Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

The Economic Agent and the Feedback Loop

100%

O'Boyle E. J.

Pieniądze i Więź

|

2020

|

nr nr 3(88)

7-20

XX

Konwencjonalna ekonomia uczy, że homo oeconomicus to odizolowana istota, której brak wymiaru społecznego czy interakcji z innymi, brak kogokolwiek, od kogo można się uczyć, a zatem brak sprzężenia zwrotnego, uwzględniającego rozwój podmiotu w ciągu jego życia. Natomiast w ekonomii personalistycznej w odniesieniu do człowieka czynu sprzężenie zwrotne jest nieustannie obecne, ponieważ jest on nie tylko indywidualną istotą, ale jednocześnie istotą społeczną, która w interakcji z innymi uczy się nowych umiejętności, a także nabywa talentów, nowych sposobów życia i pracy oraz wykorzystuje je, aby mieć więcej. Innymi słowy, pętla sprzężenia zwrotnego wpływa na dobrobyt materialny człowieka czynu. Działa ona również w inny sposób. Cnotliwe działanie wiąże się z dawaniem czegoś innej osobie za darmo, wyrażaniem koncentracji na innych, nie oczekując niczego w zamian. Osoba cnotliwa jest podziwiana za bycie "kimś więcej", za bycie lepszą osobą. Sprzężenie zwrotne jest obecne, jednak tym razem odnosi się do charakteru podmiotu gospodarczego. Z drugiej strony można postawić osobę, która postępuje złośliwie, bierze bez dawania, wbrew zwykłym normom wymiany gospodarczej, jest skrajnie egocentryczna, a "posiadanie więcej" zostaje przez nią spaczone do postawy "brać więcej". Sprzężenie zwrotne występuje także u złośliwej jednostki, która zyskuje opinię złej osoby. Niniejszy poszerzony esej rozpoczyna się od rozważenia cyklicznego sposobu myślenia o sprawach ekonomicznych, przechodzi do sposobu ewolucyjnego, a po uwzględnieniu zjawiska sprzężenia zwrotnego kończy się porównaniem homo oeconomicus ekonomii konwencjonalnej z człowiekiem czynu ekonomii personalistycznej. W dużej mierze czerpie on z własnych publikacji autora, aby pokazać, jak rozwijało się jego myślenie o podmiotowości ekonomicznej z upływem czasu.(abstrakt oryginalny)

EN

Conventional economics teaches that homo economicus is an individual being with no social dimension, no interaction with others, no one to learn from, and therefore no feedback loop to take account of the agent's development over his or her lifetime. With personalist economics the feedback loop is present at all times in the person of action because he or she is not just an individual being but a social being as well, who in interacting with others learns new skills, and acquires talents, new ways of living and working, and uses them for having more. In other words, the feedback loop works on the material well-being of the person of action. The feedback loop works in a second way. Acting virtuously involves giving something freely to another person, expressing other-centeredness in which there is no expectation of getting anything in return. The virtuous person is admired for being more, for being a better person. The feedback loop is present but this time it works in terms of the character of the economic agent. On the other hand, the person who acts viciously takes without giving, in defiance of the usual norms of economic exchange. He or she is self-centered in the extreme, wherein having more is corrupted into taking more. The feedback loop is present with the vicious person who acquires the reputation of being a bad person. Our extended essay begins with an examination of the cyclic way of thinking about economic affairs, proceeds to the evolutionary way, and taking into account the feedback loop concludes with a comparison of the homo economicus of conventional economics and the person of action of personalist economics. We draw heavily from the author's own publications in order to show how his thinking about economy agency has developed with the passage of time.(original abstract)

2

Miejsce Aleksandra Radiszczewa w historii światowej i rosyjskiej myśli ekonomicznej

100%

Drohomirecki J.

Folia Oeconomica Cracoviensia

|

1973

|

tom 14

97-105

XX

Przedsawiono sylwetkę i poglądy rosyjskiego pisarza, filozofa, myśliciela społecznego okresu Oświecenia.

EN

The article is an attempt to determine A. Radiszczew's position in the world and Russian history of economic thought. One the basis of the analysis of A. Radiszczew's writings it has been stated that a number of scientists tend to overstate his achievements. In particular it is true of the contribution of this thinker to the development of the world science as regards the theory of economic thought. The writer's pronouncements concerning some basic economic categories were essentially superficial. They did not contribute anything new to the then known achievements of economics. Hence, in spite of the undoubted originality and independence of thinking it is difficult to rank him among the world-wide known economists. On the other hand Radiszczew and his place in the history of the Russian economic thought must be appreciated differently. He is the only Russian writer of the Enlightenment who discusses such a wide range of problems concerning economic theory. The deliberations of this writer precede and inspire the creation of political economy in Russia as a separate branch of science. The facts make us recognize him as the leading representative of the Russian economic thought of the XVIII century. (original abstract)

3

Kierunki badań i kształcenia w zakresie myśli ekonomicznej transportu

80%

Paprocki W.

