Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Projektowany docelowy model odwadniania KWK Saturn

100%

Haładus A. , Szczepański A. , Zdechlik R.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2001

|

tom T. 27, z. 2--4

475-485

PL

W pracy scharakteryzowano wyniki badań wykonanych w ramach wielowariantowego projektu koncepcyjnego docelowego systemu odwadniania kopalń tworzących tzw. podsystem Saturn. Badania wykonano jako pierwszy etap prac wdrożeniowych związanych z realizacją wcześniej wykonanego projektu przedstawiającego sposób docelowego odwadniania ośmiu kopalń położonych w północno-wschodniej części GZW. Zmiany organizacyjno-techniczne zaistniałe po wykonaniu projektu spowodowały konieczność weryfikacji przyjętych założeń i pozwoliły na uproszczenie systemu odwadniania. Przy opracowywaniu wariantów nowego sposobu odwadniania podsystemu Saturn uwzględniono szereg czynników hydrogeologicznych i górniczych, w tym między innymi wielkości wieloletnich dopływów do poszczególnych kopalń, stan ich systemów odwadniających i istniejące bezpośrednie lub pośrednie połączenia hydrauliczne między kopalniami. Do obliczeń dopływów prognostycznych wykorzystano model matematyczny. Wykonano również wstępne obliczenia czasów zatapiania kopalni Saturn

EN

This paper presents the results of research performed during a conceptual, multi-variant target dewatering project for coal mines of the Saturn sub-system. This research was carried out during the first phase of exploratory work related to the earlier completed project which presented the method for dewatering eight mines located in the north eastern part of the GZW. Changes to the technical and organisational structures after completion of the project resulted in a need to verify the existing presumptions and allowed the dewatering system to be simplified. During the preparation of the variants for the new dewatering method of the sub-system Saturn a range of hydrogeological and mining factors were considered, among these were: the long-term inflows over the course of the years into each of the mines, the state of their dewatering systems and the existing direct and indirect hydraulic connections between the mines. A mathematical model was applied to calculate the prognostic inflow rates. Preliminary calculations for the mine flooding times were also calculated

2

Numerical forecast of groundwater inflow to the mines of the Legnica-Głogów Copper District with a particular emphasis on the “Polkowice-Sieroszowice” mine

100%

Gurwin J. , Wcisło M.

Geology, Geophysics and Environment

|

2024

|

tom Vol. 50, no. 1

61--76

EN

The paper presents the results of work on the numerical hydrogeological model of the mines of theLegnica-Głogów Copper District (LGCD) in Poland. Due to the extensive impact on the rock mass and the multi-layer depression cone caused by drainage, the model covers an area of 3,049 km2 . The complicated, mutual hydraulic connections of the multi-aquifer hydrogeological system required the model to cover the area beyond the range of mining areas, and to separate 17 numerical layers. The research was carried out in the GMS software environment using Modflow computing modules. The model was updated successively, since its structure, parameters, and boundary conditions are subject to change. It was also additionally calibrated based on new data from measurements in piezometers and changes recorded in inflows to the excavations. The simulations made it possible to determine the exact water balance, with a particular emphasis on the Sieroszowice mining area, where sudden unexpected inflows were noted. Subsequently, two prognostic simulations were performed to estimate dynamic water inflows to mine workings in the years 2020 and 2025.

3

Docelowy model odwadniania kopalni Saturn i kopalń sąsiednich w warunkach ich likwidacji

100%

Adamczyk A. F. , Haładus A. , Szczepański A. , Zdechlik R.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2000

|

tom T. 16, z. 1

75-91

PL

Przedstawiona poniżej praca charakteryzuje wyniki badań wykonanych w ramach wielowariantowego projektu koncepcyjnego decelowego systemu odwadniania kopalni Saturn gwarantującego bezpieczeństwo sąsiednich kopalń, zrealizowanego w ramach pierwszego etapu prac wdrożeniowych związanych z realizacją wcześniej wykonanego projektu celowego, którego wykonawcą była Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie. W projekcie przedstawiono sposób docelowego odwadniania kopalń: Saturn, Siemianowice z ZG Rozalia, Jowisz z ZG Wojkowice, Grodziec, Paryż, Sosnowiec, Porąbka-Klimontów i Kazimierz-Juliusz. Postawienie jednej z kopalń w stan likwidacji spowodowało potrzebę weryfikacji przyjętych założeń i pozwoliło na uproszczenie systemu odwadniania kopalni Saturn i kopalń sąsiednich. Do opracowania wariantów docelowego systemu odwadniania konieczne było uwzględnienie szeregu czynników hydrogeologicznych i górniczych. Przeanalizowano wielkości wieloletnich dopływów do poszczególnych kopalń oraz stan ich systemów odwadniających. Następnie dokonano analizy istniejących bezpośrednich bądź pośrednich połączeń hydraulicznych między kopalniami. Powyższe czynniki w znacznym stopniu determinują zaproponowane warianty systemu odwadniania. Do obliczeń dopływów prognostycznych wykorzystano model matematyczny zrealizowany w ramach projektu celowego, wprowadzając istotne zmiany wynikające z konieczności uwzględnienia likwidacji odwadniania kopalni Grodziec. Dla umożliwienia wyboru najkorzystniejszego wariantu przeprowadzono wstępne obliczenia symulacyjne obejmujące łącznie 10 możliwych rozwiązań. Szczegółowo scharakteryzowano wyniki trzech wariantów, które po dokładnej analizie uznano za najkorzystniejsze. Ponadto wykonano wstępne obliczenia czasów zatapiania kopalń. Najkorzystniejszym rozwiązaniem w zakresie docelowego pompowania wody w kopalniach tworzących tzw. podsystem Saturn jest wariant 3, według którego głównym punktem odbioru wody w ilości około 35 m3/min będzie rejon Piaski - kopalni Saturn poz. 210 m (+69,0 m n.p.m.). Podstawową zaletą proponowanego sposobu odwadniania jest możliwość sterowania odbudową zwierciadła wód podziemnych w miarę realizacji koloejnych decyzji likwidacyjnych i zmian warunków eksploatacji w czynnych zakładach górniczych. Tym samym zmniejszy się ilość wód pochodzących z regionalnego odwadniania kopalń i zrzucanych do cieków powierzchniowych.

