Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Polityka fiskalna wobec kryzysu finansowego. Próba oceny

100%

Lubiński M.

|

nr 9

1-23

EN

The article aims to evaluate, in theoretical terms, the fiscal policyresponse to the international financial crisis that began in 2007. The evaluation is based on a debate on the stabilization policy conducted after World War II, and on views formulated in research reports during the latest crisis. The main conclusion is that the reaction of the authorities to the crisis contradicts previously formulated theoretical recommendations. The most visible sign was the extensive use of fiscal policy measures. Theoretical recommendations were disproved in practice, largely due to political considerations. The key drawback of fiscal intervention was the lack of an assessment of the long-term implications of the move, with uncertain short-term effects. According to Lubiński, the crisis became an excuse for an inconsiderate public policy that served politicians and private interest groups. In a dubious arrangement, financial institutions were supported at the expense of taxpayers, despite the lack of public approval. The role of the government should be to ensure the proper functioning of the financial system, instead of rescuing it in the event of difficulties, Lubiński says. Another problem is posed by unclear regulations for discretionary action.

2

The UK business cycle and the structure of the economy

100%

Pater R.

|

2015

|

tom 97: Economic cycles and uncertainty

67-93

EN

It is widely known that various sectors of an economy may react differently to the business cycle, and, on the other hand, it may be affected by sector specific shocks. Not much light has been shed so far on the impact of the business cycle on the structure of an economy, and vice versa. This study models and empirically tests the relationship, using data on the United Kingdom economy, 1963Q1-2011Q4. The structure of the economy is analyzed taking into account gross value added and employment in NACE Rev1.1 sections (6-branch division). Gross value added is additionally analyzed from the expenditure point of view. The unobserved component model and SVAR/SVEC models are used. The business cycle is found to influence and be influenced by the structure of the economy. Some effects may persist longer than one cycle, affecting the long-run path of the economy.

3

Polityka fiskalna jako stabilizator koniunktury gospodarczej w Polsce w latach 2000–2014

100%

Spychała J. , Spychała M.

|

tom 50

120-130

PL

Stabilizacyjna funkcja polityki fiskalnej – zgodnie z którą wpływając na strukturę oraz poziom popytu globalnego, można oddziaływać na kształtowanie się realnych procesów gospodarczych – pozwala antycykliczną politykę fiskalną podzielić na politykę aktywną, związaną z działaniami dyskrecjonalnymi państwa, oraz politykę pasywną, związaną z działaniem automatycznych stabilizatorów koniunktury. Celem głównym artykułu jest próba empirycznego zbadania charakteru oddziaływania automatycznych i dyskrecjonalnych instrumentów antycyklicznej polityki fiskalnej oraz określenia ich znaczenia w kształtowaniu aktywności gospodarczej w Polsce w latach 2000–2014. W opracowaniu przyjęto hipotezę, iż zasadnicze znaczenie dla kształtowania wahań koniunkturalnych w Polsce mają: wśród automatycznych stabilizatorów koniunktury – podatki bezpośrednie, natomiast wśród instrumentów o charakterze dyskrecjonalnym – wydatki na działalność inwestycyjną państwa. Podstawą analizy empirycznej jest oszacowany model regresji liniowej, w którym jako zmienne objaśniane wykorzystano wskaźniki wahań cyklicznych (wyrażone w PKB), natomiast jako zmienne objaśniające – strumienie dochodów i wydatków budżetowych. W badaniu przyjęto kwartalne indeksy dynamiki zmiennych objaśnianych i objaśniających pochodzące z bazy danych GUS. Oczekiwane oddziaływanie antycykliczne wykazał zaledwie jeden instrument – dochody z tytułu podatku CIT, przeciwdziałając nadmiernym wahaniom tempa wzrostu PKB w okresie bieżącym, jak również z opóźnieniem dwóch kwartałów. Pozostałe instrumenty fiskalne, które okazały się istotne w wyjaśnianiu zmian koniunkturalnych, nasilały nadmierne wahania tempa wzrostu PKB, oddziałując na polską gospodarkę w sposób procykliczny.

