Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Idea sprawiedliwości – współczesne dylematy

100%

Bobko A.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2019

|

tom 57

25-34

PL

Celem artykułu jest ukazanie tego, jak wielkie znaczenie idea sprawiedliwości odgrywa w życiu społecznym i politycznym. W pierwszej jego części zostaje zarysowana historia sprawiedliwości począwszy od tradycji greckiej („Państwo” Platona), poprzez chrześcijaństwo (w ujęciu encykliki „Bóg jest miłością” Benedykta XVI) aż do współczesnej teorii sprawiedliwości J. Rawlsa, której zasady (m.in. wyrównywania szans, redystrybucji dochodów) stały się swoistym modelem dla wielu współcześnie funkcjonujących państw. W części drugiej spróbujemy spojrzeć na polską transformację ustrojową po 1989 roku przez pryzmat twierdzenia Rawlsa, że wszelkie instytucje i mechanizmy regulujące życie politycznej wspólnoty, niezależnie od tego jak były nowatorskie i doskonałe, muszą zostać w dłuższym dystansie zakwestionowane, jeżeli nie spełniają elementarnego wymogu sprawiedliwości. Postawimy tezę, że program „Prawa i Sprawiedliwości” w 2015 roku odpowiadał trafnie na niespełnioną potrzebę sprawiedliwości w polskim społeczeństwie, co było źródłem sukcesu wyborczego i poparcia społecznego dla rządu w kolejnych trzech latach. W zakończeniu wskażemy jednak także na niebezpieczeństwa, które związane są z nadmiernym rozrostem rządowych programów społecznych. Przypomnimy za F. von Hayekiem, że dążenie do równości ekonomicznej stanowi śmiertelne zagrożenie dla wolności.

EN

The aim of the paper is to show a role of an idea of justice in social and political life. In the first part the Author describes the history of justice beginning with the Greek tradition (Platon’s State), through Christianity (as described in encyclical “God is love” by Benedykt XVI) till the modern theory of justice by J. Rawls, the rules of which (e.g. equality of chances, income redistribution) constitute a model for many modern states. In the second part an attempt to interpret the Polish political transformation after 1989 year is done, considering the Rawls’ claim that all institutions and mechanisms regulating a life of political community, independently of their modernity and excellence, must be put to the question in a long term if they do not fulfill the basic condition of justice. The Author proposes a thesis that the program of “Prawo i Sprawiedliwość” political party in 2015 year met the unfulfilled need for justice in Polish society and it was a source of the electoral success and social support for the government in the following three years. Nevertheless, some dangers connected with an excessive growth of the governmental social programs are indicated in the final part. It is reminded, on the basis of Hayek statement, that striving for economic equity creates a fatal threat for freedom.

2

Metoda refleksyjnej równowagi. Część I: prezentacja metody

100%

Szutta A.

Diametros

|

2013

|

nr 35

129-149

PL

Przedmiotem niniejszego artykułu jest tzw. metoda refleksyjnej równowagi, wprowadzona do dyskursu w etyce i filozofii społecznej przez Johna Rawlsa, która zdaniem jej zwolenników daje możliwość korygowania i uzasadnienia naszych przekonań etycznych. Polega ona na identyfikowaniu tzw. rozważnych sądów moralnych, formułowania zasad moralnych eksplikujących te sądy oraz usuwaniu sprzeczności pomiędzy tymi sądami, zasadami, ale także istotnymi dla nich filozoficznymi i niefilozoficznymi teoriami. Ostateczny wynik dopasowywania tych trzech elementów stanowi swoiste ekwilibrium, oznaczające ich wzajemne wspieranie się i uwiarygodnianie. Pomimo licznego grona zwolenników (J. Rawls, N. Daniels, R. Dworkin) metoda refleksyjnej równowagi spotkała się z silną krytyką (np. R.M. Hare, P. Singer, czy R.B. Brandt) wskazującą na kołowatość tej metody oraz jej przyczynianie się do relatywizmu moralnego. Tekst otwiera serię trzech artykułów, których celem jest obrona metody refleksyjnej równowagi. Pierwszy krok w realizacji tego celu stanowi rzetelna prezentacja samej metody.

EN

The article concerns the method of reflective equilibrium which, according to its advocates, allows for correcting and justifying our ethical views. Generally speaking, it consists in the identification of our considered moral judgements, the formulation of moral principles that explicate these judgements, and the elimination of conflicts between them and any relevant background theories. The result of this process of adjustment is an equilibrium in which these elements support and justify each other. Despite a number of advocates (J. Rawls, N. Daniels, R. Dworkin), the method has been heavily criticized (for example by R. M. Hare, P. Singer, or R. B. Brandt), the objections being that it is an example of a vicious circle or that it justifies ethical relativism. This article opens a series of three papers which aim to defend the method. The first step to realize this goal is to present and explain the method itself.

