Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Anatomia prawidłowa i ultrasonograficzna wybranych nerwów obwodowych. Część I: Sonohistologia oraz ogólne zasady badania na przykładzie nerwu pośrodkowego

100%

Kowalska B. , Sudoł-Szopińska I.

Journal of Ultrasonography

|

2012

|

tom 12

|

nr 49

120-130

EN

Ultrasonography is an established method for imaging peripheral nerves. It serves to supplement the physical examination, electromyography, and magnetic resonance imaging. It enables the identification of post-traumatic changes of nerves, neuropathies secondary to compression syndromes, inflammatory or neoplastic nerve lesions as well as the evaluation of postoperative complications. In certain situations, this technique is the imaging method of choice. It is increasingly used in anesthesiology for regional anesthesia. As in the case of other ultrasound imaging studies, the examination of peripheral nerves is non-invasive, well-tolerated by patients, and relatively inexpensive. This article presents the histological structure of peripheral nerves and their appearance in ultrasonography. It also presents the examination technique, following the example of the median nerve, and includes a series of diagrams and ultrasound images. The interpretation of the shape, echogenicity, thickness and vascularity of nerves is described, as well as their relation to the surrounding tissues. The “elevator technique”, which consists of locating a set nerve at a characteristic anatomic point, and following it proximally or distally, has been explained. The undisputed benefits of the ultrasound examination have been presented, including its advantages over other diagnostic methods. These advantages include the dynamic component of the ultrasound examination and the possibility of correlating the patient’s symptoms with the ultrasound images. As an example, the proper anatomy and the ultrasonographic appearance of the median nerve were described. This nerve’s course is presented, its divisions, and characteristic reference points, so as to facilitate its location and identification, and enable subsequent use of the aforementioned “elevator technique”. This article opens a series of publications concerning anatomy, technique of examination and pathologies of peripheral nerves.

PL

Ultrasonografia jest uznaną metodą obrazowania nerwów obwodowych, stanowiącą uzupełnienie badania klinicznego, elektromiografii oraz badania metodą rezonansu magnetycznego. Pozwala na rozpoznanie neuropatii na tle zespołów uciskowych, zmian pourazowych nerwów, zmian nowotworowych i zapalnych nerwów oraz na ocenę powikłań pooperacyjnych. W niektórych sytuacjach staje się metodą z wyboru. Coraz częściej jest wykorzystywana w anestezjologii celem prowadzenia znieczuleń regionalnych. Podobnie jak w przypadku innych rodzajów badań ultrasonograficznych, diagnostyka nerwów obwodowych ma nieinwazyjny charakter, jest dobrze tolerowana przez pacjentów i względnie tania. W artykule przedstawiono budowę histologiczną nerwów obwodowych w korelacji z obrazem ultrasonograficznym oraz technikę badania na przykładzie nerwu pośrodkowego, załączając szereg schematów i zdjęć ultrasonograficznych. Opisano sposób interpretacji kształtu, echogeniczności, grubości, unaczynienia nerwu, a także jego stosunku do otaczających tkanek. Wyjaśniono „technikę windy”, polegającą na odnalezieniu nerwu w charakterystycznym punkcie anatomicznym i śledzeniu go w kierunku obwodowym bądź dogłowowym. Zwrócono uwagę na niekwestionowane zalety badania ultrasonograficznego i tym samym jego przewagę nad innymi metodami diagnostycznymi, jakimi są badanie dynamiczne i możliwość jednoczasowej konfrontacji dolegliwości pacjenta z obrazem ultrasonograficznym. Przedstawiono szczegółową anatomię prawidłową i ultrasonograficzną nerwu pośrodkowego. Opisano przebieg nerwu, jego podziały i charakterystyczne punkty referencyjne, ułatwiające jego odnalezienie i identyfikację, a następnie śledzenie wspomnianą „techniką windy”. Artykuł otwiera cykl prac dotyczących anatomii, techniki badania oraz patologii nerwów obwodowych.

2

Anatomia prawidłowa i ultrasonograficzna wybranych nerwów obwodowych. Część II: Wybrane nerwy obwodowe kończyny górnej

100%

Kowalska B. , Sudoł-Szopińska I.

Journal of Ultrasonography

|

2012

|

tom 12

|

nr 49

131-147

EN

The ultrasonographic examination is frequently used for imaging peripheral nerves. It serves to supplement the physical examination, electromyography, and magnetic resonance imaging. As in the case of other USG imaging studies, the examination of peripheral nerves is non-invasive, well-tolerated by patients, and relatively inexpensive. Part I of this article series described in detail the characteristic USG picture of peripheral nerves and the proper examination technique, following the example of the median nerve. This nerve is among the most often examined peripheral nerves of the upper limb. This part presents describes the normal anatomy and ultrasound picture of the remaining large nerve branches in the upper extremity and neck – the spinal accessory nerve, the brachial plexus, the suprascapular, axillary, musculocutaneous, radial and ulnar nerves. Their normal anatomy and ultrasonographic appearance have been described, including the division into individual branches. For each of them, specific reference points have been presented, to facilitate the location of the set trunk and its further monitoring. Sites for the application of the ultrasonographic probe at each reference point have been indicated. In the case of the ulnar nerve, the dynamic component of the examination was emphasized. The text is illustrated with images of probe positioning, diagrams of the normal course of the nerves as well as a series of ultrasonographic pictures of normal nerves of the upper limb. This article aims to serve as a guide in the ultrasound examination of the peripheral nerves of the upper extremity. It should be remembered that a thorough knowledge of the area’s topographic anatomy is required for this type of examination.

PL

Badanie ultrasonograficzne jest obecnie powszechnie stosowaną metodą obrazowania nerwów obwodowych. Metoda ta stanowi uzupełnienie badania klinicznego, elektromiografii oraz badania metodą rezonansu magnetycznego. Podobnie jak w przypadku innych rodzajów badań ultrasonograficznych, diagnostyka nerwów obwodowych jest nieinwazyjna, dobrze tolerowana przez pacjentów i względnie tania. Charakterystyczny obraz ultrasonograficzny nerwów obwodowych oraz technika badania ultrasonograficznego zostały szczegółowo omówione w pierwszej części pracy na przykładzie nerwu pośrodkowego. Nerw ten należy do najczęściej ocenianych w badaniu ultrasonograficznym nerwów obwodowych kończyny górnej. Drugą część artykułu poświęcono anatomii prawidłowej i ultrasonograficznej pozostałych dużych pni nerwowych kończyny górnej i szyi, tj. nerwu dodatkowego, splotu barkowego, nerwu nadłopatkowego, pachowego, mięśniowo-skórnego, promieniowego oraz łokciowego. Omówiono anatomię prawidłową i ultrasonograficzną pni oraz podziały nerwów na poszczególne gałęzie. Wyszczególniono dla każdego z nich punkty referencyjne, pomagające w lokalizacji pnia oraz dalszym jego śledzeniu. Przedstawiono miejsca przyłożenia głowicy ultrasonograficznej w każdym punkcie referencyjnym. W przypadku nerwu łokciowego zwrócono uwagę na element oceny dynamicznej. Załączono dokumentację zdjęciową przyłożeń głowicy, schematy anatomiczne przebiegu nerwów oraz szereg obrazów ultrasonograficznych prawidłowych nerwów kończyny górnej. Artykuł został napisany z myślą o stworzeniu swego rodzaju przewodnika nt. techniki badania nerwów prawidłowych kończyny górnej. Nie należy jednak zapominać, iż warunkiem przeprowadzenia takiego badania jest znajomość anatomii topograficznej.