EN

The stabilization function of fiscal policy allows a counter-cyclical fiscal policy to divide the policy of actively associated with the activities of discretionary state and passive policies associated with the operation of automatic stabilizers-congestion situation. The main aim of this article is to attempt to empirically examine the nature of the impact of automatic and discretionary instruments of counter-cyclical fiscal policies and determine their significance in the development of economic activity in Poland in the years 2000–2014. The study has been hypothesized that fundamental to economic fluctuations in Poland are: among the automatic stabilizers direct taxes, and among the instruments of a discretionary expenditure on public investment activities. The basis of the empirical analysis is estimated linear regression model, in which as explained variables used indicators of cyclical fluctuations (expressed in GDP), while the explanatory variables adopted streams of income and expenditure. The study adopted a quarterly index dynamics dependent variables and explanatory derived from the database the Central Statistical Office. Expected impact of countercyclical showed only one instrument – income from CIT, preventing excessive fluctuations in GDP growth in the current period, as well as the delay of two quarters. Other fiscal instruments, which proved to be important in explaining the changes in economic situation, aggravated excessive fluctuations in GDP growth, affecting the Polish economy in a pro- -cyclical.

4

Struktura kredytów a wahania cykliczne w Polsce

100%

Jędruchniewicz A.

|

2013

|

nr 908

57-73

EN

The study sought to answer the question of whether the structure of loans borrowed by companies and households was consistent with the theses of the Austrian school which states that over the business cycle relative changes in the production of goods occur and depend on the degree of remoteness from the consumer goods and on their durability. In the years 2005–2011, Polish households contributed a much higher share of total loans to the real sector than did companies. However, business loans and household property loans, taken together, constituted the vast majority of all loans. The analysis conducted for those years showed that the loan structure in the 2005–2008 growth stage when compared to the 2009–2011 growth stage shows better agreement with the Austrian theory than the 2009–2011 growth stage (especially its initial part). This is evident in the change of the loan structure by entities and sectors.

5

Macroprudential policy instruments and procyclicality of loan-loss provisions – cross-country evidence

100%

Olszak M. , Roszkowska S. , Kowalska I.

|

2016

|

nr WPS 4/2016

1-52

EN

We analyze the effectiveness of various macroprudential policy instruments in reducing the procyclicality of loan-loss provisions (LLPs) using individual bank information from over 65 countries and applying the two-step GMM Blundell-Bond (1998) approach with robust standard errors. Our research identifies several new facts. Firstly, borrower restrictions are definitely more effective in reducing the procyclicality of loan-loss provisions than other macroprudential policy instruments. This effect is supported in both unconsolidated and consolidated data and is robust to several robustness checks. Secondly, dynamic provisions, large exposure concentration limits and taxes on specific assets are effective in reducing the procyclicality of loan-loss provisions. And finally, we find that both loan-to-value caps and debt-to-income ratios, are especially effective in reducing the procyclicality of LLP of large banks. Off-balance-sheet restrictions, concentration limits and taxes are also effective in reducing the procyclicality of LLP of large banks. Dynamic provisions reduce the procyclicality of LLP independently of bank size.

6

PRODUKCJA W SPADKOWEJ FAZIE CYKLU KONIUNKTURALNEGO W POLSCE

89%

Jędruchniewicz A.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2013

|

tom 75

|

nr 1

155-174

EN

The paper is of theoretical and empirical character. Its main objective is to verify two hypotheses that are fundamental to the Austrian business cycle theory. One claims that a restrictive monetary policy causes a shortening of the production structure. The other states that increases in interest rates lead to relative differences in the decline of the output in manufacturing industries that produce goods at different distances from the consumer. The analysis presented in the paper was based on selected indicators and allowed to positively verify both hypotheses. Interest rate increases effected by the National Bank of Poland led to the formation of downward phases of the cycle. During the examined period we observed a decrease in the production time of final goods as well as relative differences in the declines in the output of the manufacturing industries which varied in their distance to the final recipients.