3

Równość obywatelska w społeczeństwie demokratycznym według Johna Rawlsa

94%

Rupniewski M.

Społeczeństwo. Edukacja. Język

|

2020

|

tom 10

PL

DOI: 10.19251/sej/2019.10(2)Abstrakt Artykuł prezentuje doktrynę równego obywatelstwa autorstwa Johna Rawlsa. Doktryna ta jest istotna zarówno jako kluczowa dla zrozumienia filozofii tegoż myśliciela, jak również jako paradygmatyczna dla ideału równości w liberalnej demokracji w ogóle. Podstawowym pytaniem stawianym w tekście jest pytanie o to, czy da się ów ideał równości połączyć z innymi, takimi jak choćby wolność, w ramach spójnej wewnętrznie koncepcji demokratycznej. Celem odpowiedzi na to pytanie w artykule badany jest sam ideał równego obywatelstwa jak również jego normatywne implikacje dla konstytucji oraz ładu społeczno-ekonomicznego, również na poziomie międzynarodowym. Autor argumentuje, iż myśl Rawlsa daje się zinterpretować w sposób, który pozwala na twierdzącą odpowiedź na wskazane główne pytanie,Słowa kluczowe Równość, John Rawls, liberalna demokracja, obywatelstwo

4

Deliberacja „zamiast” władzy. Kontekst edukacyjny

94%

Moroz J.

Kwartalnik Pedagogiczny

|

2018

|

tom 63(1 (247))

87-104

PL

Power is undoubtedly a politically intriguing phenomenon. However, mainly its socio-practical character makes power especially important from the educational point of view. Our thinking around the concept of power can be focused on its two types: 1. Asymmetrical conception of power containing elements of resistance and conflict, 2. Concepts of power as a collective potential. The institution of school using appropriate didactic strategies in an active way can support or block one of the two proposed concepts of power. By advocating for the concept of power as a collective potential, in this article the author proposes to consider a deliberative thinking procedure as an element of education influencing the understanding of the functioning of democracy. The main purpose of the article is to justify the thesis that applying the procedural model of justification in educational practice (see John Rawls) makes a significant contribution to students’ acquisition of thinking skills that support deliberative attitudes.

5

Kontraktualismus, závoj nevědomosti a morální status zvířat: jaké morální principy bychom zvolili, kdybychom neznali svou druhovou příslušnost?

84%

Milko M.

Časopis zdravotnického práva a bioetiky (Journal of Medical Law and Bioethics)

|

2023

|

tom 13

|

nr 1

72-114

EN

This paper defends the thesis that contractualism, properly understood, provides a plausible theoretical basis for the attribution of direct moral status to animals. The first part explains how John Rawls’s contractualism can be aplied – through his own arguments – to defend direct moral duties to animals. The second part focuses on solving practical moral questions using the contract theory. It deals with the issue of intensive farming and animal experimentation.

CS

Tento článek obhajuje tezi, že kontraktualismus, je-li správně pochopen, poskytuje přesvědčivý teoretický rámec pro přiznání přímého morálního statusu zvířatům. V první části vysvětluje, jak může být kontraktualismus Johna Rawlse – prostřednictvím jeho vlastních argumentů – použit k obhajobě přímých morálních povinností vůči zvířatům. Ve druhé části se zaměřuje na řešení praktických morálních otázek pomocí smluvní teorie. Věnuje se problému intenzivního zemědělství a pokusů na zvířatech.

6

Teoria demokracji deliberatywnej w myśli Johna Rawlsa

84%

Turoń-Kowalska A.

Horyzonty Polityki

|

2023

|

tom 14

|

nr 46

185-206

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The scientific aim is to present a specific role of John Rawls that he played in co-creation of the concept of deliberative democracy. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: Deliberative democracy focuses on deliberation that should bring in-depth knowledge of the participants in a given matter as well as the awareness of other individuals’ interests. One must acquire knowledge of the distinction between public reason and many non-public reasons, and at the same time be impartial to the points of view of vast rational doctrines. The research method is based on text analysis. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The article begins with an attempt to synthetically analyse Rawls’s contractualistic proposition in order to “organise the state well”. Then, there follows an analysis of the concept of justice as impartiality indicating the basis for creating the theory of deliberative democracy. The focus is put on Rawls’s innovative solution – the reflection of balance can only be achieved through the result of a certain structure (construction) and the normative nature of his proposition was indicated, which distinguishes this concept from predecessors asking similar questions. RESEARCH RESULTS: In his attempts to construct a “machine of reason” and a “game of reason”, and finally an “original situation” from which the principles of justice as impartiality can be derived, John Rawls attempted to create a model of a reasonable deliberation by democratic citizens in a way that could awake their loyalty towards the established order. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: In the conclusions, the author points out that the assumption of common public reason and rational pluralism, as well as the idea of freedom as the ability to have higher moral powers, lead Rawls to create “good state organisation”, where the deliberative formula of democracy must play a key role.

