Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Ku śmierci ze skazą „niegotowości”? — o kilku czytelniczych spojrzeniach na Sérénité Jarosława Iwaszkiewicza

100%

Berkan-Jabłońska M. , Uniwersytet Łódzki I. F. P. , m.berkanjablonska@interia.pl

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2012

|

tom 01

EN

This article proposes to read Iwaszkiewicz’s story titled Sérénité with more suspicion than it has been done in a traditional, usually enthusiastic reception of this prose. Firstly, the text presents typical approaches to interpretation. The main part of the article suggests certain textual qualities which may cause feel “discomfort” in the modern reader. According to the author of the paper, there is something anachronistic in the story. The story was written a long time ago and therefore the style of narration, the elements of camouflage and sophisticated tricks may seem inappropriate for such a serious subject as death. Also, the construction of the narrator and hero who is always passive, unwilling to act and focused on his inner life may today seem irritatingly anachronistic, oldfashioned and incomprehensible. These arguments are used to show that a critical analysis of the novel, due to new readers’ awareness, can surprisingly lead to interesting questions and open new paths of interpretation.

2

O kilku zapomnianych pomysłach literackich Karoliny z Hołowniów Swarackiej (1815–1846)

100%

Berkan-Jabłońska M. , Uniwersytet Łódzki K. L. i. T. R. , m.berkanjablonska@interia.pl

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2013

|

tom 22

|

nr 4

PL

Artykuł omawia tematykę i formę trzech zachowanych powiastek autorstwa zapomnianej literatki doby romantyzmu, Karoliny z Hołowniów Swarackiej. Swój debiut w Wilnie na łamach „Atheneum” w roku 1843 zawdzięczała Józefowi Ignacemu Kraszewskiemu, który uznał jej piśmiennicze próby za warte uwagi. Zmarła przedwcześnie pisarka nie miała jednak szans na pełny rozwój literacki, dlatego jej utwory można traktować bardziej jako zapowiedź talentu niż jego pełnowartościową realizację. Poruszają one jednak sporo interesujących kwestii, które powinno się odnotować w historii literatury kobiecej tej doby. Teatr małego miasteczka oraz Marzenia i rzeczywistość to historie podejmujące problem aspiracji naukowych kobiet, rozwiązywany co prawda przez autorkę po biedermeierowsku, ale też z uwzględnieniem warunków, w jakich przychodziło im określać wzajemne relacje między potrzebami emancypacyjnymi i intelektualnymi a wymaganiami obyczajowymi. Swaracka pokazuje także trudności, jakie bohaterki musiały rozstrzygnąć we własnym myśleniu i psychice, aby zdefiniować na nowo swą tożsamość społeczną i kulturową. W tym kontekście kreacje Alisi i Marii mogą zaskakiwać wieloma bardzo współczesnymi rysami. Również powiastka Nawrócona dotyczy trudnych zagadnień związku szlachcica i Żydówki, odważnie opowiada zarówno o rodzącym się a niepożądanym dla otoczenia uczuciu, jak i sile stereotypów, z jakimi bohaterowie muszą się sami zmagać. Temat podjęty przez Swaracką mógł zainspirować Kraszewskiego do napisania w kilka lat później Powieści bez tytułu.

EN

This article discusses the three stories of Carolina Swaracka, the Romantic Lithuanian writer, forgotten these days. Her debut in “Atheneum” in 1843 is owed to Joseph Ignacy Kraszewski, who recognized her attempts as worthy and interesting. In novels such as The Theatre of the Small Village or The Dreams and Reality Swaracka raises the problem of the new aspirations of women and shows the various responses of the environment on their emancipationist efforts. She also draws attention to the difficulties in defining new needs and ways of social existence by the women themselves. In another novel titled Converted Woman Swaracka describes the unconventional feeling between the Jewish girl and the young nobleman. The author emphasizes not only the force of stereotypes in society but also the impact of such stereotypes on the love of the young couple. A few years later Kraszewski wrote the similar story probably inspired by Swaracka’s concept. Although the heroines created by Swaracka are not artistically perfect, they have a lot of modern features which can be surprisingly appealing for the contemporary reader.