PL

Opracowanie ma charakter teoretyczno-empiryczny. Jego głównym celem jest weryfikacja dwóch zasadniczych dla austriackiej teorii cyklu koniunkturalnego hipotez. Pierwsza hipoteza mówi, że restrykcyjna polityka pieniężna powoduje skracanie struktury produkcji, druga ,– że podwyżki stóp prowadzą do względnych różnic w spadku produkcji branż wytwarzających dobra w różnych odległościach od konsumenta. Przeprowadzona w opracowaniu analiza, oparta na przyjętych wskaźnikach, pozwala pozytywnie zweryfikować obie hipotezy. Podwyżki stóp procentowych dokonane przez Narodowy Bank Polski prowadziły do powstawania spadkowych faz cyklu. W tym okresie w polskiej gospodarce zmniejszał się czas produkcji dóbr finalnych oraz występowały względne różnice w spadkach produkcji w branżach oddalonych w różnym stopniu od ostatecznego odbiorcy.

7

The HSE ESI and the business cycle in the Russian economy

88%

Kitrar L. , Lipkind T. , Lola I. , Ostapkovich G. , Chusovlyanov D.

|

2015

|

tom 97: Economic cycles and uncertainty

45-66

EN

As the Russian economy is presently characterized by high uncertainty of doing business and a growing gap between opinions and actions of firms and decision makers, the importance of qualitative business surveys as a source of information is significantly rising. The paper investigates the ability of Russian business tendency surveys to identify business cycle turning points. For this purpose we have constructed an algorithm to build economic indicators which cover all information contained in the sectoral business surveys data. Identification of the turning points of these indicators allows us to track the stylized ‘averaged’ chronology of the business cycle. In addition, we have evaluated ex post the turning points in the GDP growth on the basis of the extracted cyclical component of the composite Economic Sentiment Indicator.

8

Seasonality Revisited - Statistical Testing for Almost Periodically Correlated Stochastic Processes

88%

Lenart Ł. , Pipień M.

|

nr 2

9

Wahania koniunkturalne w województwie lubelskim

88%

Kowerski M.

|

nr 7-8

93-106

EN

The paper examines business cycles in Poland’s Lublin province using quarterly business sentiment indicators calculated since the second quarter of 2001. Both composite and sector indicators are calculated on the basis of the results of quarterly surveys covering 320 companies and 350 households. Sector indicators are calculated as weighted arithmetic means of respondents’ assessment of their current condition and forecasts for the next quarter. Composite indicators are weighted averages of sector indicators, with the shares of individual sectors in gross value added generated in the province used as weights. Industry and construction in Lublin province began to slow down in the second quarter of 2007, according to Kowerski. By now the slowdown in these sectors has become evident. The slump in the service sector began in the first quarter of 2008, and consumers felt the downturn in the second quarter of 2008. The retail sector has yet to experience a downturn, according to Kowerski. The composite indicator of business sentiment began to deteriorate markedly in the second quarter of 2008. The research shows that the economy of the Lublin region began to slow down in the first half of 2008, though it is unclear if this trend can be called a recession, the author says.

10

The impact of inflation on wood market economic situation

75%

Lis W.

|

tom 30

|

nr 2

EN

Economic situation on Polish wood market in the second half of 2014 as well as the impact of deflation processes on the condition of sawmill enterprises was presented here.

11

Cyclical Processes in the Polish Economy

75%

Skrzypczyńska M.

|

nr 3

12

Empirical Properties of the Credit and Equity Cycle within Almost Periodically Correlated Stochastic Processes - the Case of Poland, UK and USA

75%

Lenart Ł. , Pipień M.

Central European Journal of Economic Modelling and Econometrics

|

2015

|

nr 3

13

Cykliczność czy antycykliczność cen w Polsce?

75%

Misztal P.