PL

CEL NAUKOWY: Celem naukowym jest ukazanie specyficznej roli Johna Rawlsa dla współtworzenia koncepcji demokracji deliberatywnej. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Demokracja deliberatywna skupia się na deliberacji, która powinna nieść za sobą pogłębioną wiedzę uczestników w danej sprawie oraz świadomość interesów innych jednostek. Propozycja Rawlsa ma charakter absolutnie normatywny. Teoria sprawiedliwości formułuje reguły, na których powinna opierać się organizacja życia społecznego. Należy posiąść wiedzę o rozróżnieniu pomiędzy rozumem publicznym a wieloma rozumami niepublicznymi, a jednocześnie zachować bezstronność wobec punktów widzenia rozległych rozumnych doktryn. Metoda badań opiera się na analizie tekstu. PROCES WYWODU: Artykuł rozpoczyna się od próby syntetycznej analizy kontraktualistycznej propozycji Rawlsa mającej na celu „dobrą organizację państwa”. Następnie analizie poddana jest koncepcja sprawiedliwości jako bezstronności ze wskazaniem podstawy do tworzenia teorii demokracji deliberatywnej. Skupiono się tutaj na nowatorskim rozwiązaniu – refleksja równowagi może zostać osiągnięta tylko poprzez wynik pewnej struktury (konstrukcji) – oraz wskazano normatywny charakter jego propozycji, co odróżnia tę koncepcję od koncepcji poprzedników zadających podobne pytania. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: W swoich próbach skonstruowania „maszyny rozumu” i „gry rozumowej”, a wreszcie „sytuacji pierwotnej”, z której można wyprowadzić zasady sprawiedliwości jako bezstronności, Rawls dokonał próby stworzenia modelu rozsądnej deliberacji przez demokratycznych obywateli w sposób, który może wzbudzić ich lojalność wobec ustanowionego porządku. WNIOSKI, INNOWACJE I REKOMENDACJE: We wnioskach autorka wskazuje, że założenie wspólnego rozumu publicznego oraz rozumnego pluralizmu, jak również idea wolności jako zdolności do posiadania wyższych władz moralnych prowadzi Rawlsa do stworzenia „dobrej organizacji państwa”, gdzie kluczową rolę odgrywać musi deliberatywna formuła demokracji.

7

Kilka uwag o kontraktowym uzasadnieniu zasad sprawiedliwości Johna Rawlsa

84%

Polaczuk P.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2011

|

tom 1(2)

46-54

PL

Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy przyjęte przez Johna Rawlsa uzasadnienie zasad sprawiedliwości pozwala na modyfikację moralnie istotnych zróżnicowań wyjściowej pozycji społecznej jednostek. W tekście charakteryzuje się Rawlsowską podstawową strukturą społeczną i wskazuje się na zakładane przez Rawlsa rygory uzasadnienia. Rygory te są zdeterminowane intuicyjnymi poglądami o sprawiedliwości – tym, czy owe poglądy wyodrębniają pewne czynniki jako moralnie istotne. Analiza argumentacji Rawlsa wskazuje, że jego uzasadnienia zasad sprawiedliwości opiera się na kryterium korzyści. Kryterium to prowadzi do uprzywilejowania uwarunkowań, które w myśl intuicyjnych poglądów o sprawiedliwości uprzywilejowane być nie powinny. Poza mechanizmem uzasadniania znajduje się natomiast pozycja wyjściowa grup społecznych, która z tych samych względów wymaga poprawy.

EN

This paper addresses the issue of whether the justification concerning the principles of justice adopted by Rawls allows for modifying morally significant differentiations found in the basic social structure. The idea of basic social structure as understood by Rawls is explained, and the requirements for justification assumed by Rawls are characterized. Theses requirements are determined by intuitive beliefs concerning justice; whereas such beliefs stipulate certain factors as being morally significant. The analysis of Rawls’s argument indicates that his justification with respect to the principles of justice is based on the criterion of benefit. This leads to privileging these conditions which according to the intuitive beliefs concerning justice should not be privileged. The original position of social groups, however, is not included within the framework of the justification mechanism, and so it requires revaluation for the same reasons as the previously mentioned issue.

