabo zmineralizowane wody roztopowe. Wiosną występowała też największa zmienność składu chemicznego badanych wód. Zmienność ta była wyraźnie mniejsza w wywierzysku Bystrej Dolnym niż w wywierzysku Goryczkowym, co najprawdopodobniej było związane z różnym tempem dopływu wód roztopowych do obu wywierzysk. We wszystkich badanych wodach najwyższe wartości mineralizacji ogólnej, przewodności elektrycznej właściwej oraz stężenia głównych jonów występowały w czasie zimowej niżówki, co wynikało z przewagi zasilania podziemnego w odpływie rzecznym. We wszystkich badanych wodach obserwowano wyraźny spadek stężenia NO₃⁻ w czasie miesięcy letnich i jesiennych. Najprawdopodobniej związane było to ze zwiększonym poborem NO₃⁻ przez rośliny w sezonie wegetacyjnym. W wodach potoków odwadniających krystaliczną część zlewni potoku Bystra występowało wyraźnie niższe stężenie azotanów niż w wodach potoku Bystra odwadniającego część krystaliczno-osadową. Skład chemiczny wód potoku Bystra, odwadniającego krystaliczno-osadową część zlewni, był ściśle uzależniony od składu chemicznego wód podziemnych z wywierzysk Goryczkowego i Bystrej Dolnego.

4

Analiza sieci dróg rolniczych pod kątem ochrony przed erozją wodną powierzchniową

67%

Wawer R. , Nowocien E. , Podolski B. , Szewranski S. , Zmuda R.

Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych

|

2008

|

tom 526

PL

W terenach silnie erodowanych znaczna część dróg rolniczych przekształca się w wąwozy drogowe, co jest powodowane przede wszystkim niewłaściwą lokalizacją (układem) dróg w rzeźbie terenu. Dlatego też układ dróg rolniczych w rzeźbie terenu oraz utwardzanie nawierzchni dróg gruntowych pozostają jednym z najważniejszych komponentów kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej na terenach erodowanych. Właściwe wyznaczenie odcinków dróg rolniczych wymagających zabiegów ochronnych czy, w skrajnych przypadkach ponownego wytyczenia, poprawia stan sieci dróg rolniczych w sposób ekonomicznie korzystny, ponieważ pozwala na efektywną alokację dostępnych środków według pilności ochrony. Artykuł stanowi studium aktualnego stanu sieci dróg rolniczych o nawierzchni gruntowej na obszarze zlewni potoku Mielnica. Analizę przeprowadzono na cyfrowych danych przestrzennych z wykorzystaniem systemów GIS. Wyniki badań wskazują na duży udział dróg o niekorzystnych parametrach i pilną potrzebę wprowadzenia działań ochronnych. Na podstawie wyników badań opracowano mapę działań ochronnych z uwzględnieniem pilności ich wprowadzania.

EN

The article presents a study on the actual state of the net of rural roads on loess upland terrain of the Mielnica watershed. The analysis, performed on digital spatial data within GIS software, revealed considerable needs for improvements of rural roads on the investigated area. Basing on the results, the map of improvement measures was developed, presenting a spatial base for a decision support system for future land improvements and allocation of economical resources for the management of rural surface communication network in rural-environmental plans.

5

Zrodla zanieczyszczen wod powierzchniowych w zlewni potoku Sudol Dominikanski

67%

Kanownik W. , Rajda W.

Acta Scientiarum Polonorum. Formatio Circumiectus

|

2008

|

tom 07

|

nr 2

3-14

6

Odplywy wody z malej zlewni rolniczej na Podgorzu Wilamowickim

59%

Bogdal A. , Ostrowski K.

Acta Scientiarum Polonorum. Formatio Circumiectus

|

2008

|

tom 07

|

nr 3

13-21

7

Właściwości fizyko-wodne gleb zlewni potoku Korzeń w aspekcie zamulania planowanego zbiornika wodnego

51%

Bogdal A. , Kowalik T. , Ostrowski K. , Zarnowiec W.

Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych

|

2011

|

tom 561

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań gleboznawczych przeprowadzonych w zlewni potoku Korzeń, które pozwoliły ocenić retencyjność oraz zagrożenie gleb erozją, w aspekcie zamulania planowanego zbiornika wodnego „Skrzyszów”. Na badanym terenie wykonano 6 odkrywek glebowych, w których z każdego poziomu genetycznego pobrano próby do analiz laboratoryjnych. Określono podstawowe właściwości fizyko-wodne, przepuszczalność oraz zdolności retencyjne gleb. Na podstawie analizy wyników badań ustalono, że w zlewni dominują ciężkie gleby płowe i brunatne właściwe wyługowane, o uziarnieniu odpowiadającym najczęściej pyłom i pyłom ilastym. Są to gleby o dużych potencjalnych możliwościach retencjonowania wody, które jednak nie mogą być w pełni wykorzystane ze względu na ich bardzo słabą przepuszczalność i niekorzystne właściwości fizyko-wodne. Można zatem stwierdzić, że w zlewni potoku Korzeń dominuje powierzchniowy spływ wód, co przy stosunkowo dużych spadkach i rolniczym użytkowaniu terenu spowoduje szybkie zamulanie planowanego zbiornika wodnego „Skrzyszów” unoszonym materiałem glebowym.