EN

The design of the multivariant Final Target system of dewatering the mine Saturn, guaranteeing the safety of neighbouring mines, was realized during the initial stage of implementation of an earlier target project undertaken by the University of Mining and Metallurgy in Cracow. The design puts forward the method of target dewatering the mines: Saturn, Siemianowice with ZG Rozalia, Jowisz with ZG Wojkowice, Grodziec, Paryż, Sosnowiec, Porąbka-Klimontów and Kazimierz-Juliusz. Placing one of the mines under liquidation resulted in the need to verify the accepted assumptions and allowed the simplification of the system of mine dewatering at Saturn and its neighbouring mines. In order to develop the variants of the target dewatering system, it was necessary to take into consideration a range of technical and environmental factors. The magnitudes of the many year, long term inflows to each respective mine as well as the state of their dewatering systems was re-analyzed. Subsequently, the existing direct and indirect connections between the different mines was analyzed. The above factors to a large degree determine the proposed variants of target system of dewatering. For the prognostic inflow calculations, a mathematical model realized during the target project was utilized while introducing significant changes resulting from the necessary consideration of the liquidation of dewatering at mine Grodziec. To determine the most favourable variant, initial simulation calculations for 10 possible solutions were performed. After precise analysis the results of 3 variants were characterized in particular detail as being the most favourable. Initial calculations of times of onset of mine flooding were also performed. The most favourable solution of target pumping of water forming the so called subsystem of Saturn is variant 3; according to which the main water intake point (an amount of 35 m3/min) will be in the region of Piaski - mine Saturn pos. 210 m (+69.0 m above sea level). The fundamental advantage of the proposed dewatering method is the possibility of controlling the reconstruction of the groundwater level during the course of futher decisions as regards to the liquidation of and or changes to the operating conditions in the operational coal mines. At the same time a decrease in the amount of water originating from the regional dewatering of mines (which pumped into surface courses) will occur.

4

Zmiany zasobów wód podziemnych w obszarze intensywnego odwadniania Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów

75%

Szczepiński J.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2002

|

tom T. 18, z. 2

91-103

PL

Odwadnianie odkrywkowej Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów oddziałuje w dużym stopniu na gospodarkę wodną rejonu. Zmianie ulegają naturalne zasoby wód podziemnych, a więc zarówno zasoby statyczne, jak i zasoby odnawialne. Dla określenia wielkości tych zmian zrealizowano matematyczny model przepływu wód podziemnych obejmujący obszar około 2500 km2. Model symuluje warunki krążenia wód podziemnych w rejonie złoża Bełchatów w warunkach naturalnych, tj. z okresu przed uruchomieniem odwodnienia, oraz w warunkach zmienionych 20-letnią eksploatacją systemu odwodnienia z wydajnością wahającą się od 170 do 450 m3/min. Uzyskane na podstawie badań modelowych wyniki wskazują, że w obszarze wpływu odwadniania kopalni na wody podziemne infiltracja efektywna pochodząca z opadów atmosferycznych wzrosła o około 50%. Dodatkowe zasilanie warstwy wodonośnej, związane z przyrostem infiltracji wód powierzchniowych oraz sztucznym zasilaniem wodami z nieuszczelnionego składowiska popiołów, przyczyniło się do przyrostu zasobów dynamicznych łącznie o blisko 80%. Wody pochodzące z zasobów dynamicznych stanowiły 72,7% całkowitego dopływu wód podziemnych do kopalni. Pozostałą część, tj. 27,3%, stanowiły dopływy wód podziemnych pochodzące z zasobów statycznych.