8

System uzasadnienia teorii sprawiedliwości Johna Rawlsa

84%

Ciszewski W.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2013

|

tom 1(6)

34-53

PL

The paper considers a fundamental issue set against the backcloth of John Rawls’s theory of justice, namely the structure of its justification system. The issue is so significant, because justification fulfills a key role in the Rawlsian conception. J. Rawls offers a sophisticated system consisting of different arguments aimed at reaching full justification. In the author’s opinion, there are five elements that relate to each other: 1) original position with the idea of the veil of ignorance, 2) reflective equilibrium, 3) public reason, 4) overlapping consensus, and 5) fundamental constructivist ideas. The five above mentioned arguments seem to be based on four different argumentative strategies: 1) a coherentist strategy – referring to the general and internal coherence of the system; 2) a contractualist strategy – based on the notion of social contract; 3) a pragmatic strategy – referring to the connection with effective social practices; and 4) a constructivist strategy which is founded in the particular view of reasonableness. The justification system evolves from A Theory of Justice to Political Liberalism. However, though the system develops, it is always aimed at the same goal – to gather our considered beliefs and facts about a modern society into a coherent set of judgments which may claim to be valid.

9

Od-Kantować Rawlsa: ewolucyjne uzasadnienie teorii sprawiedliwości w ujęciu Kena Binmore’a

84%

Szymański S.

ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal

|

2019

|

tom 9

|

nr 1

57-80

EN

De-Kanting Rawls: evolutionary justifcation of the theory of justice by Ken Binmore: The article discusses the criticism of John Rawls’s theory of justice formulated by Ken Binmore. Binmore criticizes Rawls in his work for inadequate justifcation of fairness norms. In his opinion, their proper justifcation requires the rejection of Kant’s “metaphysics” in favor of Hume’s empiricism. To explain how fairness norms actually work, one must frst provide a convincing account of evolutionary processes that could lead to such norms being encoded in our genome. Secondly, it should be explained how this biological mechanism interacts with our cultural heritage and generates a selection of balance points in games that describe our social interactions

PL

De-Kanting Rawls: evolutionary justifcation of the theory of justice by Ken Binmore: The article discusses the criticism of John Rawls’s theory of justice formulated by Ken Binmore. Binmore criticizes Rawls in his work for inadequate justifcation of fairness norms. In his opinion, their proper justifcation requires the rejection of Kant’s “metaphysics” in favor of Hume’s empiricism. To explain how fairness norms actually work, one must frst provide a convincing account of evolutionary processes that could lead to such norms being encoded in our genome. Secondly, it should be explained how this biological mechanism interacts with our cultural heritage and generates a selection of balance points in games that describe our social interactions.

10

Rozumnost a konsensus : čtvrtstoletí „Politického liberalismu“

84%

Cíbik M.

Filosofický časopis (Philosophical Journal)

|

2020

|

tom 68

|

nr 2

223-242

EN

The article critically analyzes the two argumentative steps on which the later work of John Rawls, that is “political liberalism”, stands. The first step is to give up on role of truth in public debate and replace it with “reasonableness”. The second step is an attempt to base the principles of justice on ideas “implicit in a democratic society”. Both of these steps are a reaction to the heterogeneity of modern societies and should facilitate the achieving of a social consensus that would transcend the plurality of opinion. This approach stands on the philosophical foundations of a concept of politics. However, Rawls’ carrying out of these two steps is problematic. Despite his efforts toward a “pure procedural” theory, the postulating of strong content assumptions regarding the concept of a person and social cooperation cannot be avoided. These then play a key role in his theory, although Rawls isn’t able to convincingly justify them. The article in this way presents an internal criticism of political liberalism.

CS

Článek kriticky analyzuje dva argumentační kroky, na kterých stojí pozdní filosofie Johna Rawlse, tedy „politický liberalismus“. Prvním z nich je rezignace na roli pravdy ve veřejné diskusi a její nahrazení „rozumností“ [reasonableness]. Druhým krokem je pokus o založení principů spravedlnosti na idejích „implicitně obsažených v demokratické společnosti“. Oba tyto kroky jsou reakcí na různorodost moderních společností a mají umožnit dosažení společenského konsensu, který by transcendoval názorovou pluralitu. Rawlsovo provedení těchto dvou kroků je však problematické. Navzdory snaze o „čistou procedurální“ teorii se nedokáže vyhnout postulování silných obsahových předpokladů týkajících se koncepcí osoby a společenské spolupráce. Ty následně hrají klíčovou roli v jeho teorii, ačkoli je Rawls nedokáže přesvědčivě zdůvodnit. Článek tedy prezentuje interní kritiku politického liberalismu.