3

Anatomia prawidłowa i ultrasonograficzna wybranych nerwów obwodowych. Część III: Nerwy obwodowe kończyny dolnej

100%

Kowalska B. , Sudoł-Szopińska I.

Journal of Ultrasonography

|

2012

|

tom 12

|

nr 49

148-163

EN

The ultrasonographic examination is currently increasingly used in imaging peripheral nerves, serving to supplement the physical examination, electromyography and magnetic resonance imaging. As in the case of other USG imaging studies, the examination of peripheral nerves is non-invasive and well-tolerated by patients. The typical ultrasonographic picture of peripheral nerves as well as the examination technique have been discussed in part I of this article series, following the example of the median nerve. Part II of the series presented the normal anatomy and the technique for examining the peripheral nerves of the upper limb. This part of the article series focuses on the anatomy and technique for examining twelve normal peripheral nerves of the lower extremity: the iliohypogastric and ilioinguinal nerves, the lateral cutaneous nerve of the thigh, the pudendal, sciatic, tibial, sural, medial plantar, lateral plantar, common peroneal, deep peroneal and superficial peroneal nerves. It includes diagrams showing the proper positioning of the sonographic probe, plus USG images of the successively discussed nerves and their surrounding structures. The ultrasonographic appearance of the peripheral nerves in the lower limb is identical to the nerves in the upper limb. However, when imaging the lower extremity, convex probes are more often utilized, to capture deeply-seated nerves. The examination technique, similarly to that used in visualizing the nerves of upper extremity, consists of locating the nerve at a characteristic anatomic reference point and tracking it using the “elevator technique”. All 3 parts of the article series should serve as an introduction to a discussion of peripheral nerve pathologies, which will be presented in subsequent issues of the “Journal of Ultrasonography”.

PL

Badanie ultrasonograficzne jest obecnie coraz chętniej stosowaną metodą obrazowania nerwów obwodowych, gdyż stanowi doskonałe uzupełnienie badania klinicznego, elektromiografii czy badania metodą rezonansu magnetycznego. Podobnie jak w przypadku innych rodzajów badań ultrasonograficznych, diagnostyka nerwów obwodowych jest nieinwazyjna i dobrze tolerowana przez pacjentów. Charakterystyczny obraz ultrasonograficzny nerwów obwodowych oraz technika badania ultrasonograficznego zostały omówione w pierwszej części pracy na przykładzie nerwu pośrodkowego. W drugiej części przedstawiono anatomię i technikę badania nerwów obwodowych kończyny górnej. W trzeciej zostanie omówiona anatomia i technika badania ultrasonograficznego dwunastu prawidłowych nerwów obwodowych kończyny dolnej: nerwu biodrowo-podbrzusznego, biodrowo-pachwinowego, skórnego bocznego uda, sromowego, kulszowego, piszczelowego, łydkowego, podeszwowego przyśrodkowego, podeszwowego bocznego, strzałkowego wspólnego, strzałkowego głębokiego, strzałkowego powierzchownego. Na załączonych schematach przedstawiono sposoby przyłożenia głowicy, skany z aparatu ultrasonograficznego obrazujące kolejno omawiane nerwy wraz z otaczającymi je strukturami. Obraz ultrasonograficzny nerwów obwodowych w kończynie dolnej jest identyczny jak w kończynie górnej. Częściej niż w kończynie górnej istnieje potrzeba wykorzystania głowic konweksowych, umożliwiających obrazowanie nerwów zlokalizowanych głęboko. Technika badania jest analogiczna jak w kończynie górnej i polega na odnalezieniu nerwu w charakterystycznym punkcie referencyjnym i śledzeniu go „techniką windy”. Niniejsze trzy części artykułu są wstępem do omówienia patologii nerwów obwodowych, która zostanie przedstawiona w kolejnych numerach „Journal of Ultrasonography”.

4

Ocena ultrasonograficzna wybranych patologii nerwów obwodowych. Część III: Urazy i ocena pooperacyjna

100%

Kowalska B. , Sudoł-Szopińska I.

Journal of Ultrasonography

|

2013

|

tom 13

|

nr 52

82-92

EN

The previous articles of the series devoted to ultrasound diagnostics of peripheral nerves concerned the most common nerve pathologies, i.e. entrapment neuropathies. The aim of the last part of the series is to present ultrasound possibilities in the postoperative control of the peripheral nerves as well as in the diagnostics of the second most common neuropathies of peripheral nerves, i.e. posttraumatic lesions. Early diagnostics of posttraumatic changes is of fundamental importance for the course of treatment and its long-term effects. It aids surgeons in making treatment decisions (whether surgical or conservative). When surgical treatment is necessary, the surgeon, based on US findings, is able to plan a given type of operative method. In certain cases, may even abandon the corrective or reconstructive surgery of the nerve trunk (when there are extensive defects of the nerve trunks) and instead, proceed with muscle transfers. Medical literature proposes a range of divisions of the kinds of peripheral nerve injuries depending on, among others, the mechanism or degree of damage. However, the most important issue in the surgeon-diagnostician communication is a detailed description of stumps of the nerve trunks, their distance and location. In the postoperative period, ultrasound is used for monitoring the operative or conservative treatment effects including the determination of the causes of a persistent or recurrent neuropathy. It facilitates decision-making concerning a repeated surgical procedure or assuming a wait-and-see attitude. It is a difficult task for a diagnostician and it requires experience, close cooperation with a clinician and knowledge concerning surgical techniques. Apart from a static assessment, a dynamic assessment of possible adhesions constitutes a crucial element of postoperative examination. This feature distinguishes ultrasound scanning from other methods used in the diagnostics of peripheral neuropathies.