EN

The Bełchatów lignite open pit dewatering caused changes in water management of the area. Groundwater natural resources were changed. While groundwater storage were reduced, groundwater renewable resources were grown. For estimation the changes of ground water resources, ground water flow model was constructed representing the study area of about 2500 km2. The model simulation was performed for steady state condition for the period before drainage system has been put into operation and also for transient conditions as a result of 20-years mine dewareting with the mine water inflow ranged from 170-450 m3/min. The results obtained during simulation indicate that in the range of dewatering influence area effective infiltration from precipitation grows about 50%. Additional recharge of aquifer as a result of increase of water infiltration from water courses as well as artificial recharge from dispodal site caused that the total renewable resources increased about 80%. After 20-years of dewatering, the total mine water inflow from groundwater renewable resources was 72,7% and from groundwater storage was 27,3%.

5

Porównanie metod prognozowania zatapiania kopalń węgla kamiennego

75%

Zdechlik R. , Haładus A. , Bukowski P.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2008

|

tom nr 431, Hydrogeologia

287--295

PL

W artykule porównano rezultaty obliczeń prognostycznych przebiegu zatapiania kopalni węgla kamiennego, wykonanych dwiema metodami: analityczną i z wykorzystaniem modelu matematycznego. Obliczenia analityczne oparto na szczegółowej ocenie pojemności wodnej górotworu, zrobów i wyrobisk korytarzowych oraz wielkości dopływów. Numeryczne badania modelowe, uważne za najnowocześniejsze narzędzie predykcji hydrogeologicznej, są rzadko wykonywane na potrzeby górnictwa węgla kamiennego. Głównym powodem są trudności związane z odwzorowaniem skomplikowanych warunków hydrogeologicznych, dodatkowo zaburzonych złożonymi czynnikami antropogenicznymi. Jako poligon doświadczalny do badań wybrano przeznaczony do całkowitej likwidacji ruch jednej z kopalń prowadzących eksploatację we wschodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węgłowego, w obrębie krakowskiej serii piaskowcowej. Ruch ten stanowi odrębną jednostkę wydobywczą, odizolowaną hydraulicznie od reszty kopalni. Trwający od dłuższego czasu proces fizycznej likwidacji tej części kopalni umożliwił przeprowadzenie tzw. analizy post-audit, polegającej na zweryfikowaniu wcześniejszych prognoz przez porównanie ich wyników z faktycznym przebiegiem zatapiania.

EN

This article presents the prognoses of partial flooding of mine workings in hard coal mine. The prognoses in time were prepared on the basis of analytical and mathematical methods. Analytical calculations were made based on storage capacity and water inflow data. A mathematical model of hydrogeological conditions, consisting of nine layers, was verified in steady-state and transient conditions. The model shows that water inflow to mine workings and groundwater table is perfectly in line with the real measurements.

6

Prognoza wpływu odwodnienia kopalń surowców skalnych na środowisko wodne w rejonie Łagowa w Górach Świętokrzyskich

75%

Białecka K. , Prażak J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

tom nr 475, Hydrogeologia z. 16

9--17

PL

Centralna część synklinorium kielecko-łagowskiego w Górach Świętokrzyskich jest rejonem występowania licznych udokumentowanych i perspektywicznych złóż wapieni i dolomitów środkowodewońskich. W celu określenia wpływu oddziaływania odwodnienia wyrobisk górniczych na warunki wodne wykonano model matematyczny rejonu z wykorzystaniem programu Visual Modflow. Obliczono na nim prognozy zasięgu oddziaływania planowanych odwodnień i ich wpływu na zasoby eksploatacyjne okolicznych ujęć wód podziemnych. Pozwolą one władzom samorządowym na poznanie skutków zmian warunków wodnych już na wstępnym etapie starań zakładów górniczych o pozyskanie koncesji na wydobycie kopaliny poniżej zwierciadła wód podziemnych.

EN

The central part of the Kielce-Łagów Synclinorium in the Holy-Cross Mts. is famous of numerous, assessed and prospective deposits of Middle Devonian limestones and dolomites. In order to determine the impact of dewatering operations in quarries on aquatic environment, a regional mathematical model was generated using the Visual Modflow software. The modelling allowed the authors to predict the range of planned dewatering operations and their influence on admissible volumes of groundwater in the surrounding water intakes. This would allow the local authorities to learn about the effects of changes in groundwater conditions at the early stages of negotiations of the quarry owners concerning the mining concessions beneath the groundwater table.

7

Problematyka dotycząca uzyskania zgody na wydobycie surowców skalnych poniżej zwierciadła wód podziemnych na przykładzie wybranych kopalń w regionie świętokrzyskim

75%

Białecka K. , Kos M.