DE

Der Artikel bietet eine kritische Analyse zweier Argumentationsschritte, auf denen die späte Philosophie von John Rawls, d. h. der „politische Liberalismus“ steht. Der erste ist die Kapitulation vor der Rolle der Wahrheit und deren Ersetzen durch die „Vernünftigkeit“ [reasonableness] in der öffentlichen Diskussion. Der zweite Schritt ist der Versuch, die Grundsätze der Gerechtigkeit auf „in demokratischen Gesellschaften implizite“ Ideen zu begründen. Beide Schritte stellen eine Reaktion auf die Verschiedenartigkeit der modernen Gesellschaften dar und sollen das Erzielen eines gesellschaftlichen Konsenses ermöglichen, in dem die Meinungsvielfalt transzendiert wird. Dieses Konzept steht auf philosophischen Grundlagen der Politikauffassung. Rawls’ Ausführung dieser zwei Schritte ist jedoch problematisch. Trotz der Bemühung um eine „rein prozedurale“ Theorie kommt er nicht umhin, starke inhaltliche Voraussetzung bezüglich der Konzeption von Person und gesellschaftlicher Kooperation zu postulieren. Diese Voraussetzungen spielen anschließend eine Schlüsselrolle in seiner Theorie, obwohl Rawls nicht in der Lage ist, sie überzeugend zu begründen. Der vorliegende Artikel stellt somit eine interne Kritik des politischen Liberalismus dar.

11

Współczesna debata wokół politycznej koncepcji praw człowieka Johna Rawlsa – wybrane argumenty i stanowiska

84%

Turlej J.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2023

|

tom 34

|

nr 1

72-86

EN

In The Law of Peoples – published in Poland for the first time twenty years ago – John Rawls extended his theory of justice to the field of international relations. The philosopher developed the concept of the law of peoples, or the political concept of justice that applies to the norms and principles of international law and practice. As part of his concept, Rawls proposed a vision of human rights as rights that define the limits of state sovereignty. In the article, in addition to a synthetic overview of Rawls’s concept of human rights, I present selected critical arguments, formulated by John Tasioulas, Charles Beitz, James Nickel, Allen Buchanan, Martha Nussbaum, and Thomas Pogge. In the second part of the text, I discuss an attempt to defend Rawls’s views, proposed by David Reidy and Samuel Freeman. In conclusion, I summarize both lines of argument, presenting my own position.

PL

W Prawie ludów – wydanym w Polsce po raz pierwszy 20 lat temu – John Rawls dokonał rozszerzenia swojej teorii sprawiedliwości na grunt stosunków międzynarodowych. Filozof rozwinął koncept prawa ludów, czyli politycznej koncepcji sprawiedliwości, która ma zastosowanie do norm i zasad międzynarodowego prawa i praktyki. W ramach swojej koncepcji J. Rawls zaproponował wizję praw człowieka jako uprawnień, które wyznaczają granice suwerenności państw. W artykule, obok syntetycznego omówienia autorskiej koncepcji praw człowieka J. Rawlsa, przedstawiam jej wybraną krytykę, sformułowaną przez Johna Tasioulasa, Charlesa Beitza, Jamesa Nickela, Allana Buchanana, Marthę Nussbaum oraz Thomasa Poggego. W drugiej części artykułu prezentuję próbę obrony stanowiska Johna Ralwsa, którą zaproponowali David Reidy oraz Samuel Freeman. W zakończeniu dokonuję podsumowania obu linii argumentacyjnych, przedstawiając własne stanowisko.

12

Metoda refleksyjnej równowagi. Część II: Zarzut błędnego koła i problem wiarygodności rozważnych sądów moralnych

84%

Szutta A.

Diametros

|

2013

|

nr 36

122-146

PL

Niniejszy tekst stanowi drugą część serii poświęconej obronie metody refleksyjnej równowagi. Dotyczy zarzutu błędnego koła, zgodnie z którym metoda ta systematyzuje jedynie nasze, pozbawione wartości poznawczej, rozważne sądy moralne, stanowiące odbicie naszego uwarunkowania kulturowego, wychowania, stronniczości itd. Uzyskanie koherencji między rozważnymi sądami moralnymi, nawet jeśli do tego punktu równowagi wprowadzimy wiele teorii naukowych, nie podnosi ich wartości poznawczej. Obrona przed tym zarzutem zostanie przeprowadzona w kilku krokach. Krok pierwszy stanowić będzie krytyczna analiza samego zarzutu i próba wykazania jego słabości. Krok drugi będzie polegał na pozytywnej argumentacji na rzecz wstępnej wiarygodności moralnych intuicji leżących u podstaw formułowania naszych rozważnych sądów moralnych. W argumentacji tej będę odwoływał się zarówno do empirycznych teorii kognitywistycznych jak i do argumentów introspekcyjnych. Jeśli rozważne sądy maja minimalną przynajmniej wartość epistemiczną, wówczas ich systematyzacja i integracja z szerszym zbiorem przekonań, zasad i teorii nie ma już charakteru zawieszonego w próżni błędnego koła.

