Subvolcanic rocks occur in all rocks of the Suwałki Anorthosite Massif. They make up about 3.4-4.2% of the massif structure. Microgranites are dominant among subvolcanic rocks; scarce are pegmatites, mafic rocks (microgabbroids, metagabbroids and lamprophyres), quartz veins and other symptoms of mineralization connected with hydrothermal processes. The apparent thickness of veins varies from several centimeters to 28.5 m; thin veins are prevalent. Microgranitoids are diverse ranging from tonalites to alcalic granites; most of them includes granites A and B. Chemically their composition corresponds to leucocratic granites with the different content of light constituents. Subvolcanic rocks formed under pre-, syn-and posttectonic conditions and are of different age.
PL
Skały subwulkaniczne występują we wszystkich skałach suwalskiego masywu anortozytowego. Ich udział w budowie masywu wynosi około 3.4-4.2%. Wśród skał subwulkanicznych dominuj mikrogranitoidy, rzadziej występują pegmatyty, skały zasadowe (mikrogabroidy, metagabroidy i lamprofiry), żyły kwarcowe oraz przejawy mineralizacji hydrotermalnej. Grubość żył waha się od kilku centymetrów do około 30 m. Przeważają żył cienkie. Mikrogranitoidy są zróżnicowane: od tonalitów do granitów alkalicznych; większość z nich reprezentuje granity A i B. Pod względem chemicznym skład ich odpowiada granitom leukokratycznym, zróżnicowanym w zakresie zawartości jasnych składników. Skały subwulkaniczne są różnowiekowe. Utworzyły się w warunkach pre-, syn- i potektonicznych.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Based on the analytical results of the 243 complete chemical analyses, a database for main lithotypes of the massif was organized. The analysis of histograms which show the distribution of the main constituents, mean and range values, and correlation relationships between components in principal lithotypes, indicated that anorthosites and dioritoids are petrochemically totally separate rocks, whereas norites and gabbronorites reveal many common properties. On two-and three constituent graphs, the fields marked by projection points of the described lithotypes are presented. In general, their distribution indicates that the principal lithotypes of the massif were formed as a results of separate genetic processes; similarities in some properties are the result of nearly the same mineral composition.
PL
Analiza histogramów rozkładu głównych składników chemicznych, wartości średnich, zakresów zmienności oraz związków korelacyjnych między poszczególnymi składnikami głównych typów skał wykazała, że anortozyty i diorytoidy są skałami o wyraźnej odrębności petrochemicznej, natomiast noryty i gabronoryty wykazują wiele wspólnych cech. Pola wyznaczone na wykresach dwu- i trójskładnikowych przez punkty projekcyjne wyróżnionych typów skał częściowo pokrywają się ze sobą. Ogólne ich ułożenie wskazuje jednak, że główne typy skał masywu powstały w wyniku odrębnych procesów genetycznych, a zbieżność niektórych cech jest wynikiem podobieństwa składu mineralnego.
Eight proposed Cretaceous geosite candidates, from the area of Central and Eastern Poland, are shortly characterized. They include: waterfalls on the Szum, Sopot, Jeleń, and Tanew rivers, exposures of Albian sandstones near Nagórzyce, Dobromierz brachyanti-cline, Opoczka quarries, Janików quarries, and abandoned quarries of Piotrawin, Kazimierz, Bochotnica, and Nasiłów. Five latter exposures, located along the middle section of the Vistula river, give an access to the famous middle Vistula section, representing a key section to the Upper Cretaceous succession in this part of Europe, being a site of an outstanding scientific importance. Of high scientific value are also other of the proposed sites. The waterfalls on the Tanew river represent, moreover, a unique landscape, which may also be of a great interest due to recreation and tourist reasons.
PL
Scharakteryzowano osiem wybranych stanowisk przyrody nieożywionej w utworach kredy z obszaru Polski środkowej i wschodniej. Wśród proponowanych obiektów znalazły się: progi kredowe na rzekach Szum, Sopot, Jeleń i Tanew, odsłonięcie piaskowców albskich koło Nagórzyc, brachyantyklina Dobromierza, kamieniołomy w Opoczce, kamieniołomy w Janikowie oraz odsłonięcia w Piotrawinie, Kazimierzu Dolnym, Bochotnicy i w Nasiłowie. Pięć ostatnich wymienionych odsłonięć znajduje się na obszarze tzw. górnokredowego profilu środkowej Wisły, dostarczającego standardowego profilu kredy górnej w tej części Europy. Jest to obszar o wyjątkowym znaczeniu w badaniach facjalnych, stratygraficznych oraz paleontologicznych górnej kredy. W skali regionu istotne są oczywiście również i pozostałe proponowane miejsca. Progi wodospadowe na rzece Tanew reprezentują ponadto unikalną formę krajobrazową w tej części kraju i mają duże znaczenie jako obiekt turystyczno-rekreacyjny.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.