Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Ústavodarná moc – včera, dnes a zajtra

100%

L´alík T.

Právník. Teoretický časopis pro otázky státu a práva (The Lawyer - Scientific Review for Problems of State and Law)

|

2016

|

tom 155

|

nr 6

509-525

EN

Constituent power represents a fundamental concept of thinking about constitution and constitutional law. In this paper, the author analyses the development of the concept from temporal perspective. Firstly, he points out the fundamental characteristics of power in the traditional theories that heavily influenced this category of constitutional law. Central to this part is the analysis of the works of the most famous constitutionalists as well as correlation of the power to other categories of constitutional law (such as sovereignty and democracy). The following section questions the various conclusions stemming from traditional thinking about the power and highlights the tenets of contemporary discourse, including practical implications. The final part is devoted to the existence of constituent power in supranational (global) sphere, taking into account the transfer of power from state onto transnational entities. Notwithstanding the influence of postmodern thought on theoretical and practical role of constituent power, it remains an unparalleled concept especially in providing legitimacy to a constitution.

SK

Ústavodarná moc je existencionálnym konceptom myslenia o ústave a ústavnom práve.V tomto príspevku autor analyzuje vývoj tohto konceptu z časovej perspektívy. V prvej časti poukazuje na znaky ústavodarnej moci v klasických teóriách, ktoré najviac ovplyvnili túto kategóriu ústavného práva. V nasledujúcej časti autor polemizuje s niektorými závermi vyplývajúcimi s tradičního myslenia o tejto moci a do popredia dáva súčasné názory ako aj rôzne praktické implikácie. Záverečná časť patrí skúmaniu existencie ústavodarnej moci v nadštátnom (globálnom) priestore cez prizmu transferu moci zo štátu na nadštátne entity.

2

Zarys konstytucjonalizmu populistycznego

72%

Hudský J.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2023

|

tom 37

|

nr 4

40-53

EN

The aim of this article is to present the assumptions of the populist constitutionalism in view of the unwavering support for populist groups and the related beliefs, resulting in irreversible changes in the perception of democratic reality. The starting point is an attempt to grasp the essence of populism and describe its elementary features. Populism is often defined in opposition to liberal thought and is analysed on two plans – the ideological and pragmatic one. An analysis of both of these elements makes it possible to indicate the political concept of populist democracy, the implementation of which is the goal of populists who achieve power. The assumptions of populist democracy are based on the implementation of the unfettered and current will of the people; at the same time, this concept perceives reality in an agonistic way – it is aware of the political necessity of all elements of public space, which make up the arena for the constantly clashing opposing interests. The above theses create a perspective through which one should look at the phenomenon of populist constitutionalism. There is no doubt that its starting point will be putting into practice populist beliefs and assumptions of populist democracy. Populist constitutional discourse, striving to implement the will of the people, does not reject the liberal institutions that have been in force so far. On the contrary, this phenomenon takes advantage of the hitherto achievements of constitutionalism and strives to transform them in such a way that – at least in principle – the will of the people can be implemented in the most unrestricted way possible. The final part of the reflections concerns the approach of populism to the constituent power, i.e., the power that enables the adoption and amendment of the constitution. It might seem that ‘legalizing’ the constituent power (e.g., in the form of an imperative mandate or popular referenda) would lead to the expansion of the power of the people, but populists do not seem to share this position. They point out that establishing a procedure which allows for additional expression of the will by citizens actually constrains their movements. Formal restrictions (e.g., the minimum number of signatures required) can often thwart the popular initiative.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie założeń konstytucjonalizmu populistycznego wobec niegasnącego poparcia dla ugrupowań populistycznych i związanych z nimi przekonań, skutkującego nieodwracalnymi zmianami w postrzeganiu demokratycznej rzeczywistości. Punktem wyjścia jest próba uchwycenia istoty zjawiska populizmu i opisania jego elementarnych cech. Populizm często definiuje się w opozycji do myśli liberalnej i jest analizowany w dwóch płaszczyznach – ideologicznej i pragmatycznej. Analiza obu wspomnianych elementów pozwala na wskazanie politycznego konceptu demokracji populistycznej, którego zrealizowanie stanowi cel populistów dochodzących do władzy. Założenia demokracji populistycznej opierają się na urzeczywistnieniu nieskrępowanej i aktualnej woli ludu; koncepcja ta jednocześnie postrzega rzeczywistość w agonistyczny sposób – zdaje ona sobie sprawię z koniecznej polityczności wszystkich elementów przestrzeni publicznej, która stanowi arenę dla nieustannie ścierających się przeciwstawnych interesów. Powyższe tezy tworzą perspektywę, przez którą należy analizować konstytucjonalizm populistyczny. Nie ulega wątpliwości, że jego punktem wyjścia będzie realizacja populistycznych przekonań i założeń demokracji populistycznej. Populistyczny dyskurs konstytucjonalny w dążeniu do urzeczywistnienia woli ludu nie odrzuca jednak dotychczas obowiązujących instytucji liberalnych. Przeciwnie, korzysta z dotychczasowego dorobku konstytucjonalizmu i dąży do jego przekształcenia w taki sposób, aby – przynajmniej w założeniach – wola ludu mogła zostać realizowana w możliwie nieograniczony sposób. Końcowa część rozważań dotyczy podejścia populizmu do władzy konstytuującej, tj. władzy, która umożliwia tworzenie i zmianę konstytucji. Mogłoby się wydawać, że „zalegalizowanie” władzy konstytuującej (np. w postaci mandatu imperatywnego lub referendów powszechnych) doprowadzi do poszerzenia władzy ludu, populiści jednak zdają się nie podzielać tego stanowiska. Zwracają oni bowiem uwagę, że ustanowienie procedury, która umożliwia dodatkowe wyrażanie woli obywateli w istocie krępuje ich ruchy. Formalne ograniczenia (np. minimalna wymagana ilość podpisów) może bowiem często niweczyć ludową inicjatywę.