3

Poetic Lithuania of Miłosz

100%

Berkan-Jabłońska M. , University of Lodz F. o. P. , m.berkanjablonska@interia.pl

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2016

|

tom 38

|

nr 8

EN

The article deals with the images of Lithuania found in Czesław Miłosz’s poetry. The novels and essays have only been used to confirm the conclusions drawn from the interpretation of selected poems. Despite the frequently-declared unwillingness of the author of Dolina Issy (The Valley of the Issa) to accept and use any autobiographical elements in literature, the land of his childhood has always been present in all the poet’s works. The explanation of this fascination with nostalgia seems to be unsatisfactory. The author of the article perceives the poetic images of Lithuania created by the uprooted immigrant as a symbol of his inner, not purely geographical, settlement. The subject of the discussion is the ever-changing perception of the Eastern-Borderland, which corresponds to particular stages of the protagonist’s journey through life. The starting point is the experience of eviction. It modifies the originally idealized vision of the “little homeland” and makes the hero’s attempt to reject or “amputate” it. The poems from the Światło dzienne (Daylight) collection surprise the reader by a hostile attitude towards the poet’s youth spent in Lithuania and the perception of those early memories as some destructive forces threatening the artist. It is only after a many years’ quest that the borderland heritage is appreciated and conquered again. Now, however, it acquires a different, more symbolic form. The cycle Miasto bez imienia (A Town without a Name) and the poem Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada (Where the Sun Rises and Sets) are evidence of a gradual transformation. The faithful recreation in the poet’s memory of particular places and people changes into the construction of some outside religious space, built from the traces of the real world. Lithuania changes into a perfect reality, a Super-Land, capable of retaining the past and combining it with the present. It is a prop freeing the poet from the waste land of Urizen.

4

Na straży Teatru Niekonsekwencji – o kilku, nie tylko teatralnych, próbach czytania Straży porządkowej Tadeusza Różewicza

80%

Berkan-Jabłońska M. , Uniwersytet Łódzki I. F. P. , Maria Berkan-Jabłońska – dr a. w. K. L. i. T. R. m. U. Ł. Z. s. z. t. r. m. , m.berkanjablonska@interia.pl

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2013

|

tom 02

PL

Artykuł stanowi przyczynek do rozważań na temat współczesnej recepcji dramaturgii Tadeusza Różewicza, a za podstawę przyjmuje jeden z utworów wchodzących w skład Teatru Niekonsekwencji – Straż Porządkową. Na podstawie kilku teatralnych przedsięwzięć, wynikających z nich wypowiedzi recenzentów oraz materiału historycznoliterackiego autor konstatuje pewien impas w lekturze i odbiorze „teatru otwartego” Różewicza. Opinie i działania znawców zostały więc, nieco przekornie, skonfrontowane z pomysłami interpretacyjnymi odbiorców nieprofesjonalnych: młodzieży studenckiej i licealnej. Niewielka próba ankietowa, stanowiąca rodzaj socjologiczno-kulturowego eksperymentu, odnotować zmiany (być może uzasadnione generacyjnie), jakie nastąpiły w regułach odbierania Straży Porządkowej.

5

Impresje „archiwisty”…

80%

Berkan-Jabłońska M. , Uniwersytet Łódzki I. F. P. , Maria Berkan-Jabłońska — adiunkt w Katedrze Literatury i Tradycji Romantyzmu Uniwersytetu Łódzkiego. Zajmuje się zarówno twórczością romantyczną j. i. p. w. O. i. j. p. w. z. k. s. o. i. r. , m.berkanjablonska@interia.pl

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2012

|

tom 01

EN

The article addresses some aspects of the work in the archives in Vilnius. The author emphasizes that the Vilnius archives contain a lot of valuable literary documents and materials relating to the Polish literature, especially of the period 1830–1870, which is less known. Meanwhile, it is difficult to conduct a query. First, there are only a few catalogs of Vilnius collections that do not contain all the units included in the archival fonds.Second difficulty is the language, because the descriptions in the catalogs are usually in Lithuanian or Russian, even though they concern Polish-works. Thirdly, only a small percentage of the Polish part of the collections is digitized, so ephemeral sets quickly deteriorate. If we want to preservethe legacy of the borderland, we must find a way to support the queries in Vilnius, based on scientific and institutional Polish-Lithuanian cooperation.