Problemy Transportu i Logistyki

|

2016

|

nr nr 2 (34) Funkcjonowanie i ewolucja systemu transportowego

37-48

XX

Historycznie ukształtowany dorobek nauki o transporcie (Verkehrswissenschaft), która była uprawiana od początku XIX wieku, wpisuje się głównie w dwie dziedziny nauk: technicznych i ekonomicznych. W naukach ekonomicznych obowiązuje współcześnie podział na trzy dyscypliny: teorii ekonomii, finansów oraz nauk o zarządzaniu. Prace polskich i zagranicznych autorów zaliczane do ekonomiki transportu (Verkehrswirtschaft), które powstały od połowy XX wieku, wpisują się we wszystkie wymienione dyscypliny. W minionych dekadach w centrum zainteresowania badaczy znalazło się rozpoznanie specyfiki procesów mobilności społeczeństwa oraz funkcjonowania łańcuchów dostaw na rynku w gospodarce narodowej, która funkcjonowała w epoce upowszechniania techniki komputerowej i nowych technologii komunikacji, czyli w epoce Trzeciej Rewolucji Przemysłowej. Współcześni naukowcy, obserwując i analizując procesy rozwojowe, coraz częściej decydują się na badania interdyscyplinarne, aby uchwycić specyfikę funkcjonowania rynku globalnego, które są tym bardziej przydatne, im częściej w społeczeństwie i gospodarce ujawniają się zjawiska wywołane przez implementację wywrotowych innowacji (disruptive innovations), przypisywanych nowej epoce: Czwartej Rewolucji Przemysłowej. Przegląd raportów z najnowszych prac badawczych, przygotowanych w drugiej dekadzie XXI wieku, wskazuje, że programy i metody kształcenia młodych kadr na studiach pierwszego (licencjackich) i drugiego stopnia (magisterskich), a w odniesieniu do ograniczonej grupy także na studiach trzeciego stopnia (doktoranckich), należy dostosować do nowych wyzwań stojących przed osobami mającymi perspektywę kariery zawodowej 2050+. Wiedza z zakresu ekonomiki transportu odnosząca się do funkcjonowania rynków usług poszczególnych gałęzi transportu będzie nadal potrzebna. Jej opanowanie nie będzie jednak gwarantować rozwoju kariery, jeśli ta wiedza nie zostanie uzupełniona dodatkowymi umiejętnościami i kompetencjami. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują miękkie kompetencje, zapewniające pracownikom w trakcie ich wieloletniej kariery dostosowywanie się do głębokich zmian (charakteryzujących się zrywaniem ciągłości procesów rozwojowych i łamaniem tendencji kontynuacji procesów zmian) w sposobie zachowania pracobiorców i pracodawców, zleceniobiorców i zleceniodawców. Jedną z ważniejszych umiejętności będzie kreatywny udział w programowaniu, wdrażaniu i realizacji nowych modeli biznesowych, czyli zmiany ról producentów dóbr rzeczowych i usług w łańcuchu kreowania wartości.(abstrakt autora)

EN

The scientists have worked on theory of transport (both in field of technics and economics sciences) since beginning of XIX century. The theory of the transport economics (Verkehrswirtschaft) has been developed for last 60 years. Nowadays we see that the biggest challenge makes the shift of the research from the activities on the transport service markets in particular countries to the global market. It is important to find a difference between activities in the epoch of the Third Industrial Revolution and in the current epoch of the Fourth Industrial Revolution. The offer for students who attend to studies at the first level (bachelor), second (master) or even third level (doctor) should be extended to give them a knowledge, abilities and competences, which they have to use during their professional career until 2050 or even longer. The special importance has the challenge for university graduates who should be able to understand,create and implement the disruptive innovations in modern systems of transport and in the dynamic chains of added value.(author's abstract)

4

Profesor Edward Taylor (1884-1964) - kielczanin i ekonomista

80%

Główka J. , Szczepański J.