3

Jak możliwa jest absolutna demokracja?

71%

Bednarek J.

Praktyka Teoretyczna

|

2011

|

tom 4

19-31

EN

In the last part of the Empire trilogy, Commonwealth, Negri and Hardt ask about the possibility of the self-governance of the multitude. When answering, they argue that absolute democracy, understood as the political articulation of the multitude that does not entail its unification (construction of the people) is possible. As Negri states, this way of thinking about political articulation is rooted in the tradition of democratic materialism and constitutes the alternative to the dominant current of modern political philosophy that identifies political power with sovereignty. The multitude organizes itself politically by means of the constitutive power, identical with the ontological creativity or productivity of the multitude. To state the problem of political organization means to state the problem of class composition: political democracy is at the same time economic democracy.

PL

W ostatniej części trylogii Imperium, Rzeczy-pospolitej, Negri i Hardt pytają o sposób, w jaki wielość może rządzić sama sobą. W odpowiedzi stawiają tezę, że absolutna demokracja, pojmowana jako polityczna artykulacja wielości, niezakładająca jej redukcji do zunifikowanego podmiotu (ludu), jest możliwa. Jak stwierdza Negri, ten sposób myślenia o politycznej artykulacji jest zakorzeniony w tradycji demokratycznego materializmu, stanowiącej alternatywę dla dominującego w nowożytnej filozofii polityki nurtu utożsamiającego władzę polityczną z suwerennością. Wielość organizuje się politycznie dzięki władzy konstytuującej, tożsamej z ontologiczną kreatywnością/produktywnością wielości. Postawienie kwestii politycznej organizacji wymaga więc także postawienia kwestii składu klasowego wielości; demokracja polityczna jest zarazem demokracją ekonomiczną.

4

Melčák nebo Melčáci? Ústavní soudy rušící ústavní zákony

58%

Madej M.

Právník. Teoretický časopis pro otázky státu a práva (The Lawyer - Scientific Review for Problems of State and Law)

|

2016

|

tom 155

|

nr 5

413-426

EN

Czech Constitutional Court’s judgment known as Melčák provoked a debate not only about the hierarchy in the Czech constitutional order, but also about the powers of the Constitutional Court. In order to deduce these powers there needs to be a possibility of constitutional revision, as well as the separation of original and derived constitution-maker, existence of a body overseeing the revisions, existence of constitutional and supra-constitutional principles and special requirements for constitutional revision. If we wish to assess thoroughly the question of exceeding these powers, we need to analyse the situation in comparable countries.Until now, the Constitutional Courts of Austria, Lithuania and Romania have repealed constitutional acts. While the Romanian Constitution explicitly presumes this type of constitutional review, Austrian and Lithuanian courts had to ‘find’ their powers and thus their judgments are capable of comparing with Melčák. In the end, the author reaches the conclusion that judgment Melčák is not unique and there are more courts to be found, which have the potential to repeal constitutional act and which have yet not had the rightl opportunity to do so.

CS

Nález českého Ústavního soudu ve věci Melčák vyvolal debatu nejen o stupňovitosti ústavního pořádku České republiky, ale také o pravomocech Ústavního soudu z ní vyplývajících. K dovození těchto pravomocí je nezbytná možnost ústavních novelizací, oddělení původního a odvozeného ústavodárce, existence orgánu dohlížejícího nad ústavními novelizacemi, existence ústavních a nadústavních principů a zvláštní požadavky na změnu ústavy. Pro pečlivé zhodnocení otázky překročení těchto pravomocí je vhodné analyzovat situaci ve srovnatelných zemích. Ústavní zákon dosud zrušily ústavní soudy Rakouska, Litvy a Rumunska. Zatímco rumunská Ústava tento typ ústavního přezkumu explicitně předpokládá, rakouský a litevský ústavní soud musely svou pravomoc dovodit a jejich nálezy je možné srovnat s nálezem Melčák. V závěru autor dochází k zjištění, že nález Melčák není ojedinělý a že navíc existují další soudy, které mají potenciál k abrogaci ústavního zákona a které na svou příležitost teprve čekají.