EN

The article is the second in a series defending the method of reflective equilibrium and focuses on the vicious circle objection, according to which the method merely systematizes our considered moral judgements, which in turn are merely a reflection of our cultural conditioning, bias, etc., and thus have no epistemic credibility. The introduction of a certain level of coherence between these and moral principles (including background theories), the argument goes, does not elevate the epistemic status of our moral convictions. The defense of the method is carried out as follows: first, I critically present the objection and point out its weaknesses; secondly, I offer positive argumentation for the credibility of considered moral judgements. If they have at least some minimal positive epistemic status, then their equilibrium with moral principles and background theories can no longer be claimed to be an instance of a vicious circle.

13

Polityka liberalna i religia. Refleksje nad rozumem publicznym Johna Rawlsa i koncepcjami pokrewnymi.

84%

Prostak R.

Kultura i Polityka

|

2009

|

nr 6

14-32

PL

Liberalna demokracja odróżnia sferę prywatną od sfery publicznej. Pierwsza jest przestrzenią, w której jednostka poszukuje odpowiedzi na pytania: „jak żyć, by życie było warte przeżycia?” W sferze publicznej jednostka stawia sobie pytanie: „jak współdziałać z innymi obywatelami, którzy formułują różne odpowiedzi na pytanie właściwe sferze prywatnej?” Antyperfekcjonizm liberalnej sfery publicznej chronić ma pluralizm poglądów na sens życia. Antyperfekcjonizm ustanawia zasadę limitującą charakter argumentacji w sferze publicznej – „nie formułuj rozstrzygających i opartych na konkretnym światopoglądzie argumentów, uzasadniających konkretne działanie polityczne”. W niniejszym artykule dokonano przeglądu antyperfekcjonistycznej konstrukcji rozumu publicznego Johna Rawlsa i koncepcji pokrewnych oraz wskazano trudności z ich implementacją w realiach współczesnych społeczeństw cywilizacji zachodniej.

EN

Liberal democracy differentiates between the private and public sphere. The former is where the individual asks herself the question, “What makes life worth living?” The latter is where the individual looks for answers to questions such as, “How should I cooperate with others? Who gives various answers to questions about the sense of life?” Anti-perfectionism in the liberal public sphere secures a pluralism of views concerning the sense of life. This anti-perfectionism establishes a rule that limits the scope of reasoning accepted in the public sphere: “Do not provide decisive arguments based on one’s own religious or philosophical beliefs in order to justify a political action.” This article reviews the anti-perfectionist idea of Rawlsian “public reason” and similar conceptions, and identifies difficulties with their implementation in the reality of Western societies.

14

Aksjomatyczna analiza sprawiedliwości dystrybutywnej Johna Rawlsa w modelu Arrowa-Debreu

84%

Mrówka J.

Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

|

2014

|

nr 5(929)

19-39

PL

Celem pracy jest przedstawienie koncepcji sprawiedliwości dystrybutywnej Johna Rawlsa oraz jej aksjomatyczna analiza w gospodarce rynkowej, reprezentowanej przez ekonomię Debreu z własnością prywatną. Wprowadzone porównania interpersonalne pozwalają na wyznaczanie jednostek najmniej uprzywilejowanych oraz na zdefiniowanie zasady dyferencji. Następnie zasada ta zostaje uogólniona do leksyminu. Tak zdefiniowane relacje sprawiedliwości, niezależne od stanów ekonomii, charakteryzują cały model ekonomii. Pozwala to na wykorzystanie konstrukcji przestrzeni modeli jako wielozakresowych systemów relacyjnych ze specjalnie zdefiniowaną charakterystyką. Odpowiednio zdefiniowane rozszerzenia systemów i ich charakterystyk ilustrują ekonomię ewolucyjną Schumpetera. W tym ujęciu można zadać pytanie, jakie warunki gwarantują zachowanie zdefiniowanych relacji sprawiedliwości dystrybutywnej. Rozwiązanie przynosi kumulatywne rozszerzenie ekonomii Debreu odpowiadające Schumpeterowskiemu ruchowi okrężnemu. Z kolei zmiany innowacyjne, będące podstawą rozwoju gospodarczego, przy zachowaniu kumulatywności zachowują poziom sprawiedliwości w sensie zasady dyferencji oraz zwiększają poziom sprawiedliwości w sensie leksyminu.

