Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Brakujące głosy czterech kompozycji wokalnych Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego i trzech jemu przypisywanych odnalezione w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu

100%

Walter-Mazur M.

Muzyka

|

2023

|

tom 68

|

nr 3

23-49

EN

The research recounted in this paper was triggered by the discovery, among the music manuscripts held at Poznań University Library, of missing parts from four vocal works by Grzegorz Gerwazy Gorczycki (Tota pulchra es Maria, Regina caeli laetare I, Sancte Deus, sancte fortis, Laetare Ierusalem) and three others attributed to him (Ave Filia Dei Patris, Haec dies, quam fecit, Magnificet Te Domine). The manuscript under study (MS 7641), consisting of nine folios containing fragments of Canto and Alto partbooks, turned out to belong to the so-called ‘Rorantists’ books’, that is, a manuscript now bearing the shelf mark Kk.I.7 which in 1982 was returned to the Archives of Kraków Cathedral Chapter, having previously been held in the Provincial State Archive in Kraków. The folios discovered in Poznań had probably become separated from the Kraków manuscript by the 1880s, since Józef Surzyński notes in Monumenta Musices Sacrae in Polonia (vol. 2, 1887) that the Alto part was missing from some sources of Gorczycki’s works. Manuscript 7641 was transported (probably with other music sources formerly belonging to the Rorantists’ chapel, borrowed by Adolf Chybiński in the early twentieth century) from Kraków to Lviv and back, and later to Poznań. There it was accidentally separated from the rest of the Kraków collection, with the result that it was not returned to Kraków Cathedral Chapter in 1983. The discovery of a source for the missing parts makes it possible to look at Gorczycki’s vocal works from a new perspective, with regard to both his reconstructed works and those that have been published in incomplete form. Possible questions concern the relationship between Pękalski’s copy and the original and whether Gorczycki’s contrapuntal style was really as ‘Palestrinian’ as Surzyński suggests. The present paper is only a modest prolegomenon to the study of these issues.

PL

Punktem wyjścia do zreferowanych w artykule badań stało się odnalezienie wśród rękopisów muzycznych przechowywanych w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu brakujących głosów czterech kompozycji wokalnych Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego (Tota pulchra es Maria, Regina caeli laetare I, Sancte Deus Sancte fortis, Laetare ierusalem) oraz trzech jemu przypisywanych (Ave Filia Dei Patris, Haec dies quam fecit Dominus, Maginicet te Domine). Składający się z dziewięciu kart przedmiotowy rękopis Pu 7641 obejmujący fragmenty ksiąg głosowych Canto i Alto, okazał się być fragmentem „ksiąg roranckich”, czyli rękopisu sygnowanego obecnie Kk.I.7 (w Musicalia Vetera WM 6) i przechowywanego od 1982 r. z powrotem w Archiwum Krakowskiej Kapituły Katedralnej (wcześniej w Wojewódzkim Archiwum Państwowym w Krakowie). Odnalezione obecnie w BAUM karty prawdopodobnie już w latach osiemdziesiątych XIX w. znajdowały się poza macierzystym wawelskim rękopisem: Józef Surzyński w Monumenta Muscices Sacrae in Polonia (poszyt II, 1887) wspominał, iż w niektórych przekazach kompozycji Gorczyckiego brakuje Altu. Manuskrypt Pu 7641, zapewne wraz z innymi muzykaliami po kapeli roranckiej wypożyczonymi przez Adolfa Chybińskiego na początku XX w., przebył drogę z Krakowa do Lwowa i z powrotem, a następnie do Poznania: tu został przypadkowo oddzielony od reszty zespołu wawelskiego i dlatego nie został zwrócony wraz z nim do archiwum krakowskiej kapituły w roku 1983. Odnalezienie źródłowego przekazu brakujących głosów pozwala spojrzeć na część twórczości wokalnej Gorczyckiego z nowej perspektywy: zarówno w odniesieniu go utworów funkcjonujących w postaci zrekonstruowanej, jak i do tych, które wydano w postaci niekompletnej. Prowokuje do stawiania pytań o stosunek kopii Pękalskiego do oryginału oraz o to, czy faktycznie styl kontrapunktyczny Gorczyckiego był tak „palestrinowskim” jak chciał go widzieć Surzyński. Niniejszy tekst stanowi jedynie skromną prolegomenę do tego rodzaju rozważań.

2

Muzyka w służbie klasztornej dyplomacji

100%

Walter-Mazur M.

Muzyka

|

2019

|

tom 64

|

nr 2

3-19

EN

In the 17th and 18th centuries, a prioress or abbess at a nunnery had a status similar to that of a feudal lord. She represented the monastery in contacts with the ecclesiastic and secular authorities, and felt responsible for its material well-being, which frequently entailed the need to maintain good relations and to negotiate with persons on whom the convent was to some extent dependent, as well as with the parents or guardians of potential rich candidates for the cloistered life. The latter could bring in a large dowry, which was important for the material functioning of the monastic community. Another group of persons to remain on good terms with were the prioress’s relatives and all those who might influence the frequent disputes concerning property. In the period of monastic order dissolutions, it was important to prove to the decision-makers that the given convent was well-off and perfectly organised. Finally, in those turbulent times prioresses frequently had to negotiate with the commanders of troops passing through their lands or cities. I have used the description of events found in the chronicle of the Benedictine Nuns of Sandomierz, compiled in the years 1762–1780, to illustrate the ways in which music performed by the convent’s ensemble was used by the abbess in her diplomatic efforts. I give examples of the representative and ‘accompanying’ functions of music at the Benedictine Nuns’ Monastery in Sandomierz, as well as of the role of a concert as a ‘gift’ which creates an obligation.