PL

W poprzednich dwóch artykułach z serii poświęconej diagnostyce ultrasonograficznej nerwów obwodowych zostały przedstawione najczęstsze patologie, jakimi są neuropatie uciskowe. Celem kończącej cykl III części jest przedstawienie możliwości ultrasonografii w ocenie drugich co do częstości neuropatii obwodowych, tj. zmian pourazowych, oraz w kontroli pooperacyjnej nerwów obwodowych. Wczesna diagnostyka zmian pourazowych ma fundamentalne znaczenie dla przebiegu leczenia oraz jego odległych wyników. Ułatwia chirurgowi podjęcie decyzji o rodzaju postępowania (operacyjnym bądź zachowawczym). W przypadku konieczności leczenia operacyjnego chirurg w oparciu o wynik badania ultrasonograficznego może zaplanować rodzaj metody operacyjnej. W niektórych sytuacjach może nawet odstąpić od zabiegu naprawczego czy rekonstrukcyjnego (przy rozległych ubytkach pni nerwowych) na rzecz transferów mięśniowych. Literatura medyczna proponuje szereg podziałów uszkodzeń nerwów obwodowych, między innymi w zależności od mechanizmu czy stopnia uszkodzenia. Najważniejszy w komunikacji pomiędzy chirurgiem a diagnostą jest jednak szczegółowy opis obrazu kikutów pni nerwowych, ich odległości oraz miejsca położenia. W okresie pooperacyjnym diagnostyka ultrasonograficzna jest wykorzystywana w celu monitorowania efektów leczenia operacyjnego bądź zachowawczego, w tym do określenia przyczyn utrzymującej się bądź nawrotowej neuropatii. Pozwala na podjęcie decyzji o ponownym zabiegu operacyjnym lub przyjęciu postawy wyczekującej. Jest to dla diagnosty trudne zadanie, wymagające doświadczenia, ścisłej współpracy z klinicystą oraz znajomości technik operacyjnych. W ocenie pooperacyjnej bardzo ważny element badania, poza oceną statyczną, stanowi ocena dynamiczna pod kątem ewentualnych zrostów; jest to cecha wyróżniająca badanie ultrasonograficzne spośród innych metod diagnostyki neuropatii obwodowych.

5

Doppler imaging of orbital vessels in the assessment of the activity and severity of thyroid-associated orbitopathy

80%

Walasik-Szemplińska D. , Pauk-Domańska M. , Sanocka U. , Sudoł-Szopińska I.

Journal of Ultrasonography

|

2015

|

tom 15

|

nr 63

388-397

EN

Patients with symptoms of thyroid-associated orbitopathy are classified on the basis of the clinical activity score (CAS) proposed by Mourits in 1989. Despite its undoubted clinical usefulness, it has several limitations which can decide about the success or failure of the implemented treatment. Numerous reports mention the presence of hemodynamic changes in orbital and bulbar vessels in the course of an orbitopathy called Graves’ disease. The usage of Doppler sonography in the diagnosis of numerous ophthalmologic vascular diseases suggests that changes in thyroid-associated orbitopathy can correlate with the activity and severity of the disease. This paper presents the overview of the state-of-the-art concerning the usefulness of Doppler imaging in patient selection for the treatment of thyroid-associated orbitopathy. It has been shown that the velocity of blood flow in the superior ophthalmic vein, which is the most susceptible to changes in anatomical conditions in the enclosed orbital space, decreases in a statistically significant way. A decrease in blood flow velocity is closely associated with the active stage of the disease whereas reverse flow or its absence attest to severe orbitopathy and constitute a risk factor of ocular neuropathy. The activity of the inflammatory process in the eyeball is also confirmed by an increase in peak systolic velocity (PSV) in the ophthalmic artery and central retinal artery as well as end-diastolic velocity (EDV) in the ophthalmic artery. Resistance index values decrease in the ophthalmic artery and increase in the central retinal artery mainly in cases with considerable expansion of the extraocular muscles.

PL

Podstawą kwalifikacji do leczenia pacjentów z objawami orbitopatii tarczycowej jest skala aktywności choroby (clinical activity score, CAS), zaproponowana przez Mouritsa w 1989 roku. Mimo jej niewątpliwej przydatności klinicznej cechuje ją kilka ograniczeń, które mogą stanowić o sukcesie lub porażce zastosowanego leczenia. W licznych doniesieniach wykazywano zmiany hemodynamiczne, do jakich dochodzi w naczyniach oczodołu i gałki ocznej w przebiegu orbitopatii związanej z chorobą Gravesa. Wykorzystanie ultrasonografii dopplerowskiej w diagnostyce wielu schorzeń okulistycznych o podłożu naczyniowym pozwala sądzić, że również w orbitopatii tarczycowej zmiany te mogą korelować z aktywnością i ciężkością choroby. W poniższym opracowaniu przedstawiamy przegląd aktualnej wiedzy dotyczącej przydatności ultrasonografii dopplerowskiej w kwalifikacji pacjentów do leczenia orbitopatii tarczycowej. Wykazano statystycznie znamienne obniżenie prędkości przepływu krwi w żyle ocznej górnej, która jest naczyniem najbardziej podatnym na zmianę warunków anatomicznych w zamkniętej przestrzeni oczodołu. Obniżenie prędkości było ściśle związane z aktywną fazą choroby, natomiast przepływ odwrócony lub brak przepływu świadczyły o ciężkiej postaci orbitopatii i stanowiły czynnik ryzyka wystąpienia neuropatii nerwu wzrokowego. Aktywność procesu zapalnego w oczodole potwierdzają również: wzrost prędkości skurczowej (PSV) w tętnicy ocznej i tętnicy środkowej siatkówki oraz prędkości końcoworozkurczowej (EDV) w tętnicy ocznej. Natomiast wartości wskaźnika oporu ulegają obniżeniu w tętnicy ocznej, a rosną w tętnicy środkowej siatkówki, głównie w tych przypadkach, w których dochodzi do znacznego powiększenia objętości mięśni gałkoruchowych.

6

Role of ultrasonography in the diagnosis of rheumatic diseases in light of ACR/EULAR guidelines

80%

Płaza M. , Nowakowska-Płaza A. , Pracoń G. , Sudoł-Szopińska I.

Journal of Ultrasonography

|

2016

|

tom 16

|

nr 64

55-64

EN

In the past years, ultrasound imaging has become an integral element of the diagnostic process in rheumatic diseases. It enables the identification of a range of inflammatory changes in joint cavities, sheaths and bursae, and allows their activity to be assessed. In 2012, experts of the European Society of Musculoskeletal Radiology prepared recommendations concerning the role of ultrasonography in the diagnosis of musculoskeletal diseases. Ultrasound was considered the method of choice in imaging peripheral synovitis. Moreover, ultrasound imaging has been popularized thanks to the new classification criteria for rheumatoid arthritis issued by the American College of Rheumatology and European League Against Rheumatism in 2010. They underline the role of ultrasound imaging in the detection of articular inflammatory changes that are difficult to assess unambiguously in the clinical examination. These criteria have become the basis for recommendations prepared by experts from the European League Against Rheumatism concerning medical imaging in rheumatoid arthritis. Nine of ten recommendations concern ultrasonography which is relevant in detecting diseases, predicting their progression and treatment response, monitoring disease activity and identifying remission. In the new criteria concerning polymyalgia rheumatica from 2012, an ultrasound scan of the shoulder and pelvic girdle was considered an alternative to clinical assessment. Moreover, the relevance of ultrasonography in the diagnosis and monitoring of peripheral spondyloarthropathies was widely discussed in 2014 during the meeting of the European League Against Rheumatism in Paris.