Studia i Materiały Wydziału Zarządzania i Administracji Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Jana Kochanowskiego w Kielcach

|

2017

|

nr R. 21, nr 3, t. 2 Myśl ekonomiczna, spółdzielczość, bankowość, samorządność

263-271

XX

Artykuł poświęcony jest życiu i dokonaniom wybitnego kielczanina i ekonomisty - Edwarda Taylora (1884-1964), wykładowcy Uniwersytetu Poznańskiego, autora wielu publikacji, współtwórcy spółdzielczości polskiej i współzałożyciela Towarzystwa Ekonomistów i Statystyków Polskich. (abstrakt oryginalny)

EN

The article is dedicated to professor Edward Taylor the prominent economist born in Kielce, the lecturer of The University in Poznań, the author of many publications, the co-author of Polish cooperation movement and co-founder of The Society of Polish Economists and Statisticians. (original abstract)

5

Elementy państwoznawstwa w dziełach historycznych Marcina Kromera

80%

Domański C. , Kowaleski J. T.

Wiadomości Statystyczne

|

2021

|

nr nr 2

39-50

XX

Celem artykułu jest poszukiwanie odpowiedzi na pytanie badawcze, czy biskup ordynariusz diecezji warmińskiej Marcin Kromer był jednym z prekursorów państwoznawstwa w Polsce. Autorzy prześledzili kolejne etapy drogi życiowej Kromera, jego karierę zawodową oraz dorobek w zakresie pisarstwa kościelnego i świeckiego. Na tej podstawie stwierdzili, że w jednym dziele Kromera - Polonia sive de situ, populis, moribus, magistratibus et Republica regni Polonici libri duo - znajdują się opisy mające znamiona państwoznawstwa. Samo zaś dzieło ma do dziś niezaprzeczalną wartość poznawczą. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the article is to seek an answer to the research question whether the bishop ordinary of the diocese of Warmia, Marcin Kromer, can be regarded as one of the precursors of state studies in Poland. The authors chronogically examined particular stages of the bishop's life, his professional career and achievements in the field of church and secular writing. The research demonstrates that one of Kromer's works entitled Polonia sive de situ, populis, moribus, magistratibus et Republica regni Polonici libri duo includes descriptions which can be classified as examples of state studies. Until this day, the work itself has an undeniable cognitive value to its readers. (original abstract)

6

Dokonania współczesnej myśli ekonomicznej... Pomiędzy teorią ekonomii a jej historią

80%

Giza W.

Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

|

2021

|

tom Polska myśl ekonomiczna - wybrane problemy. Księga jubileuszowa dedykowana pracy naukowo-badawczej prof. dr hab. Urszuli Zagóry-Jonszty

45-58

XX

Głównym motywem podjęcia tego tematu jest próba spojrzenia wstecz i dokonanie podsumowania, w mojej opinii, niezwykle cennej inicjatywy, jaką w 1997 roku podjęło środowisko historyków myśli ekonomicznej związanych z Akademią Ekonomiczną im. Karola Adamieckiego w Katowicach. Zespół pracowników Zakładu Historii Myśli Ekonomicznej, kierowanego ówcześnie przez prof. dr hab. Urszulę Zagórę-Jonsztę, zaproponował cykl konferencji, które począwszy od 1999 roku nosiły wspólny tytuł Dokonania współczesnej myśli ekonomicznej. Odbywające się w dwuletnim cyklu spotkania w malowniczym Beskidzie Śląskim przyciągały nie tylko historyków myśli ekonomicznej, ale również przedstawicieli innych subdyscyplin ekonomii. Celem owego referatu nie jest jedynie upamiętnienie owych spotkań, ale próba refleksji na temat roli, jaką odgrywają współcześnie badania z zakresu historii myśli ekonomicznej (HME) w zrozumieniu procesów gospodarowania. Temat jest ważny zwłaszcza w kontekście burzliwych reform szkolnictwa wyższego w Polsce, ukierunkowanych na podniesienie jakości badań i poziomu nauczania, jak również znaczenia perspektywy historycznej w badaniach dotyczących rozwoju teorii ekonomii. Opracowanie tworzą dwie części. W pierwszej z nich dokonano porównania tematyki spotkań organizowanych przez ośrodek katowicki z tematyką spotkań organizowanych w ramach European Society for the History of Economic Thought (ESHET). Wskazano w niej podobieństwa i różnice dotyczące profilu tematycznego konferencji. W drugiej części podjęto próbę odpowiedzi na pytanie dotyczące aktualnego stanu historii myśli ekonomicznej oraz głównych wyzwań przed jakimi stoi. (fragment tekstu)

7

Kształtowanie się kategorii wartości ekonomicznej

80%

Fiedorowicz K. , Fiedorowicz J.

Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Administracja i Zarządzanie

|

2012

|

tom 22

|

nr nr 95

145-154

XX

Przedstawiono zmiany, jakie następowały w określaniu kategorii wartości ekonomicznej dobra. Wartość ta pojawia się w procesie gospodarowania. Zmiany w określaniu kategorii wartości ekonomicznej przedstawiono dla kilku okresów historycznych: starożytności, okresu patrycystycznego, średniowiecza, merkantylizmu, fizjokratyzmu, klasycyzmu, marksizmu i okresu współczesnego. Zmiany w określaniu kategorii wartości ekonomicznej polegały na pogłębianiu zarówno definicji jak i na coraz lepszych sposobach pomiaru wartości. Następowało znaczne zróżnicowanie sposobów definiowania tej kategorii i sposobów określania wielkości tej kategorii. Zmiany te mają miejsce i obecnie. Kategorię wartości ekonomicznej dobra określano najpierw za pomocą ceny. Następnie oparto na cesze użyteczności. Kolejno oparto ją na wartości pracy, wartości wymiennej, wartości dodanej, krańcowej, subiektywnej, społecznej, a także niepewnej. (abstrakt oryginalny)

EN

The article presents changes in describing the category of the economic value of goods. This value appears in the management process. Changes in the definition of the category of economic value are shown for a number of historical periods: ancient, male keeper tangential period, the Middle Ages, mercantilism, physiocratism, classicism, Marxism and the modern period. Changes in the definition of the category of economic value consisted of deepening both the definition and better ways to measure the value. Following widely differing ways of defining the categories and methods of determining the scope of this category. These changes are taking place even now. The category of the economic value of goods is determined by price first. Then, based on the attribute of usability. Next, it is based on the value of labour, exchange value, added value, as well as marginal, subjective, social, and uncertain values. (original abstract)

8

Ewolucja poglądów na temat wartości od starożytności do współczesności

80%

Bochenek M.

Studia Ekonomiczne

|

2016

|

tom 259

19-27

PL

W literaturze pojęcie wartości pojawiło się dzięki Herodotowi w V w. p.n.e. Arystoteles wyodrębnił wartość użytkową i wartość wymienną oraz domagał się wymiany towarów o równych wartościach. Św. Tomasz z Akwinu twierdził, że wartość jest określana przez ilość pracy, koszty produkcji, potrzeby i dochody nabywców oraz ilość oferowanych do sprzedaży dóbr. R. Cantillon wskazał, że ceny rynkowe oscylują wokół wartości właściwej dóbr. Dla A.R.J. de Turgota potrzeby i możliwości nabywcze decydują o wartości ustalonej przez kontrahentów. G.F. Le Trosne uznał natomiast, że wartość właściwa determinowana jest przez wartość użytkową, koszty produkcji oraz obfitość rzeczy. A. Smith oraz D. Ricardo uczynili z wartości fundament systemu naukowego ekonomii. Prekursorzy kierunku subiektywno-marginalnego, a także autorzy rewolucji marginalnej, uzależnili z kolei wartość dóbr od subiektywnych odczuć jednostek zaspokajających swoje potrzeby. Propozycje V. Pareta, G.K. Cassela i W.M. Zawadzkiego, dotyczące wyrugowania kategorii wartości z ekonomii, stawiają przed współczesnymi ekonomistami zadanie poszukiwania i ewentualnego ustalenia na nowo źródła i miernika wartości dóbr i usług.

EN

In the literature, the concept of value appeared owing to Herodotus in the fifth century BC. Aristotle distinguished between value in use and exchange value, and demanded exchange of goods of equal value. St. Thomas Aquinas argued that value is determined by the amount of work, production costs, income needs of buyers, and the amount of goods offered for sale. R. Cantillon pointed out that market prices oscillate around the intrinsic value of goods. For A.R.J. de Turgot, purchasing needs and opportunities determine the value as set by contractors. G.F. Le Trosne acknowledged, however, that intrinsic value is determined by the value in use, production costs, and the abundance of goods. A. Smith and D. Ricardo considered value as the foundation of a scientific system of economics. In turn, the precursors of the subjective-marginal school and the authors of the marginal revolution made the value of goods conditional upon the subjective feelings of individuals whose needs are being met. The proposals of V. Pareto, G.K. Cassel, and W.M. Zawadzki were to displace the category of value from economics. They pose the task to contemporary economists of searching for and possibly establishing a new source and measure for the value of goods and services.