Optimum. Studia Ekonomiczne

|

2016

|

tom 3(81)

PL

Celem artykułu jest analiza współzależności między zmianami cen konsumpcyjnych i produkcyjnych a produkcji w Polsce w okresie 1995-2015. W pracy wykorzystano metodę badawczą opartą na studiach literaturowych z zakresu makroekonomii i finansów międzynarodowych oraz metody statystyczno-ekonometryczne. Wyniki przeprowadzonych badań sugerują brak obecności zjawiska cykliczności cen konsumpcyjnych oraz występowanie zjawiska cykliczności cen produkcyjnych w krótkim i długim okresie. Rezultaty badań mają istotne implikacje teoretyczne i praktyczne. W tradycyjnym podejściu do relacji między cenami a produkcją najczęściej zakłada się, że poziom cen jest procykliczny, co oznacza wzrost cen w warunkach wzrostu poziomu produkcji i spadek cen w sytuacji spadku wielkości produkcji. Jednakże wyniki badań przedstawionych w niniejszym artykule wskazują, iż przyjęte założenie o cykliczności cen nie zawsze jest właściwe. Wyniki analizy są także ważne ze względu na politykę pieniężną prowadzoną w kraju, bowiem brak istnienia cykliczności cen konsumpcyjnych wymaga od banku centralnego odmiennych reakcji w odpowiedzi na wahania aktywności gospodarczej w kraju.

EN

The aim of the article is to analyze the interdependence between changes in consumer and producer prices and production in Poland in the period 1995-2015. In the study were used a research methods based on the study of literature in the field of macroeconomics and international finance as well as statistical and econometric methods. The results of the study suggest the absence of the phenomenon of cyclical consumer prices and the phenomenon of cyclical production prices in the short and long run. Research results have important theoretical and practical implications. In the traditional approach to the relationship between prices and production usually it assumes that the price level is pro-cyclical, which means an increase in prices in the conditions of increase in production and a decline in prices in the situation of a fall in production. However, the results of the study indicate that the accepted assumption about the cyclicality of prices is not always appropriate. The results of the analysis are also important from the monetary policy point of view, as the absence of cyclical consumer price requires from the central bank's different reaction in response to fluctuations in economic activity in the country.

14

Integracja finansowa a synchronizacja cykli koniunkturalnych Polski i Unii Europejskiej

75%

Misztal P.

Optimum. Studia Ekonomiczne

|

2015

|

tom 2(74)

PL

Cykle koniunkturalne gospodarek, ze względu na postępujący proces globalizacji gospodarki światowej, są w coraz większym stopniu od siebie zależne. W procesie globalizacji kraje wschodzące zwiększyły swoje znaczenie gospodarcze na świecie, jednocześnie upodobniając się do krajów wysoko rozwiniętych gospodarczo. Nowa struktura gospodarki światowej powoduje istotne implikacje dla cykli koniunkturalnych większości krajów świata. Jednym z czynników, który istotnie przyczynia się do większej współzależności cykli koniunkturalnych na świecie, są dynamicznie rosnące międzynarodowe przepływy inwestycji zagranicznych (tzw. integracja finansowa). Celem niniejszego opracowania jest analiza oddziaływania międzynarodowych przepływów kapitałowych na synchronizację cykli koniunkturalnych Polski oraz Unii Europejskiej w okresie 2005-2013. W pracy wykorzystano metodę badawczą opartą na studiach literaturowych z zakresu makroekonomii i finansów międzynarodowych oraz metody ekonometryczne (modele wektorowej autoregresji – Vector Autoregression Model). Wyniki przeprowadzonych badań empirycznych wskazują, że wzrost obrotów kapitałowych niekoniecznie prowadzi do zwiększenia synchronizacji cykli koniunkturalnych analizowanych gospodarek. Wpływ wzrostu przepływów kapitałowych krajów na synchronizację ich cykli koniunkturalnych zależy nie tylko od intensywności obrotów kapitałowych, ale przede wszystkim od struktury rodzajowej tych obrotów.

EN

Due to the process of globalisation in the world economy, business cycles are becoming increasingly interdependent. Under globalisation, emerging countries have increased their economic weight in the world, at the same time conforming to the economically developed countries. The new structure of the global economy causes significant implications for business cycles in most countries of the world . Among the factors that contribute significantly to greater interdependence of business cycles are rapidly growing international flows of foreign investment (i.e. financial integration). The purpose of this paper is to analyse the impact of international capital flows on the synchroni-sation of business cycles in Poland and the European Union in the period of 2005-2013. The author uses a research method based on the study of relevant literature on macroeconomics and international finance, as well as econometric methods (Vector Autoregression Model -VAR). The results of empirical studies indicate that the increase in capital movements does not necessarily lead to an increase in business cycle synchronisation in the analysed economies. The impact of the growth of capital flows on business cycle synchronisation depends not only on the intensity of capital movements, but mainly on the structure of capital flows.