PL

Badanie ultrasonograficzne stało się w ostatnich latach integralnym elementem diagnostyki chorób reumatycznych. Umożliwia rozpoznanie spektrum zmian zapalnych w jamach stawów, pochewkach i kaletkach wraz z oceną ich aktywności. W 2012 roku eksperci Europejskiego Towarzystwa Radiologii Mięśniowo-Szkieletowej opracowali rekomendacje dotyczące roli badań ultrasonograficznych w diagnostyce chorób układu mięśniowo-szkieletowego. Ultrasonografię uznano za metodę z wyboru w obrazowaniu zapalenia błony maziowej stawów obwodowych. Do upowszechnienia badania ultrasonograficznego przyczyniło się ponadto ustanowienie w 2010 roku nowych kryteriów klasyfikowania reumatoidalnego zapalenia stawów według Amerykańskiego Kolegium Reumatologicznego i Europejskiej Ligi do Walki z Reumatyzmem, w których podkreślono rolę ultrasonografii w identyfikacji zmian zapalnych w stawach trudnych do jednoznacznej oceny klinicznej. Kryteria te stały się podstawą do sformułowania przez ekspertów Europejskiej Ligi do Walki z Reumatyzmem zaleceń dotyczących wykorzystania badań obrazowych w reumatoidalnym zapaleniu stawów. Dziewięć z dziesięciu rekomendacji dotyczy ultrasonografii, która ma znaczenie w rozpoznawaniu chorób, przewidywaniu ich progresji i odpowiedzi na leczenie, monitorowaniu aktywności choroby oraz określeniu remisji. W nowych kryteriach polimialgii reumatycznej z 2012 roku ujęto badanie ultrasonograficzne stawów obręczy barkowej i biodrowej jako alternatywę oceny klinicznej. Podkreśla się również znaczenie ultrasonografii w diagnostyce i monitorowaniu aktywności spondyloartropatii obwodowej, co szeroko dyskutowano na zjeździe Europejskiej Ligi do Walki z Reumatyzmem w Paryżu w 2014 roku.

7

Rola czynników zapalnych i tkanki tłuszczowej w patogenezie reumatoidalnego zapalenia stawów i choroby zwyrodnieniowej stawów. Część II: Zapalne tło choroby zwyrodnieniowej stawów

80%

Sudoł-Szopińska I. , Hrycaj P. , Prohorec-Sobieszek M.

Journal of Ultrasonography

|

2013

|

tom 13

|

nr 54

319-328

EN

Osteoarthritis is the most common rheumatoid disease. It may develop as a primary disease of the motor organ or as a secondary one in the course of other inflammatory joint diseases. Similarly to the majority of rheumatoid conditions, the pathogenesis of osteoarthritis has not been fully explained. The fact that its development is determined by adipocytokines, which are inflammatory mediators produced in the adipose tissue, has been known for several years. Additionally, inflammatory processes taking place in the adipose tissue that lead to degenerative changes are the main subject of studies conducted by various immunological laboratories. Degenerative changes in patients with osteoarthritis are frequently accompanied by secondary inflammation with cellular infiltrations in the synovial membrane. In numerous cases, the intensification of inflammatory lesions resembles changes seen in arthritis, particularly in rheumatoid arthritis, which inhibits the differential diagnosis by means of imaging examinations. This may have significant clinical implications, e.g. with respect to sonography, which is the basic imaging examination in diagnosing rheumatoid arthritis, monitoring the efficacy of implemented treatment or confirming remission. This article discusses the pathogenesis of three elements of osteoarthritis, i.e. synovitis (due to the difficulties in differentiation of synovitis in the course of osteoarthritis and in rheumatoid arthritis) as well as osteophytes and subchondral sclerosis (due to the significance of the inflammatory factor in their development).

PL

Choroba zwyrodnieniowa stawów jest najczęstszą chorobą reumatyczną. Może się rozwijać jako pierwotne schorzenie narządu ruchu lub wtórnie w przebiegu innych zapalnych chorób stawów. Podobnie jak w przypadku większości chorób reumatycznych patogeneza choroby zwyrodnieniowej stawów nie została w pełni wyjaśniona. O tym, że istotną rolę w jej rozwoju odgrywają adipocytokiny, czyli mediatory zapalne produkowane w tkance tłuszczowej, wiadomo od kilku lat, a procesy zapalne zachodzące w tkance tłuszczowej, prowadzące do rozwoju zmian zwyrodnieniowych, są wiodącym tematem badań wielu laboratoriów immunologicznych. Zmianom degeneracyjnym u chorych na chorobę zwyrodnieniową często towarzyszy wtórny proces zapalny z obecnością nacieków komórkowych w błonie maziowej. W wielu przypadkach duże nasilenie zmian zapalnych jest podobne jak w innych jednostkach chorobowych, zwłaszcza w reumatoidalnym zapaleniu stawów, co utrudnia różnicowanie przy użyciu badań obrazowych. Może to mieć znaczące implikacje kliniczne, np. w odniesieniu do ultrasonografii, która jest podstawowym badaniem obrazowym w diagnostyce, monitorowaniu skuteczności leczenia czy w potwierdzaniu remisji u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów. W niniejszym artykule omówiono patogenezę trzech elementów obrazu chorobowego choroby zwyrodnieniowej stawów, tj. zapalenia błony maziowej, z uwagi na trudności różnicowania synovitis w przebiegu tej choroby i reumatoidalnego zapalenia stawów, oraz osteofitów i podchrzęstnej sklerotyzacji, ze względu na istotne znaczenie czynnika zapalnego w ich powstawaniu.

8

The value of ultrasound in the diagnosis of limited scleroderma – a case report

80%

Pracoń G. , Płaza M. , Walentowska-Janowicz M. , Sudoł-Szopińska I.

Journal of Ultrasonography

|

2015

|

tom 15

|

nr 62

326-331

EN

Systemic sclerosis, popularly referred to as scleroderma, is a chronic connective tissue disease with present autoantibodies against platelet-derived growth factor receptor. These antibodies activate directly fibroblasts causing the dermis and internal organs’ fibrosis and vascular damage. Additionally, calcific collections, including hydroxyapatite crystals, may develop in subcutaneous tissue and juxta-articular soft tissue. Herein, we report a case of a 72-year-old woman, referred by a rheumatologist for plain radiography and ultrasound examination of hands due to pain and swelling of the fourth finger of the left hand. Dermal induration affecting hands, especially fourth finger on the left side and the Raynaud phenomenon were observed on physical examination. Furthermore, the patient had noticed periodic discharge with a toothpaste consistency from a tiny fistula localised in the vicinity of the fourth finger alterations. The paper emphasises a possible application of the twinkling artefact and MicroPure option on ultrasound examination in differential diagnosis of soft tissue calcifications. Making the correct diagnosis can attribute to precise planning of surgical treatment.