Przegląd Geologiczny

|

2020

|

tom Vol. 68, nr 4

237--241

EN

The Holy Cross Mts. region is a very important mining district of industrial minerals used in the building industry, road construction and cement/lime manufacturing. Due to high demand for construction aggregates, the owners of mineral deposits apply to local authorities for permits to extract industrial minerals from beneath the groundwater table. However, some local authorities do not grant such permits in order to prevent the impact of mine drainage related to such extraction on admissible volumes of groundwater in local intakes. The paper presents the consecutive stages of administrative procedure, starting from the entry of mining operations (beneath the groundwater table) to the local zoning plan until the granting of the legal permit for specified use of inland waters (i.e. for mine drainage). Problems encountered during the granting procedure of the permit are presented as case studies of selected quarries from the Łagów region and of the "Celiny” limestone quarry.

8

Zabezpieczenie Centralnej Pompowni Bolko przed skutkami eksploatacji głębokiej pod miastem Bytom

75%

Czaja P. , Hydzik J.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2005

|

tom R. 29, z. 3/1

177-187

PL

Nakładające się na siebie w niecce bytomskiej obszary górnicze starych kopalń rud cynku i ołowiu oraz eksploatowanych obecnie kopalń węgla kamiennego są powodem znacznych komplikacji związanych z likwidacją zagrożenia wodnego w tym rejonie. Znaczne dopływu wód triasowych wymagają stałego pompowania w celu ochrony zarówno czynnych pól eksploatacyjnych kopalń węgla, jak też samej powierzchni znacznie obniżonego terenu okolic Bytomia. Eksploatacja pokładu 510 przez kopalnię "Centrum" pod czynną Pompownią Centralną przy szybie "Bolko" stworzyła dla niej określone zagrożenie. Przedmiotem niniejszej pracy jest analiza potencjalnego zagrożenia oraz sposób jego likwidacji przez zaprojektowanie i wykonanie odpowiedniego zabezpieczenia infrastruktury górniczej i mechanicznej pompowni.

EN

Water hazard in Bytom City caused by both old shallow Led and Zink mines and active present deep hard coal mines become to be a very complicated in recent years. Very reach water inflow from the Triassic strata needs permanent pumping of 30 cubic meters/min for - among the others - protections of operating under them hard coal mines. Exploitation of the seam 510 by the "Centrum" Colliery in the part laying exactly under the Central Pumping Station Bolko caused a strong damage hazard. Protection of the Central Pumping Station include special compensation system for the pipelines situated both, in one's an also in main pumping shaft and inclined galleries connecting the pump chamber and the shaft. Designing of the compensation system special flexibility rubber compensators has been used. For the shaft's pipeline of 600 mm in diameter steel compensators has been proposed. The paper presents proposed system and discus obtained results.

9

Sposób likwidacji przepływu wód podziemnych pomiędzy wyrobiskami głównego odwadniania na poziomie 850 metrów w KWK "Knurów"

75%

Rembielak T. , Hajduk W. , Stuła Z.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2003

|

tom R. 27, z. 3--4

509-516

PL

W artykule przedstawiono zastosowanie powierzchniowego i otworowego uszczelniania murów i górotworu w otoczeniu kanałów wodnych i studzienek ssawnych w pompowni głównego odwadniania na poz. 850 m w KWK "Knurów" dla wyeliminowania przenikania wody z wyrobisk aktualnie pracujących do wyrobisk będących w czyszczeniu.

EN

In the article there was presented applying surface and hole sealing walls and the rock mass in the surrounding of water channels and suction wells in the pumping station of the main dewatering at the level of 850 m in KWK "Knurów" for elimination of water penetration from the working excavations to the excavations which are beeing cleaned.

10

Zmiany warunków wodnych wskutek działalności górniczej w rejonie Gałęzice–Bolechowice–Borków w Górach Świętokrzyskich

75%

Prażak J. , Bruczyńska J. , Kaczor-Kurzawa D. , Młyńczak T.

Przegląd Geologiczny

|

2020

|

tom Vol. 68, nr 4

233--236

EN

In the Gałęzice-Bolechowice-Borków region, located in the Holy Cross Mountains, several limestone and dolomite quarries are currently in operation. Deep drainage of these quarries caused the formation of a large regional depression cone that affected numerous groundwater intakes, including those supplying potable water for communes, and a large intake in the Dyminy quarter of Kielce. The range of the depression cone will increase in the future, both vertically and laterally, due to expanding extraction of industrial stones from continuously deepened mining levels. Prognoses of further changes of hydrologic conditions in the region and their impact on admissible volumes of groundwater resources available in particular intakes are calculated using the stationary mathematical model.

11

Modernizacja układu pompowania wody w PGG S.A. Oddział KWK „ROW” Ruch Rydułtowy

75%

Bulenda P. , Godoj A. , Napiórkowski M.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2020

|

tom nr 4

2--6

PL

Artykuł przedstawia proces wprowadzania zmian techniczno-organizacyjnych w obiektach głównego odwadniania KWK „ROW” Ruch Rydułtowy. Podstawową przesłanką ich wdrażania jest ekonomia, czyli całościowe podejście do procesów pompowania wraz z ich optymalizacją oraz poprawa bezpieczeństwa zakładu górniczego. Modernizacja ma ponadto na celu uzyskanie jak najlepszej efektywności, energooszczędności i niezawodności.