9

What the history of economic thought can teach us

80%

Kightley M.

Journal of Management and Financial Sciences

|

2016

|

tom 9

|

nr nr 25

11-22

EN

The purpose of this article is to outline the perspective that the history of economic thought is an important way of looking at economic problems. The author discusses the reasons why this perspective can be more useful than others, and chooses the widely discussed concept of the human being in economics as an example. She discusses what characteristics are attributed to the human being by the different schools of economic thought. Based on attitudes to human rationality, pursued goals and the meaning of social context, the author distinguishes four basic models of economic agent: classical, neoclassical, Marxian and heterodox. The author points out the links between the changing anthropological assumptions and shifts in the dominant economic paradigm. She argues that in the current economic crisis we are witnessing a change in the perception of human behaviour towards a heterodox one. (original abstract)

10

Problem kapitału ludzkiego w myśli ekonomicznej

80%

Kruszewski T.

Gospodarka w Praktyce i Teorii

|

2000

|

nr nr 1

80-87

XX

Teoria kapitału ludzkiego podejmuje problematykę znaczenia kapitału ludzkiego dla gospodarki kraju, pozycji jednostek na rynku pracy, a także opłacalność inwestowania w kapitał ludzki. W artykule zawarto poglądy podkreślające rolę kapitału ludzkiego we wcześniejszej myśli ekonomicznej oraz zaprezentowano podstawowe idee współczesnych wersji teorii kapitału ludzkiego. W konkluzji zamieszczono wnioski płynące z teorii kapitału ludzkiego pomocne dla zrozumienia znaczenia wykształcenia i kwalifikacji zawodowych w gospodarce rynkowej.

EN

Theory of human capital take issues of importance human capital for economy, positions of individuals on labour market and profitability of invest in human capital. In this article presents views which stressed role of human capital in contemporary economic thought. In closing run conclusions follow from theory of human capital. (M.P.)

11

Aktualność instytucjonalizmu we współczesnej myśli ekonomicznej

80%

Lorek E.

Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. Nauki Humanistyczne

|

2004

|

tom 9

|

nr nr 1055

322-331

XX

W opracowaniu zostały zaprezentowane główne tendencje teorii ekonomii instytucjonalnej. Przedstawiono przydatność nurtów instytucjonalnych w wyjaśnianiu zjawisk i procesów, których teoria neoklasyczna nie potrafi w sposób zadowalający wyjaśnić. Dotyczy to zwłaszcza funkcjonowania gospodarki oraz zachowań jej podmiotów. W artykule wykazany został interdyscyplinarny charakter ekonomii instytucjonalnej i jej skuteczność w analizach procesów gospodarczych. Wskazano na rolę instytucji praw własności w gospodarce, których precyzyjne określenie, a następnie egzekwowanie umożliwia, zdaniem wielu autorów, najbardziej optymalną alokację zasobów. Zaprezentowane w niniejszym artykule niektóre istotne elementy instytucjonalizmu oraz opisane podejście metodologiczne zawarte w opracowaniach instytucjonalistów wskazują na przydatność tego nurtu w badaniu funkcjonowania gospodarki narodowej. (fragment tekstu)

EN

The paper attempts to describe and analyze main tendencies within the theory of institutional economics. There is presented rationality of application of institutional thought towards explication phenomena and processes, which have been not satisfactorily explained by neoclassical theory. It especially concerns economy as a whole system and the functions of its subjective elements. Monograph in its basic undertaking is directed to underline the interdisciplinary character of institutional economics. The author also put a lot of attention to some particular aspects of economical processes, that is transactional costs which influence the use of resources and productivity of whole economical system. It is stated that institution of ownership and its correct effectiveness, both in thought and practice, create and determine optimal allocation of resources. General context of the paper is based on methodological notions of institutionalism proves its worth at the research area of modern economy. (original abstract)

12

Walka z inflacją w Polsce w latach 1918-1927. Rola Władysława Grabskiego

80%

Skrzyński T.

Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie

|

2007

|

nr nr 733

217-228

XX

Omówiono przebieg inflacji w Polsce w latach 1918-1927. Przedstawiono projekty uzdrowienia sytuacji gospodarczej autorstwa Władysława Grabskiego oraz opisano rezultaty reform, ich kontynuację i ostateczne ustabilizowanie waluty. Krótko zarysowano problem pożyczek zagranicznych.