PL

Twardzina układowa (systemic sclerosis, SSc), potocznie zwana sklerodermą, jest przewlekłą układową chorobą tkanki łącznej, w której występują autoprzeciwciała skierowane przeciwko receptorom płytkowego czynnika wzrostu, odpowiedzialne za bezpośrednią aktywację fibroblastów, a co za tym idzie – postępujące włóknienie skóry i narządów wewnętrznych oraz uszkodzenie naczyń krwionośnych. Oprócz tego w tkance podskórnej i tkankach miękkich okołostawowych mogą odkładać się sole wapnia, w tym kryształy hydroksyapatytów. Przedstawiamy przypadek 72-letniej kobiety skierowanej na badanie radiograficzne i ultrasonograficzne rąk przez reumatologa z powodu bólu i obrzęku palca czwartego ręki lewej. W badaniu fizykalnym stwierdzono pogrubienie skóry palców rąk, zwłaszcza palca czwartego ręki lewej, oraz objaw Raynauda. Ponadto chora zgłaszała obecność periodycznie pojawiającej się przetoki na wysokości zmian zlokalizowanych w tym palcu, z której obserwowała okresowy wyciek gęstej treści o konsystencji pasty do zębów. Praca podkreśla przydatność nadal mało znanego zjawiska artefaktu migotania oraz opcji MicroPure w badaniu ultrasonograficznym w diagnostyce różnicowej zwapnień w tkankach miękkich na przykładzie twardziny ograniczonej. Dokładna diagnostyka zmian pozwala na precyzyjne zaplanowanie zabiegu operacyjnego.

9

Entezopatie i zapalenie entez. Część I. Etiopatogeneza

80%

Sudoł-Szopińska I. , Kwiatkowska B. , Prochorec-Sobieszek M. , Maśliński W.

Journal of Ultrasonography

|

2015

|

tom 15

|

nr 60

72-84

EN

The pathologies of tendon and ligament attachments are called enthesopathies. One of its types is enthesitis which is a characteristic sign of peripheral spondyloarthropathy. Clinical diagnosis of enthesitis is based on rather non-specific clinical signs and results of laboratory tests. Imaging examinations are highly promising. Numerous publications prove that enthesitis can be differentiated from other enthesopathic processes in an ultrasound examination or magnetic resonance imaging. However, some reports indicate the lack of histological criteria, specific immunological changes and features in imaging examinations that would allow the clinical diagnosis of enthesitis to be confirmed. The first part of the publication presents theories on the etiopathogenesis of enthesopathies: inflammatory, mechanical, autoimmune, genetic and associated with the synovio-entheseal complex, as well as theories on the formation of enthesophytes: inflammatory, molecular and mechanical. The second part of the paper is a review of the state-of-the-art on the ability of imaging examinations to diagnose enthesitis. It indicates that none of the criteria of inflammation used in imaging medicine is specific for this pathology. As enthesitis may be the only symptom of early spondyloarthropathy (particularly in patients with absent HLA-B27 receptor), the lack of its unambiguous picture in ultrasound and magnetic resonance scans prompts the search for other signs characteristic of this disease and more specific markers in imaging in order to establish diagnosis as early as possible.

PL

Patologie przyczepów ścięgien i więzadeł są określane mianem entezopatii. Jednym z rodzajów entezopatii jest zapalenie (enthesitis), które stanowi charakterystyczny objaw spondyloartropatii obwodowych. Enthesitis jest rozpoznawane przez klinicystów na podstawie mało specyficznych objawów klinicznych i wyników badań laboratoryjnych. Duże nadzieje wiązane są z badaniami obrazowymi. Wiele prac naukowych dowodzi możliwości różnicowania zapalenia entez z innymi procesami entezopatycznymi w badaniach ultrasonograficznych albo metodą rezonansu magnetycznego. W sprzeczności pozostają doniesienia wskazujące na brak kryteriów histologicznych, specyficznych zmian immunologicznych oraz cech w badaniach obrazowych pozwalających na potwierdzenie klinicznego rozpoznania zapalenia. W pierwszej części publikacji przedstawiono teorie etiopatogenezy entezopatii: zapalną, mechaniczną, kompleksu entezy, autoimmunologiczną i genetyczną oraz koncepcje powstawania entezofitów: zapalną, molekularną i mechaniczną. Druga część pracy stanowi przegląd aktualnej wiedzy na temat możliwości badań obrazowych w rozpoznawaniu enthesitis. Wskazuje on, że żadne ze stosowanych w badaniach obrazowych kryteriów zapalenia nie jest specyficzne dla tej patologii. Ze względu na fakt, że może być ono jedynym objawem spondyloartropatii w początkowym ich okresie (zwłaszcza u chorych z nieobecnym antygenem HLA-B27), brak jednoznacznego obrazu enthesitis w badaniach ultrasonograficznych i rezonansu magnetycznego wymaga poszukiwania innych objawów charakterystycznych dla tych chorób oraz bardziej specyficznych markerów w badaniach obrazowych w celu jak najszybszego ustalenia rozpoznania.

10

Musculoskeletal extraintestinal manifestations during the course of non-specific bowel diseases

80%

Sudoł-Szopińska I. , Kwiatkowska B. , Kołodziejczak M.

Polish Journal of Surgery

|

2013

|

tom 85

|

nr 11

669-675

11

Złamanie promieniowej trzeszczki stawu śródnadgarstkowo-paliczkowego drugiego palca – opis przypadku klinicznego

71%

Pracoń G. , Walentowska-Janowicz M. , Nowicki P. , Płaza M. , Sudoł-Szopińska I.

Journal of Ultrasonography

|

2015

|

tom 15

|

nr 60

96-101

EN

A fracture of the sesamoid bone of the hand is rarely seen. In most cases, it is strictly associated with the trauma. The patient complains of a long-lasting, due to unclear diagnosis, painful swelling of the joint with an inability to flex the affected finger. Limited blood supply makes the untreated fracture prone to avascular necrosis. Thus, it is extremely important to make a proper diagnosis early. Bilateral comparing the affected areas with ultrasonography seems to be the method of choice. The treatment is conservative or surgical when needed. We present a case of a radial sesamoid fracture of the second metacarpophalangeal joint without a history of trauma.

PL

Złamanie trzeszczki dłoniowej jest rzadką patologią, występującą zazwyczaj w mechanizmie urazu. Chory skarży się na bolesny obrzęk okolicznego stawu z ograniczeniem zgięcia, często o długim czasie trwania ze względu na trudności w postawieniu diagnozy. Nieleczone złamanie, z uwagi na ograniczone unaczynienie trzeszczek, może prowadzić do martwicy aseptycznej. Dlatego bardzo ważne jest wykrycie patologii przed wystąpieniem powikłań. Badanie ultrasonograficzne stanowi metodę z wyboru w diagnostyce tego złamania. W przypadku niepowodzenia leczenia zachowawczego stosuje się wycięcie chirurgiczne objętej procesem chorobowym trzeszczki. W opisanym przypadku klinicznym złamanie trzeszczki promieniowej stawu śródnadgarstkowo-paliczkowego palca wskazującego nie było poprzedzone urazem.