5

Právo na odpor v kontextu demokratického právního státu

58%

Kollert L.

Právník. Teoretický časopis pro otázky státu a práva (The Lawyer - Scientific Review for Problems of State and Law)

|

2022

|

tom 161

|

nr 10

957-972

EN

The following paper focuses on the right of resistance, which is next to the state of exception one of the main exceptional legal instruments designed for resolving crises. It differs from a state of exception in particular in that it may not be invoked by public authorities in a democratic Rechtsstaat, but only by citizens as subjects to its authority. Given the existing regulation in the Czech Republic and our historical experience, the right of resistance may seem quite natural a legal institute. However, its regulation is actually quite rare in the European context and a number of prominent legal theorists expressed strong reservations about it or even rejected it outright. In this paper, I make a distinction between the right of resistance, right of revolution and civil disobedience. Subsequently, I present four basic types of arguments raised against the right of resistance, namely arguments from i) contradiction, ii) anarchy and regression, iii) redundancy, iv) “absorption”. After assessing them, I offer in conclusion of this paper answer to the question of whether the right of resistance has its place in a democratic Rechtsstaat. One of the starting points for my analysis is the distinction between pouvoir constituant and pouvoir constitué put forward by Sieyès.

CS

Předkládaná studie se zaměřuje na právo na odpor, které je vedle výjimečného stavu jedním z hlavních mimořádných právních instrumentů určených k řešení krizí. Od výjimečného stavu se liší zejména v tom znaku, že se jej v podmínkách demokratického právního státu nemohou dovolat orgány veřejné moci, nýbrž pouze občané coby subjekty podřízené její autoritě. Jakkoli se nám mj. s ohledem na historické zkušenosti a platnou právní úpravu může jevit právo na odpor jako relativně přirozený institut, je pravdou, že jeho pozitivní zakotvení je v evropském kontextu spíše vzácné a řada významných teoretiků vůči němu zaujala silně rezervované, nebo dokonce výslovně negativní stanovisko. V článku nejprve odlišuji právo na odpor od práva na revoluci a občanské neposlušnosti. Následně představuji čtyři základní typy argumentů, které jsou vůči právu na odpor vznášeny. Jmenovitě se jedná o argumenty z i) logického rozporu, ii) anarchie a nekonečného regresu, iii) redundance, iv) konzumpce. Po jejich zhodnocení nabízím v závěru odpověď na otázku, zda právo na odpor má nebo nemá v demokratickém právním státě své místo. Jedno z východisek pro předloženou analýzu představuje Sieyèsovo rozlišení mezi pouvoir constituant a pouvoir constitué.

6

W poszukiwaniu Rzeczy-pospolitej

51%

Negri A.

Praktyka Teoretyczna

|

2011

|

tom 4

11-18

EN

The contemporaneity has been redefined, the transition has happened. Symptoms of its end were as follows: redefinition of the concept of democracy, crisis of the classic notion of value and the failure of U.S. unilateralism. Objective determinants of the new order – arising from the crisis of sovereignty – are grounded in the separation of legitimacy and effectiveness. The constituent power is redefined as immanent tool for ordering actions. On the one hand, the biopolitical structure of reality nowadays enters the conflict with the old concept of law, on the other, it dislocates the relation between technical and political composition of the labor force. A loss of a control over a new, socialized form of living labor by the power becomes paradigmatic for the contemporaneity. Worker doesn’t contact with profit but rent, he stands in the front of “collective capitalist”, who is now a forger of the social work. In this situation, a constituent resistance is realized in a practice of exodus. The resistance becomes also a process of reclaiming the common. The common, which is opposed to the private, as well as to the public, becomes a dispositive of radical and democratic form of governance.

PL

Współczesność została zredefiniowana, przejście się dokonało. Symptomami jego końca były: przewartościowanie pojęcia demokracji, kryzys klasycznego pojęcia wartości i klęska unilateralizmu USA. Obiektywne determinanty nowego porządku tkwią w wynikającym z kryzysu suwerenności rozdzieleniu legitymizacji i skuteczności. Władza konstytuująca zostaje zredefiniowana jako immanentna dla działań porządkujących. Biopolityczna struktura rzeczywistości z jednej strony wchodzi dzisiaj w konflikt ze starym pojęciem prawa, a z drugiej zaburza relację między technicznym a politycznym składem siły roboczej. Paradygmatyczną dla współczesności staje się utrata kontroli przez władzę nad nową, uspołecznioną postacią żywej pracy. Pracownik stykając się już nie z zyskiem, a rentą, staje przed „kolektywnym kapitalistą” jako fałszerzem pracy społecznej.W tej sytuacji konstytuujący opór realizuje się w praktyce exodusu, który staje się także procesem odzyskiwania dobra wspólnego. Dobro wspólne przeciwstawiając się „temu, co własne”, będącemu podstawą zarówno tego, co prywatne jak i tego, co publiczne, staje się urządzeniem radykalnego demokratycznego zarządzania.