EN

Upon regaining independence in 1918, the main problem with which the nascent Polish state had to struggle was growing hyperinflation, the foremost cause of which was the need to print "empty money" to finance war operations. Whereas in its initial phase inflation generated benefits to companies due to an "inflation premium", the transformation into hyperinflation meant that negative effects began to outweigh the benefits. Formed at the end of 1923, Władysław Grabski's government commenced reforms. A new currency - the Polish zloty - was introduced, convertible into gold and foreign currencies. After initial successes in fighting inflation, external factors, such as the tariff war with Germany, brought about its return. As a result, Władysław Grabski was forced to resign in 1925. In Poland, the monetary rejuvenation process continued until 1927, when it reached its successful completion. (original abstract)

13

Myśl nowożytna o stadiach rozwoju społeczeństwa

80%

Musiał G.

Zeszyt Naukowy / Akademia Ekonomiczna im. Karola Adamieckiego

|

1993

|

nr nr 126

5-19

XX

Artykuł ma charakter przeglądowy. Ograniczono się w nim do syntetycznych opisów typowych stanowisk w kwestii periodyzacji rozwoju społecznego, które ilustruje się poglądami wpływowych myślicieli na przestrzeni od XVI do XIX wieku.

14

Idea narodowa w pracach Stanisława Głąbińskiego

80%

Lityńska A.

Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie

|

1995

|

nr nr 450

127-139

XX

Omówiono poglądy ekonomiczne Stanisława Głąbińskiego prezentowane w jego dziełach, a w szczególności ideę narodową.

EN

Stanisław Głąbiński, a leading representative of the Polish historical school of economic thought, continues the traditions of the national school. He refers to the output of F. Skarbek and J. Supiński and, like them, he bases the economic theory and the problems of economic policy on the national idea. He creates a system of the national economics. The nation is a subject and purpose of the social economy, it is an everlasting value ensuring stability and continuity for the economic life. Głąbiński replaces the conception of an economic man with the principle of the national interest. He does not reject deduction but supplements it with historical and institutional studies. Politically linked with the National Democracy, he supported its economic programme based on nationalistic and autarkical policies. He drew attention to the need for financial and economic reforms.(original abstract)

15

Poglądy ekonomiczne Leona Bilińskiego

80%

Lityńska A.

Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie

|

1994

|

nr nr 434

63-73

XX

Autorka omówiła poglądy ekonomiczne Leona Bilińskiego, przedstawiciela lwowskiej szkoły historycznej, który jednak uniknął jej jednostronności, kładąc nacisk na teorię ekonomii.

EN

The author analyzes the scientific output of Leon Biliński, professor of the Lwów University, the leading representative of the historical school in economic sciences. His conceptions are a continuation of the work of the Polish economists Fryderyk Skarbek and Józef Supiński. In his analyses the deductive element is complemented with historical and institutional studies. He acknowledges the nomothetic nature of economic sciences and demonstrates a relative character of economic laws. Leon Bielicki was also an outstanding expert in finances. Appointed the minister of finance in the Austrian Government, he carried out a reform of direct taxation. In The Polish Second Republic he contributed to the better organization of public finances. (original abstract)

16

Stanisław Głąbiński - przedstawiciel kierunku historycznego na Uniwersytecie Lwowskim

80%

Giza W.

Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie

|

2004

|

nr nr 650

97-105

XX

W artykule przedstawiono sylwetkę Stanisława Głąbińskiego - czołowego przedstawiciela kierunku historycznego na Uniwersytecie Lwowskim. W pracy zaprezentowano główne założenia metodologiczne szkoły historycznej, oraz przeanalizowano dorobek Stanisława Głąbińskiego - reprezentanta młodszej szkoły historycznej.

EN

This article analyses the views of Stanisław Gląbiński as the leading representative of the historical school. Głąbiński embraced the views of the younger German historical school. While supporting the methodological approach of Gustav von Schmoller, he criticized adherents of the psychological school. Hę opposed both the overuse of the deductive method in economic research as well as the explanation of individual economic behaviour exclusive]y in terms of the good-management principle and the homo oeconomicus premise. In Głąbiński's opinion, it was essential to conduct historical research taking into account the socio-economic conditions of a given nation, and that theoretical studies should precede such research. (original abstract)

17

Idee protekcjonistyczne przełomu XVIII i XIX wieku

80%

Zagóra-Jonszta U.