12

Radiosynowektomia w chorobach reumatycznych

71%

Ćwikła J. B. , Żbikowski P. , Kwiatkowska B. , Buscombe J. R. , Sudoł-Szopińska I.

Journal of Ultrasonography

|

2014

|

tom 14

|

nr 58

241-251

EN

Radiosynovectomy is a safe and repeatable treatment method of chronic synovitis with synovial overgrowth and refractory chronic or acute inflammatory joint effusion. It consist in the intraarticular administration of a radioactive isotope in the form of a colloid causing the extinguishing of active synovitis. The radiocolloid causes permanent irradiation of the synovium with beta ray electron beams, which ultimately leads to its fibrosis and extinguishes the inflammatory process destroying the joint. The main indications for radiosynovectomy include chronic and acute arthritis in the course of systemic diseases, intraarticular bleeding in hemorrhagic diatheses (hemophilia), selected cases of osteoarthritis, recurrent effusions following surgery, e.g. arthroplasty, or other iatrogenic post-surgery complications causing arthritis. Radiosynovectomy is also performed in pigmented villonodular synovitis and crystal synovitis. The most common method used to determine the eligibility for radiosynovectomy is an ultrasound, which shows the location and activity of the thickened synovium. The administration of a radiocolloid into the joint, sheath or bursa should also be performed under the control of the ultrasound image, as this ensures a precise location of the puncture needle and full control of the isotope administration process. Clinical efficacy of radiosynovectomy depends on the proper qualification of patients for the procedure. The success rate of radiosynovectomy in common indications is 65–80%. It is confirmed by the visualization of avascular (fibrotic) synovium in follow-up ultrasound tests. The aim of this article is to present techniques and indications for the radiosynovectomy treatment.

PL

Radiosynowektomia jest bezpiecznym i powtarzalnym zabiegiem, polegającym na podaniu do jamy stawu lub pochewki ścięgnistej preparatu zawierającego izotop promieniotwórczy w formie radiokoloidu, powodujący wygaszenie aktywnego zapalenia błony maziowej. W następstwie trwałej inkorporacji radiokoloidu dochodzi do ciągłego napromieniowania błony maziowej strumieniami elektronów promieniowania beta, co w końcowym efekcie terapeutycznym prowadzi do jej zwłóknienia i tym samym zatrzymania procesu zapalnego, który jest przyczyną niszczenia stawu. Głównymi wskazaniami do radiosynowektomii są przewlekłe i ostre zapalenia stawów w przebiegu chorób układowych, krwawienia dostawowe w skazach krwotocznych, niektóre przypadki choroby zwyrodnieniowej stawów, nawracające wysięki po zabiegach operacyjnych, m.in. alloplastyce stawów, czy inne jatrogenne powikłania zabiegów operacyjnych powodujące zapalenie stawu. Radiosynowektomię wykonuje się także w przypadku barwnikowego kosmkowo-guzkowego zapalenia błony maziowej i zapaleń stawu wywołanych kryształami. Z reguły metodą kwalifikującą do radiosynowektomii jest ultrasonografia, obrazująca lokalizację i aktywność pogrubiałej błony maziowej. Również podawanie radiokoloidu do stawu, pochewki lub kaletki powinno być wykonywane pod kontrolą obrazu ultrasonograficznego, zapewnia to bowiem dokładną lokalizację igły punkcyjnej i pełną kontrolę procesu podawania izotopu. Skuteczność kliniczna radiosynowektomii zależy od właściwej kwalifikacji pacjentów do zabiegu; w typowych wskazaniach metoda ta umożliwia osiągnięcie znacznej poprawy u 65–80% chorych. Jej potwierdzeniem jest uwidocznienie w kontrolnym badaniu ultrasonograficznym nieunaczynionej (zwłókniałej) błony maziowej. Artykuł ma na celu przybliżenie czytelnikom techniki oraz wskazań do leczenia za pomocą radiosynowektomii.

13

Charcot arthropathy in ultrasound examination – a case report

71%

Płaza M. , Nowakowska-Płaza A. , Walentowska-Janowicz M. , Chojnowski M. , Sudoł-Szopińska I.

Journal of Ultrasonography

|

2016

|

tom 16

|

nr 65

210-215

EN

This article presents a patient with a long history of type 1 diabetes mellitus complicated with neuropathy and Charcot disease. The most common cause of neuropathic osteoarthropathy, called Charcot osteoarthropathy, is poorly controlled diabetes. The clinical picture is characterized by considerable edema, redness and increased skin temperature with relatively slight pain due to injury to nerve fibers responsible for pain sensation. The differential diagnosis should include bacterial or autoimmune arthritis, arthritis associated with gout as well as venous thrombosis and injury. The contribution of a local inflammatory reaction and abnormal bone turnover with excessive osteoclast activity might play a role in the etiopathogenesis of this disease. As a result, osseous and articular destruction progresses rapidly leading to irreversible deformity of the foot. Avoiding weight-bearing and resting the foot in a specially selected plaster cast is the most important part of treatment. Patients with the aforementioned complaints are referred to radiologists for imaging examinations. An ultrasonographer should pay attention to changes typical of Charcot arthropathy, such as: inflammatory and destructive changes in joints of the foot, uneven contour of bones with thickening and periosteal hyperemia as well as soft tissue swelling.

PL

Przedstawiamy opis przypadku pacjenta chorującego od wielu lat na cukrzycę typu 1 powikłaną neuropatią i artropatią Charcota. Najczęstszą przyczyną osteoartropatii neurogennej, zwanej osteoartropatią Charcota, jest źle wyrównana cukrzyca. W obrazie klinicznym zwraca uwagę znaczny obrzęk, zaczerwienienie oraz wzmożone ucieplenie stopy przy stosunkowo niewielkich dolegliwościach bólowych na skutek uszkodzenia włókien nerwowych przewodzących czucie bólu. W diagnostyce różnicowej należy uwzględnić zapalenie stawów o etiologii bakteryjnej, dnawej, autoimmunologicznej oraz zakrzepicę żylną i uraz. W etiopatogenezie choroby rozważa się udział miejscowej reakcji zapalnej i nieprawidłowy obrót kostny z nadmierną aktywacją osteoklastów. W efekcie dochodzi do szybko postępującej destrukcji struktur kostnych i stawowych oraz nieodwracalnych deformacji stopy. W leczeniu najważniejsze jest odciążenie stopy we wczesnej fazie choroby w specjalnie dobranym opatrunku gipsowym. Pacjenci z opisanymi wyżej dolegliwościami kierowani są na badania obrazowe. Ultrasonografista powinien zwracać uwagę na zmiany typowe dla artropatii Charcota, tj. zapalno-destrukcyjne w stawach stóp, a także nierówny zarys kości z obecnością pogrubienia i przekrwienia okostnej oraz obrzęk tkanek miękkich.