EN

Restructuring in the mining industry resulted in a change to the model of the „ROW" mine. Ruch Anna, including main drainage facilities at 500, 700, 800, and 1000 m, as well as a pumping station at 400 m in Ruch Rydułtowy were closed down. The water from the closed-down Ruch Anna was redirected to a district pumping station at 1067 m via a pipeline built for this purpose. The increased water inflow in Ruch Rydułtowy led to the necessity to modernise two main drainage pumping stations at 800 m. Modern substation bays were installed, a pump monitoring, visualisation, and remote control system was launched, as well as modern high-efficiency pumps by Düchting and Powen and permanent magnet motors were used. Both pumping stations were connected hydraulically by adapting pipelines in the Leon II and Leon IV shafts to pump water alternately from the main drainage pumping station at the shafts to the surface. In 2012-2018, these changes made it possible to reduce electricity costs by PLN 6.7 million. In addition, the modernisation of the pumping system allowed the pumping station at 600 m to be converted into a drinking water pumping station, which supplies a surface fire protection system, a processing plant, and the Rydułtowy Heat Plant, where – after treatment – it supplies the district water supply network. What is more, water paths at 600 m were adapted to work as the main fire water tank for mine excavations. Economic benefits depend to a large extent on the efficiency of the pumps and drives used and limitations imposed by intermediate components. The hydrological safety of the mine has been improved by doubling the ability to pump out underground water to the surface and increasing the reliability of electricity supply.

12

Wybrane problemy monitoringu w zlikwidowanych kopalniach węgla kamiennego w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym

75%

Czapnik A. , Janson E. , Jasińska A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

tom nr 436, z. 9/1

55-60

PL

W artykule przedstawiono problematykę konieczności odwadniania zlikwidowanych kopalń węgla kamiennego w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Ze względu na istniejące połączenia między czynnymi i zlikwidowanymi kopalniami stało się konieczne odwadnianie zrobów i utrzymywanie poziomu lustra wody na określonych rzędnych podyktowanych progami przelewowymi do kopalń czynnych. Zadanie to realizowane jest na obszarze GZW przez Centralny Zakład Odwadniania Kopalń (CZOK) od 2001 r. Przez ten czas zdobywano doświadczenia związane z upraszczaniem istniejących systemów odwadniania, monitoringiem jakości i ilości pompowanych wód oraz ich wpływem na środowisko.

EN

The paper presents the problems with necessity of dewatering abandoned coal mines in the Upper Silesian Coal Basin. Due to the existing connections between active and liquidated coal mines it is necessary to dewater abandoned workings and to keep the underground water level under these connections. Dewatering operation is the main task of Central Department of Mine Dewatering (CZOK). Since 2001, its specialists have gained in professional experience with simplifying dewatering systems, mine water inflow and quality and their effect on the environment.

13

Analiza rozwoju leja depresji odkrywki węgla brunatnego Tomisławice w latach 2009–2019 i jego wpływu na stosunki gruntowo-wodne Pojezierza Kujawskiego

63%

Przybyłek J.

Przegląd Geologiczny

|

2022

|

tom Vol. 70, nr 7

527--542

EN

The Tomisławice lignite deposit is located in the Kujawy Lakeland (central Poland), on the water- shed between the Noteć River (including Gopło Lake) and the Zgłowiączka River (including Lake Głuszyńskie) catchment areas. The dewatering began in January 2009. In June 2011, the lignite seam was uncovered. The deposit was formed in a local Mesozoic depression within a tectonic structure, copmosed of Upper Cretaceous fractured marls. The average thickness of the lignite seam is about 7 m. All the boundaries of the Tomis³awice deposit are ero- sional. The top of the lignite seam, which is lowered to the north is at the average depth of between 38.3 m and 46.8 m. In the study area of the Kujawy Lakeland, groundwater with mineralization of up to 1g/dm 3 occurs down to a depth of 200 m in the Quaternary, Neogene-Paleogene, Cretaceous and Jurassic aquifers in the SE part of the area. The paper provides an analysis of the mine dewatering impact on aquifers within the cone of depression, over 270 kmsup>2 in area, and the mine water drainage rate up to 90 m3 /min. It is based on the data from the monitoring of the soil and water environment from 2008–2019 (groundwater, lakes). The analysis showed a particular mine dewatering impact of the developmnent of the Upper Cretaceous aquifer on the large-scale cone of depression around the Tomis³awice open pit mine. The described situation caused the mass drying up of farm wells and wetlands over a distance of up to 9 km from the open pit. The groundwater level on the moraine plateau has been almost completely drained and only to a small extent can it be periodically restored after longer periods of heavy rainfall.