Prace Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Katowicach

|

2007

|

tom Polski fizjokratyzm oraz idee protekcjonistyczne XVIII i XIX wieku

81-98

XX

Obok dominujących poglądów fizjokratycznych polską myśl ekonomiczną przełomu wieków wzbogacały również idee dalekie od liberalnej ekonomii, nawiązujące bardziej do odchodzących w przeszłość poglądów merkantylistycznych lub też stanowiące same w sobie oryginalne podejście niewzorujące się na żadnej z wcześniejszych teorii. Do najwybitniejszych przedstawicieli należeli tu Józef Wybicki i Jan Ferdynand Nax. Każdy z nich reprezentował nieco odmienne stanowisko, każdy wniósł nowe wątki w rozwój szerzej rozumianej myśli społeczno-ekonomicznej. Żaden nie był ekonomistą, a zainteresowanie sprawami ekonomicznymi w obu przypadkach wynikało z troski o losy kraju i narodu, z charakteru piastowanych funkcji, z patriotyzmu, z szukania przyczyn utraty niepodległości, wreszcie ze zgłębiania istoty naszych cech narodowych. Dotykając problemów ogólnospołecznych, rozpatrywali również zagadnienia ekonomiczne, które w przeciwieństwie do fizjokratów, ujmowane były bardziej pragmatycznie, bez wnikania w ich istotę i rozpatrywania na płaszczyźnie dociekań teoretycznych. Brak ekonomicznego wykształcenia w żaden sposób nie przekładał się na gorszą jakość prezentowanych poglądów; wręcz przeciwnie - można by zaryzykować tezę, że dzięki temu patrzyli na sprawy ekonomiczne w sposób bardziej praktyczny, trzeźwy, nieskażony głębszą znajomością doktryn ekonomicznych i zawiłości teorii ekonomii i niepodporządkowujący się im. Wniosek taki można wysnuć śledząc poglądy wymienionych wcześniej przedstawicieli zawarte w wydanych przez nich pracach. W literaturze najczęściej określa się ich mianem protekcjonistów, co może nie jest sformułowaniem najszczęśliwszym, ale dość dobrze oddającym ducha ich dokonań. Trzeba też wyraźnie podkreślić, że mimo iż dominującą doktryną ekonomiczną omawianego okresu był fizjokratyzm, poglądy protekcjonistów dobrze współgrały z duchem epoki i funkcjonowały obok fizjokratycznych, nie wywołując nieprzyjemnych zgrzytów. (fragment tekstu)

18

Myśl społeczno-ekonomiczna polskich fizjokratów

80%

Przybyła H.

Prace Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Katowicach

|

2007

|

tom Polski fizjokratyzm oraz idee protekcjonistyczne XVIII i XIX wieku

57-80

XX

Teorię fizjokratów, jak pisał pierwszy badacz tej doktryny J.B. Marchlewski, można zrozumieć jedynie w związku z ogólnymi prądami myśli XVIII wieku. Jej źródłami są racjonalistyczna filozofia i prawo natury. Na podłożu prawnonaturalnej nauki fizjokratów francuskich powstało najbardziej oryginalne dzieło polskiej odmiany fizjokratyzmu, "Porządek fizyczno-moralny" Hugona Kołłątaja, przerastający swą dojrzałością francuskie pierwowzory. Fizjokratyzm był najbardziej rozpowszechnioną doktryną ekonomiczną w Polsce drugiej połowy XVIII i początków XIX wieku. Był to okres wielkich reform i zrywu intelektualnego, politycznego i organizacyjnego. Toteż idee fizjokratyczne szerzyli ekonomiści, ale także bogata szlachta i magnaci, pijarzy, dla których warstwa prawnonaturalna stanowiła podstawę dla świeckiej etyki, oraz działacze gospodarczy i oświeceni reformatorzy, którzy w adaptacji zasad tej doktryny upatrywali zapobieżenie zguby Polski i Polaków. Nauka moralna polskich fizjokratów, analogicznie jak w fizjokratyzmie francuskim, była ukierunkowana antropocentrycznie. W obydwu wersjach w centrum zainteresowania postawiła człowieka, jego prawa i obowiązki. Twórca fizjokratyzmu, F. Quesnay, uznawał wiedzę o prawach porządku przyrodzonego za podstawę prawodawstwa ludzkiego oraz postępowania cywilnego, politycznego, ekonomicznego i społecznego. Podobnie rzecz ujmował A. Popławski, dla którego ekonomiczno-społeczny wymiar ludzkiego bytowania i jego sens moralny są współzależne, zaś H. Stroynowski prawo naturalne przyjął za filar prawa politycznego, ekonomii politycznej i prawa narodów. Myśliciele epoki Oświecenia, o różnych zainteresowaniach badawczych, adaptowali fizjokratyzm, ponieważ pozwalał on całościowo ująć bieg rzeczy ludzkich i znaleźć w tym porządku miejsce dla religii i władzy. (fragment tekstu)

19

Geneza i charakterystyka francuskiego fizjokratyzmu

80%

Pęciak R.