14

Entezopatie i zapalenie entez. Część II. Diagnostyka obrazowa

61%

Sudoł-Szopińska I. , Kwiatkowska B. , Prochorec-Sobieszek M. , Pracoń G. , Walentowska-Janowicz M. , Maśliński W.

Journal of Ultrasonography

|

2015

|

tom 15

|

nr 61

196-207

EN

The pathologies of tendon and ligament attachments are called enthesopathies. Enthesitis is one of enthesopathies and it is considered a characteristic sign of rheumatic diseases from the spondyloarthritis group, including peripheral spondyloarthritis. Therefore, enthesitis has been included in a number of clinical classifications for diagnosing these diseases. Clinical diagnosis of enthesitis is based on rather non-specific clinical signs and results of laboratory tests. It is believed that imaging examinations might improve diagnosis, particularly because numerous papers prove that differentiating enthesitis from other enthesopathic processes is possible. On the other hand, a number of authors report the lack of specific signs in imaging as well as typical histological and immunological features that would enable confirmation of clinical diagnosis of enthesitis. The first part of the publication presented theories on the etiopathogenesis of enthesitis (inflammatory, mechanical, autoimmune and associated with the synovio-entheseal complex) as well as on the formation of enthesophytes (inflammatory, molecular and mechanical). This paper – the second part of the article, is a review of the state-of-the-art on the ability of imaging examinations to diagnose enthesitis. It turns out that none of the enthesitis criteria used in imaging examinations is specific for inflammation. As enthesitis may be the only symptom of early spondyloarthritis (particularly in patients with absent HLA-B27 antigen), the lack of its unambiguous picture in ultrasound and magnetic resonance imaging prompts the search for other signs characteristic of spondyloarthritis and more specific features in imaging in order to make a diagnosis as early as possible.

PL

Patologie przyczepów ścięgien i więzadeł są określane mianem entezopatii. Jednym z rodzajów entezopatii jest zapalenie (enthesitis). Uznaje się je za charakterystyczny objaw chorób reumatycznych z grupy spondyloartropatii (spondyloarthritis), w tym głównie spondyloartropatii obwodowych. Z tego powodu enthesitis włączono do szeregu klasyfikacji klinicznych, służących m.in. do rozpoznawania tych chorób. Klinicyści diagnozują enthesitis na podstawie mało specyficznych objawów oraz wyników badań laboratoryjnych. Duże nadzieje na poprawę możliwości diagnostycznych są wiązane z badaniami obrazowymi. Niektóre prace naukowe dowodzą możliwości różnicowania zapalenia entez z innymi procesami entezopatycznymi. Z drugiej strony szereg doniesień wskazuje na brak specyficznych zmian w badaniach obrazowych oraz typowych cech histologicznych i immunologicznych pozwalających na potwierdzenie klinicznego rozpoznania enthesitis. W pierwszej części publikacji przedstawiono teorie etiopatogenezy entezopatii (teorię zapalną, mechaniczną, kompleksu entezy i autoimmunologiczną) oraz koncepcje powstawania entezofitów (zapalną, molekularną i mechaniczną). W niniejszej, drugiej części zaprezentowano zaś przegląd wiedzy na temat możliwości badań obrazowych w rozpoznawaniu enthesitis. Jak się okazuje, żadne z kryteriów enthesitis stosowanych w badaniach obrazowych nie jest specyficzne dla zapalenia. Zważywszy na to, że enthesitis bywa jedynym objawem spondyloartropatii w początkowym okresie (zwłaszcza u chorych z nieobecnym antygenem HLA-B27), brak jednoznacznego obrazu w badaniach ultrasonograficznych i rezonansu magnetycznego wymaga poszukiwania innych objawów charakterystycznych dla spondyloartropatii i bardziej specyficznych markerów w badaniach obrazowych w celu jak najszybszego ustalenia rozpoznania.

15

Porównanie badania endosonograficznego i rezonansu magnetycznego w diagnostyce wysokich przetok odbytu

61%

Sudoł-Szopińska I. , Kucharczyk A. , Kołodziejczak M. , Warczyńska A. , Pracoń G. , Wiączek A.

Journal of Ultrasonography

|

2014

|

tom 14

|

nr 57

142-151

EN

Anal fistula is a benign inflammatory disease with unclear etiology which develops in approximately 10 in 100 000 adult patients. Surgical treatment of fistulae is associated with a risk of damaging anal sphincters. This usually happens in treating high fistulae, branched fistulae, and anterior ones in females. In preoperative diagnosis of anal fistulae, endosonography and magnetic resonance imaging play a significant role in planning the surgical technique. The majority of fistulae are diagnosed in endosonography, but magnetic resonance is performed when the presence of high fistulae, particularly branched ones, and recurrent is suspected. The aim of this paper was to compare the roles of the two examinations in preoperative assessment of high anal fistulae. Material and methods: The results of endosonographic and magnetic resonance examinations performed in 2011–2012 in 14 patients (4 women and 10 men) with high anal fistulae diagnosed intraoperatively were subject to a retrospective analysis. The patients were aged from 23 to 66 (mean 47). The endosonographic examinations were performed with the use of a BK Medical Pro Focus system with endorectal 3D transducers with the frequency of 16 MHz. The magnetic resonance scans were performed using a Siemens Avanto 1.5 T scanner with a surface coil in T1, T1FS, FLAIR, T2 sequences and in T1 following contrast medium administration. The sensitivity and specificity of endosonography and magnetic resonance imaging were analyzed. A surgical treatment served as a method for verification. The agreement of each method with the surgery and the agreement of endosonography and magnetic resonance imaging were compared in terms of the assessment of the fistula type, localization of its internal opening and branches. The agreement level was determined based on the percentage of consistent assessments and Cohen’s coefficient of agreement, . The integrity of the anal sphincters was assessed in each case. Results: In determining the fistula type, magnetic resonance imaging agreed with intraoperative assessment in 79% of cases, and endosonography in 64% of cases. Endosonography agreed with magnetic resonance in 57% of cases. In the assessment of internal opening, the agreement between endosonography and intraoperative assessment was 65%, between magnetic resonance and intraoperative assessment – 41% and between endosonography and magnetic resonance – 53%. In the assessment of fistula branches, endosonography agreed with intraoperative assessment in 67% of cases, magnetic resonance in 87% of cases, and the agreement between the two methods tested was 67%. Conclusions: Magnetic resonance is a more accurate method than endosonography in determining the type of high fistulae and the presence of branches. In assessing the internal opening, endosonography proved more accurate. The agreement between the two methods ranges from 53–67%; the highest level of agreement was noted for the assessment of branching.