EN

The paper presents the concept of John Rawls’ distributive justice and its axiomatic analysis in a market economy represented by a Debreu economy with private property. The interpersonal comparisons introduced allow for the designation of the least advantaged individuals and for the rules to be defined for the difference principle. This principle is then generalised to the leximin. The defined relationships of justice, independent of the state economy, characterise the model of the economy. This allows for the construction of multi-range relational systems with characteristics specifically defined. Suitable defined extensions of systems and their characteristics illustrate Schumpeter’s evolutionary economics. In this perspective, we may ask what conditions guarantee the preservation of the defined relationships of distributive justice. The answer may be found in the cumulative extension of a Debreu economy corresponding to Schumpeterian circular flow. The innovative changes, which are the basis for economic development, while sustaining cumulativity, preserve the level of justice in the sense of the difference principle and increase the level of justice in the sense of leximin.

15

Konstytucjonalizm a polityczność

84%

Kustra-Rogatka A.

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

|

2020

|

tom 12

|

nr 3

50-69

EN

The act of labelling, typical of the contemporary discourse on constitutionalism, has given rise to a thick jungle of “adjectival constitutionalisms”, reaching beyond the classic liberal paradigm. The formulated concepts aim at specifying the changes taking place in public law and in its political surrounding. The discourse on the notion of constitutionalism is a piece of a greater puzzle – the problem of the political. The purpose of this paper is to compare the two titular notions: constitutionalism and the political. The first part of the paper addresses the problem of methodological inconsistencies in the modern-day analysis of the concept of constitutionalism. The second part raises the controversies around the essence of constitutionalism and their fundamental significance to the theoretical legitimisation of alternatives to the concept of legal and liberal onstitutionalism (the concepts of the essence of constitutionalism as limitation of power, statically understood self-establishment – a founding myth, and dynamically understood self-establishment). Part three discusses the notion of the political as a criterion of division of the said concepts of constitutionalism.

PL

Charakterystyczny dla współczesnego dyskursu o konstytucjonalizmie zabieg etykietowania (labelling) doprowadził do powstania gęstej dżungli „przymiotnikowych konstytucjonalizmów”, wykraczających poza klasyczny liberalny paradygmat. Tworzone koncepcje zmierzają do sprecyzowania zmian zachodzących w prawie publicznym oraz jego otoczeniu politycznym. Dyskurs dotyczący pojmowania konstytucjonalizmu wpisuje się w szerszy problem polityczności (the political). Celem niniejszego artykułu jest skonfrontowanie ze sobą dwóch tytułowych pojęć: konstytucjonalizmu i polityczności. W pierwszej części tekstu został poruszony problem metodologicznych niespójności we współczesnej analizie koncepcji konstytucjonalizmu. Druga część porusza kontrowersje wokół istoty konstytucjonalizmu i ich fundamentalne znaczenie dla teoretycznej legitymizacji koncepcji alternatywnych wobec konstytucjonalizmu prawnego i liberalnego (koncepcje istoty konstytucjonalizmu jako limitacji władzy, samo(u)stanowienia rozumianego statycznie – mit fundacyjny – oraz samostanowienia rozumianego dynamicznie). Trzecia część została poświęcona pojęciu polityczności jako kryterium podziału wymienionych koncepcji konstytucjonalizmu.

16

The Idea of Liberty: John Rawls and Herbert Lionel Adolphus Hart

83%

Dyszy M.

Polonia Journal

|

2021

|

nr 14

55-66

EN

The above article illustrates the argument between Herbert Lionel Adolphus Hart and the issue of liberty as it was depicted by John Rawls. Rawls in his Theory of Justice claims that justice requires that every person enjoys the greatest possible liberty which is possible to reconcile with the liberty of other people. Following such a principle it may be assumed that liberty can only be limited in the name of the liberty of others. H.L.A. Hart does not share such a standpoint. He points out that liberty can be limited not only because of itself, but also due to some social and economic progress. Moreover Hart claims that the idea of liberty presented by Rawls differs from his point of view concerning the possible limitation of the law of property. In fact Rawls admitted that his deliberations in his subsequent work, namely The Political Liberalism, arise from the critical view of Hart presented in his work Rawls on Liberty and its Priority.

17

The Veil of Ignorance and Solidarity in Healthcare: Finding Compassion in the Original Position

83%

Zabdyr-Jamróz M.

Diametros

|

2015

|

nr Diametros 43

79-95

EN

In this paper I will juxtapose the concept of the veil of ignorance – a fundamental premise of Rawlsian justice as fairness – and solidarity in the context of the organisation of a healthcare system. My hypothesis is that the veil of ignorance could be considered a rhetorical tool that supports compassion solidarity. In the concept of the veil of ignorance, I will find some crucial features of compassion solidarity within the Rawlsian concept of “reciprocity” (actually, not being reciprocity at all) – located between “impartiality” and “mutual advantage”. I conclude that, even behind this “thick” veil, some essential, yet “particular” facts on health and wealth redistribution are available to decision makers. Lastly, I discover that by means of the assumption of self-interest in the original position the veil aims to convert egoism into empathy, thus invoking the solidarity of compassion that in turn could be translated into principles of the organisation of a healthcare system.