14

Hydrogeologiczny model regionalny jako stałe narzędzie w rozwiązywaniu różnoskalowych zadań – doświadczenia z rejonu Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego (LGOM)

63%

Gurwin J. , Wcisło M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2018

|

tom nr 471, Hydrogeologia, z. 15

33--39

PL

Modele regionalne, obejmujące kilka tysięcy kilometrów kwadratowych, zazwyczaj tworzy się w celu odzwierciedlenia funkcjonowania systemów hydrogeologicznych, których warunki wewnętrzne wywierają wpływy sięgające na znaczne odległości. Należą do nich: rzeki (model obejmuje zlewnię), zbiorniki wód podziemnych (model obejmuje obszary zasilania), duże ujęcia oraz zakłady górnicze (model obejmuje zasięg wpływu odwadniania). Ze względu na sposób formułowania zadania hydrogeologicznego oraz dokładność podyktowaną skalą, tego typu modele przestają być wykorzystywane zaraz po zweryfikowaniu, zarchiwizowaniu i wprowadzeniu wyników do dokumentów planistycznych i opracowań, którym służyły. W niniejszej pracy zaprezentowano model o powierzchni ok. 3 tys. km2, który podlega aktualizacjom i z powodzeniem jest wykorzystywany od 2010 r. w kolejnych zadaniach. Przedstawiono również, w jaki sposób można dochodzić do rozwiązania zagadnień w skali lokalnej, rzędu kilkudziesięciu–kilkuset metrów, w siatce dyskretyzacyjnej modelu o charakterze regionalnym z rozmiarem bloków 400 × 400 m. Opisano jak model ewoluował przez zmiany parametrów i dostosowywanie go do nowych zadań hydrogeologicznych. Konstrukcja modelu regionalnego wymaga znacznego nakładu prac dokumentacyjnych, polowych oraz kameralnych. Dalsze wykorzystanie takiego produktu, jako efekt wysiłku wielu osób, wydaje się nieodzowne. Należy zmierzać do użytkowania modeli regionalnych w dłuższej perspektywie czasu, jako stałe, z zaangażowaniem osób, które brały udział w ich powstaniu, w celu optymalnego ich dostosowania do nowych zadań.

EN

Regional models, covering several thousand km2, are usually implemented to reflect the functioning of hydrogeological systems, whose internal conditions exert an influence over long distances. These include rivers (a model of a catchment), groundwater basins (models covering recharge areas), large intakes and mines (models covering capture zones). Due to the manner of formulating the hydrogeological task and accuracy dictated by the scale, such models are forgotten immediately after verifying, archiving and introducing the results into planning documents and studies. A numerical model with an area of approx. 3 thousand km2 is presented, which is subject to updates and successfully solves subsequent tasks from 2010. It shows how the solutions can be approached on a local scale, on the order of several tens – several hundred metres, using a 400-metre discretization grid. The construction of the regional model requires a high amount of documentation, field and computer work. Therefore, we should aim to use regional models in the long-term, as permanent, with the involvement of people who participated in their creation.

15

Aktualne problemy odwadniania złóż węgla brunatnego w Wielkopolsce

63%

Przybyłek J.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2018

|

tom R. 59, nr 2

5--14

PL

Na tle zarysowanej problematyki odwodnień odkrywkowych kopalń węgla brunatnego w Wielkopolsce wskazano na ich zagrożenia w stosunku do środowiska gruntowo-wodnego, w tym systemów hydrogeologicznych i powiązanych z nimi systemów jeziornych. Przedstawiono sytuację w rejonie odkrywek KWB Konin, która się ukształtowała pod wpływem presji hydrodynamicznej odwodnień górniczych w latach 1957 - 2015 na obszarze południowo-wschodniej części Pojezierza Gnieźnieńskiego. Jako studium przypadku przywołano opracowaną prognozę wpływu odwodnienia o/Jóźwin IIB i projektowanej o/Ościsłowo na dalszą degradację jezior w Powidzkim Parku Krajobrazowym (Obszar NATURA 2000) w przypadku kontynuacji eksploatacji węgla brunatnego do 2034 r. Wskazano na konieczność pilnych działań ratunkowych przez zasilanie jezior wodą ze studziennego odwodnienia odkrywek.

EN

In the scope of the lignite open cast mine dewatering issue, which are located in Wielkopolska region, main threats related to soils and groundwater were pointed out including interactions between hydrogeological and surface water systems. It is presented general overview of the conditions in the vicinity of the KWB Konin open cast mines as a result of hydrodynamic pressure due to mine dewatering in time period 1957 – 2015 in the south-eastern part of the Gniezno Lakeland. As a case study it is presented the prognosis of influence of the mine Jóźwin IIB dewatering system and projected mine Ościsłowo on the lakes desiccation in Powidzkie Landscape Park (Nature 2000 site) in case of further exploitation of lignite up to ear 2034. The necessity of urgent mitigation measures is pointed out through the groundwater transfer from the mines dewatering wells system to lakes.

16

Analiza procesu oczyszczania zawiesin z odwadniania kopalń z wykorzystaniem sedymentacji grawitacyjnej

63%

Kołodziejczyk K. , Warzecha P. , Hilger B.