15

Determinanty zatrudnienia nierejestrowanego w Polsce w okresach wysokiej i niskiej koniunktury

75%

Cichocki S. , Tyrowicz J.

|

nr 3

1-27

EN

The article examines changes in the determinants of unregistered employment in Poland during periods of high and low economic growth. Using Labor Force Survey data and probit models, the authors analyze the structure and determinants of unregistered employment in 2003 and 2008. In 2003 unemployment ran high, while in 2008 joblessness was relatively low and accompanied by high wage pressure. The authors look at two groups of workers in the context of unregistered employment: those officially unemployed and those officially employed but seeking to supplement their incomes by taking up jobs in the unregistered segment of the economy. After analyzing changes in basic demographic and socioeconomic variables, Cichocki and Tyrowicz conclude that unemployed individuals tend to take up jobs in the unregistered segment of the economy both when the labor market suffers from high unemployment and when wage pressure rises. Generally, the bargaining position of employees with regard to employers improved when the labor market revived and when the unregistered segment of the economy shrank in terms of both individual sectors and qualifications. Young unemployed people find it relatively easier to get informal work, the authors conclude, while no specific factors force young employees to look for jobs in the shadow economy. Theoretically, the tax-evading, unregistered segment of the economy could be expected to display pro-cyclical changes, the authors say, shrinking in times of fast economic growth and expanding in periods of poor macroeconomic trends. But in reality the shadow economy provides a considerable measure of flexibility to employers, as a result of which unregistered employment tends to display countercyclical behavior, according to Cichocki and Tyrowicz.

16

Are Leading Indicators a Useful Tool for Predicting Business Cycles? The Polish Experience

75%

Milo W. , Wośko Z. , University of Łódź D. o. E.

|

2005

|

tom 192

PL

Od momentu, kiedy ekonomiści zdali sobie spawę, że cykle koniunkturalne są nieodłączną charakterystyką zmienności zagregowanej aktywności ekonomicznej, ich główne wysiłki skoncentrowały' się na znalezieniu wskaźników odzwierciedlających okresy rozkwitu i recesji gospodarki. Zmienne, których fluktuacje systematycznie wyprzedzają zmiany ogólnogospodarczej koniunktury, są nazywane zmiennymi wiodącymi (leading variables) lub wskaźnikami wiodącymi (leading indicators). Celem artykułu jest krótka prezentacja teoretycznych i praktycznych problemów dotyczących prognozowania cykli koniunkturalnych, opartego na analizie wskaźniów wiodących, jak również omówienie empirycznych wyników dotyczących jakości prognozowania z użyciem wskaźników wiodących na przykładzie cyklu koniunkturalnego Polski.

EN

From the moment when economists realized that business cycles are important patterns of aggregate economic activity, their main efforts were concentrated on Unding of conjugate indicators of periods of boom and recession. Variables with fluctuations that systematically predate the movements in a general economic activity are called leading variables (LV) or leading indicators (LI). Combining a number of these leading variables into a single indicator provides a representation of cyclical fluctuations. The aims of this paper are to present and briefly discuss theoretical and practical problems of business cycle forecasting based on results of leading indicator analysis, as well as to review the empirical evidence on forecasting performance of leading indicators in Poland.