PL

W XVII i XVIII wieku status ksieni żeńskiego klasztoru był zbliżony do statusu feudalnego władcy. Reprezentowała ona klasztor wobec władzy duchownej i świeckiej, oraz czuła się odpowiedzialna za jego materialny dobrostan, skąd nierzadko wynikała konieczność utrzymywania dobrych relacji i pertraktowania z osobami, od których klasztor był w jakimś względzie zależny. Dobre stosunki należało utrzymywać także z opiekunami potencjalnych bogatych kandydatek do zakonu, które mogły wnieść pokaźny posag, ważny z punktu widzenia materialnego funkcjonowania wspólnoty, a także z własnymi koligatami i wszelkimi osobami, które mogły wywierać wpływy w częstych sporach majątkowych. Nadciągający okres kasat klasztorów wymagał tego, by decydentom zaprezentować klasztor jako dobrze uposażony i wzorowo funkcjonujący. Wreszcie, w niespokojnych czasach, nieraz przychodziło się ksieniom układać z dowódcami przemaszerowujących przez ich ziemie lub miasta wojsk. Wychodząc od opisu wydarzeń utrwalonych w kronice benedyktynek sandomierskich, spisywanej w latach 1762-1780, ukazuję w jaki sposób w prowadzonych przez przełożoną działaniach dyplomatycznych była wykorzystywana muzyka wykonywana przez klasztorną kapelę. Przykłady, jakie chciałam tu przywołać, ukazują funkcję reprezentacyjną i „towarzyszącą” muzyki w klasztorze benedyktynek sandomierskich, a także rolę koncertu jako „daru” powodującego zaciągnięcie zobowiązania.

3

Muzyka jako element klasztornych uroczystości w świetle XVIII-wiecznych archiwaliów benedyktynek kongregacji chełmińskiej

100%

Walter-Mazur M.

Hereditas Monasteriorium

|

2013

|

tom 2

57-80

EN

The article presents various forms of making music by 18th century Benedictines, not only within the frames of celebrated liturgy. The author uses sources created by Benedictines of Chełmno, including the directories, chronicles, registries of expenditures, musical manuscrpits. They show certain gradation of their music practice, dependent on the degree of its ”festivity”. The simplest form was singing in unison without accompaniment (chorale and songs), then polyphonic singing, and finally singing with an organ accompaniment. For the most important celebrations were prepared performances of vocal and instrumental, which required from the performers professional preparation. This type of musical setting for the liturgy was often entrusted to local bands, but some convents in 18th century were able to create their own vocal and instrumental groups consisting of nuns. They have acted for instance in Jarosław, Nieśwież, Sandomierz, and Lviv. Most of the information on the musical practice is provided by the directories, namely Porządki chorowe (Choir schedules) (part of liturgical and musical manuscript of Sandomierz – L 1651) and D4 manuscript of Lviv, containing Porządek godzin y zabaw zakonnych przez cały dzień w regule opisanych (The time schedule of monastic games described in the regulation for the whole day) and two editions of Porządki chorowe. They allow to compare the way of using music in two monasteries during the various feasts and liturgical occasions such as Christmas, Lent, Paschal Triduum, or The Assumption of the Virgin Mary. In turn, from the chronicle of the monastery of Sandomierz one can find out at what other religious occasions the nuns were trying to add splendor to the liturgy, and how they used music to ensure the goodwill of the people important for the monastery.

4

The musical practice of the Sandomierz Benedictine nuns during the eighteenth century

100%

Walter-Mazur M.

Interdisciplinary Studies in Musicology

|

2012

|

nr 11

187-198

PL

The congregation of the Benedictine nuns of Sandomierz, active between 1615 and 1903, belonged to wealthy magnatial foundations, which allowed the convent to foster cultural activities. Special emphasis was placed on musical performance of various types - the musical adornment of the liturgy. The ‘Glory of God’, as Benedictine nuns referred to it, constituted the essence of their congregational life. On weekdays, the celebration of the Liturgy of the Hours, Masses and - occasionally - other services in choir took six hours, and on numerous feast days of the liturgical year, when the Liturgy of the Hours was sung, not read, it required even more time. The higher the rank of the feast day, the greater was the effort to stress its importance by providing it with a proper musical setting, which led to the cultivation of musical practices of various kinds on special occasions. The musical repertory of the Sandomierz Benedictine nuns comprised plainchant without instrumental accompaniment, plainchant with organ accompaniment, polyphonic a cappella singing (referred to as ‘figure’), vocal instrumental music (‘fractus’) and instrumental music. A picture of religious musical practice emerges primarily from extant musical sources, and also from a ‘choir agenda’ from 1749, a convent chronicle of the years 1762-1780, ‘treasury records’ from 1739-1806 and convent registers. Eighteenth-century sources document the musical activity of twenty-four nuns of the Sandomierz convent, some of them considered to be ‘professional’ musicians and referred to as ‘singers and players’. The most interesting, but also most problematic, areas are vocal instrumental practice and the likely consitution of the nuns’ music chapel. We find information about nuns playing keyboard instruments, violin, viola da gamba, tromba marina and horn.

5

A Collection of Music for Keyboard Instrument from Manuscript L 1668 (Book of Jadwiga Dygulska) of Sandomierz Diocese Library

63%

Dmeński J. , Walter-Mazur M.

Musicology Today

|

2013

|

tom 10

53-71

6

From the Editors

38%

Mądry A. , Walter-Mazur M.

Interdisciplinary Studies in Musicology

|

2012

|

nr 11

15-16

PL

.