EN

Paper presents the results of pedological research conducted in the Korzeń stream catchment, that enabled to assess the soil retentiveness and hazard of erosion regarding silting of projected „Skrzyszów” water reservoir. Six soil pits were made on investigated area from which soil samples for laboratory analyses were taken from each soil horizon. Basic physico-water properties, permeability and retention capacities of the soils were determined. On the basis of result analysis heavy lessives soils and leached brown soils were identified as dominating in the catchment. Their granulation usually corresponds to silts and clay silts. These soils have considerable potential water retention capacities, which however cannot be fully used because of their poor permeability and unfavourable physicochemical properties. Therefore, it may be supposed that the surface runolf prevails in Korzeń stream catchment, what at relatively high slopes and agricultural management of this area, would lead to fast silting of the planned water reservoir „Skrzyszów” with carried soil material.

8

Jakosc i cechy uzytkowe wody potoku Babola w aspekcie jej przyszlego magazynowania w zbiorniku retencyjnym

34%

Kowalik T. , Kanownik W. , Bogdal A. , Ostrowski K. , Rajda W.

Acta Scientiarum Polonorum. Formatio Circumiectus

|

2009

|

tom 08

|

nr 3-4

17-23

PL

Celem pracy była ocena jakości i walorów użytkowych wody w potoku Bąbola odwadniającym zlewnię o powierzchni 3,25 km2 położoną w Beskidzie Makowskim. Na potoku tym planowane jest utworzenie zbiornika wodnego w ramach Programu Małej Retencji Województwa Małopolskiego. Badania terenowe przeprowadzono w 24 losowo wybranych terminach 2007 i 2008 roku. W terenie wykonywano pomiary temperatury, pH, stężenia tlenu rozpuszczonego i przewodności elektrolitycznej wody. W laboratorium oznaczono stężenie zawiesiny ogólnej, substancji rozpuszczonych, związków biogennych (NH4+, NO– 2, NO– 3, PO34 –), składników mineralnych (SO24 –, Cl–, Mn2+, Mg2+, Ca2+), BZT5, ChZTMn i metali (Fe2+/3+, Mn); z częstotliwością raz na kwartał, a więc w 8 próbach wody wykonano oznaczenia metali ciężkich (Cr, Zn, Cd, Cu, Ni, Pb) oraz liczebności bakterii coli i coli typu kałowego. Stwierdzono, że woda potoku Bąbola jest bardzo dobrej jakości (klasa I), a po jej uzdatnieniu w procesach fizycznych i chemicznych według kategorii A2 mogłaby ona być wykorzystywana do zaopatrzenia ludności oraz do celów rekreacyjnych jako kąpielisko; nie stanowi też zagrożenia do bytowania ryb. Stwierdzone niskie stężenia składników biogennych w wodzie potoku nie wskazują na zagrożenie planowanego zbiornika eutrofizacją.

EN

The study assessed the quality and usability of water in the Bąbola stream that drains a 3.25 km2 catchment situated in the Beskid Makowski Mts. (southern Poland). A water storage reservoir is to be built on the stream as part of the Small Retention Programme for the Malopolska Region. Field research was conducted on 24 randomly selected dates in 2007 and 2008, and included measurements of temperature, pH, dissolved oxygen concentration, and water electrolytic conductivity. Total suspended solids, dissolved solids, biogenic compounds (NH4+, NO– 2, NO– 3, PO34 –), minerals (SO24 –, Cl–, Mn2+, Mg2+, Ca2+), BZT5, ChZTMn,) BOD5, CODMn, and metals ( Fe2+/3+, Mn) were determined in the laboratory. Heavy metals (Cr, Zn, Cd, Cu, Ni, Pb) assay, and coliform and fecal coliform counts were done once a quarter. The water of the stream showed a very good quality (I class). After physical and chemical processing it would be fit for consumption. It is also suitable for recreational purposes (bathing, swimming) and for fish culture. The low concentrations of biogenic components in the stream water suggest that the projected reservoir will not be threatened with eutrophication.

9

Ocena jakosci i walorow uzytkowych wody odplywajacej ze zlewni potoku Korzen w aspekcie jej magazynowania w zbiorniku malej retencji

34%

Ostrowski K. , Bogdal A.

Acta Scientiarum Polonorum. Formatio Circumiectus

|

2008

|

tom 07

|

nr 3

3-11