17

Trade, Financial Integration, and Synchronization of Business Cycles in NAFTA Member Countries

75%

Misztal P.

|

nr 1/2016 (20)

88-100

EN

Celem badań była analiza oddziaływania integracji handlowej (handlu międzynarodowego) i integracji finansowej (międzynarodowych przepływów kapitałowych) na synchronizację cykli koniunkturalnych w krajach członkowskich Północnoamerykańskiej Strefy Wolnego Handlu (NAFTA) w okresie 1995–2013. Zgodnie z przyjętą hipotezą badawczą międzynarodowe obroty handlowe oraz międzynarodowe przepływy kapitałowe były istotnymi czynnikami determinującymi stopień synchronizacji cykli koniunkturalnych w analizowanym ugrupowaniu integracyjnym. W największym stopniu handel międzynarodowy determinował stopień zbieżności cykli koniunkturalnych w krajach NAFTA, co było zgodne z wynikami badań przeprowadzonymi przez J. Frankel i A. Rose (1998). Co więcej, wpływ handlu wzajemnego krajów oraz wzajemnych przepływów kapitałowych na synchronizację cykli koniunkturalnych krajów zależał nie tylko od intensywności wymiany handlowej i kapitałowej, ale przede wszystkim od struktury obrotów handlowych i kapitałowych. Uzyskane wyniki badań mają istotne implikacje w kontekście możliwości tworzenia i funkcjonowania ugrupowań integracyjnych skupiających kraje o różnym poziomie rozwoju gospodarczego. Wyniki analizy odgrywają także ważną rolę w kontekście przyszłego członkostwa Polski w strefie euro.

18

Ocena aktywności ekonomicznej w polskim sektorze bankowym w okresie pandemii COVID-19 na podstawie testów koniunktury

63%

Hamulczuk M. , Idzik M.

|

nr 9

1-23

EN

One of the areas of the economy affected by the COVID-19 pandemic is the banking sector. The aim of the study presented in the article is to answer the questions: what was the perception of the economic situation in the banking sector in Poland during the crisis caused by the COVID-19 pandemic in the light of the results of business tendency surveys, and what determined its changes over time. The research was carried out on the basis of business tendency surveys conducted by Statistics Poland and Kantar Polska in the years 2004–2021. The conclusions were based on the trend-cycle component obtained by means of the X-13-ARIMA method. The analyses showed a negative relationship between the extent of the pandemic restrictions and the economic activity in banking, especially in the first phase of the crisis. Business tendency surveys show that during this crisis, the economic situation in the banking sector deteriorated more than during the financial crisis of 2008–2009. A relatively sharp decline as well as rapid rebounds were observed in the credit market, which caused its indicators to return in 2021 to the levels recorded before the outbreak of the pandemic. In the initial phase of the crisis, the economic downturn observed in the deposit market was not as sharp as in the credit market. On the other hand, however, the economic situation in the deposit market failed to improve significantly in 2021.

PL

Jednym z obszarów gospodarki, na które pandemia COVID-19 wywarła wpływ, jest sektor bankowy. Celem badania omawianego w artykule jest uzyskanie odpowiedzi na pytania, jaka była percepcja koniunktury w sektorze bankowym w Polsce w czasie kryzysu spowodowanego przez pandemię COVID-19 w świetle wyników testów koniunktury oraz jakie były uwarunkowania zmian koniunktury w tym okresie. Badanie przeprowadzono na podstawie testów koniunktury prowadzonych przez GUS oraz Kantar Polska w latach 2004–2021. Wnioski sformułowano na podstawie składowej trendo-cyklicznej otrzymanej metodą X-13-ARIMA. Analizy wykazały negatywny związek między siłą obostrzeń pandemicznych a koniunkturą w bankowości, szczególnie w pierwszej fazie kryzysu. Testy koniunktury pokazują, że w czasie kryzysu wywołanego przez pandemię koniunktura w sektorze bankowym pogorszyła się bardziej niż podczas kryzysu finansowego z lat 2008–2009. Na rynku kredytowym można było zaobserwować zarówno dosyć gwałtowny spadek, jak i bardzo szybkie wzrosty, co spowodowało, że w 2021 r. wskaźniki koniunktury rynku kredytowego powróciły do poziomu sprzed wybuchu pandemii. Pogorszenie koniunktury na rynku depozytowym w początkowej fazie kryzysu nie było tak silne jak na rynku kredytowym, niemniej jednak nie zaobserwowano jej znaczącej poprawy w 2021 r.