18

Liberalizm polityczny – od rozumu do prawdy w polityce

83%

Sepczyńska D.

Diametros

|

2016

|

nr 48

105-118

PL

W artykule próbuję dowieść, że autor wykładów zamieszczonych w "Liberalizmie politycznym" i późniejszych pracach mówił o niezależności prawdy światopoglądowej i polityki, zarazem dopuszczał obecność niesprzecznych prawd faktycznych w polityce. Jego refleksje nad problemem prawdy w sferze władzy politycznej ściśle wiążą się z rozmyślaniami nad rozumem i to nie tylko publicznym. Zatem celem artykułu jest prezentacja i analiza Rawlsowskiego rozumienia rozumu oraz miejsca i funkcji prawdy w polityce.

EN

In this article I try to prove that John Rawls, in his lectures published in Political Liberalism and later works, recommended the independence of one’s world-view and politics, and that at the same time he allowed the existence of non-conflicting factual truths in politics. His reflections on the problem of truth in the political realm are closely related to his reflections on reason, not only the public one. Thus, the aim of this article is to present and analyze Rawls’ understanding of reason and the place and function of truth in politics.

19

On Conditions of Participation: The Deficits of Public Reason

83%

Hrubec M.

Human Affairs

|

2008

|

tom 18

|

nr 1

81-91

EN

The paper analyzes the conditions of civic participation that are elucidated by criticism of the deficits of public reason. The interpretation proceeds in three steps. First, the idea of public reason and discourse is analyzed, followed by an explanation of democratic deficit and of the social deficit in the second and third steps, respectively. These deficits are analyzed as an essential limit to political and social conditions of the participation of citizens. The analysis focuses thereby on the theory of public reason by one of the most influential political philosophers of the last decades, John Rawls. The paper identifies two main pitfalls in his theory: first, the deficit following from an inadequate integration of an individual into society, which, in this case, represents democratic deficit, second, the deficit linked with underrating the socio-distributive dimension of justice, which means a social deficit.

20

ZASADY WYNAGRADZANIA W SPORCIE W KONTEKŚCIE IDEI SPRAWIEDLIWOŚCI I RÓWNOŚCI PŁCI

72%

Jakubowska H.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2012

|

tom 74

|

nr 1

191-203

EN

Two debates concerning the amount of financial awards in sport are a starting point for the presented paper. One of them concerns the Solidarity marathon of 2010, and the other the decision of equalizing the prize money during Roland Garros and Wimbledon tennis competitions in 2007. Based on both debates, I amtrying to answer two questions: (i) what is the prize money a reward for or, more generally, what are the rules of rewarding in sports and (ii) whether the rules of rewarding are just and fair from the point of view of the equality of the genders. I am also considering how these rules fit to the discourse of the sexual difference sanctioned, in the case of sport, by the differences of biological nature. In the paper I refer to both, i.e., the phenomena shaping contemporary sport (commercialisation and medialisation), and the theoretical conceptions (such as Rawls’ theory of justice), or the already classical article by Jane English ‘Equity Sex in Sports’ published in 1978.

PL

Punktem wyjścia prezentowanego artykułu są dwie debaty dotyczące wysokości nagród finansowych w sporcie. Pierwsza z nich dotyczy maratonu Solidarności z 2010 r., a druga decyzji o wyrównaniu nagród finansowych podczas turniejów tenisowych Roland Garros i Wimbledon w 2007 r. Wykorzystując argumenty pojawiające się w obydwu debatach, staram się odpowiedzieć na dwa pytania: 1) za co przyznawane są nagrody finansowe czy – mówiąc ogólniej – według jakich zasad wynagradzane są osiągnięcia sportowe oraz 2) czy obowiązujące w sporcie zasady wynagradzania są sprawiedliwe z punktu widzenia równości płci. Rozważam również, jak zasady te wpisują się w dyskurs różnicy płciowej legitymizowany, w przypadku sportu, poprzez różnice natury biologicznej. W artykule odwołuję się zarówno do takich zjawisk kształtujących współczesny sport, jak podporządkowanie zasadom rynkowym i medialnych, jak i do koncepcji teoretycznych (na przykład teorii sprawiedliwości Rawlsa) czy klasycznego już artykułu Jane English Sex Equity in Sports z 1978 r.