Prace Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Katowicach

|

2007

|

tom Polski fizjokratyzm oraz idee protekcjonistyczne XVIII i XIX wieku

35-55

XX

Nie sposób dokonać analizy polskiej myśli fizjokratycznej bez odniesienia do założeń systemu, który powstał i rozwijał się przede wszystkim we Francji. W połowie XVIII wieku we Francji narodził się nowy system ekonomiczny - fizjokratyzm, który według tradycji euklidesowo-kartezjańskiej stanowi pierwszy teoretyczny system poglądów ekonomicznych. W tej tradycji za naukowe uznaje się twierdzenia, które są zgodne z doświadczeniem i prawami przyrody oraz twierdzenia, które nie mają charakteru normatywnego. Etymologicznie pojęcie "fizjokratyzm" pochodzi z łacińskiego wyrażenia "fizjokracja" i oznacza "panowanie natury", stąd fizjokratyzm miał oznaczać "system zgodnym z naturą". Za protoplastę i założyciela szkoły uznaje się François Quesnaya, choć do rozpowszechnienia nowej doktryny w dużej mierze przyczynili się jego uczniowie. System fizjokratyczny we Francji pojawił się jako reakcja i opozycja do szeroko propagowanej w ramach polityki ministra Colberta doktryny merkantylnej. Merkantyliści przyjęli założenie, że potęga państwa i dobrobyt obywateli zbudowane są na obfitości pieniądza, czyli kruszcu, a najlepszy sposób na zwiększanie obfitości kruszcu stanowił eksport rodzimej produkcji. Nadrzędnym celem polityki gospodarczej państwa był dodatni bilans pieniężny i handlowy. Kluczowe znaczenie miało więc utrzymanie nadwyżki eksportu nad importem. Prowadzona polityka protekcyjna promowała rozwój krajowego przemysłu, rękodzielnictwa i manufaktur, co miało zagwarantować eksport rodzimej produkcji. Przyjęcie takiego kierunku polityki gospodarczej odbijało się niekorzystnie na rolnictwie. Ograniczenia wywozu płodów rolnych miały zapewnić większą podaż i niższą cenę tych produktów na rynku wewnętrznym. Polityka restrykcyjna, której celem było zwiększenie eksportu i zmniejszenie importu, obejmowała system ceł, monopoli czy premii wywozowych. W systemie merkantylnym akcentowano praktykę życia gospodarczego odsuwając na plan dalszy teorię ekonomiczną. Doktryna fizjokratyczna podważała podstawowe koncepcje merkantylne. W opozycji do przemysłu i rękodzielnictwa stanęło rolnictwo. Przyjęto założenie, że handel nie tworzy nowych wartości. Odrzucono również politykę restrykcyjno-protekcjonistyczną argumentując, że wolny handel i wolna konkurencja przyczyniają się do ustalenia ceny najkorzystniejszej dla producentów i konsumentów, dlatego wysuwano postulaty zniesienia ograniczeń handlowych, zwłaszcza w handlu zbożem. (fragment tekstu)

20

Czego możemy się nauczyć z doświadczeń polityki gospodarczej i społecznej Władysława Grabskiego?

80%

Drozdowski M.

e-Finanse

|

2005

|

nr nr 2

XX

19 września 2003 r. Sejm RP w celu uczczenia 130. rocznicy urodzin Władysława Grabskiego i 80. powstania jego gabinetu wielkiej reformy walutowo-pieniężnej, w tym Banku Polskiego, złotego i niezależnej Rady Banku, stojącej na straży wysokiego standardu polskiej złotówki, jej wymienialności i stabilizacji, postanowił rok 2004 ogłosić Rokiem Władysława Grabskiego. Inicjatorami tej uchwały była przede wszystkim SGGW - uczelnia, której Grabski był rektorem, Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie i inne prywatne uczelnie ekonomiczne, Polskie Towarzystwo Historyczne, Towarzystwo Miłośników Historii w Warszawie, Komisja Badań Dziejów Warszawy przy IH PAN oraz wiele instytucji i towarzystw, którym drogie jest dziedzictwo pozostawione przez Grabskiego. (fragment tekstu)