Przemysł Chemiczny

|

2022

|

tom T. 101, nr 9

718--722

PL

Zamieszczono wyniki badań i analiz procesu oczyszczania zawiesiny pochodzącej z odwadniania kopalń. Prowadzone prace miały na celu określenie parametrów procesu oczyszczania zawiesiny pochodzącej z zakładu górniczego, obejmującego strącanie chemiczne z wykorzystaniem wodorotlenku sodu oraz mleczka wapiennego, a także separacji wytrąconej frakcji w wyniku edymentacji. Przeprowadzono badania sedymentacji w warunkach statycznych w celu określenia przebiegu procesu sedymentacji. W szczególności wyznaczono prędkość sedymentacji zawiesiny po procesach strącania wodorotlenkiem sodu oraz mleczkiem wapiennym.

EN

Slurry samples from two intakes from one of the mining plants were pptd. with 2 M NaOH and then with a 12% Ca(OH)₂ soln. The sedimentation rate of the suspension after pptn. processes under static conditions was studied. The way the process was carried out had a very significant impact on the course of the sedimentation and the degree of sludge concn.

17

Wykorzystanie modułu strumienia w ocenie wzajemnego oddziaływania wód podziemnych i powierzchniowych

63%

Szczepiński J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

tom nr 451 Hydrogeologia z. 13

211--217

PL

Proces wzajemnego oddziaływania wód podziemnych i powierzchniowych może być realizowany w programie MODFLOW między innymi poprzez wykorzystanie modułu obliczeniowego Stream, przedstawiającego warunek brzegowy III rodzaju. Jego zastosowanie umożliwia w każdym z bloków reprezentujących ciek na modelu obliczenie: przepływu strumienia wód powierzchniowych, wielkości przeciekania pomiędzy ciekiem a warstwą wodonośną oraz poziomu zwierciadła wody w cieku. Ponadto daje możliwość „osuszenia” cieku oraz uwzględnienia dodatkowego dopływu lub odpływu wód powierzchniowych z cieku. Opcji tych nie zawiera moduł River stosowany powszechnie w modelach matematycznych. Wykorzystanie modułu Stream jest szczególnie przydatne w warunkach silnej antropopresji, na przykład w rejonach będących pod wpływem odwodnień górniczych oraz zrzutu wód kopalnianych. Na takich obszarach niektóre odcinki cieków wysychają, a zrzuty wód z odwadniania zwiększają przepływ wód powierzchniowych. Do otrzymania wiarygodnego rozwiązania przy zastosowaniu modułu Stream niezbędne jest jednak pozyskanie dodatkowych informacji o parametrach koryta rzecznego, takich jak: szerokość, współczynnik szorstkości, nachylenie koryta i głębokość wody w cieku, a także dane o położeniu zwierciadła wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym, zasadniczym z punktu widzenia zasilania cieków powierzchniowych. Moduł Stream został przetestowany w badaniach modelowych, realizowanych w związku z projektowanym odwodnieniem jednej z odkrywek węgla brunatnego.

EN

In MODFLOW, to simulate interaction between surface streams and groundwater, the Stream Package can be used, representing the mixed boundary condition. In each reach representing the surface stream: streamflow, leakage between stream and aquifer as well as stream stage can be computed. Additionally, the package permits rivers to go dry during a given period of simulation as well as to simulate subtraction or additional inflow to surface water, what is not included in the River Package. The Stream Package is particularly useful in areas under the influence of mine drainage and mine water discharge. In these areas some parts of rivers are drying up, but discharged mine water increases the streamflow. However, to get a feasible solution it is necessary to acquire additional data: stream parameters (width of stream, roughness coefficient, slope of stream channel), stream stage and the groundwater level in the upper aquifer, the essential for the stream-aquifer relations. Stream Package has been tested in the modelling studies carried out in connection with the proposed lignite open pit dewatering.

18

Wpływ zrzutów wód kopalnianych na wielkość przepływów wody w rzekach w początkowym okresie odwadniania odkrywki "Tomisławice" KWB "Konin"

63%

Wachowiak G.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2011

|

tom R. 35, z. 4

153-166

PL

Odwodnienie odkrywki "Tomisławice" jest od 2009 roku kolejnym czynnikiem antropogenicznym zmieniającym stosunki wodne w zlewni górnej Noteci powyżej jeziora Gopło. Scharakteryzowano przepływy odbiorników wód kopalnianych, którymi są rzeki Pichna i Noteć w okresie poprzedzającym odwodnienie. Omówiono wielkości zrzutów wód kopalnianych według danych KWB "Konin" i poddano je weryfikacji na podstawie prowadzonych pomiarów hydrometrycznych. Porównano zweryfikowane wielkości zrzutów wód kopalnianych z przepływami charakterystycznymi rzek. Określono udział zrzutów w przepływie Pichny i Noteci. Wskazano na konieczność uwzględniania w ocenie wpływu odwodnienia odkrywki "Tomisławice" na odpływ rzeczny i zasoby wodne jeziora Gopło również innych czynników antropogenicznych, jak na przykład zrzuty wód do Noteci z kanału Warta-Gopło. Artykuł powstał na podstawie wyników badań uzyskanych przede wszystkim z monitoringu środowiska wodnego odkrywki "Tomisławice" prowadzonego przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowy Instytut Badawczy Oddział w Poznaniu we współpracy z Poltegor-Projekt z Wrocławia.