PL

Przetoka odbytu jest łagodną chorobą zapalną o niejasnej etiologii, która występuje u około 10 na 100 000 osób populacji dorosłej. Leczenie operacyjne przetoki odbytu wiąże się z ryzykiem uszkodzenia zwieraczy odbytu. Najczęściej dochodzi do tego w przypadku leczenia przetok wysokich, rozgałęzionych oraz przetok przednich u kobiet. W przedoperacyjnej diagnostyce przetok odbytu ważne miejsce, pod kątem planowania techniki zabiegu operacyjnego, zajmują endosonografia oraz rezonans magnetyczny. Większość przetok diagnozowana jest w endosonografii, zaś rezonans wykonuje się w przypadku klinicznego podejrzenia przetoki wysokiej, zwłaszcza rozgałęzionej i nawrotowej. Celem pracy było porównanie obydwu badań w przedoperacyjnej ocenie wysokich przetok odbytu. Materiał i metoda: Retrospektywnie przeanalizowano wyniki badań endosonograficznych i rezonansu magnetycznego wykonanych w latach 2011–2012 u 14 pacjentów (4 kobiety, 10 mężczyzn) w wieku 23–66 lat (średnia 47) ze śródoperacyjnym rozpoznaniem wysokiej przetoki odbytu. Badania endosonograficzne wykonano aparatem BK Medical Pro Focus, głowicą endorektalną 3D o częstotliwości 16 MHz. Badania rezonansu przeprowadzono z wykorzystaniem aparatu Siemens Avanto 1,5 T z cewką powierzchniową, przed podaniem środka kontrastowego w sekwencjach T1, T1FS, FLAIR, T2 i po podaniu. Oceniono czułość i swoistość endosonografii oraz rezonansu magnetycznego. Metodą weryfikującą był zabieg operacyjny. Porównano zgodność każdej metody z operacją oraz zgodność endosonografii i rezonansu magnetycznego w zakresie oceny typu przetoki, lokalizacji ujścia wewnętrznego oraz rozgałęzień. Poziom zgodności określano na podstawie odsetka ocen zgodnych oraz współczynnika zgodności Cohena. W każdym przypadku oceniano ciągłość zwieraczy odbytu. Wyniki: W określaniu typu przetoki zgodność badania rezonansu magnetycznego z oceną śródoperacyjną stwierdzono w 79% przypadków, endosonografii z oceną śródoperacyjną w 64% przypadków, a endosonografii z rezonansem w 57%. W ocenie ujścia wewnętrznego zgodność endosonografii z oceną śródoperacyjną wyniosła 65%, rezonansu z oceną śródoperacyjną 41%, a endosonografii z rezonansem 53%. W ocenie rozgałęzień przetoki zgodność endosonografii z oceną śródoperacyjną wyniosła 67%, rezonansu z oceną śródoperacyjną 87%, a zgodność pomiędzy obiema metodami 67%. Wnioski: Rezonans magnetyczny dokładniej niż endosonografia określa typ przetoki wysokiej i obecność rozgałęzień. W ocenie ujścia wewnętrznego metodą dokładniejszą jest endosonografia. Zgodność między metodami waha się w zakresie 53–67%; najwyższa jest w ocenie rozgałęzień.

16

Diabetic foot syndrome: Charcot arthropathy or osteomyelitis? Part I: Clinical picture and radiography

61%

Konarzewska A. , Korzon-Burakowska A. , Rzepecka-Wejs L. , Sudoł-Szopińska I. , Szurowska E. , Studniarek M.

Journal of Ultrasonography

|

2018

|

tom 18

|

nr 72

42-49

EN

One of significant challenges faced by diabetologists, surgeons and orthopedists who care for patients with diabetic foot syndrome is early diagnosis and differentiation of bone structure abnormalities typical of these patients, i.e. osteitis and Charcot arthropathy. In addition to clinical examination, the patient’s medical history and laboratory tests, imaging plays a significant role. The evaluation usually begins with conventional radiographs. In the case of osteomyelitis, radiography shows osteopenia, lytic lesions, cortical destruction, periosteal reactions as well as, in the chronic phase, osteosclerosis and sequestra. Neurogenic arthropathy, however, presents an image resembling rapidly progressing osteoarthritis combined with aseptic necrosis or inflammation. The image includes: bone destruction with subluxations and dislocations as well as pathological fractures that lead to the presence of bone debris, osteopenia and, in the later phase, osteosclerosis, joint space narrowing, periosteal reactions, grotesque osteophytes and bone ankylosis. In the case of an unfavorable course of the disease and improper or delayed treatment, progression of these changes may lead to significant foot deformity that might resemble a “bag of bones”. Unfortunately, radiography is non-specific and frequently does not warrant an unambiguous diagnosis, particularly in the initial phase preceding bone destruction. For these reasons, alternative imaging methods, such as magnetic resonance tomography, scintigraphy, computed tomography and ultrasonography, are also indicated.

PL

Jednym z istotnych problemów, z jakimi borykają się diabetolodzy, chirurdzy i ortopedzi zajmujący się leczeniem pacjentów z zespołem stopy cukrzycowej, jest możliwie wczesne rozpoznanie oraz zróżnicowanie zmian w strukturach kostnych typowych dla tej grupy chorych – zapalenia kości i neuroosteoartropatii Charcota. W procesie diagnostycznym obok badania podmiotowego, przedmiotowego i wyników badań laboratoryjnych istotną rolę odgrywa diagnostyka obrazowa. Metodą pierwszego rzutu jest klasyczna radiografia. W przypadku zapalenia kości na radiogramach można stwierdzić: obszary rozrzedzenia struktury kostnej, przerwanie zarysów warstwy korowej, odczyny okostnowe, a w fazie przewlekłej również zagęszczenie utkania kostnego i obecność martwaków. W przebiegu neuroosteoartropatii Charcota rozwija się natomiast obraz przypominający szybko postępujące zmiany zwyrodnieniowe, połączone z martwicą aseptyczną lub zmianami zapalnymi, na który składają się: destrukcja kostna z podwichnięciami i zwichnięciami oraz patologicznymi złamaniami prowadzącymi do pojawienia się licznych fragmentów kostnych, rozrzedzenie struktury kostnej, a w fazie późniejszej sklerotyzacja, zwężenie szpar stawowych oraz powstawanie odczynów okostnowych, groteskowych osteofitów, jak również ankyloza kostna. Przy niekorzystnym przebiegu i niewłaściwym leczeniu progresja zmian może doprowadzić do nasilonego zniekształcenia stopy i powstania tzw. rumowiska kostnego. Niestety obraz radiologiczny bywa nieswoisty i niejednokrotnie nie pozwala na postawienie jednoznacznego rozpoznania, zwłaszcza w fazie początkowej, zanim dojdzie do destrukcji kostnej. Z tego względu w niejednoznacznych przypadkach wskazane jest wykorzystanie również innych metod diagnostyki obrazowej, takich jak tomografia rezonansu magnetycznego, badania scyntygraficzne, tomografia komputerowa i ultrasonografia. Artykuł w wersji polskojęzycznej jest dostępny na stronie http://jultrason.pl/index.php/issues/volume-18-no-72