19

Decyzje polityczne a cykl koniunkturalny w państwach inicjatywy wyszehradzkiej

63%

Pacześ P.

|

2015

|

tom 95 :Podejście krótkookresowe i strategiczne w polityce gospodarczej

75-92

PL

Celem opracowania jest przegląd wybranych badań empirycznych mających na celu stwierdzenie, czy dla państw Grupy Wyszehradzkiej można zaobserwować statystycznie istotną relację pomiędzy agregatami makroekonomicznymi a cyklem zmiany rządów. Stwierdzenie, czy i w jaki sposób czynniki polityczne wpływają w szczególności na zadłużenie państw Grupy Wyszehradzkiej może być istotne w obliczu kryzysu zadłużenia, z jakim w ostatnim czasie zmaga się Unia Europejska. Przeprowadzone badania wskazują, że w przypadku państw Grupy Wyszehradzkiej cykl polityczny może przyczyniać się do zadłużenia gospodarek.

EN

The aim of this paper is to review selected empirical studies aimed at determining whether in the Visegrad Group countries can be observed a statistically significant relationship between macroeconomic aggregates and the cycle of government change. Information whether and how political factors particularly affect the debts of the Visegrad Group may be relevant in the face of the debt crisis which the European Union recently struggles with. The study indicates that in the case of the Visegrad Group, the political business cycle may contribute to the national economies’ indebtness.

20

Zmiany luki VAT w Polsce: rola czynników koniunkturalnych i strukturalnych

63%

Konopczak K.

|

nr 1

44-65

EN

This article attempts to decompose the changes in the value-added tax (VAT) gap in Poland into the cyclical and the structural component. To this end, a methodology for quantifying changes in the VAT gap alternative to the ones commonly used in the literature is proposed. The methodology combines three traditions of tax revenues modelling: the discrepancy method, the tax elasticity estimation, and the so-called indicator methods. The proposed approach makes it possible to quantify changes in the VAT gap while controlling for the business cycle, and thereby to extract their structural component that is most relevant for the long-term sustainability of public finances. The obtained results indicate that the trajectory of the VAT gap in Poland is determined by both cyclical and structural factors. However, their relative importance has changed over time. Since the global financial crisis, structural factors have started to play a greater role, both in the increase of the VAT gap in the years 2008–2012 and its decrease in 2015–2018. Nevertheless, even in the case of 2012–2015, when the gap reached its highest level in the sample period, over 40% of its increase compared to prior to the financial crisis can be explained by unfavourable economic conditions.

PL

W niniejszym artykule podjęto próbę dekompozycji zmian luki VAT w Polsce na części wynikające z działania czynników o charakterze koniunkturalnym i strukturalnym. W tym celu zaproponowano alternatywną względem stosowanych w literaturze metodę jej kwantyfikacji. Łączy ona trzy tradycje modelowania dochodów podatkowych: metodę rozbieżności, metodę szacowania elastyczności dochodów podatkowych oraz tzw. metody wskaźnikowe. Z racji ekonometrycznego charakteru metoda pozwala na oszacowanie zmian luki przy kontroli stanu koniunktury i tym samym oczyszczenie ich z wpływu czynników cyklicznych. Otrzymane wyniki wskazują, że trajektoria luki VAT w Polsce jest efektem działania zarówno czynników koniunkturalnych, jak i strukturalnych. Ich relatywne znaczenie zmieniało się jednak w czasie. Począwszy od światowego kryzysu finansowego większą rolę w determinowaniu zmian luki VAT zaczęły odgrywać czynniki strukturalne, zarówno w przypadku jej wzrostu w latach 2008–2012, jak i spadku w latach 2015–2018. Tym niemniej, nawet w latach 2012–2015, kiedy to luka osiągnęła najwyższy poziom w analizowanym okresie, ponad 40% jej wzrostu w stosunku do okresu sprzed kryzysu finansowego można wytłumaczyć pogorszeniem koniunktury. Z kolei zmniejszenie luki odnotowane w latach 2016–2018 wynikało – zgodnie z otrzymanymi szacunkami – w około 20% z działania czynników o charakterze koniunkturalnym. Bez procyklicznego spadku luka ukształtowałaby się pod koniec próby na poziomie ok. 12–14% zamiast 10%.