EN

Since 2009, dewatering of the Tomisławice Open Pit has become yet another anthropogenic factor changing hydrographic conditions in the catchment of the Upper Noteć River above Gopło Lake. The flow values of watercourses receiving mine water, i.e. the Pichna and Noteć rivers, recorded in the period before mine dewatering have been analyzed. The values of mine water discharges provided by the Konin Brown Coal Mine are discussed and verified against the results of conducted hydrometric measurements. The verified values of mine water discharge were compared with characteristic values of river flow. The percentage of mine water discharge in the flow of the Pichna and Noteć rivers has been calculated. The necessity to include also other anthropogenic factors such as water discharge from the Warta-Gopło Canal to the Noteć River in the estimates of the impact of the Tomisławice Open Pit dewatering on river discharge and water resources of Gopło Lake is indicated. The paper is based, for the most part, on the results of water environment monitoring of the Tomisławice Open Pit carried out by the Institute of Meteorology and Water Management National Research Institute Poznań Branch in cooperation with the Poltegor-Projekt (Wrocław).

19

Pompy kopalniane i ich historia

63%

Gierlotka S.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2014

|

tom nr 10

50--52

20

Stacjonarny model matematyczny struktury hydrogeologicznej podstawowym narzędziem dla gospodarki wodami podziemnymi w rejonach skupionego górnictwa odkrywkowego w Górach Świętokrzyskich

63%

Białecka K. , Prażak J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2018

|

tom nr 471, Hydrogeologia, z. 15

7--14

PL

W górnictwie odkrywkowym bardzo często sięga się po zasoby kopaliny poniżej zwierciadła wód podziemnych. Odwodnienie wyrobisk oddziałuje na zasoby eksploatacyjne ujęć wód i chociaż powoduje to tylko czasowe zmiany, to w sytuacji, gdy trwają one kilkadziesiąt lat miejscowa ludność jest zmuszona modernizować istniejące lub wręcz budować nowe ujęcia wód podziemnych. Kopalnie zrzucają wodę do rzek, a lokalni mieszkańcy mają problemy z zaopatrzeniem w wodę. Gmina może nie zgodzić się na odwodnienie, lecz wówczas ogranicza to działalność przemysłu wydobywczego. Dlatego niezmiernie istotne jest wcześniejsze rozpoznanie nie tylko zawodnienia wyrobisk górniczych, lecz także zakresu zmian hydrodynamicznych i ich wpływu na urządzenia do poboru wód podziemnych. Podstawowym narzędziem obliczeniowym do prognozowania skutków wydobycia kopalin poniżej zwierciadła wody powinien być poprawnie skonstruowany model matematyczny odwadnianej struktury wodonośnej. Model powinien mieć charakter stacjonarny i służyć do opracowywania kolejnych prognoz i oceny szkód wywołanych działalnością górnictwa, w zależności od postępu w eksploatacji kopalin. Pozwoli to na podjęcie wyprzedzających działań w celu pokrycia ewentualnych strat w zaopatrzeniu ludności, rolnictwa i miejscowego przemysłu w wodę. Autorzy przedstawiają ten problem i próby takiego działania na przykładach z rejonów Gałęzice–Bolechowice–Borków i Łagów w Górach Świętokrzyskich, gdzie są zlokalizowane liczne kopalnie odkrywkowe wapieni i dolomitów dewońskich.

EN

Opencast mining industry very often extracts mineral resources below the groundwater table. Dewatering of excavations affects exploitable groundwater resources. It causes only temporal changes, but if they last several tens of years, local population is forced to modernize existing or even build new groundwater intakes. Mines discharge water into rivers, and local residents have problems with water supply. The municipality has the right not to agree for dewatering, but then it limits the activities of the mining industry. Therefore, it is very important to recognize not only the mining excavations affected by water inflow, but also the scope of hydrodynamic changes and their impact on groundwater intake facilities. The basic computational tool for prediction the effects of extraction of mineral resources below the water table should be a properly constructed mathematical model of a dewatered aquifer. The model should be stationary and should be used to prepare further forecasts for the assessment of damage caused by mining operations, depending on the progress in the exploitation of minerals. This will allow anticipating actions to cover possible losses in water supply to people, agriculture and the local industry. The authors present this problem and the attempts of such operations, based on the examples from the Gałęzice–Bolechowice–Borków and Łagów regions in the Holy Cross Mountains where numerous opencast mines of the Devonian limestones and dolomites are located.